Watchtower INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Watchtower
INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Aymara
ʼ
  • kʼ
  • tʼ
  • pʼ
  • chʼ
  • qʼ
  • BIBLIA
  • QELLQATANAKA
  • TANTACHÄWINAKA
  • lv 13 yatichäwi págs. 144-159
  • Diosan uñisit fiestanaka

Janiw videojj utjkiti

Disculpapjjeta, janiw aka video uñjañjamäkiti

  • Diosan uñisit fiestanaka
  • “Diosan munasiñapan jakasipxañäni”
  • Jiskʼa pʼeqeñchäwinaka
  • Uka toqet jukʼamp yatjjatañataki
  • NAVIDAD, TATA INTIR YUPAYCHÄWIN YAQHA SUTIPA
  • BIBLIAX URUYASIÑANAKAT KAMSISA
  • SEMANA SANTA
  • JIWATANAKAN URUPA
  • DIOSAN IYAWSAT JAQICHÄWINAKA
  • ¿CHʼALLTʼASIÑAX KUNATSA JAN WALÏKI?
  • “JEHOVÁ DIOSAR MUNIRINAKA, KUNATÏ ÑANQHÄKI UKAR UÑISIPXAM”
  • LURATASAMPI UKAT PARLATASAMPI DIOSAR JACHʼAÑCHAPXAÑÄNI
  • ¿Taqpach fiestanakat Diosatakejj walïskpacha?
    Munasir Diosat janipun jitheqtañäniti
  • Diosar adorañwa amtañama
    ¿Kunsa Bibliajj yatichistu?
  • Chiqa yupaychäwi tuqit saytʼasiñamawa
    ¿Kunsa Bibliax chiqpachapuni yatichi?
  • Kunayman yupaychäwinkirinakar yatichañax chʼamakïspawa
    ¿Jehová Diosan Qhanañchirinakapax yatiqañ tuqit kamsapxisa?
Jukʼamp uñjañataki
“Diosan munasiñapan jakasipxañäni”
lv 13 yatichäwi págs. 144-159
Mä wawax awk taykapan churat regalwa wali kusisit jistʼaraski

13 YATICHÄWI

Diosan uñisit fiestanaka

“Kunatix Tatitur kusisiyki uka uñtʼa[pxam].” (EFESIOS 5:10.)

1. ¿Khitinakarus Jehová Diosax thaqi, ukat kunatsa amuyasiñasa?

“AWKIRU chiqpach yupaychirinakax ajayun, ukhamarak chiqa kankañampin yupaychapxani. Awkix ukhamwa yupaychayasiñ muni” sasaw Jesusax säna (Juan 4:23). Kunatix chiqapäki ukar munirinakaruw Jehová Diosax thaqi, jupanakampiw jakʼachayasi ukat Yuqaparus jakʼachayaraki (Juan 6:44). Jiwasatakix uka taypinkañax wali askipuniwa. Ukampis amuyasiñasawa, Supayaw sallqjistaspa, jupax jaqinakar sallqjañ wal yati. Jan sallqjayasiñatakix wal amuyasiñasawa, ukat “kunatix Tatitur kusisiyki” uk sum uñtʼañasawa (Efesios 5:10; Apocalipsis 12:9).

2. Chiqa yupaychäwimpi kʼari yupaychäwimpi kitthapipxi ukxa kunjamsa Jehová Diosax uñji, uka tuqit qhanañchtʼma.

2 Khä nayra maranakan kunas Sinaí qullu jakʼan pasatayna uk amtañäni. Mä dios lurarapipxita sasaw israelitanakax Aaronar mayipxatayna, ukat Aaronax iyaw sasaw mä vaca qallu qurit luratayna. Taqi chʼamani Diosan uñachtʼäwipakiwa, ukat “arumanthisti fiesta lurañäni Tatitur jachʼañcha[ñataki]” sasaw säna. Ukampis ¿Jehová Diosax kamspachänsa? Chiqa yupaychäwimpi kʼari yupaychäwimpwa mayachasipkäna, ¿ukhamakit janis kunäkaspa ukham uñchʼukpachäna? Janiwa. Uka vaca qallur yupaychapxatap laykux niya kimsa waranqaniruw jiwarayäna (Éxodo 32:1-6, 10, 28). Jiwasax Diosan munasiñapan jakasiñ munasaxa, ¿kunsa ukanakat yatiqsna? ‘Janiw kuna qʼañurus llamktʼañasäkiti’ ukat janirakiw kunatï chiqäki ukxa jan walinakampi qʼañuchañasäkiti (Isaías 52:11; Ezequiel 44:23; Gálatas 5:9).

3, 4. ¿Kunatsa fiestanak tuqit Diosan Aruparjam amuytʼañasaxa?

