¿Kawkïrisa Diosat chiqa yatichäwixa?

1, 2. ¿Kunatsa jisktʼasiñax wakisipuni?

UÑJIRÏPACHÄTAWA, wawanakax parlañ yatiqapxi ukhaxa, ¿walpunxay jisktʼasipxixa? Ari nayranakapampi kun uñjasasa maynir uñkatasaxa jisktʼasipxapuniwa akham sasa: “¿Arumanakaxa kawkinkis intixa?”, “¿Kunatsa warawaranakax kʼajani?” jan ukax “¿Khitis jamachʼinakaru chhiwiqiñ yatichi?”. Uka jisktʼanakaru jaysañataki wal amuytʼasasa, awispax janiw kun sañjamäkisa. Ukatxa, suma jaysäwisa aka yaqha jisktʼäwiruwa uñtayaspa: “¿Kunatsa?”.

² Janiw wawanakaki ukham jisktʼasipxirïkiti. Jilsutäxtan ukhasa jisktʼasiskakipuntanwa, inas kawkir puriñatakisa, chijinakar jan jaltʼañatakisa jan ukax aliq yatiñatakikisa. Ukampisa walja jaqinakawa yaqhip jisktʼäwinakxa jan jisktʼasxapxiti, wakiskir jisktʼäwinaksa armasxapxarakiwa. Janikiw jaysäwinakapsa thaqxapxiti.

3. Walja jaqinakaxa, ¿kunatsa wali wakiskiri jisktʼanakan jaysäwinakapxa jan thaqhapki?

³ Aka libron pʼiqiñchäwipa, nayrïri qallta jisktʼanakampita ukat aka jaljan qallta jisktʼanakapampita amuytʼma. Uka wakiskir jisktʼanakwa maynix jisktʼasispa. Ukampisa, walja jaqinakawa uka jisktʼanakan jaysäwinakapxa jan thaqhapkiti. ¿Kunatsa? ¿Uka jaysäwinakaxa Bibliankpachati? Yaqhipanakatakixa Biblian jaysäwinakapaxa wali chʼamäkaspasa ukhamawa. Yaqhanakasti jan phinqʼachayasiñ laykuwa jan jisktʼasipkiti. Uka jisktʼäwinakaxa yupaychäwi irpirinakatakïkaspasa jan ukax yupaychäwin yatichirinakatakïkaspasa ukhamwa yaqhipanakax amuyapxaraki. ¿Kamsasmas jumaxa?

4, 5. ¿Kawkïri wali wakiskiri jisktʼasïwinaksa jisktʼasiñasa, ukat kunatsa jaysäwinakap thaqhañasaxa?

⁴ Jakañxat jisktʼanakaru jaysäwinakapxa yatiñ munpachätawa. Inas akham jisktʼasirïsta: “¿Kunatakis aka Uraqiru jutpachätanxa? ¿Akakïpachati jakañaxa? ¿Kunjamas Diosaxa?”. Ukanakxata amuytʼañamaxa wakisipuniwa, atiniskaña ukat qhana jaysäwinakxa jikxatañkamawa thaqhäta. Jachʼa yatichirit uñtʼat Jesucristoxa akham sänwa: “Mayipxam, Diosax churapxätamwa; thaqapxam, jikxatapxarakïtawa; punksa liqtʼapxam, jistʼaratäpxarakïtawa” sasa (Mateo 7:7).

⁵ Wakiskir jisktʼanakan jaysäwinakapa jikiñkam ‘thaqaskakïta ukhaxaʼ, wali askïtapwa yatïta (Proverbios 2:1-5). Inas yaqha jaqinakax kuns sapxirïstma, ukampisa uka jisktʼanakan jaysäwinakapaxa utjiwa ukat jikxatarakismawa. Bibliankiwa, ukat janirakiw chʼamäkiti. Ukat sipansa, kusisiñampi suytʼäwimpi churistu, jichhürunakansa kʼuchiki suma jakasiñwa yaticharakistu. Aka mä jisktʼampi qalltañäni, waljaniw akham jisktʼasipxi.

¿JAN SINTTʼASIRI DIOSÄPACHATI?

6. ¿Kunatsa walja jaqinakaxa Diosax tʼaqhisiñanakasat janis yatiñ munkaspa ukham amuyapxi?

