Watchtower INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Watchtower
INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Aymara
ʼ
  • kʼ
  • tʼ
  • pʼ
  • chʼ
  • qʼ
  • BIBLIA
  • QELLQATANAKA
  • TANTACHÄWINAKA
  • bt 19 yatichäwi págs. 168-177
  • “Parlaskakim janirak amuktʼamti”

Janiw videojj utjkiti

Disculpapjjeta, janiw aka video uñjañjamäkiti

  • “Parlaskakim janirak amuktʼamti”
  • Diosan Reinopat phoqatpachaw yatiyasiñapa
  • Jiskʼa pʼeqeñchäwinaka
  • Uka toqet jukʼamp yatjjatañataki
  • “Carpanak lurañwa yatipjjäna” (Hechos 18:1-4)
  • Corintonkir jaqenakat “waljanirakiw [...] creyiñ qalltapjjäna” (Hechos 18:5-8)
  • “Walja jaqenakaw aka markan utjitu” (Hechos 18:9-17)
  • “Jehová Diosatï munani ukhajja...” (Hechos 18:18-22)
  • “Nayajj taqe jaqenakan wilapat qʼomätwa”
    Diosan Reinopat phoqatpachaw yatiyasiñapa
  • Hechos libron aski yatichäwinakapa
    Yatiyañataki, Jehová Diosan Apnaqäwipat yatiyaski 2008
Diosan Reinopat phoqatpachaw yatiyasiñapa
bt 19 yatichäwi págs. 168-177

CAPÍTULO 19

“Parlaskakim janirak amuktʼamti”

Pablojj carpanak lurasaw trabajïna, ukampis Jehová Diosan arunakap yatiyañaw jupatakejj nayrankäna

Hechos 18:1-22 textot apstʼatawa

1-3. ¿Kunatsa apóstol Pablojj Corinto markar sarpachäna? ¿Kunanakas jupar llakisiypachäna?

NIYA 50 mara tukuyanakänwa. Uka tiemponjja apóstol Pablojj wali utjirini Corinto markankaskänwa, uka markarojj walja jaqenakaw alasirisa aljasiris sarapjjerïna, walja griegonaka, romanonaka, judionakaw ukan jakapjjarakïna.a Pablojj janiw uka markarojj alasirisa ukhamarak yänak aljirisa, ni mä trabajo thaqeris sarkänti, jan ukasti Diosan arunakap yatiyañ amtampiw saräna. Ukampis ukan quedasiñatakejj mä lugarwa necesitäna, ukatakejj janiw mayninakar qollqe maykänti. Jehová Diosan arunakap yatiyatap laykus jupar qollqe churapjjañapäkaspa ukham janirakiw mayninakar amuyayañ munkänti. Ukhamajj ¿kunsa Pablojj lurpachäna?

2 Pablojj carpanak lurañwa yatïna. Carpanak lurañajj janiw faciläkänti, ukampis carpanak lurasin jupa pachpatak trabajiñwa amtäna. Uka trabaj-jja, ¿walja jaqenakani Corinto markan jikjjatpachänti? ¿Uka markan quedasiñatakis mä lugar jikjjatpachänti? Ukanakajj Pablotakejj mä llakïkchïnsa, Diosan arunakap yatiyañaw jupatakejj wali wakiskirïnjja.

3 Pablojja mä qhawqha tiempojj Corinto markanwa quedasïna, walja jaqenakaw Jehová Diosan arunakap ukan istʼapjjarakïna. Kunanaksa apóstol Pablojj Corinto markan luräna uk jichhajj yatjjatañäni, ukaw kunjamsa Jehová Diosan arunakap phoqatpach yatiysna uk amuyañatak yanaptʼistani.

CORINTO MARKAJJ PÄ PUERTONAKANÏNWA

Corinto markajj mä saytʼu oraqenkänwa, Grecia markampi Peloponeso cheqamp mayachthapiski uka taypinkarakïnwa. Uka saytʼu oraqen juchʼus lugarapajj 6 kilometronakats minusakïnwa, ukatwa Corinto markajj pä puertonakanïna. Golfo de Corinto lamar qotankir Lequeo sat puertotjja, barconakajj inti jalanta toqenkir Italia, Sicilia, España markanakaruw sarapjjerïna. Golfo de Sarónica lamar qotankir Cencreas sat puertotjja, Egeo, Asia Menor, Siria, Egipto markanakaruw jut sarapjjerïna.