3 Ukat apostolanakax jakapkäna uka urunakanxa yaqhipax ukhamarakiw chiqa yatichäwinakar jan istʼasin saranukuñ munapxäna. Qalltanxa apostolanakan jarkʼataw uñjasipxäna, ukhamax janiw saranukurjamäpkänti. Ukampis apostolanakax jiwxapxäna uka qhipatxa chiqa yatichäwinakar jan munir kʼari cristianonakaxa, kunayman jan wali fiestanaka, saräwinaka ukat phunchäwinakwa cristianonak taypir apantapxäna, ukatwa jichhakamas uka fiestanakax cristianonakatsa jutkaspa ukham uñtʼata (2 Tesalonicenses 2:7, 10). Aka yatichäwinxa uka kasta mä qhawqha fiestanakat amuytʼañäni. Uka fiestanakax janiw Diosan munañapat jutkiti jan ukasti aka ñanqha pachan munañapwa uñachtʼayi, ukat taqi uka fiestanakanxa “Jachʼa Babiloniat” jutiri jan walinakakiw utjaski; layqasiñanaka, taqi kunsa maynitakiki munaña, kʼari yatichäwinaka (Apocalipsis 18:2-4, 23).a Yaqhip fiestanakax wali uñtʼatawa, ukampis jan wali qʼañu luräwinakat juti, Jehová Diosax sum ukanak yati ukat ukham fiestanakax janipuniw jupatakix walïkiti, kunjamatï nayrax axtaskänxa, ukhamarakiw jichhas axtasi. Chiqpachansa, Diosax kunjamsa uka fiestanak uñji uk sum yatxatañasawa (2 Juan 6, 7).

4 Jehová Diosatakix yaqhip fiestanakax janiw walïkiti. Ukhamasti cristianonakjamax janipuniw ukanakar mitisiñasäkiti. Ukampis kunatsa Diosatakix uka fiestanakax jan walïkpach uk amuytʼañäni. Ukhamatwa jan walïtap amuyañäni, Diosan munasiñapan jakasiñwa jarkʼistaspa, ukhamasti janipuniw uka fiestanakar mitisiñasäkiti.

NAVIDAD, TATA INTIR YUPAYCHÄWIN YAQHA SUTIPA

5. ¿Kunatsa Jesusax janiw diciembre phaxsin 25 urun yurkänti sistanxa?

5 Navidadax janiw Jesusan urupäkiti, Bibliax janiw uka tuqit kamskisa. Chiqpachansa, Jesusax kuna urus yurïna ukax janiw yatiskiti. Ukampis janiw diciembre phaxsit 25 urun yurkpachänti.b ¿Kunatsa ukham sistanxa? Israel markanxa uka urunakax wali thayawa, juyphi pachawa. Ukampis kunjamtï Lucas 2:8-11 qillqatax siskixa, Jesusax yurkäna ukhaxa, awatirinakax “pampan arumax ovejanakap uñjasipkäna”. (Janiw awatirinakax uwijanakap marpacha pampan uñjapkaspänti, ukampis marpach uñjapxaspäna ukhaxa janiw uka tuqit qhanañchañax wakiskaspänti.) Khä Belén markanxa juyphi pachanxa jallunti, awisax khununti ukhamawa, awatirinakax janiw “pampan” uwijanakap uñjapkaspänti, jan ukasti anthapxapxänwa. Maysa tuqitxa, kunatsa Joseyampi Mariampix Belenar sarapxäna uk amtarakiñäni: Augusto sat apnaqiriw jaqinakar jakhuñ amtäna, ukaruw sarapxäna (Lucas 2:1-7). Ukampis niyakixay judionakax Roma markataki wali coleratäpxchïnxa, ukhamasti, janiw uka apnaqirix juyphipachan jakhuñ amtkaspänti, janiw judionakax markanakapar sarañ munapkaspänti.

6, 7. 1) ¿Navidadax kuna fiestanakat jutatasa? 2) ¿Navidadanxa kuna amtampis waxtʼasipxi, ukat cristianonakax kuna amtampis waxtʼasipxaraki?

6 Ukhamasti, ¿kunjamatsa navidadax uñstpacha? Janiw Bibliax uka tuqit parlkiti, ukhamax nayra jan wali fiestanakat jutatawa. Mä fiestanxa Saturno sat diosaruw romanonakax yapuchañataki yupaychapxirïna. Maysa tuqitxa, ‘jan atipkañ tata intin’ “kuttʼanitapwa” uruyapxarakirïna, kunjamtï Enciclopedia de la Religión Católica qillqatax siskixa, diciembre phaxsin 25 uruw uka fiestxa lurapxirïna, uka uruxa Mitra sat inti diosan jachʼa urupänwa. Uka qillqatax akham sarakiwa: “(Mitra) sat Inti diosan urupar jutapxañapatakiw “[Criston] yurïwip amtasïna, ukhamatwa iglesiax qalltäna” sasa. Ukampis Jesusan jiwatapatxa niyaw kimsa patak maranakäxäna, ukhaw ukanakax lurasïna.