⁶ Walja jaqinakawa ukhamaw sapxixa. Jupatix jiwasanakata llakisispaxa, janiw akhamxa jakasksnati sasaw sapxi. Chʼaxwäwinakampi, uñisiñanakampi ukat tʼaqhisiñanakampi phuqantat pachanwa jakastanxa. Taqiniwa usunttansa, tʼaqhistansa, taqininwa familiaranakasasa jiwaraki. Ukatwa yaqhipanakax akham sapxi: “Diosatï munasistaspaxa, ¿janit qhispiykistaspa taqi aka jan waltʼäwinakatxa?” sasa.

7. 1) ¿Kunatsa yupaychäwinakana yatichirinakapaxa Diosax janis sinttʼasirïkaspa ukham jaqinakaru amuyayapxi sasax sisna? 2) ¿Tʼaqhisïwinakasatxa kunsa Bibliax chiqpachapuni yatichi?

⁷ Ukampisa, yupaychäwinakan walja yatichirinakapaxa, Diosax janis sinttʼasirïkaspa ukhamwa jaqinakar amuyayapxi. Amuytʼañäni, kunapachatï chijir puriñax utjki ukhaxa Diosan munañapawa sasaw sapxi. Mä arunxa, Diosasa uka chijinakaru puriykistaspa ukham sapxiwa. Ukampisa, ¿ukax chiqäpachati? ¿Kunsa Bibliax chiqpachapuni yatichi? Uka tuqitxa Santiago 1:13 akham siwa: “Kunapachatix maynix kuna jan wal lurañatakis yantʼata uñjaschi ukaxa, janiw amuyañapäkiti Diosas yantʼkaspa ukhamxa. Diosasti janiw kuna jan walimpis yantʼkiti, ni khitirus yantʼar puriykarakiti”. Ukhamaxa, taqi jan waltʼäwinakatxa Diosax janipuniw juchanïkiti (Job 34:10-12). Jan walinak utjayaskakchisa, jan walinak aliqaki utjayañampi, jan walinakaru puriyañampixa janiw kikpäkiti.

8, 9. 1) ¿Jan walinak utjayañampi ukat jan walinakaru puriyañampi jan kikpätapxa kuna amuytʼäwimpisa jumax qhanañchtʼasma? 2) ¿Jaqinakan jan wali sarnaqasipkakitapatxa kunatsa Diosar tumpantañax jan walïkaspa?

⁸ Amuytʼañäni, mä yatiñani munasir awkix yuqapampi utapan jakasipxaspa. Ukat yuqax awkir kutkatasisaxa utat sarxañ amtaspa, awkixa janirak jarktʼkaspati. Ukatxa uka yuqaxa jan wali sarnaqasaxa jan walinakaru purtʼasispa, ¿awkiw ukhamar puriyix sasmati? Janiwa (Lucas 15:11-13). Ukhamarakiwa, jan wali sarnaqañ amtir jaqinakaruxa Diosax janirakiw jarktʼkiti, ukampisa ukaxa janiw sañ munkiti Diosas jupanakaru uka chijinakar puriykaspa ukhama, jan ukasti jupanakpachaw purtʼasisipki. Ukhamaxa uka jan waltʼäwinakampi tʼaqhisiñata Diosar juchañchañaxa janipuniw walïkaspati.

⁹ Diosaw yati kunatsa jaqinakaxa jichhakam ukhamaki jan wali sarnaqasipki. Niyakixay wali yatiñani chʼamani Luririsächixa, jupax janiw jiwasar kunsa qhanañchañapäkapunistuti. Ukampis munasiñap laykuwa qhanañchistu. 11 jaljanwa uka tuqitxa jukʼampi yatxatañäni. Ukampisa jupaxa janipuniw jan waltʼäwinakarux puriykistaspati. Jan ukasti, Jupaw jan waltʼäwinak chhaqtayani, uka suytʼäwi churistu (Isaías 33:2).

10. ¿Kunatsa Diosax tʼaqhisiyir taqi ñanqha luräwinakwa tukjani sas atinisiñasaxa?

¹⁰ Ukhamaraki, Diosax qullanawa (Isaías 6:3). Ukax sañ muniwa qʼumätapa jan qʼañuchatätapa, jan ñanqha amtanïtapa. Ukatwa Juparuxa taqi chuyma atinisiñasaxa, jaqinakaruxa janiw atinisiñjamäkiti, kunattixa awispax jan walinakwa lurapxi. Chiqa chuymani apnaqirinakasa janiw askichapkaspati ñanqha jaqinakan jan wali luräwinakapxa. Ukat sipansa Diosax taqi chʼamaniwa. Tʼaqhisiyir taqi jan waltʼäwinakxa chhaqtayaspawa, ukxa phuqaniwa. Kunapachatix askichkani ukhaxa jan mayampitakiwa uka jan walinakxa chhaqtayxani (Salmo 37:9-11).