Peloponeso cheqankir sur toqenjja, wali chʼaman thayanakaw utjäna, ukatwa barco apnaqerinakajj Corintonkir puertonakapar puripjjerïna. Mä puertor purisajj yänakap apaqasajj mayni puertoruw apapjjerïna, ukar puriyasasti yaqha barcoruw cargantapjjarakirïna. Kawkïr barconakatï phisnakïpkäna ukanakarojja, llantanakani mä plataformar apjjatasaw mä suma thaknam mä puertot mayni puertor apapjjerïna. Corinto markajj suma lugarankatap laykuw comerciantenakajj barcnamas jan ukajj thaknamas uka mark pasapjjerïna, ukhamat yänak alañataki jan ukajj aljañataki. Negocionak lurasitapatjja, walja qollqew uka markan utjäna, ukampis sinti qʼañu lurañanakaw utjarakïna.

Pablon tiempopanjja, Corintojj Acaya provincian capitalapänwa, uka cheqatwa markarojj apnaqasirïna. Uka markankirinakajj walja creencianakanïpjjänwa, romano emperadorar adorañatakis mä templow utjäna, griego ukat egipcio diosanakar adorañatak lugaranakas utjarakïnwa. Judionakan mä sinagogapas utjarakïnwa (Hech. 18:4).

Corinto marka jakʼanjja, sapa pä maraw tʼijuñanakajj utjäna, ukampis Olimpia markan apasirïkäna uka olimpiadanakaw jukʼamp uñtʼatänjja. 51 maran tʼijuñanakajj Corinto markan apaskäna ukhajja, inas Pablojj uka markankchïna. Biblia toqet parlir mä diccionariojj akham siwa: “Pablojj corintonakar mä carta qellqkäna ukhaw nayrïr kuti tʼijurinakat parläna, inas tʼijurinak uñjasin ukham parlchïna” sasa (1 Cor. 9:24-27).

“Carpanak lurañwa yatipjjäna” (Hechos 18:1-4)

4, 5. 1) Corinto markankaskäna ukhajja, ¿kawkinsa Pablojj quedasïna, ukat kunansa trabajïna? 2) ¿Kunjamsa Pablojj carpa lurañ yateqpachäna?

4 Corinto markar puritapat mä qhawqha tiempojj pasjjäna ukhajja, Pablojj taqe chuyma katoqtʼasiri Áquila (judío) chachampiru Priscila (jan ukajj Prisca) esposapampiruw uñtʼäna. Jupanakajj Corinto markar sarjjasajj ukanwa jakasjjapjjäna, kuna laykutejj Claudio emperadoraw ‘taqe judionakan’ Roma markat sarjjapjjañapatak mä decreto apsüna (Hech. 18:1, 2). Aquilampi Priscilampejj Pablorojj janiw utaparuk katoqapkänti, jan ukasti jupanakamp chik trabajiñapatakiw invitapjjarakïna. Uka toqet Bibliajj akham siwa: “Jupanakasa Pablosa carpanak lurañwa yatipjjäna, ukatwa jupanakan utapan Pablojj quedasïna, jupanakamp chikaw trabajirakïna” sasa (Hech. 18:3). Corinto markan Diosan arunakap yatiyaskäna ukhajja, Pablojj uka chacha warmin utaparuw quedasïna. Jupanakan utapankaskäna ukhaw Pablojj mä qhawqha cartanak qellqpachäna, qhepatjja uka cartanakajj Biblia taypinkjjänwa.b

5 Apóstol Pablojj ‘Gamaliel tatan yatichatäkchïnsa’, ¿kunjamatsa carpanak lurañaruk uchaspachäna? (Hech. 22:3). Nayrïr patak maranakan jakir judionakajja, amuyatajj jiskʼatpachwa wawanakaparojj amparanakapamp mä kuns lurapjjañapatak yatichapjjerïna, qhepatjja wawanakaparojj jachʼa yateqañ utanakaruw khitapjjarakirïna. Pablojj Ciliciankir Tarso markat jutirïnwa, uka markajj carpanak lurañatak suma telanakani markat uñtʼatänwa, ukhamajj jiskʼäkasaw Pablojj carpanak lurañ yateqpachäna. Carpanak lurañajj janiw faciläkänti, ¿kunatsa ukham sistanjja? Carpanak lurir mä jaqejja, telwa lurañapäna, jan ukajj khuchjasinwa chʼukthapiñapäna. Ukham lurañajj wali chʼamänwa, kuna laykutejj carpanak lurañatak telajj janiw juchʼusäkänti.