Chiqpach cristianonakax munasiñatwa waxtʼasipxi

7 Uka fiestanakanxa Diosar jan yupaychirinakaw jupanakkam kunsa waxtʼasipxirïna ukat wal manqʼañsa umañsa wakichasipxirïna, ukhamatwa uka fiestanakxa navidadaptayapxäna. Ukampix janiw kunjamtï 2 Corintios 9:7 jiskʼa tʼaqax siski ukham suma amtampi kunsa churasipxirïkänti, ukanxa akham siwa: “Sapa mayniw, kunjämtï chuymapanxa amtki ukhamarjam churañapa; janiw pä chuyma churañapäkiti, janirakiw maynin jariyatakis churañapäkarakiti, Diosasti kusisit chuymampi chuririruw munaraki” sasa. Chiqpach cristianonakax munasiñatwa kunsa mayninakar churtanxa, janiw katuqañ laykukix churktanti, ukat janirakiw mä fiestan churasiñ laykukis kunsa waxtʼasktanti (Lucas 14:12-14; Hechos 20:35). Ukat uka fiestanakan yaqhanakar kun waxtʼañatakix manurus mantapxi llakit sarnaqapxi ukhamawa, ukampis jiwasax taqi ukanakat qhisptanwa (Mateo 11:28-30; Juan 8:32).

8. ¿Yurkän ukhati yatirinakax Jesusataki regalonaka apapxäna? Uk qhanañchtʼma.

8 Inas yaqhipax akham sapxchispa: “¿Janit magonakasti Jesusan yuritapatsti regalonak churapkänsti?” sasa. Chiqpachansa, janiwa. Uka yatirinakax wali aytatätap laykuw Jesusar jachʼañchañataki waxtʼapxäna, kunjamtï khä urunakanxa lurapxirïkäna ukhama (1 Reyes 10:1, 2, 10, 13; Mateo 2:2, 11). Janiw yurkän uka arum uñjirix sarapkänti, jan ukasti walja phaxsinak saraqatatwa sarapxäna.

¿UKA FIESTAR SARAÑAJÄSPATI?

Mä kullakax janiw árbol de Navidad kʼachachañ munkiti

Diosan Arupax kamsisa: “Mistunxapxam jupanak taypita, jupanakat jithiqtapxarakim. Qʼañu lurañanaksti jan lurapxamti, nayasti jumanakarux katuqxapxämawa” (2 Corintios 6:17).

Amuytʼasiñataki jisktʼanaka

  • Mä fiestanxa kunsa lurapxi uka tuqit amuytʼasaxa, ¿jan walinakat jutatapat yatisi jan ukax kʼari yupaychäwin uñstayatäpacha ukat layqasiñ tuqir uñtayatäpachacha? (Isaías 52:11; 1 Corintios 4:6; 2 Corintios 6:14-18; Apocalipsis 18:4.)

  • ¿Jaqinakaruti, uttʼäwinakaruti jan ukax banderarucha jachʼañchi? (Jeremías 17:5-7; Hechos 10:25, 26; 1 Juan 5:21.)

  • ¿Mä markaruti yaqha markat sipansa jachʼañchi? (Hechos 10:34, 35; 17:26.)

  • ¿Diosan ajayupar kutkatir “akapachankir ajayun” munañaparjamati lurasi? (1 Corintios 2:12; Efesios 2:2.)

  • ¿Ukar sarasax yaqhanakaruti tinkuyiristxa? (Romanos 14:21.)

  • Uka fiestar jan sarasaxa, ¿kunjamsa yaqhanakar sum qhanañchtʼiristxa? (Romanos 12:1, 2; Colosenses 4:6.)

Uñtʼat fiestanakxat qhanañchtʼañwa Biblian yaqhip jiskʼa tʼaqanakapax yanaptʼistaspa:

  • “[Pä chuyman israelitanakax] Diosar jan uñtʼir jaqinakampiw chikachasipxäna, luräwinakap yatiqasipxäna.” (Salmo 106:35.)

  • “Khititix jukʼa apnaqañanakan chiqapäki ukax, walja apnaqañanxa chiqaparakïniwa; jukʼana jan chiqapäkchi ukaxa waljanxa janirakiw chiqapäkaspati.” (Lucas 16:10.)

  • “Janiw akapachankirïpktati.” (Juan 15:19.)

  • “[Janiw] Tatitun mesapampita ñanqha ajayunakan mesapampitsa manqʼapkarakismati.” (1 Corintios 10:21.)

  • Uka urunakanxa jumanakax vicionakana, jan wali amtañanakana, machañanakana, wali manqʼañanakana, jila umjasiñanakana, idolonakar yupaychañanakanwa sarnaqasipkäyätaxa.” (1 Pedro 4:3.)

BIBLIAX URUYASIÑANAKAT KAMSISA

9. ¿Kunsa Biblian qillqatäki uka uruyäwinakatxa yatiqsna?

9 Mä wawax yuri ukhaxa wal kusistanxa, nayras ukhamarakiw kusisipxirïna. Ukampis Diosan luqtirinakapax janiw uruyasipxirïkänti, janiw Biblianxa uka tuqit mä kutis parlkiti (Salmo 127:3). Biblia qillqirinakaxa, ¿uka tuqit parlañ armasipxpachänti? Janiw armasipkänti, kunattix pä jaqit parli; Faraonampi Herodes Antipas sat apnaqirimpit parli, jupanakaw uruyasipxatayna (Génesis 40:20-22; Marcos 6:21-29). Ukampis uka paninix jan walinakwa urupan lurapxatayna, Herodesax bautisir Juanaruw urupanxa pʼiqi apaqayatayna.