¿DIOSAX KUNJAMSA JIKXATASPACHA INA CHʼUSAT TʼAQHISTAN UKHAXA?

11. 1) ¿Kunjamsa Diosax uñjpacha ina chʼusat tʼaqhisiñanakaruxa? 2) ¿Kunjamsa Diosax jikxataspacha tʼaqhistan ukhaxa?

¹¹ Akapachana ukat jakäwisana jan waltʼäwinak uñjasaxa, ¿Diosax kunjams jikxataspacha? Jupax “aski kankañar muniriwa” sasaw Bibliax yatichi (Salmo 37:28). Kunatix walïki ukat jan walïki ukxa amuyaskapuniwa, taqi kasta ina chʼusat tʼaqhisiñanakarusa uñisirakiwa. Bibliax siwa, nayrapachaxa jan walinakampi aka Uraqix phuqantatäkän ukhaxa, “walirak chuymapxa usuyasïna” (Génesis 6:5, 6). Diosaxa pachpakïskiwa (Malaquías 3:6). Jan walinakxa uñisiskakiwa, tʼaqhisitanakarusa khuyapayaskakiwa. Bibliax akham sistuwa: “Jupasti jumanakatxa llakisirakiwa” sasa (1 Pedro 5:7).

12, 13. 1) ¿Kunatsa munasiñanïtanxa, ukat kunjamsa akapachan tʼaqhisïwinakana uka munasiñax khuyaptʼayasiñaru wiytistu? 2) ¿Kunatsa Diosaxa niyawa akapachan jan waltʼäwinakxa chhaqtayani sas atinisiñasaxa?

¹² ¿Tʼaqhistan ukhaxa Diosax chuymap ustʼayaspachaw sasax kunatsa sisna? Ukatakixa, yaqha uñachtʼäwi uñjañäni. Jupar uñtasitwa jaqirux luratayna sasaw Bibliax yatichi (Génesis 1:26). Ukhamaxa, suma Diosätapatwa suma jaqirakïtanxa. Sañäni, ¿jaqinakaxa ina chʼusat tʼaqhisipxi ukhax sinttʼasirïtati? Jumarutix ukanakaxa chuym usuystamxa, Diosarux jukʼampwa chuymapxa usuyi.

¹³ Jaqinxa munasiñapapuniwa jilankixa. Ukansti Inuqirisjamarakïtanwa, “Diosax munasiñawa” sasaw Bibliax yatichi (1 Juan 4:8). Diosax munasiriwa ukatwa jiwasaxa munasirirakïtanxa. Ina chʼusat tʼaqhisiñanakampi jan waltʼäwinakampi tukjañataki chʼamanïsma ukhaxa, ¿janit tukjkasma? ¿Janit munasiñamasti uka lurañaru wiytkiristamxa? ¡Jïsa! Ukhamarakiwa, Diosax akapachan jan waltʼäwinakxa niyaw chhaqtayani sasax atinisismawa. Aka libron nayrïr janjanakapan Diosan arsutanakapaxa janiw samkanakakïkiti ni inamaya suytʼäwinakakïkisa: Diosax ukham arsuwayi ukat phuqapuniniwa. Ukampisa, uka arsutanakaparu iyawsañatakixa wakisiwa juparu sum uñtʼaña.

JUPARU UÑTʼASMA UKWA DIOSAX MUNI

14. ¿Kunas Diosan sutipaxa, ukat kunatsa sutipatpuni aytasiñasaxa?

¹⁴ ¿Kunsa jumax nayraqat lurtaxa maynimpi uñtʼayasiñatakixa? ¿Sutimxay yatiytaxa? Ukhamaxa, ¿Diosax sutinïpachati? Walja yupaychäwinakax “Dios” jan ukax “Tatitu” sasaw yatichapxi, ukampisa ukanakax janiw sutipäkiti. Sutinchäwinakawa, “rey” jan ukax “presidente” ukanakjama. Diosax walja sutinchäwinakaniwa siw Bibliaxa, ukanakatsti “Dios” jan ukax “Tatitu” satawa. Ukampisa Diosan sutipxa Bibliaw yatichi: Jehová satawa. Salmo 83:18 akham siwa: “Juma sapak [“Jehová sutini”, NM] Diosätam yatipxpan, aka uraqxar juma sapak Alaxpachankirïtam yatipxarakpan”. Bibliamantï uka sutix jan uñstkchi ukhaxa, aka librona “Diosan sutipaxa kun sañs munpacha ukat kunatsa aytasiñasapuni” siski ukanwa qhanañchasiski. Amparampi nayra qillqatanakanxa waranq waranqa kutiw Diosan sutipax uñsti. Ukatwa, Jehová Diosaxa sutipa yatiñama ukat sutipat aytasiñama munixa. Saraksnawa, Jupax khitisa ukwa Diosax Bibliampi yatichätamxa.

