12 jalja
Bautisasitamax kuns uñachtʼayi
1. ¿Kunatsa sapa maynis uman bautisasiñ munañasa?
JESUSARUX Jordán jawiranwa bautisir Juanax umar chhaqantayas 29 j.p. maran bautisäna, pachpa Jehová Diosaw uñchʼukiskäna, ukatxa walikiw sänwa (Mateo 3:16, 17). Bautisasitapampiw arkirinakapax kunjam bautisasipxañapas uk Jesusax uñachtʼayäna. Kimsa mar chikatanitxa akham iwxtʼäna: “Taqi munañanïñawa alaxpachansa akapachansa nayaru churata. Ukhamasti, saräpxam, taqi jaqinakaru yatichapxaräkim, Awkina, Yuqana, qullan ajayumpina sutiparu bautizasa” sasa (Mateo 28:18, 19, MT). ¿Jesusan aruparjamat bautisasta? Janïr lurkstaxa, ¿ukatak wakichasisktati?
2. ¿Bautisasiñxat kuna jisktʼanakar jaysañasas wakisi?
2 Ukhamächixa, Jehová Diosar luqtañ munirinakasa, jutïrpachan jakañ munirinakasa, sum amuyapxañapa kuntï bautismox sañ munki ukxa. Aka jisktʼanakar jaysañasawa: ¿Jichhürunakan Criston arkirinakapax bautisasipki ukhax Jesusax bautisaskäna uka pachparakiti? ¿“Awkina, Yuqana, qullan ajayumpina sutiparu” bautisasiñax kamsañs muni? ¿Kamsañs muni uman bautisasiñaxa, uk yatisax kunjam sarnaqañasasa?
Juanan bautisatanaka
3. ¿Khitinakarukis Juanax bautisañapäna?
3 Jesusax janïr bautisaskäna ukat suxta phaxsi nayraxa, bautisir Juanax akham sasaw Judea wasaran yatiyäna: “Arrepientisipxam, Diosan reinopaw jakʼankxi” sasa (Mateo 3:1, 2). Uka arunak istʼasin taqi chuyma katuqapkäna ukanakaxa, juchanakapatsa arsusipxänwa, arrepentisipxarakïnwa, ukatxa Juanampi bautisayasiñatakiw Jordán jawirar sarapxäna. Uka bautismox judionakatakikïnwa (Lucas 1:13-16; Hechos 13:23, 24).
4. ¿Kunatsa nayra judionakax jankʼaki arrepentisipxañapäna?
4 Uka judionakax jankʼakiw arrepentisipxañapäna. Khä 1513 n.p. maranwa, uka judionakan nayra awkinakapax Sinaí qullun mä arustʼäwir Jehová Diosampi markpach mantapxäna. Ukampis jachʼa juchanak lurasax janiw uka arustʼäwirjam phuqxapxänti, ukatwa juchañchatäpxäna. Jesusan urunakapanxa, uka markax jan waltʼäwinkapunïnwa. ‘Jehová Diosan urupaw’ jakʼankxäna, uka urux ‘wali axsarkaña’ ‘jachʼa urünwa’, ukxa Malaquiasaw arsutayna. Uka “urux” 70 j.p. maranwa purinïna, ukhaw romano soldadonakax Jerusalensa ukat yupaychañ utapsa tʼunjapxatayna, ukatxa judionakax mä millón jilaw jiwarapxäna. Janïra uka tʼunjäwi purkipanxa, bautisir Juanaruw khitatänxa ‘Jehová Diosataki mä wakichat marka wakiyañapataki’, jupax taqi chuymaw chiqa yupaychäwit saytʼasïna. Moisesax katuqkäna uka kamachinakampiw mä arustʼäwirux Diosampi mantapxäna, uka kamachinak pʼakintapxäna, ukatwa arrepentisipxañapäna, ukat Jehová Diosan khitanit Jesús Yuqapar katuqañatakiw wakichasipxañapäna (Malaquías 4:4-6; Lucas 1:17; Hechos 19:4).
5. 1) Jesusax bautisit säna ukhaxa, ¿kunatsa Juanax jan bautisañ munkäna? 2) ¿Jesusan bautisasitapax kunsa uñachtʼayäna?