10, 11. ¿Nayra cristianonakax kunjamsa uruyasiñ uñjapxirïna, ukat kunatsa?

10 “Uruyasiñanakax jan wali sarnaqirinakan nayra luräwinakapäkaspasa” ukhamwa nayrïr cristianonakax uñjapxirïna sasaw Las cosas nuestras de cada día sat qillqatax qhanañchi. Ukatxa mä jaqix arxatir mä ajayunïkaspasa jan ukax “mayni yurki ukhax mä diosas sum sarnaqañapatakix uñjaskaspa” ukhamwa Grecia ukat Roma markankirinakasa amuyapxirïna, ukatwa sapa mara “uruyasipxirïna” (Gran Enciclopedia Rialp). Ukatsti, mara uruyasiñampi, wara waranakat jutïri tuqit yatxatañampix mayakïkaspas ukhamawa, ukat horóscopo satäki ukampisa uka pachparakiwa.

SAXRANAKAR JACHʼAÑCHIR URUNAKA

Amuytʼañäni, sapa maynis mara phuqasin uruyasipxi ukaxa saxranakan yatichäwinakapawa. ¿Kunatsa ukham sistanxa? Maynix munaspa ukhaxa, diosäkaspas ukhamwa amuyasispa sasaw uka yupaychäwix yatichi. Maynix yurki ukhaxa mä diosas yurkaspa ukhamwa amuyapxi, ukatwa uruyasipxi jan ukax fiesta lurapxi. Chiqpachansa, janiw taqinis uka jan wali amtampi uruyasipkiti. Ukampis amuytʼasiñasawa, The Lore of Birthdays sat qillqatax akham sasaw qhanañchi: “Yaqhip fiestanakax chuym qhanartʼayi, ukampix yaqhipasti jachʼa jachʼa tukuñaruw api” sasa.

Maysa tuqitxa, “abril phaxsin qhipa arumaw layqanakax tantachasipxaraki, uka arumax Walpurgis satawa, layqanakan urupawa” sasaw Gran Enciclopedia Universal sat qillqatax qhanañchi. Ukatxa Halloween sat layqanakan uruparakiw utji.

11 Ukhamax uruyasiñax jan wali jaqinakan uñstayatawa ukat layqasiñ tuqir uñtayatarakiwa. Ukampis Diosan luqtirinakapax yaqha amtampiw jan uruyasiñ munapkarakpachänti. Jupanakax altʼat chuymanïpxänwa. Akapachar jutatanakapax janiw jachʼañchasipxañapatakïkänti, ukatwa jan uruyasiñ yatipkänti (Miqueas 6:8; Lucas 9:48).c Ukat sipansa, Jehová Diosaruw jachʼañchapxäna, Jupaw jakañ churirixa (Salmo 8:3, 4; 36:9; Apocalipsis 4:11).d

12. ¿Kunatsa jiwañ urux yuriñ urut sipansa jukʼamp askïspa?

12 Kunapachatï Diosan mä luqtiripax jiwxi ukhaxa Jupaw amxäsiski, mä arunxa, jaktanxaniwa (Job 14:14, 15). Ukatwa Eclesiastés 7:1 jiskʼa tʼaqax akham sas qhanañchi: “Suma qʼaphinakat sipansa, askita uñtʼatäñaw askixa. Naciña uruta sipansa, jiwaña uruwa jukʼamp askixa” sasa. Ukhamasti “askita uñtʼatäñaw” wali askixa, mä arunxa, Diosar taqi chuym luqtasin suma jaqit uñtʼatäñaw askixa. Cristianonakax janiw Jesusan yuritap amtañasäkiti, jan ukasti jiwatap amtañasawa, ukhamwa Bibliax yatichi, jupax wali askit uñtʼatawa, sutipxaruw Diosax qhispiyistu (Lucas 22:17-20; Hebreos 1:3, 4).

SEMANA SANTA

13, 14. ¿Kunanakatï Semana Santan luraski ukanakax kawkitsa juti?

13 Semana Santanxa, jan ukax jachʼürunxa Criston jiwatapampi jaktatapampis amtaskaspa ukhamwa amuyapxi. Ukampisa, kunayman tuqit kʼari yupaychäwimpi mayachatawa. Amuytʼañataki, walja markanakanwa uka semananxa jan aycha manqʼapkiti ukat plazanakansa callenakansa Cristow sasaw pachachanak kallnaqapxi. Ukampis ¿kawkitsa ukham lurañax jutpacha? Bibliax Jesusan jiwatap amtañ tuqit parlkchisa, janipuniw Semana Santat ni Jesusan jaktäwipat kamskisa. Ukhamaxa, kunanaktï uka fiestanakan lurapki ukanakax kʼari yupaychäwin luräwinakapawa.

14 Jehová Diosax janipuniw Yuqapan jiwatapxa ukham jan walinakampi amtasiñapxa munkaspati (2 Corintios 6:17, 18). Chiqpachansa, janiw Biblianxa Criston jaktanitap amtapxäta siskiti. Ukampis yaqhip markanakanxa jan wali sutimpi apxatatawa. Ukhamasti Diosatakix jan walipuniw ukanakaxa.

