25 YATICHÄWI
CANCIÓN 96 Diosan Arupajj qorit sipans jukʼamp valoraniwa
¿Kunsa Jacob chachan qhepa arunakapat yateqsna? (Payïr parte)
“Sapa maynirojja kunjamtï wakiskäna ukarjamaw Jacobojj bendisïna” (GÉN. 49:28).
¿KUNSA YATJJATAÑÄNI?
Jacobojj jiwañampïkäna ukhajj kimsaqallqo yoqanakapat profecianakwa arsüna, uka profecianakat kunsa yateqsna ukwa yatjjataskañäni.
1. ¿Kunsa aka yatichäwin yatjjataskañäni?
JACOB chachan yoqanakapajja, kuna profecianaksa tatapajj sapa mayni wawanakapar arsuski uk wali atencionampiw istʼasipki. Kunjamtï pasïr yatichäwin yatjjataniwayktanjja, Jacobojj Rubén, Simeón, Leví ukat Judá wawanakapar arskäna uka arunakajja, jupanakarojj wal musparaypachäna, kamsañsa uka arunakajj muni uk yatiñs munapjjarakpachänwa. Jichhajja, kuna profecianaksa Jacobojj Zabulón, Isacar, Dan, Gad, Aser, Neftalí, José ukat Benjamín yoqanakapar sarakpachäna ukwa yatjjataskañäni.a
ZABULÓN
2. ¿Kuna profeciysa Jacobojj Zabulón yoqapat arsüna, ukat kunjamsa arunakapajj phoqasïna? (Génesis 49:13; recuadro uñjjattʼarakïta).
2 (Génesis 49:13 liytʼäta). Zabulonat jutir wawanakajja, lamar qota jakʼanwa jakapjjani sasaw Jacobojj mä profecía arsüna, jupanakajj Suma Oraqet alay toqenwa jakapjjañapäna. 200 maranak qhepatjja, Zabulón tribujj Galilea qotajj jikjjataski mar Mediterraneojj jikjjataskaraki uka taypinwa mä oraqe katoqäna. Maysa toqetjja, Moisesajj akham sasaw mä profecía arsurakïna: “Zabulón, mistüwinakamatjja jumajj kusisim” sasa (Deut. 33:18). ¿Kamsañs Moisesajj munaskäna? Cheqas pä qotanak taypinkatapat negocio lurañajj facilakïspänwa. Ukhamajj Zabulonat jutir wawanakajj kusisitäñatakejj razonanïpjjänwa.
3. ¿Kunas kusisitakïskañatakejj yanaptʼistani?
3 ¿Kunsa yateqsna? Kawkjan jakkasasa kunjam jikjjatasisasa, kusisitäñatakejj walja razonanakaw utji. Ukhamäñatakejj kunatï utjkistu ukanakampejj kusisitakïñasawa (Sal. 16:6; 24:5). Ukampis awisajj kunatï jan utjkistu ukarukiw chuym uchjjsna, janiw kuna sumanakatï utjkistu ukanakampejj kusisitäjjsnati. Ukhamajj kunanakatï kusisiykistu ukanakaruw chuym uchañasa (Gál. 6:4).
ISACAR
4. ¿Isacar chachat Jacobojj kamsänsa ukat kunjamsa arunakapajj phoqasïna? (Génesis 49:14, 15; recuadro uñjjattʼarakïta).
4 (Génesis 49:14, 15 liytʼäta). Jacobojja wali trabajtʼirïtapatwa Isacar chacharojj felicittʼäna, chʼollqhe chʼakhani asnor uñtasitäkaspas ukhamwa jupat parlarakïna, uka animalajj jathi qʼepinak jan kunakiw apaspa. Isacar chachajj wali suma oraqenwa jakani sasaw Jacobojj sarakïna. Uka arunakapajj ¿phoqaspachänti? Jïsa. Isacar chachan wawanakapajja, achunak churir suma oraqwa katoqapjjäna, uka oraqejj Jordán jawir jakʼankänwa (Jos. 19:22). Isacar chachan wawanakapajj yapunak yapuchasajj walpun trabajipjjpachäna, ukampis janiw ukakïkänti, jupanakajj mayninakar yanaptʼañatakiw chʼamachasipjjäna (1 Rey. 4:7, 17). Mä kutejja, Barac juezampi Débora profetisampejja, Sísara chacha contra nuwasiñatakiw yanaptʼa mayipjjäna, ¿khitis jupanakar yanaptʼpachäna? Isacar chachan tribupaw yanaptʼäna (Juec. 5:15).