5 Juanampi bautisayasirix waljaniw sarapxäna, ukatxa Jesusas sararakïnwa. ¿Kunats sarpachäna? Jupax janiw juchanïkänti, uk yatisax Juanax janiw bautisañ munkänti, “Jumaw nayarux bautisañamaxa, ¿jichhasti nayamp bautisayasirit jumax juttaxa?” sänwa. Ukampis Jesusax yaqha amtampiw bautisasir saräna, ukatwa akham säna: “Jichhax ukhamakïpsama, wakisiw Diosan munañap phuqhañasaxa” sasa (Mateo 3:13-15). Niyakixay Diosan Yuqapax jan juchanïkchïnxa, bautisasitapax janiw juchanakat arrepentisitap uñachtʼayañatakïkänti; maysa tuqitxa, janiw Jehová Diosar jakäwip katuyañatakïkänti jan ukasti katuyatäxanwa, Diosar katuyat markankirïnwa. 30 maranïxasin Jesusan bautisasitapax yaqhapunïnwa; alaxpachankir Awkipan munañap phuqañataki churasitap uñachtʼayañatakïnwa.
6. ¿Jesusatakix kunja wakiskirïnsa Diosan munañap phuqañaxa?
6 Diosan Apnaqäwipatakiw Cristo Jesusax irnaqañapäna, ukwa Jehová Diosax munäna (Lucas 8:1), ukatxa jaqinakar qhispiyañatakisa ukat machaq arustʼäwi utjañapatakisa jan juchani jakäwipa luqtasiñapäna (Mateo 20:28; 26:26-28; Hebreos 10:5-10). Kuntï bautismopax uñachtʼaykäna ukhamarjamapuniw taqi kunsa Jesusax luräna, ukatwa yaqha amtanakampix janipuni apayaskänti. Nayraqatxa Diosan Apnaqäwipatakipuniw irnaqirïna, ukatxa aka uraqin jakañap tukuykamaw taqi chuyma Diosan munañapxa luräna (Juan 4:34).
Criston arkirinakapax uman bautisasipxi
7. Pentecostés 33 maratxa, ¿bautisasiñat kuna arunak phuqañsa Jesusan arkirinakapax qalltapxäna?
7 Jesusan nayrïr arkirinakapax Juanan bautisatapxänwa, ukatxa Jesusan arkiripäpxañapatakiw uñtayäna, Diosan alaxpachankir Apnaqäwipan apnaqirïpxañapataki (Juan 3:25-30). Ukatxa, Jesusan arunakaparjamaw arkirinakapax yaqhanakar bautisapxarakïna, Juanax bautiskäna uka pachpwa uñachtʼayarakïna (Juan 4:1, 2). Ukampisa, 33 marana Pentecostés urunwa, “Awkina, Yuqana, qullan ajayumpina sutiparu bautisañxa qalltapxäna” (Mateo 28:19, MT). Ukax kamsañs muni, uka tuqit yatxatañax wali askïniw jumatakixa.
8. ¿Kun sañs muni ‘Awkina sutiparu’ bautisasiñaxa?
8 ¿Kun sañs muni “Awkina [...] sutiparu” bautisasiñaxa? Jachʼakankañanïtapa, munañanïtapa iyawsañasawa, ukatxa amtanakapsa sutipsa, kamachinakapsa iyawsañasarakiwa, uk sañ muni. Ukax kamsañs munpacha uk amuytʼañäni: 1) Diosan Sutipatxa, Traducción del Nuevo Mundo sat Bibliax Salmo 83:18 jiskʼa tʼaqanxa akham siwa: “Jumax Jehová sutinïtama, juma sapakiw uraqpachxaru taqi munañanïtaxa” sasa. 2) Jachʼakankañapatxa, 2 Reyes 19:15 jiskʼa tʼaqax akham siwa: “Juma sapakïtawa aka uraqina taqi akapachan [chiqpach] Diosapaxa” sasa. 3) Munañanïtapatsti, Apocalipsis 4:11 qillqatax akham sarakiwa: “Tata, nanakan Diosaxa, jumax askïtawa jachʼañchäwi, gloria, ukhamarak munañanïña katuqañatakixa. Jumaw taqi kuns ina chʼusat lurtaxa, munañamatarakwa taqi kunas jakaskaraki, juman uskutarakiwa” sasa. 4) Ukatxa, jakäwi churiri Diosarjam iyawsañasawa, juparakiw juchampita jiwañampita jiwasar qhispiyañ amti: ‘Jupaw qhispiyirixa’ (Salmo 3:8; 36:9). 5) Ukatsti, kamachinak Churir Diosarjamaw iyawsañasaraki, Jehová Diosaw “chiqapar uñjirisaxa, [kamachinak churir] jiwasan apnaqirisaxa, jiwasan reyisaxa” (Isaías 33:22, 23). Niyakixay ukham Diosächixa, akham iwxtʼistu: “Diosamaruw munata taqi chuymamampi, taqi almamampi, taqi amuyumampiraki” sasa (Mateo 22:37).