JIWATANAKAN URUPA

15. ¿Jiwatanakar yupaychañax kawkitsa juti?

15 ¿Kunatsa jiwatanakar uruyañax utjpacha? Yaqhip chiqanakanxa octubre phaxsi tukuyaw uka fiestxa amtapxi, Halloween satawa, (layqanakan urupa sañ muni). Uka arumax layqanakat isthapisipxi ukat kunayman jan walinakar uñtasitanakat isthapisiñ yatipxi. Gran Bretaña ukat Irlanda markanakanwa celta sat aruni nayra jaqinakax ukhamanak lurapxirïna, uka fiestax jupanakan uñstayatawa. Sapa maraw noviembre phaxsi qallta jakʼan utjki uka urtʼa urunakanxa Samhain sat diosapar uruyapxirïna. Kunatix jaqinakar ajay tuqit jarkʼaqki ukas chʼiyjaskaspa ukat uka urunakansa jiwatanakax utanakapar kuttʼapkaspa ukhamwa amuyapxirïna. Ukatwa manqʼanak umañanak wakichasax jiwatanakataki jaytapxirïna. Ukhamasti, jiwatanakar amtañataki manqʼanak wakichañasa rezayañasa jan ukax apxatayañasa Diosar jan yupaychir jaqinakan uñstayatawa.

DIOSAN IYAWSAT JAQICHÄWINAKA

16, 17. 1) Kuntï casarasiñ urux lurañ yatipki ukanakxa, ¿kunatsa Diosan Aruparjam sum amuytʼañasa? 2) Misturampi jachʼxatasiñ tuqitsa ukhamaraki yaqhanakatsa, ¿kunsa cristianonakax yatiñasa?

16 Mä qhawqha tiempotxa, janiw jaqichasirinakan arunakapax Jachʼa Babilonian istʼasxaniti, kunattix tʼunjatäxaniwa (Apocalipsis 18:23). ¿Kunatsa tʼunjasini? Layqasiñ tuqir uñtat jan walinakwa lurapxi. Uka jan wali luräwinakapatxa yaqhipax casaräwinakan uñjasi, ukhamatwa chacha warminakan jakäwipxa qalltatpach qʼañuchapxi (Marcos 10:6-9).

17 Uka luräwinakxa yaqhip markanakanxa mayj lurapxi, ukat yaqhanakansti mayjarak lurapxi, ukatxa walikïskaspa ukham amuyapxi, ukampis ukanakax kʼari yupaychäwin uñstayatawa. Yaqhip chiqanakanxa jaqichasirinakan sum sarnaqapxañapatakiw kunayman jan walinak lurapxi (Isaías 65:11). Misturampi pʼiqit jachʼxatasiñat amuytʼañäni, ukat yaqhipax niya ukhamaraki lurapxaraki. Inas casarasir chacha warmin sum sarnaqasipxañapataki ukat jan walinakar jan puripxañapataki misturampi pʼiqit jachʼxatasipxirïchïna, ukhamata walja tiempo sum jakasipxañapataki. Ukatxa yaqha amtanakampiw uk lurañ yatipxi. Ukhamasti, Diosan munasiñapan jakasiñ munasax janiw uka jan walinakxa lurañasäkiti (2 Corintios 6:14-18).

18. ¿Jaqichasirinakasa ukat jupanakar tumptʼirinakasa kunsa Bibliarjamax amuyapxañapa?

18 Jaqichasiñ uruxa yaqhip luräwinakax janiw walïkaspati, ukhamasti Jehová Diosan luqtirinakapax janipuniw ukanak lurañasäkiti, inas yaqhanakan chuymap ustʼaysna. Janirakiw arstʼasax jan walinak parlañasäkiti, janiw jaqichasirinakar phinqʼachirjamas parlañasäkiti, mä arunxa janiw yaqhanakar laruyañatakix jan wali arunakampi sawkasiñasäkiti, yaqhanakaruw chuym ustʼaysna (Proverbios 26:18, 19; Lucas 6:31; 10:27). Ukat janiw wali jachʼa fiestanak wakichapkiti, janirakiw jan amuytʼasisax jupanakakis jilankapkaspa ukham ‘jachʼa jachʼax tukupkiti’ (1 Juan 2:16). Casarasir chacha warmix jaqichasiñ urux wali kusisita jikxatasipxaspa, jan kuna llakis utjkaspati, ukwa Jehová Diosax muni.e

¿CHʼALLTʼASIÑAX KUNATSA JAN WALÏKI?

19, 20. ¿Vaso astañ tuqitxa kamsis mä qillqataxa, ukat chʼalltʼañ tuqit kamsaraksnasa, ukat kunatsa cristianonakax ukanak jan lurañasäkaspa?

19 Jaqichäwinakansa, jan ukax yaqha fiestanakansa chʼalltʼasipxapuniwa, jan ukax yaqhipax vaso astasarakiw umxattʼapxi. Ukampis vaso astas umxattʼañ tuqitxa akham sasaw mä qillqatax 1995 maranxa säna: “Nayratpachpunwa diosanakar luqtañataki ukxa lurapxiritayna [...] kun mayisas vaso astapkaspa ukhama, mä arunxa walja maranak sum jakasiñapatakiw ‘¡salud!’ sasa astapxirïna” sasa (International Handbook on Alcohol and Culture).