5. ¿Kunatsa Jehová Diosatakejj wal trabajiñasa?
5 ¿Kunsa yateqsna? Kuntï Isacar tribujj lurkäna ukjja, Jehová Diosajj wali valoranitwa uñjäna, jupar serviñatak chʼamachasktan ukjja ukhamarakiw wali valoranit uñji (Ecl. 2:24). Amuytʼañataki, ancianonakajj jilat kullakanakar uñjañatakejj wal chʼamachasipjje (1 Tim. 3:1). Jupanakajj janiw cheqpach guerrar sarapkiti, ukampis Diosan servirinakapar jarkʼaqañatakejj wal chʼamachasipjje, kuna laykutejj aka mundojj Diosamp sum apasipjjatapwa aptʼasiyaspa (1 Cor. 5:1, 5; Jud. 17-23). Ukatjja suma chʼamañchtʼkir discursonak arstʼañatakejj wal wakichtʼasipjjaraki (1 Tim. 5:17).
DAN
6. ¿Kuna luräwimpis Dan tribunkirinakajj phoqapjjañapäna? (Génesis 49:17, 18; recuadro uñjjattʼarakïta).
6 (Génesis 49:17, 18 liytʼäta). Dan chachajj asiruruw tukuni, jukʼamp chʼamani enemigonakarus atipjarakiniwa, mä caballorusa uka caballot saririrus atipjaniwa sasaw Jacobojj säna. Ukhamajj Dan tribunkirinakajja, Israel marka contra saytʼirinakarojj jan ajjsarasaw saykatapjjañapäna. ¿Kunjamsa Jacob chachan arunakapajj phoqasïna? Israel markajj suma oraqer mantaskäna ukhajja, Dan tribunkirinakajj israelitanakan ‘qhepap’ sarapjjäna, ukhamat taqpach markar jarkʼaqañataki (Núm. 10:25). Cheqas kuntï lurasipkäna uk waljaniw jan uñjapkänti, ukampis ukham qhep sarapjjatapajj wali wakiskirïnwa.
7. Jehová Dios layku kun lurkasas ¿kunsa amtañasapuni?
7 ¿Kunsa yateqsna? Diosan markapan walja luräwinakampiw phoqtanjja, ukanakat yaqhepajj asamblean mä luräwimp yanaptʼaña, Salón qʼomachaña ukat mantenimiento lurañawa. Ukampis inas uka luratanakas yaqhepanakajj jan uñjapkchiti, jumatï ukanakan yanaptʼawaystajja, “walik ukham lurtajja” satätawa. Ukampis ak amtañamapuniwa: Jehová Diosaw taqe luratanakam uñjaski, kunatï jupa laykojj lurkta ukanaks wali valoranitwa uñjaraki. Taqe ukanakjja, janiw mayninakamp jachʼañchayasiñatak lurktati, jan ukasti qhawqsa Jehová Diosar munasta uk uñachtʼayañatakiw lurtajja, ukatwa Diosajj wali valoranit uñjtamjja (Mat. 6:1-4).
GAD
8. ¿Kunatsa Gad tribunkirinakajj Suma Oraqen atacat uñjasipjjañapäna? (Génesis 49:19; recuadro uñjjattʼarakïta).