15. ¿Kun sañs muni Jehová sutixa?

¹⁵ Dios pachpaw Jehová sutxa uchasi, uka sutisti wali jachʼapuniwa. Taqi arsutanakapsa amtanakapsa phuqapuniniwa, uk sañ muni.a Diosan sutipax jan kikpaniwa, uka sutix jupankakipuniwa. Chiqasa, kunayman tuqita jan kikpani Diosawa. Uka tuqit mä qhawqha uñjañäni.

16, 17. ¿Jehová Diosatxa kunsa aka sutinchanakax yatichistu: 1) “Taqi chʼamani”? 2) “Wiñay jachʼa Reyi”? 3) “Luriri”?

¹⁶ Uñjtanwa kamsisa Jehová Diosatxa Salmo 83:18: ‘Aka uraqxar juma sapakiw Alaxpachankirïtaxa’ siwa. Ukhamaraki, jupa sapakiwa “Taqi chʼamani” sataxa. Job 37:23 siwa: “Taqi chʼamani Diosaxa janiw amuytʼañjamäkiti, jupax jachʼawa, chʼamani chiqaparakiwa; jupax chiqapawa, janiw khitirus tʼaqhisiykarakiti” sasa. “Taqi chʼamani” sutinchaxa, sañ muniwa Jehová Diosax taqi jakirinakat sipansa jukʼampi chʼamanïtapa. Jupjam chʼamanixa janiw khitis utjkiti. 1 Timoteo 1:17 qillqatanxa Jehová Diosaxa “wiñay jachʼa Rey” satawa. Ukasti amtayarakistuwa jupa sapaki wiñay wiñay jakirïtapa, uksa tuqitxa jan kikpanirakiwa. Salmo 90:2 akham siwa: “Wiñayatpacha, wiñayatakiw jumax Diosätaxa” sasa. Ukxat amuyañax muspharkañapuniwa.

¹⁷ Jupa sapakiwa Luririsaxa, uka tuqitwa jan kikpanirakixa. Apocalipsis 4:11 siwa: “Tata, nanakan Diosaxa, jumax askïtawa jachʼañchäwi, gloria, ukhamarak munañanïña katuqañatakixa. Jumaw taqi kuns ina chʼusat lurtaxa, munañamatarakwa taqi kunas jakaskaraki, juman uskutarakiwa”. Kunanakatix utjki ukanakaxa Jehová Luririsan luratawa: angelanakasa, alaxpachat kʼajaniri warawaranakasa, muxsa achunakasa, lamar qutankiri jawiranakankiri challwanakasa, taqi kunasa jupan luratawa.

¿JEHOVÁ DIOSARUX JAKʼACHASISMATI?

18. ¿Kunatsa yaqhipanakax janiw Diosarux jakʼachasksnati sasax sapxi, ukampisa kunsa Bibliax yatichi?

¹⁸ Wali muspharkañ ukham Diosätap yatisinxa, yaqhipanakaxa axsarapxiwa. Diosax sinti jachʼäkaspas jan ukax janis jiwasanakat kuns yatiñ munkaspa, ukham yaqhipanakaxa amuyapxi. ¿Ukham amuyañax waliti? Bibliax janiw ukham yatichkiti, jan ukasti Jehová Diosax “janiw jayankkiti sapaqat jiwasanakatxa” siwa (Hechos 17:27). Ukampisa akham sistuwa: “Diosar jakʼachasipxam, jupasti jumanakarux jakʼachasirakiniwa” sasa (Santiago 4:8).

19. 1) ¿Kunjamsa Diosar jakʼachasipxsna, ukatxa kunsa katuqañäni? 2) ¿Dioskankañanakatxa kawkïris jumarux wal muspharaytamxa?