20 Chʼalltʼasiñas ukat vaso astañas walikïskaspasa ukhamwa amuyapxi. Ukampis chʼalltʼañax “Pachamama” diosar yupaychañatakiwa, ukat vaso astañasti alaxpachat mayisiñäkaspas ukhamarakiwa. Ukat ukhamanak lurañax Diosan Aruparjamax janipuniw walïkiti (Juan 14:6; 16:23).f

“JEHOVÁ DIOSAR MUNIRINAKA, KUNATÏ ÑANQHÄKI UKAR UÑISIPXAM”

21. ¿Mä cristiano kuna fiestanakatsa amuyasiñapa, ukat kunatsa?

21 Chiqpachansa, jaqinakax jan wal sarnaqxapxi, Jachʼa Babilonian wiytataw ukham sarnaqapxi. Yaqhip chiqanakanxa sapa maratakiw fiestanak uñstayasipxi, mayax carnavaläspawa, ukanxa jan phinqʼaniw thuqupxi, chacha pura jan ukax warmi pura ukhamaw sarnaqañ yatipxi, ukat jan wali luräwinakaw uka fiestanakan jachʼañchasi. ¿Ukhamax Jehová Diosar munirinakax uka fiestanakar sarapxaspati jan ukax aliqakis uñtasipxaspati? ¿Ukanak lurasax jan walir uñisipxatap uñachtʼayapxaspati? (Salmo 1:1, 2; 97:10, NM.) Chiqpachansa salmonak qillqirjam amuyañasawa, jupax akhamwa Jehová Diosar mayisïna: “Janikiy inamay yänakar uñtayistati” sasa (Salmo 119:37).

22. ¿Kunanakansa mä cristianox mä fiestar saranit janicha ukxa chuymaparjam amtañapa?

22 Jan wali fiestanakax utjkani ukhaxa amuyasiñasawa, janiw ukanakar yanaptʼirjam sarnaqañasäkiti. Pablox akham sasaw qhanañchäna: “Manqʼapxamsa, umapxamsa jan ukax kunsa lurapxam, ukampis kunsa Diosar jachʼañchañatakiki lurapxam” sasa (1 Corintios 10:31; “Kunjamatsa suma amtanakar pursna” siski uk uñxattʼäta). Ukampis yaqhip fiestanakax waljamäskarakiwa, janiw kʼari yupaychäwin uñstayatäkisa, ni politiconakar jan ukax markar jachʼañchañatakïkisa, mä arunxa janiw Diosan kamachinakap pʼakintkiti, ¿uka fiestanakat kamsnasa? Ukhamasti uka fiestanakar sarañas jan sarañasa sapa cristianotäxiwa. Ukampis yaqhanakax uka tuqit kamsapxis uk amuyañasarakiwa, janiw yaqhanakar tinkuyañ munktanti.

LURATASAMPI UKAT PARLATASAMPI DIOSAR JACHʼAÑCHAPXAÑÄNI

23, 24. ¿Kunjamatsa Jehová Diosan suma kamachinakapatxa yaqhanakar sum yatichsna?

23 Jichhürunakanxa waljaniw fiestanakanxa familiaranakampi jan ukax munat masinakampi tantachtʼasipxi. Ukampis jaqinakax mayja amuyapxaspa, Jehová Diosan Qhanañchirinakapax janis munasiñanïksna, janis suma amuyunïxsna ukhamwa amuyapxaspa. Jan ukham amuyapxañapatakixa, marpachaw familiaranakampis jan ukax munat masinakampis tantachtʼasipxta sasa sum qhanañchtʼañaw wakisispa (Proverbios 11:25; Eclesiastés 3:12, 13; 2 Corintios 9:7). Chiqpachansa, kunatï munasir Awkisatakix jan walïki ukarjam lurasasa jan ukax kamachinakap pʼakintasasa janiw kusisiñ jikxatksnati, ukhamax uk qhanañchañaw wakisirakispa (“Chiqa yupaychäwix wal kusisiyistu” siski uk uñxattʼäta).

CHIQA YUPAYCHÄWIX WAL KUSISIYISTU

Jehová Diosax ‘kusisir’ Diosawa (1 Timoteo 1:11, NM). Luqtirinakapax kusisit sarnaqapxarakispa ukwa Jupax muni, kunjamtï akïr jiskʼa tʼaqanakan uñjaskixa ukhama:

  • “Khititix kusisitäki ukatakisti jan tukuskiri kusisiñawa.” (Proverbios 15:15.)

  • “Nayax amuytwa, jaqitakix askiwa jakañapana kusisiñapaxa, ukhamarak suma sarnaqañapaxa. Diosaw churistuxa ukatwa jiwasax manqʼtansa, umastansa, ukhamarak luratanakasatsa kusistanxa.” (Eclesiastés 3:12, 13.)

  • “Aski jaqisti askinakakrakwa amtaski, uka aski amtatanakapanwa sum saytʼasiraki.” (Isaías 32:8.)