8 (Génesis 49:19 liytʼäta). Gad chacharojj lunthatanakaw atacapjjani sasaw Jacobojj mä profecía arsüna. 200 jila maranak qhepatjja, Gad tribujj Jordán jawirat inti jalsu toqenkir mä oraqe katoqäna, uka oraqejj walja enemigo markanak jakʼankänwa. Ukhamajj inas uka markanakajj jupanak contra saytʼapjjchïna. Ukampis niyakejjay uka oraqejj uywanakatak wali suma pastonïchïnjja, Gad tribunkirinakajj uka oraqen jakañwa munapjjäna (Núm. 32:1, 5). Uka tribunkirinakajj jan ajjsartʼirïpjjänwa. Uka oraqe jan jiwasar aparapjjañapatakejja, Jehová Diosaw yanaptʼistani sasaw confiyapjjäna. Jupanakajj walja maranakaw soldadonakaparojj Jordán jawirat khurkatar khitapjjäna, ukhamat Suma Oraq phoqatpach katuntañ mayni tribunakar yanaptʼañataki (Núm. 32:16-19). Ukañkamajj Jehová Diosaw esposanakasarusa, wawanakasarus jarkʼaqani sasaw confiyapjjäna. Jehová Diosajj ukham jan ajjsartʼirïpjjatapatsa sacrificionak lurapjjatapats bendisïnwa (Jos. 22:1-4).
9. Jehová Diosar confiyañäni ukhajj ¿kunsa lurañäni?
9 ¿Kunsa yateqsna? Jiwasajj ukhamarakiw Jehová Diosar wal confiyañasa, jan walinakans uñjaskchiñänejja confiyaskakiñasawa (Sal. 37:3). Jichhürunakanjja, jilat kullakanakajj walja sacrificionak lurapjjaraki. Sañäni, proyectos de construcción ukan yanaptʼapjje, yaqhepasti predicañatak yanaptʼa munaski uka cheqanakaruw sarapjje, jan ukajj yaqha toqenakanwa Diosan markapar yanaptʼapjjaraki. ¿Kunatsa taqe ukanak lurapjje? Kuna laykutejj Jehová Diosaw cuidistani sasaw taqe chuym confiyapjje (Sal. 23:1).
ASER
10. ¿Kunansa Aser tribunkirinakajj pantjasipjjäna? (Génesis 49:20; recuadro uñjjattʼarakïta).
10 (Génesis 49:20 liytʼäta). Aser tribunkirinakajj walja manqʼañanakanïpjjaniwa sasaw Jacobojj mä profecía arsüna, ukajj ukhamapuniw phoqasïna. Uka tribunkirinakajj wali suma oraqenakwa herenciat katoqapjjäna (Deut. 33:24). Uka oraqenakajj mar Mediterráneo jakʼankänwa, Sidonankir Fenicia markasa, oraqenakap taypinkarakïnwa. Ukanjja negocio lurañatak wali importante mä puertow utjäna. Ukampis Aser tribunkirinakajj janiw cananeonakarojj oraqenakapat alisnukupkänti, ukatwa qhepat jupanakjam jan walinak lurjjapjjarakïna (Juec. 1:31, 32). Ukham uñjasipjjatapatsa markan qollqe utjatapatsa, janiw taqe chuym Jehová Diosar sirvjjapjjänti. Kunapachatï Barac chachajj cananeonakan ejercitop contra nuwasiñatak yanaptʼa maykäna ukhajja, Aser tribunkirinakajj janiw yanaptʼapkänti, ukhamätapatjja kunjamsa Jehová Diosajj cananeonakar atipjañatak yanaptʼäna uk janiw uñjapkänti. Diosajj ‘Meguidó cheqankir umanak jakʼanwa’ jupanakar atipjayäna (Juec. 5:19-21). Ukham atipjapjjatapatjja, Barac juezasa Débora profetisas Diosan amuytʼayatäsajj akham sasaw cantapjjäna: “Aser tribujj jan kun lurasaw lamar qota jakʼan qonuskäna” sasa. Uk cantir istʼasajja, Aser tribunkirinakajj wal phenqʼasipjjpachäna (Juec. 5:17).
11. Qollqenïñajj wakiskchisa, ¿kunatsa ukar jan chuym uchañasäki?
11 ¿Kunsa yateqsna? Niyakejjay Jehová Diosatak taqe kuns lurañ munstanjja, janiw akapachankir jaqenakjamajj amuyañasäkiti, jupanakajj qollqenïñasa sum jakasiñas jakäwin wali importantëkaspa ukham amuyapjje (Prov. 18:11). Qollqenïñajj jiwasatak wakiskchisa, janiw ukajj jakäwisan nayrankañapäkiti (Ecl. 7:12; Heb. 13:5). Janirakiw qollqe jikjjatañ laykojj tiempsa chʼamsa aptʼasiñ munktanti. Jan ukasti Jehová Diosar jukʼamp serviñatakiw chʼamachastanjja, jupaw jutïrin jan kunat llakisis suma jakasiñ churistani (Sal. 4:8).