¹⁹ ¿Kunjamsa Inuqiriru jakʼachasisma? Nayraqatxa, jan jaytjamti kunti jichhax yatiqaskta ukxa: Diosatxa taqi kun yatiqaskakma. Jesusax akham sänwa: “Aka wiñay jakañax juma sapa chiqpach Diosar uñtʼañanwa utji, ukhamarak Jesucristoru kawkïrirutix jumax khitankta ukaru” sasa (Juan 17:3). Chiqpachansa, kunjamtï Bibliax yatichki, Jehová Diosaru ukat Jesusampiru uñtʼañaxa ‘wiñay jakañaru’ apiriwa. “Diosax munasiñawa” ukxa yatiqawayxtanwa (1 Juan 4:16). Jehová Diosaxa suma ukat munkaña walja Dioskankañanakaniwa. Amuytʼañäni, Bibliax siwa, jupaxa “khuyapayasiriraki[wa]. Janiw jankʼaki colerasirïkiti, jan ukasti jachʼa munasiriwa, ukhamarak chiqaraki” (Éxodo 34:6). ‘Munasiñani, juch pampachiri’ Diosawa (Salmo 86:5). Suma chuymampi suytʼasiriwa (2 Pedro 3:9). Diosax janirakiw jupankirinakarus jaytanukkiti (Salmo 94:14). Biblia liyiskakïtaxa, yatiqätawa kunjamsa Jehová Diosax uka Dioskankañanakapxa uñachayi ukat jukʼampinakwa yatiqarakïta.

20-22. 1) Diosarux janiw uñjktanti, ¿ukampisa Jupar jakʼachassnati?, uk qhanañchtʼma. 2) ¿Yaqhipanakaxa yanaptʼañ munasaxa kamsas sapxiristam, ukampisa kuna lurañamasa wakisispa?

²⁰ Chiqpachansa Diosaruxa janiw uñjksnati, kunattix ajayuwa (Juan 1:18; 4:24; 1 Timoteo 1:17). Ukampisa, Bibliaxa qhanañchiwa kunjamas Jupaxa. Salmo qillqirixa Jehová Diosan ‘qhapaq kankañap uñjasmawa’ sasaw säna (Salmo 27:4; Romanos 1:20). Jupat jukʼampi yatiqaskakïtaxa, jukʼampwa uñtʼäta, ukatxa jukʼampirakiw juparux munasïta ukat jakʼachasirakïta.

²¹ Jukʼat jukʼatwa yatiqäta kunatsa Bibliax chʼamañchistu Awkisarjam Diosarux uñjaña (Mateo 6:9). Janiw jakañaki churkistuti, jan ukasti sum jakasiñaswa munaraki, kunjamtï mä suma awkixa wawanakapatakix munki ukhama (Salmo 36:9). Jehová Diosan munasitapäsnawa jan ukax amigopäsnawa sasaw Bibliax yaticharaki (Santiago 2:23). ¡Amuytʼma, jumaxa taqi kun Inuqiri jachʼa Diosan munasitapäsmawa!

²² Bibliat jukʼampi yatiqaskakïta ukhaxa, inasa yaqhipanakaxa yanaptʼañ munasaxa jan yatiqxämti sapxiristam askimatakïkaspas ukhama. Mayjtʼxaniw sasaw llakisipxaspa, ukatwa ukham sapxiristamxa. Jan khitimpis jarktʼayasimti, Diosan munasitapäñaxa wali khusapuniwa.

23, 24. 1) Kuntï yatiqaskta ukatxa, ¿kunatsa jisktʼasiñ jan axsarañämaki? 2) ¿Kunsa payïr jaljanxa yatiqañäni?

²³ Chiqasa, qalltanxa inasa taqpach yatichäwinakxa jan amuytʼkchïtati, yanap mayiñxa janiw axsarätati. Jesusax wawanakjama altʼat chuymanïñaw sasaw säna (Mateo 18:2-4). Wawanakaxa jisktʼasipxapuniwa. Jisktʼanakamaru jaysäwinakapa jikxatañamwa Diosax muni. Diosat wal yatxatañ muniri nayra jaqinakatarakwa Biblianxa parli. Qillqatanakxa wali sum uñakipapxäna ukhamatwa kunatix chiqäki ukxa sumpuni yatiqapxatayna (Hechos 17:11).

²⁴ Biblia uñakipasakipuniwa Jehová Diosarux uñtʼsna, Bibliax janiw yaqha libronakjamäkiti. ¿Kunatsa? Payïr jaljanwa uk yatiqañäni.