  • “Nayar jutapxam taqi qarjatanaka jatjatanaka, nayaw samarayapxäma —sasaw Jesusax säna—. Nayan yugoxasti jasa apañakiwa, khumuxasti sinti phisnakirakiwa.” (Mateo 11:28, 30.)

  • “Uñtʼapxarakïtawa kunatix chiqäki ukxa, uka chiqa kankañasti qhispiyat sarnaqasiñ churapxarakïtam.” (Juan 8:32.)

  • “Sapa mayniw, kunjämtï chuymapanxa amtki ukhamarjam churañapa; janiw pä chuyma churañapäkiti, janirakiw maynin jariyatakis churañapäkarakiti, Diosasti kusisit chuymampi chuririruw munaraki.” (2 Corintios 9:7.)

  • “Qullan ajayun luräwipaxa akanakawa: munasiña, kusisiña, samaraña, [...] taqimpis sumankaña, khuyapayasiña.” (Gálatas 5:22.)

  • “[Chiqan qhanapasti] khuyapayasiña, chiqa kankaña ukhamarak suma jakañwa utjayaraki.” (Efesios 5:9.)

24 Chiqapuni maynix yatiñ muni ukhaxa, “¿Kunsa Bibliax chiqpachapuni yatichi?”g siski uka librotwa Jehová Diosan Qhanañchirinakapax 16 jalja uñxattʼayapxi. Ukampis ak amtañasarakiwa, janiw parlatasampiki khitirus atipañ munktanti, jan ukasti chuymapar purtʼañasawa. Ukhamasti parlatasax jayunïkaspas ukhamäñapawa, mä arunxa ‘sumäñapapuniwa’ (Colosenses 4:6).

25, 26. Diosar iyawsapxañapatakisa ukat jukʼamp munasipxañapatakisa, ¿kunjamsa wawanakasar yanaptʼsna?

25 Jehová Diosan Qhanañchirinakapax suma yatxattʼatätanwa, kunatsa mä fiestar sartanxa ukat kunatsa yaqha fiestanakar jan sarkaraktanxa uk sum yattanxa (Hebreos 5:14). Ukatxa wawanakasar yatichañasarakiwa. Diosan arunakapat sum yatichasaxa iyawsäwipwa chʼamañchasktanxa, ukat mayninakan jisktʼatax Bibliampiw qhanañchtʼapxani, ukhamatwa Jehová Diosan munasiñapan jakasipxañapatakix yanaptʼtanxa (Isaías 48:17, 18; 1 Pedro 3:15).

26 Chiqpachansa, ‘ajayumpi ukat chiqampi’ Diosar yupaychañatakixa, janiw jan wali fiestanakatakti jithiqtañasäkiti. Jan ukasti taqi kunanwa suma chuymanïñasa, mä arunxa phuqañasa, uka tuqitwa jutïr yatichäwinxa yatiqañäni. Inas jaqinakatakix chiqa chuymanïñax jan walïkchispa, ukhamäkipansa, Diosar istʼañax wali askipuniw jiwasatakixa.

a “¿Uka fiestar sarañajäspati?” siski uk uñxattʼarakïta. Ukat jukʼampi yatxatañatakix Índice de las publicaciones Watch Tower uñxattʼasma, ukanwa kunayman fiestanakat ukat uruyasiñanakat parlaski, ukax Jehová Diosan Qhanañchirinakapan español arut luratawa.

b Kunjamtï Biblian ukat nayra sarnaqäwinakan amuyaskixa, Jesusax paya nayrïr pachanwa, judionakan etanim sat phaxsin yurpachäna, jiwasatakix septiembre ukat octubre phaxsinakäxaspawa (jukʼamp yatxattʼañatakix Perspicacia para comprender las Escrituras, 2 libro, 84 ukat 85 jananak uñxattʼäta, ukax Jehová Diosan Qhanañchirinakapan español arut luratawa).

c “Saxranakar jachʼañchir urunaka” siski uk uñxattʼäta.

d Israel markanxa, mä warmix wawanïsax Jehová Diosaruw mä waxtʼa luqtañapäna, ukham sasaw Moisesax katuqkäna uka Leyinakax qhanañchäna. Ukhamatwa wawanakax awk taykapat juch katuqapxatap uñachtʼayäna (Levítico 12:1-8). Ukwa israelitanakax yuriñ urutxa sum amuyapxañapäna, janiw jachʼañchasipxañapäkänti, ukat janirakiw jan wali jaqinakan amtaparjamax kunsa lurapxañapäkänti (Salmo 51:5).

e Jaqichasiñ urutsa, yaqha kusistʼäwinak wakichañ tuqitsa kimsa yatichäwinakaw La Atalaya octubre 15, 2006 revistan utji, 18 janat 31 janakam uñxattʼäta.

f La Atalaya febrero 15, 2007 uka revista 30 ukat 31 jananak uñxattʼäta.

g Jehová Diosan Qhanañchirinakapan luratawa.