6, 7. 1) ¿Kunjamsa Pablojj trabajopar uñjäna? ¿Kunjamsa Aquilampi Priscilampejj negociop uñjapjjarakïna? 2) Pablotsa, Aquilatsa, Priscilatsa, ¿kunsa cristianonakajj yateqassna?

6 Carpanak lurañajj janiw apóstol Pablotakejj wali importantëkänti. Ukampis jan ‘kuna qollq mayisin’ suma yatiyäwinak yatiyaskakiñatakiw carpanak lurasin trabajïna (2 Cor. 11:7). Aquilampi Priscila esposapampejj ¿kunjamsa negociop uñjapjjarakpachäna? Niyakejjay cristianöpjjchïnjja, janiw jupanakatakejj negociopajj nayrankkänti. 52 maran Corinto markat Pablojj sarjjäna ukhajja, Aquilampi Priscilampejj negociop jaytasaw Pablomp chik Éfeso markar sarjjapjjäna, uka markansti cristianonakajj Aquilampin Priscilampin utapanwa tantachasipjjäna (1 Cor. 16:19). Qhepatjja Aquilampi Priscilampejj Roma markaruw sarapjjäna, ukatsti mayampiw Éfeso markar kuttʼjjapjjarakïna. Jupanakatakejj Diosan Reinopat yatiyañaw wali wakiskirïnjja, jupanakan askipak thaqañat sipansa mayninakan askipwa thaqapjjerïna. Ukatwa “yaqha markankir taqe congregacionanakas” jupanakar wal yuspärapjjäna (Rom. 16:3-5; 2 Tim. 4:19).

7 Jichhürunakanjja, cristianonakajj Pablompita, Aquilampita ukat Priscilampit yateqasiñatakiw chʼamachasipjje. Jehová Diosan arunakap taqe chuyma yatiyiri jilat kullakanakajja, mayninakar ‘qollqe jan mayiñatakejj wal trabajipjje’ (1 Tes. 2:9). Precursorat servir walja jilat kullakanakajja, semanan mä qhawqha urunakakiw trabajipjje, jan ukajj maran mä qhawqha phajjsinakakiw trabajipjje, ukhamat qollqepampi gastonakap pagañataki. Cheqansa jupanakatakejj precursorat Diosar serviñaw wali importantejja. Aquilampit Priscilampit yateqasisajja, jupanakat waljaniw superintendente de circuitonakarojj utapar katoqtʼapjje. Ukham ‘katoqtʼasajj’ wali chʼamañchtʼataw jikjjatasipjje (Rom. 12:13).

DIOSAN AMUYTʼAYAT CHʼAMAÑCHTʼKIR CARTANAKA

50, 51, 52 mara jakʼanakanjja, Pablojj 18 phajjsinakaw Corintonkäna. Ukanwa 1 Tesalonicenses, 2 Tesalonicenses cartanak qellqäna, qhepat uka cartanakajj Griego Arut Qellqatanak taypinkjjänwa. Niya uka pachpa maranakana jan ukajj uka qhepatwa Gálatas carta qellqarakpachäna.

1 Tesalonicenses cartajja, Diosan amuytʼayat Pablon qellqat nayrïr cartapawa. 50 mara jakʼanakan payïr kuti misionerjam viajkäna ukhaw Pablojj Tesalónica markar saräna. Mä jukʼa tiempotjja, uka markankir machaq congregacionajj arknaqataw uñjasïna, ukatwa Pablompi Silasampejj uka markat sarjjapjjäna (Hech. 17:1-10, 13). Uka markankir jilat kullakanakat wal llakisitap laykojja, Pablojj uka markar kuttʼañwa munäna, ukampis ‘Supayaw jan sarañapatak thak jarkʼantäna’. Ukatwa Pablojj Tesalónica markankir jilat kullakanakar chuymachtʼañapataki ukat chʼamañchtʼañapatak Timoteor khitäna. Amuyatajja, 50 mara tukuyaruw Timoteojj Corinto markan Pablomp wasitat jikisïna, ukanwa Tesalónica markankir congregacionat suma yatiyäwinak Pablor yatiyäna. Uka qhepatwa 1 Tesalonicenses carta qellqäna (1 Tes. 2:17–3:7).