9. ¿Kun sañs muni ‘Yuqana sutiparu’ bautisasiñaxa?
9 ¿Kun sañs muni “Yuqana [...] sutiparu” bautisasiñaxa? Kunjamäkitï Jesucristox ukaruw iyawsañasa, ukatxa sutipsa munañanïtapsa iyawsañasarakiwa, uk sañ muni. Jesús sutipaxa “Jehová Diosaw qhispiyasiñaxa” sañ muni. Jupax Diosan Sapa Yuqapawa, ukatxa Jilïr Yuqaparakiwa, ukatwa ukham jachʼañchatarakixa (Mateo 16:16; Colosenses 1:15, 16). Juan 3:16 qillqatanxa jupatxa akham siwa: “Diosax akapachar [mä arunxa, qhispiyañjam jaqinakar] wal munatap laykuw mä sapa Yuqapar khitani, taqi khitinakatix jupar iyawsapki ukanakax jan chhaqañapataki, jan ukasti wiñay jakañanïñapataki” sasa. Niyakixay Jesusax Diosat jan jithiqtas jiwawaychixa, jaktayxänwa, ukatxa jukʼampi munañanïñwa churaraki. Apóstol Pablon arunakaparjamaxa taqi kunxaruw “Diosax juparux wali jachʼaru apti”, Diosakiw jupat sipansa jilankixa. Ukatpï “Jesusan sutip istʼasinxa taqi jakir jaqinakasa [...], killtʼasipxañapa[xa]”, ‘ukat taqinis arsupxañapaxa’ “Jesucristox Tatitütapa, Dios Awkix jachʼachatäñapataki” (Filipenses 2:9-11). Uk yatisaxa, Jesusan kamachinakap istʼañasawa, uka kamachinakax Diosat juti (Juan 15:10).
10. ¿Kun sañs muni “qullan ajayuna sutiparu” bautisasiñaxa?
10 ¿Kun sañs muni “qullan ajayuna sutiparu” bautisasiñaxa? Qullan ajayux kunasa, ukat kun lurañatakisa, ukar iyawsañasawa, uk sañ muni. Ukhamax ¿kunas qullan ajayuxa? Jehová Diosan chʼamapawa, ukampiw Diosax amtanakap phuqi. Jesusax arkirinakapar akham sänwa: “Nayasti Awkiruwa mayï, jupasti yaqha yanaptʼiri churapxätam, wiñaya jumanakampi chikäñapataki; Ukax chiqankiri ajayu[wa]” sasa (Juan 14:16, 17, MT). ¿Ukan yanaptʼapampix kuns arkirinakapax jikxatapxaspäna? Jesusax akham sänwa: “Ukampis qullan ajayuw jumanakxar jutani, ukatxa chʼam katuqapxäta. Jumanakasti nayat qhanañchapxitäta Jerusalén markana, Judeana, Samariana, taqi aka uraqpachana” sasa (Hechos 1:8). Qullan ajayumpirakiw Jehová Diosax Biblia qillqirinakarux amuytʼayäna: “Profetanakasti janipuniw kunsa munañanakapatxa parlapkänti, jan ukasti jupanakax Diosar katuyata jaqinakäpxänwa, Dios tuqitarakwa parlapxänxa, qullan ajayun amuytʼayata” (2 Pedro 1:21). Ukhamax Bibliat yatxatasktan ukhaxa qullan ajayun luratanakapwa iyawstanxa. “Qullan ajayun luräwipaxa” jiwasan utjañapataki mayisarakiw iyawsatasxa uñachtʼaytanxa, “qullan ajayun luräwipaxa akanakawa: munasiña, kusisiña, samaraña, llampʼu chuymanïña, taqimpis sumankaña, khuyapayasirïña, taqi kunansa phuqhirïña, llampʼu chuymanïña, janchin munañapar atipjaña” (Gálatas 5:22, 23).