NEFTALÍ
12. Jacobojj Neftalí chachat mä profecía arskäna ukajj ¿kunjamsa phoqaspachäna? (Génesis 49:21; recuadro uñjjttʼarakïta).
12 (Génesis 49:21 liytʼäta). Neftalí chachajj ‘suma arunakwa parlani’ sasaw Jacobojj mä profecía arsüna. Uka arunakajja, Jesusajj aka oraqen sum predickäna, sum yatichkarakïna ukanwa phoqaspachäna (Juan 7:46). Jesusajj walja tiempow Capernaúm markan quedasïna, uka markajj Neftalí tribunkir oraqenkänwa, ukatwa Jesusan markapäkaspas ukham Capernaúm markat parli (Mat. 4:13; 9:1). Maysa toqet Isaías profetajja, Jesusajj Zabulón, Neftalí tribunakatakejj ‘mä jachʼa qhanäniwa’ sasaw mä profecía arsurakïna (Is. 9:1, 2). Jesusajj ‘taqe kasta jaqenakar qhan churki uka cheqpach qhanänwa’, jupajj suma arunakamp yatichatapatwa ukham uñjatänjja (Juan 1:9).
13. ¿Kunsa Jehová Diosar kusisiyañatakejj lursna?
13 ¿Kunsa yateqsna? Arunakasasa kunjamsa parlasktan ukas Jehová Diosatakejj wali wakiskiriwa. Jehová Diosarutï kusisiyañ munstan ukhajja, “suma arunakwa” parlañasa. Ukatakejj cheqpunwa parlañasa (Sal. 15:1, 2). Ukatjja, kunatï mayninakar chʼamañchtʼkaspa ukwa parlañasa, mayninakar jiskʼachañat sipansa jan ukajj quejasiñat sipansa, suma luratanakapat felicittʼañasapuniwa (Efes. 4:29). Mayninakamp parlañ qalltañatakis jukʼampiw chʼamachasiraksna, ukaw Biblian cheqa yatichäwinakat parltʼañatak yanaptʼistaspa.
JOSÉ
14. ¿Kunjamsa Jacobun profecía arupajj Joseyjjar phoqasïna? (Génesis 49:22, 26; recuadro uñjjattʼarakïta).
14 (Génesis 49:22, 26 liytʼäta). Joseajj Raquelan jilïr wawapänwa, jupajj Jacobun munat esposapänwa. Jacobojj Joseat akham sänwa: “Suma achoqer qoqan jiskʼa alipawa” sasa. Cheqas Jacobuw uka qoqänjja, Joseajj uka qoqat mistur jiskʼa alirakïnwa. Jocobojj Joseat walpun kusispachäna, kuna laykutejj ‘Joseajj jilanakap taypit ajllitänwa’. Joseaw kuntï Rubenarojj jilïr wawjam waktʼkäna uk pä ukhamp katoqani sasaw Jacobojj arsüna (Gén. 48:5, 6; 1 Crón. 5:1, 2). Uka profeciajja, Efrainampi Manasesamp Israelan pä tribunakapar tukjjapjjäna ukhaw phoqasïna, sapa mayniw oraq katoqapjjarakïna, jupanakajj Josean pä yoqanakapänwa (Gén. 49:25; Jos. 14:4).
15. ¿Kunsa Joseajj ina chʼusat tʼaqesiyatäsajj luräna?
15 Joseatjja Jacobojj akham sänwa: “Arcompi flechtʼir jaqenakajja juparojj uñisisipkakïnwa, [...] jupa contraw flechtʼapjjarakïna” sasa (Gén. 49:23). Uka flechtʼir jaqenakajj jilanakapänwa, jupanakajj Josear uñisipjjänwa, ina chʼusatwa wal tʼaqesiyapjjarakïna. Ukampis Joseajj janiw jupanakatakisa ni Jehová Diosatakis coleraskänti. Jacobojj jupat akham sänwa: “Ukampis jupan arcopajja flechtʼañatakejj listokïnwa, amparanakapas wali chʼamanïskakïnwa, jankʼakiw kuns lurarakïna” sasa (Gén. 49:24). Jan walin uñjasisajja, Joseajj Jehová Diosan yanaptʼap thaqäna. Janiw jilanakaparojj aleqak perdonkänti, jan ukasti munasiñampiw jupanakar uñjarakïna (Gén. 47:11, 12). Jan walinakajja, jukʼamp suma jaqëñatakiw jupar yanaptʼäna (Sal. 105:17-19). Ukatwa Jehová Diosajj mä importante luräwi jupar churäna.