2 Tesalonicenses cartajja, amuyatajj 1 Tesalonicenses cartajj qellqañ tukuyaskäna uka qhepatwa qellqasïna, mä arunjja inas 51 maran qellqaschïna. Uka pä cartanakanjja, Timoteompi Silvanompejj (Silas) Pablompi chikaw aruntanak apayapjjäna. Ukampis Pablojj Corintonkkäna uka qhepat kimspachaniw wasitat chikäjjapjjäna sasajj janiw Bibliajj qhanañchkiti (Hech. 18:5, 18; 1 Tes. 1:1; 2 Tes. 1:1). ¿Kunatsa Pablojj Tesalónica congregacionar mayamp carta qellqpachäna? Amuyatajj jukʼamp yatiyäwinakwa Tesalónica markankir congregacionat katoqäna, khititï nayrïr cartap apkäna uka toqew uk yatpachäna. Uka yatiyäwinak yatisajja, Pablojj uka markankir cristianonakaruw munasirïpjjatapata, aguantapjjatapat chʼamañchtʼäna. Yaqhepajja Tatitun urupajj wali jakʼankjjewa sasaw amuyapjjäna, jan ukham amuyapjjañapatakis Pablojj ewjjtʼarakïnwa (2 Tes. 1:3-12; 2:1, 2).

Gálatas cartarjamajja, Pablojj Galaciankir congregacionar pay kuti visitkäna uka qhepatwa galaciankirinakar mä carta qellqäna. 47, 48 maranakanjja, Pablompi Bernabeampejj Pisidiankir Antioquía, Iconio, Listra, Derbe markanakwa visitapjjäna, uka markanakajj Roma markan apnaqat Galacia provinciapankänwa. 49 maranjja, Pablompi Silasampejj wasitampiw uka markanakar kuttʼapjjäna (Hech. 13:1–14:23; 16:1-6). ¿Kunatsa Pablojj Galaciankir jilat kullakanakar qellqpachäna? Kuna laykutejj uka markankir jilat kullakanakar visitkäna uka qhepatjja, mä qhawqha falso jilatanakaw uka markanakar puripjjäna. Jupanakajja circuncidasiñasa, Moisesan Leyip istʼañas cristianonakatakejj wakisiskakiwa sasaw yatichapjjäna, ukatwa Pablojj Galaciankir cristianonakar jankʼak qellqäna. Inas Corinto markana, jan ukajj Éfeso markan qellqchïna, uka markanwa Siriankir Antioquía markar kuttʼkasajj mä qhawqha tiempo quedasïna, jan ukajj inas Antioquía markan qellqchïna (Hech. 18:18-23).

Corintonkir jaqenakat “waljanirakiw [...] creyiñ qalltapjjäna” (Hechos 18:5-8)

8, 9. Enemigonakapajj jupa contra saytʼapkäna ukhajja, ¿kunsa Pablojj luräna, ukat kawkinsa predicaskakïna?

8 Apóstol Pablojj kunatï jakañatak wakiskäna ukatakikiw trabajirïna. Kunapachatï Silasampi Timoteompejj kunatï jakañatak munaskäna uk Macedoniat aparapipjjäna ukhajja, ¿kunsa Pablojj lurpachäna? (2 Cor. 11:9). “Pablojj jan tiemponiw Diosan arunakap yatiyäna” (Hech. 18:5). Ukampis Pablor taqe chuyma predikir uñjasajja, judionakajj jupa contraw saytʼasipjjäna, ukham lurasajj Jesusajj yatiykäna uka salvir yatiyäwinakwa rechazasipkäna. Uka suma yatiyäwinak jan katoqasiñ munapjjatapat jan juchanïtap uñachtʼayañatakejja, Pablojj isip thalarasisajj akham sänwa: “Jiwapjjañamatakejj jumanak pachpaw juchanïsipktajja. Janiw nayajj ukanakat juchanïkti. Jichhat uksarojj yaqha markankir jaqenakan ukaruw nayajj saräjja” sasa (Hech. 18:6; Ezeq. 3:18, 19).