11. 1) ¿Jichhürunakan apaski uka bautismox kun sañs muni? 2) ¿Kunatsa bautisasisax jiwksnas ukat jaktkaraksnas ukhamaxa?
11 Jesusan yatichäwinakaparjamasti 33 j.p. maratxa judionakampi ukat yaqha markat jutasin judionakan yupaychäwipar mantirinakampiw nayraqat bautisasipxäna. Mä qhawqha tiempotxa, Samariankirinakarakiw Jesusan arkiripar tukupxäna, jupanakatakix wali askïnwa, ukat 36 j.p. maranxa, jan circuncidata yaqha markankirinakarakiw bautisasipxäna. Janïr bautisaskasaxa Samariankirinakasa yaqha markankirinakasa, sapa mayniw Jehová Diosar jakäwinakap katuyasipxañapäna Yuqapan arkirinakapjam luqtañataki. Jichhürunakanxa uka amtampirakiw cristianonakax uman bautisasipxi. Umar qʼal chhaqantasax Diosar katuyasitaswa uñachtʼaytanxa, bautisasiñax jiwksnas ukamp sasiwa. Maynix umar chhaqantasax nayra sarnaqäwinakapan jiwkaspas ukhamawa, ukat umat mistunxi ukhaxa Diosan munañap lurañatakis jaktayatäkaspa ukham sañ muni. Khitinakatï chiqpach cristianor mantapki ukanakatakixa ‘mä bautismokiw’ utji, ukaxa uman bautisasiñawa. Bautisasxasaxa, Jehová Diosan cristiano Qhanañchirinakapäxapxiwa, Diosan wakichat luqtiripäxapxiwa (Efesios 4:5; 2 Corintios 6:3, 4).
12. ¿Kunar uñtasitas uman bautisasiñaxa, ukat kunatsa?
12 Bautismox Diosan nayrapatakixa wali chʼamaniw qhispiyasiñatakixa. Amuytʼañataki, Noé chachampi familiapampix mä arkwa lurapxatayana, ukanwa Uma Juiciot qhispipxatayna, uka tuqit parlkasaxa apóstol Pedroxa akham sasaw qillqatayna: “[Arka lurañataki iyawsäwi uñachtʼayaskäna] ukaru uñtatarakiwa jichha bautisasïwix qhispiyistu (janiw jañchin qʼañu kankañanakapa apaqasati, jan ukasti mä suma chuyma Dios nayraqatana munasa,) Jesucriston jaktäwip layku” sasa (1 Pedro 3:21, MT). Kuna lurañtï Diosax churkäna ukxa taqi chuymaw Noé chachax luräna, ukwa lurat arkax uñachtʼayistu. Arkax tukuyatäxan ukhaxa, “uka uraqixa uma juiciompi tʼunjatäxarakïnwa” (2 Pedro 3:6). Ukatxa “kimsaqallqunikirakiw [Noempi familiapampi] uma tuqi qhispiyasipxäna” (1 Pedro 3:20).
13. ¿Mä cristianox bautisasxi ukhaxa kunatsa qhispiyasi?
13 Jichhürunakanxa, khitinakatï Criston jaktatapar iyawsasin Jehová Diosar jakäwip katuyasipxi ukanakaxa, uka katuyasitap uñachtʼayañatakiw bautisasipxi. Ukatxa, jichhürunakatak Diosan munañapäki ukwa phuqapxi ukatxa aka ñanqha pachat qhispiyatäpxiwa (Gálatas 1:3, 4). Janiw aka ñanqha pachamp chikax tʼunjatäpkaniti. Jan ukasti uka tʼunjäwitxa qhispiyatäpxiwa, Diosax mä qʼuma chuymwa jupanakar churi. Apóstol Juanax akham siwa Jehová Diosan luqtirinakaparuxa: “Akapachax tukusirikiwa jan wali luräwinakapamppacha, ukampis kawkïritix Diosan munañap lurki ukax wiñayatakiw jaki” sasa (1 Juan 2:17).