KUNJAMATSA SUMA AMTANAKAR PURSNA

Awisax Jehová Diosar munasiñasax yantʼataw uñjasispa, ukat Biblian yatichäwinakapatsa payachasiraksnawa. Uk amuytʼañäni, Jehová Diosan mä qhanañchiripax jan Diosar yupaychir chachapana, jan ukax warmipana akapach mä fiestan familiaranakampi manqʼir sarañäni sataw uñjasispa. ¿Kunsa cristianonakax lurapxaspa? Yaqhipax iyawsapxiwa, ukat walikiw chuymanakapan jikxatasipxaraki, ukat yaqhipasti janiw sarañ munapkarakiti. Sarasaxa janiw kuna jan walsa lurkiti, jan ukasti familiampi manqʼtʼasirikiw sari, ukwa uñachtʼayi.

Ukampis janïr sarkasax wali sumwa cristiano jilat kullakanakax jan Diosar yupaychir chachaparusa, jan ukax warmiparusa qhanañchtʼapxañapa, inas jan walinakax utjchispa, familiaranakaw kunatï Diosatakix jan walïki ukanak lurapxaspa, Jehová Diosan Qhanañchirinakapjamaxa janipuniw ukanak lurañasäkiti. Inas Diosar jan iyawsirix yaqhüruki sarañ amtchispa (1 Pedro 3:15).

Sañäni, mä kullakax jan sarañataki sumat chachapar arxaytʼaspa, ukat chachapax sarañäni saskakispa ukhaxa, ¿kun lurañas wakisispa? Chachapaw pʼiqixa, ukat juparakiw familiatakix kunsa utar apani, uka tuqitwa kullakax amuytʼasi (Colosenses 3:18). Ukampis chachax familiaranakapatakiw kuntï lurañapäki uk phuqaski, ukampis janit Diosan arunakapat uka familiaranakapar yatichkiristxa sasaw uka kullakax amuytʼasiraki. Uka manqʼax akapach mä fiestan wakichatäkchisa janiw qʼañükiti, walikïskiwa (1 Corintios 8:8). Uka kullakatakix inas aliq manqʼakïchi. Jupax janiw jan walinakxa lurkaniti, janiw chʼalltʼkanisa, qʼuchkanisa.

Ukampis uka manqʼäwir saratapatxa mayni jilat kullakanakax jupat kamsapxakinisa uka tuqitwa amuytʼasiñaparaki. Inas yaqhipax uka fiestan familiapampi uñjasin jan walinak amuyxapxchispa (1 Corintios 8:9; 10:23, 24).

Ukat ¿uka familiaranakax jan walinak lurayañ munapxapunispati? Inas phinqʼachat uñjaschispa, ukxa janipuniw armasiñapäkiti. Ukhamasti janïr sarkasax wal amuytʼasiñapawa. Kuna jan walinakas utjaspa ukat kunjamas chuymapax jikxatasini ukxa sum amuytʼasiñapawa (Hechos 24:16).

Navidadan qullqi irxattʼataxa, ¿katuqasiñäspati?

Navidad jakʼaxa waljaniw irnaqäwipatxa waxtʼanaka jan ukax qullqi katuqapxi. ¿Jehová Diosan Qhanañchirinakapax katuqasipxaspati? Jïsa katuqasipkaspawa. Inas patronax uka tuqit jan kuns yatkchi. Inas marpacha sum yanaptʼatapata jan ukax jukʼamp irnaqtʼapxañapataki waxtʼchispa. Yaqhanakax navidad amtasipkpas janisa, inas jan yaqhachasa taqinir churañ yatchi. Maysa tuqitxa, inas uka fiestan sutipampi apxatatächi, jan ukax uka amtampi waxtʼchi, ukampis Jehová Diosan Qhanañchirinakapax katuqasipkaspawa.

Yaqhipasti mä fiesta amtanirakiw kunsa waxtʼasipxi, ukampis janiw jupanakjam kun lurañassa munapkarakiti. Sañäni, inas mä irnaqir masis jan ukax mä familiaras akham sischistaspa: “Janiw jumanakax aka fiesta amtapktati, ukampis ak waxtʼañ munaskayäsma” sasa. Ukat maynix chuymapan walikïskani ukhaxa, katuqtʼasiskaspawa ukat jan uka fiesta tuqit parlasarakiw yuspärtʼaspa (Hechos 23:1). Ukampis inas wakischispa kunatsa uka fiesta jan amtktan uk mä jukʼampiru qhanañchtʼañaxa, janiw colerayañasäkiti.

Ukampis yaqhipax yantʼañatakikiw kunsa apanipxaraki, yänak katuqañ laykux iyawsäwip pʼakintaniwa sasaw ukanak apanipxaspa, ¿ukhax kun lurañas wakisispa? Ukham amtampi jutapxani ukhaxa, janiw katuqañasäkiti. Jiwasax Jehová Diosarukiw yupaychañ muntanxa (Mateo 4:8-10).

    Aymara qellqatanaka (2005-2025)
    Mistuñataki
    Mantañataki
    • Aymara
    • Apayañataki
    • Kunjamtï munkta ukarjam askichañataki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ak amtañamapuniwa
    • Aka amtanakanïpjjtwa
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Mantañataki
    Apayañataki