9 ¿Kawkirus Pablojj predikir sarjjpachäna? Pablojj sinagogat mistuwayasajj Ticio Justo chachan utaparuw sarjjäna, amuyatajja jupajj judionakan religionapar mantir mä judío chachänwa, utapajj sinagoga ladonkarakïnwa. Ukhamajj Pablojj janiw sinagogan predikjjänti, jan ukasti Justo chachan utapanwa predikjjäna (Hech. 18:7). Corinto markankaskäna ukhajja, Aquilampin Priscilampin utapanwa Pablojj jakäna, ukampis Justo chachan utaparojj predikiriw sarirïna.

10. ¿Pablojj yaqha markankir jaqenakarukit predikjjpachäna?

10 “Yaqha markankir jaqenakan ukaruw nayajj saräjja” sasin Pablojj siskäna uka arunakampejja, Diosan arunakap yatiñ munapkäna uka judionakarusa, judionakan religionapar mantirinakarus janiw yatichjjäti sañ janiw munkänti. ¿Kunatsa ukham sistanjja? Kuna laykutejj “sinagogan pʼeqtʼiri Crispo sat jaqesa taqe utapankirinakasa Tatituruw creyjjapjjäna”. Amuyatajja, sinagogar sarapkäna uka judionakat waljaniw cristianor tukupjjarakïna. Uka toqet Bibliajj akham siwa: “Corintonkir jaqenakatsa waljanirakiw suma yatiyäwinak istʼasajj creyiñ qalltapjjäna, ukatjja bautisasipjjänwa” sasa (Hech. 18:8). Corinto markankir jilat kullakanakajja, Ticio Justo chachan utapanwa tantachasipjjäna. Taqe ukanakjja, kunatï paskäna ukarjamaw Lucasajj qellqäna. Ukhamasti Pablojj isip thalaraskäna uka qhepatwa judionakasa, judionakan religionapar mantirinakas cristianor tukupjjpachäna. Ukhamatwa Pablojj cambionak lurañatak jankʼakïtapa, Jehová Diosan arunakapat yatiñ munapkäna ukanakar predicañatakis dispuestokïtap amuysna.  

11. Pablot yateqasisajja, ¿kunjamsa cristianöpjjtwa sapki ukanakar yanaptʼsna?

11 Jichhürunakanjja Cristoruw arkapjjta sasin sapki uka iglesianakaruw walja jaqenakajj sarapjje, uka iglesianakajj walja maranakaw jupanakarojj munañaparjam apnaqapjje. Aka oraqpachanjja, uka iglesianakan pʼeqtʼirinakapajj jukʼamp arkirinïñatakiw wal chʼamachasiwayapjje. Cristianöpjjtwa sapki uka jaqenakajja, Diosar cheqaparjam adorañat sipansa religionanakapan costumbrenakapampiw apayasipjje, Corinto markankir judionakampejj ukaw pasarakïna. Ukhamäkchisa jiwasajj Pablot yateqasisaw uka jaqenakar yanaptʼañatak chʼamachastanjja, ukhamat Diosan arunakap jukʼamp sum amuyapjjañapataki. Religionanakan pʼeqtʼirinakapajj jiwas contra saytʼasas arknaqapkchistojja, Jehová Diosat yatiñ muniri jaqenakar yanaptʼañatakejj chʼamachasiskaktanwa. Uka jaqenakajj “walsa Diosar serviñatakejj chʼamachasisipkchejja, Diosat jan sum yatisaw” kuns lurapjje, ukampis jupanak taypinjja suma chuyman walja jaqenakaw utjaspa. Ukatwa jiwasajj uka jaqenakar jikjjatañatak chʼamachasiñasa (Rom. 10:2).

“Walja jaqenakaw aka markan utjitu” (Hechos 18:9-17)

12. ¿Kamsasas Jesusajj Pablor chʼamañchtʼäna?

12 Corinto markan predicaskakiñajäspati janicha sasin inas Pablojj payachaschïna. Ukampis mä arumajja Jesusaw mä visionan jupar uñstäna, uk uñjasajj kuntï lurañapäkäna ukat janiw payachasjjänti. Jesusajj jupar akham sänwa: “Jan ajjsaramti, jumajj parlaskakim janirak amuktʼamti, nayaw jumampïskta, janiw jumar usuchjañatakejj khiti jaqes atackätamti. Walja jaqenakaw aka markan utjitu” sasa (Hech. 18:9, 10). ¡Uka arunakajj Pablor walpun chʼamañchtʼäna! ‘Janiw kuna jan walis paskätamti, walja suma chuyman jaqenakaw aka markan utjitu’ sasaw Jesusajj Pablor saskäna. Jesusar istʼasajja, “mä mara sojjta phajjsiw jupajj ukan quedasïna, jupanakar Diosan arunakap yatichasa” (Hech. 18:11).