Lurañanakas phuqapuniñäni
14. ¿Bautismo mayakix kunatsa jan qhispiykistaspa?
14 Bautisatäxasinxa qhispiyatäxtwa sisna ukhaxa pantjasnawa. Maynix taqi chuyma Jehová Diosaru Jesucriston sutipxaru katuyaschixa, ukat uksarux Diosan munañap taqi chuymaw tukuykam phuqani ukhakiw Diosan katuqatäspaxa. “Khititix tukuykama saytʼkani ukawa qhispiyatäni” siwa (Mateo 24:13).
15. 1) ¿Jichhürunakanxa kunas Diosan munañapax bautisat cristianonakatakixa? 2) ¿Cristor arkañax kunjamäñapas jakäwisanxa?
15 Jesusataki Diosan munañapaxa, kunsa jaqjam jakäwipampix lurañapäna ukamppachänwa. Mä waxtʼjam luqtasiñataki jiwañapänwa. Jiwasax Diosaruw jakäwis katuyasiñasaraki, jiwaspachat armasisa ukhamaraki jan taqi kunsa jiwasatakik munasawa Diosan munañapxa lurañasa (Romanos 12:1, 2). Yatkasin akapachankirinakjam jan walinak mä jukʼsa luraskañänixa, janiw kunäkipansa Diosan munañapxa lurksnati. Jan ukax, jiwasatakik taqi kunsa thaqhaskañäni ukat jaqimpi walikiw satäñatakik Jehová Diosar luqtaskañäni ukhaxa janirakiw Diosan munañapxa lurksnati (1 Pedro 4:1-3; 1 Juan 2:15, 16). Kunapachatï mä judiox kun lurañajas wiñay jakañ katuqañatakix sas jisktʼäna ukhaxa, askiw qʼuma sarnaqäwinïñax sasaw Jesusax säna, ukampisa kunas jukʼampi wali askixa uk säna: jupan arkiripäñ munañapänwa, ukatxa cristianoptxañapänwa. Jiwasax uka pachpa amtäwinïñasarakiwa. Janiw qullqi thaqhañ laykuki apanukuñasäkiti, jan ukasti nayrankañapapuniwa (Mateo 19:16-21).
16. 1) ¿Kunsa taqi cristianox Diosan Apnaqäwipatakix lurañapa? 2) 116 ukat 117 uka jananakan uñachtʼäwinakaparjamaxa, ¿kunjamsa Diosan Apnaqäwipatxa sumpach yatiysna? 3) ¿Taqi chuym qhanañchasax kuns uñachtʼaytanxa?
16 Mayampi ak qhanañchtʼañäni, Jesusax muspharkañanakwa Diosan Apnaqäwipatakix luratayna, ukwa Diosax jupatak munarakïna. Jupax apnaqirïñatak ajllitänwa, ukampis aka Uraqinkkasax wali aqkir chuymampiw Diosan Apnaqäwipatxa jaqinakar qhanañchäna. Jiwasax ukham qhanañchañasarakiwa, taqi chuymaw qhanañchañasa. Ukhamatwa Jehová Diosan jachʼa kankañapar munatassa jaqi masisar munasitassa uñachtʼaytanxa (Mateo 22:36-40). Ukatxa Jehová Diosan uraqpachankiri yupaychirinakapampi mayachtʼatätaswa uñachtʼayaraktanxa, taqi jupanakaw Diosan Apnaqäwipat qhanañchasipki. Taqinis mayakiw Diosan Apnaqäwipampi apnaqata aka Uraqin wiñay jakañ katuqañ amtampi sarantasktanxa.
Amtañataki
• ¿Jesusan Bautisasitapampi jichhürunakan uman bautisasiñampix kunanakansa mayjaxa, ukat kunanakansa mayakirakixa?
• ¿Kun sañs muni “Awkina, Yuqana, qullan ajayumpina sutiparu” bautisasiñaxa?
• ¿Maynix uman cristianjam bautisasisax kun lurañapasa?
[116, 117 jananakan fotonakapa]
AKHAMWA DIOSAN APNAQÄWIPAT QHANAÑCHSNA
Utat uta
Familiaranakaru
Irnaqir masinakaru
Yatiqir masinakaru
Thakinakana
Yatiqañ munirinakar wasitat kuttʼasa
Utanakan Bibliat yatichasa