13. Tribunalar jakʼachasiskäna ukhajja, ¿kuna toqetsa Pablojj lupʼiskpachäna? ¿Estebanjam jiwayataw uñjasëjja sasin jan amuyañatakejj kunas jupar yanaptʼäna?

13 Niya mä mara Corinto markan jakjjasajja, Jesusajj jupar yanaptʼaskatapwa Pablojj uñjaskakïna. Mä kutejja, “mä amtakiw judionakajj Pablo contra saytʼasipjjäna, juzgañatak qontʼasipki ukaruw apapjjarakïna”, mä arunjja tribunalaruw apapjjäna (Hech. 18:12). Uka toqet parlkasajj yaqhep jaqenakajj akham sapjjewa: ‘Uka tribunalajj mä plataformanïnwa, uka patajj planorakïnwa, Corinto markankir mercado jakʼankarakïnwa. Plataformapajj janqʼo marmolata ukat azul marmolat luratänwa, uka pachpar khitstʼat suma adornonakanirakïnwa’ sasa. Tribunal uñkatasin mä jachʼa lugaraw utjäna, walja jaqenakaw ukan tantachasipjjarakirïna. Arqueologonakajj yatjjatawayapki ukarjamajja, tribunalajj sinagoga jakʼankänwa, Justo chachan utap jakʼankarakïnwa. Tribunalar jakʼachasiskäna ukhajja, inas Pablojj kunjamsa Estebanar jiwayapjjäna uk amtaschïna, Estebanajj Jesusan arkiripätap laykuw taqe cristianonakat nayraqat jiwäna. Uka tiemponjja Pablojj Saulo sasin uñtʼatänwa, jupatakejj “Estebanar jiwayañajj walikïskänwa” (Hech. 8:1). ¿Pablojj Estebanjam jiwayatat uñjaspachäna? Janiwa, kuna laykutejj Jesusajj jupar akham sänwa: “Janiw jumar usuchjañatakejj khiti jaqes atackätamti” sasa (Hech. 18:10).

Galión chachajj Pablor juchañchirinakaruw toqenoqaski. Romano soldadonakajja, colerat jaqenakar controlañatakiw chʼamachasisipki.

“Uk sasaw juzgañatak qontʼasipki uka cheqat jupanakar khitanukjjäna” (Hechos 18:16).

14, 15. 1) ¿Kuna toqetsa judionakajj Pablor kʼarintapjjäna? ¿Kunatsa Galión chachajj Pablor jan juchañchkäna? 2) ¿Kunas Sóstenes chachar pasäna, ukat kunsa jupajj qhepat lurpachäna?

14 ¿Pablojj tribunalar purïna ukhajj kunas pasäna? Jupar juzgkäna uka juezajja Galión satänwa, jupajj Acaya provincian gobernadorapänwa, Séneca romano filosofon jilïr jilaparakïnwa. Judionakajj akham sasaw Pablor kʼarintapjjäna: “Aka jaqejj ley contra Diosar adorapjjañapatakiw jaqenakar yatichaski” sasa (Hech. 18:13). Judionakajja yaqhep jaqenakar cristianor tukuyasaw ley pʼakinti sasaw Pablor juchañchapjjäna. Ukampis Galión juezajja, Pablojj jan kuna ‘jan walsa’ luratapa, jan ‘mä jachʼa jucha’ luratapwa amuyäna (Hech. 18:14). Galión juezajj janiw judionakamp jiskhisiñ munkänti. Pablojj arjjatasiñatakejj janirakiw kunsa siskänti, ¡ukampis kuna amtarutï purkäna uk jankʼakiw Galión juezajj arsüna! Ukham pasipanjja, judionakajj walpun colerasipjjäna, Sóstenes chacharuw colerap samarasipjjarakïna. Jupajj inas Crispo lanti sinagogan presidentepächïna. Sóstenes chachar katuntasajj “juzgañatak qontʼasipki uka nayraqatanwa jupar nuwjapjjäna” (Hech. 18:17).

15 Kunapachatï Sóstenes chachar nuwjasipkäna ukhajja, ¿kunatsa Galión chachajj jupar jan arjjatkpachäna? Pablo contra saytʼapjjañapatakejj Sóstenes chachas pʼeqtʼkaspa, ukatsa jupar nuwjapkaspa ukham inas Galión chachajj amuychïna. Ukhamächïna janisa, kunatï paskäna ukajj askinakwa utjayäna. Walja maranak qhepatjja, Corinto markankirinakaruw nayrïr kuti mä carta Pablojj qellqäna, ukanjja Sóstenes chacharojj ‘jilatasa’ sasaw säna (1 Cor. 1:1, 2). ¿Corinto markan uka Sóstenes chacharut nuwjapjjpachäna? Ukhamächïna ukhajja, jan walin uñjasiñaw Sóstenes chacharojj cristianor tukuñatak yanaptʼpachäna.

16. “Jumajj parlaskakim janirak amuktʼamti” sasin Jesusajj siskäna uka arunakajj ¿kunjamsa chʼamañchtʼistu?

16 Kunjamtï yatjjataniwayktanjja, judionakajj Pablor jan istʼañ munapkäna uka qhepat Jesusajj jupar akham sänwa: “Jan ajjsaramti, jumajj parlaskakim janirak amuktʼamti, nayaw jumampïskta” sasa (Hech. 18:9, 10). Kunapachatï jaqenakajj jan istʼañ munapkistu ukhajja, uka arunakatwa amtasiñasa. Janipun ak armapjjañäniti: Jehová Diosajj kunatï jaqen chuymapan utjki uk sum uñji, jupaw suma chuymani jaqenakar jupan ukar irpasinkani (1 Sam. 16:7; Juan 6:44). ¡Ukajj jukʼamp predicaskakiñatakiw chʼamañchtʼistu! Sapa maraw walja waranq waranqa jaqenakajj bautisasipjje, cheqansa sapürus bautisasipkaspa ukhamawa. “Taqe markanakankir jaqenakar nayan discipulojar tukuyapjjam” sasin Jesusajj siskäna uka arunakar istʼapki ukanakarojja, jupajj akham siwa: “Amtapjjapunim, nayajj sapürupuniw jumanakampïskta, akapachajj tukuskani ukapachkama” sasa (Mat. 28:19, 20).

“Jehová Diosatï munani ukhajja...” (Hechos 18:18-22)

17, 18. Éfeso markar viajkasajja, ¿kuna toqetsa Pablojj lupʼpachäna?

17 Kuntï Galión chachajj amtkäna ukajja, Corinto markankir congregacionan sumankañ utjañapatak yanaptʼänti janicha uk janiw yatktanti. Ukampis Pablojja, Corinto markan ‘walja urunakampiw quedasïna’. 52 maran primavera tiempöjjäna ukhajja, Pablojj Cencreas markankir puertotwa Siria markar viajiñ amtäna, uka markajj Corintot mä 11 kilometronak inti jalsu toqenkänwa. Ukampis Cencreas markat janïr sarkäna ukhajja, ‘Diosar mä promesa arsutapatwa ñikʼutap qʼal mururayasïna’ (Hech. 18:18).c Uka qhepatjja Pablojj Aquilampi Priscilampiw Egeo lamar qotnam Asia Menor cheqankir Éfeso markar viajïna.

18 Kunapachatï Pablojj Cencreas markat saraskäna ukhajja, inas kuna sumanaktï Corinto markan lurawaykäna ukanakat lupʼiskchïna, kusisitäñatakis walja razonanakapaw utjarakïna. 18 phajjsinak uka markan predicatapatjja walja askinakaw utjäna. Sañäni, Corinto markankir nayrïr congregacionaw uttʼayasïna, uka congregacionankir jilat kullakanakajj Justo sat chachan utapanwa tantachasipjjäna. Ukatjja Justo chachasa, Crispo chachasa, Crispo chachan utapankirinakasa, ukat yaqhanakasa cristianoruw tukupjjäna. Jupanakajj Pablon wali munatäpjjänwa, kuna laykutejj jupaw cristianöpjjañapatakejj yanaptʼäna. Mä qhawqha maranak qhepatjja, mä cartwa jupanakar qellqäna, ‘chuymajan qellqantatäpjjtawa’ sasaw sarakïna. Khitinakarutï Jehová Diosar adorapjjañapatak yanaptʼktan ukanakarojja, ukhamarakiw wal munastanjja, Jehová Diosar taqe chuyma servipjjatap uñjasas wal kusisiraktanjja (2 Cor. 3:1-3).

19, 20. ¿Kunsa Pablojj Éfeso markar purisajj luräna? Pablot yateqasisajj ¿kunsa Diosar jukʼamp serviñatakejj lursna?

19 Éfeso markar purisajja, jankʼakiw Pablojj predicañ qalltäna. Jupajj ‘sinagogar mantasajj judionakaruw amuytʼayäna’ (Hech. 18:19). Éfeso markanjja, Pablojj jukʼa tiempokiw quedasïna. Éfeso markankirinakajj “mä qhawqha tiempomp quedasiñapatakis jupar ruwtʼapkchïnjja, jupajj janiw ukan quedaskänti. Jan ukasti sarjjakïwa sasaw jupanakar säna, ‘Jehová Diosatï munani ukhajja, wasitat jumanakan ukar kuttʼanëjja’ sasaw sarakïna” (Hech. 18:20, 21). Éfeso markan walja jaqenakar predicañaw utjaskäna, uk Pablojj sum yatïna. Ukatwa “Jehová Diosatï munani ukhajja, wasitat jumanakan ukar kuttʼanëjja” sasin sispachäna. Jiwasatakejj Pablojj wali yateqaskayawa. Jehová Diosar phoqatpach serviñatakejja, jiwasajj sumwa organiztʼasiñasa, ukatjja jupar confiyasaw munañaparjam kuns lurañasaraki (Sant. 4:15).

20 Aquilampir Priscilampir Éfeso markar jaytawayasajja, Pablojj wasitatwa lamar qotnam Cesarea markar kuttʼäna. Amuyatajja, Pablojj Jerusalén markaruw saräna, ukankir jilat kullakanakarus aruntawayarakïnwa (Hech. 18:22). Ukjjarojja Siriankir Antioquía markaruw sarjjäna, ukanwa jan viajirïkäna ukhajj jakasïna. Ukhamaw Pablojj misionerjam payïr kuti viajkäna ukajj tukusïna, kunanaktï uka viajen lurkäna ukanakas sumaruw sararakïna. Qhep qhepa viajepan kunanakas pasäna uk jichhajj yatjjatañäni.

PABLON PROMESAPA

Hechos 18:18 textojj akham siwa: “Niyakejjay Diosar mä promesa arsutap phoqañapajj wakischïnjja, Cencreas markanwa [Pablojj] ñikʼutap qʼal mururayasïna” sasa. ¿Kuna promesa phoqañapas wakispachäna?

Mä promesajja, mä kun lurañatak Diosar arsuña, mä kun jupar churañatak arsuña, jan ukajj jupar serviñ amtaña sañwa muni. ‘Nazareot serviñ tukuyasaw Pablojj ñikʼutap mururayaspachäna’ sasaw yaqhepanakajj amuyapjje. Nazareot Diosar serviñ amtkäna ukajja, Qellqatanakarjamajj “tabernáculo mantañawjanwa pʼeqe ñikʼutap” mururayasiñapäna. Amuyatajja, Jerusalén markanakwa nazareot servirinakajj ñikʼut mururayasipjjaspäna, ukampis Pablojj Cencreas markanwa ñikʼut mururayasïna (Núm. 6:5, 18).

Hechos librojja, kunatsa Pablojj mä promesa luräna uk janiw qhanañchkiti. ¿Janïr cristianökasinti Pablojj uka promesa lurpachäna? ¿Jehová Diosar mä kun mayisat ñikʼut mururayaspachäna? Taqe ukanakajj janiw yatiskiti. Biblia toqet yatjjattʼat mä jaqejj akham siwa: “Diosajja Pablorojj jan walinakatwa jarkʼaqäna, Corinto markan predicañ tukuyañapatakis yanaptʼarakïnwa, ukanakat Diosar yuspärañatakiw Pablojj ñikʼutap mururayaspachäna” sasa.

a “Corinto markajj pä puertonakanïnwa” sat recuadro uñjjattʼäta.

b “Diosan amuytʼayat chʼamañchtʼkir cartanaka” sat recuadro uñjjattʼäta.

c “Pablon promesapa” sat recuadro uñjjattʼäta.

    Aymara qellqatanaka (2005-2025)
    Mistuñataki
    Mantañataki
    • Aymara
    • Apayañataki
    • Kunjamtï munkta ukarjam askichañataki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ak amtañamapuniwa
    • Aka amtanakanïpjjtwa
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Mantañataki
    Apayañataki