16. Jan walinakan uñjasisajj ¿kunjamsa Jehová Diosat yateqasitas uñachtʼaysna?
16 ¿Kunsa yateqsna? Jan waltʼäwinakajja, janiw Jehová Diosatsa jilat kullakanakats jitheqtayañapäkiti. Janipun ak armañäniti: jan walinakan uñjasiñäni ukhajja, ukhamakwa Jehová Diosajj jaytistaspa, ukhamat suma cristianöñatak jiwasar yatichañataki (Heb. 12:7, nota). Ukhamatarakwa jukʼamp khuyaptʼayasirïñäni, perdonasirirakïñäni (Heb. 12:11). Jehová Diosajj Josearjamaw jan walinakan aguantatasat bendisistani.
BENJAMÍN
17. Jacobojj Benjaminat mä profecía arskäna ukajj ¿kunjamsa phoqasïna? (Génesis 49:27; recuadro uñjjattʼarakïta).
17 (Génesis 49:27 liytʼäta). Benjamín tribunkirinakajja, mä lobor uñtasit guerran nuwasirinakäpjjaniwa sasaw Jacobojj nayraqat mä profecía arsüna (Juec. 20:15, 16; 1 Crón. 12:2). Israelan nayrïr reyipajja, Benjamín tribunkir Saúl chachänwa, jupajj jan ajjsartʼasaw filisteonak contra nuwasïna (1 Sam. 9:15-17, 21). Walja maranak qhepatjja, Benjamín tribunkir Ester reynampi Mardoqueo chachampejj persanakamp jan jiwayatäpjjañapatakiw israelitanakar yanaptʼäna (Est. 2:5-7; 8:3; 10:3).
18. ¿Kunjamsa Benjamín tribunkirinakjam jan ajjsarirïtas uñachtʼaysna?
18 ¿Kunsa yateqsna? Diosajj markapar pʼeqtʼapjjañapatak chachanakar uttʼayawayki ukanakarojja, janiw jaytjañasäkiti, jan ukasti yanaptʼañasawa (1 Tes. 5:12). ¿Kunjamsa Benjamín tribunkirinakajj ukham chuymanïpjjatap uñachtʼayapjjäna? Jacobun profecía arsutaparjamajj pachpa tribupankir Saúl chachajj reyit uttʼayatäkäna ukhajja, Benjamín tribunkirinakajj wal kusisipjjäna, qhepatjja Jehová Diosajj Judá tribunkir David chacharuw reyit uttʼayäna. Ukhamäkchïnsa Benjamín tribunkirinakajj jupa toqetwa saytʼasipjjäna (2 Sam. 3:17-19). Walja maranak qhepatjja, Israelan tunka tribunakapajj Judá tribu contraw saytʼasipjjäna. Ukhamäkchïnsa Benjamín tribunkirinakajj Judá triburusa Jehová Diosan ajllit reyirus janiw jaytjapkänti (1 Rey. 11:31, 32; 12:19, 21).
19. Jiwañap jakʼäjjäna ukhajj kuna profecianaktï Jacob chachajj arskäna ukat ¿kunsa yateqawaytanjja?
19 Kuna profecianaktï Jacobojj jiwañap jakʼäjjäna ukhajj arsuwaykäna ukanakat waljanakwa yateqawaytanjja. Kunjamsa Jacobun arunakapajj phoqasipunïna uk yatjjatañajja, Biblian uñstki uka mayni profecianakajj phoqasirakiniwa sasin jukʼamp confiyañatakiw yanaptʼistu. Jacobun yoqanakapajj bendicionanakwa katoqapjjäna, uk yatjjatañajja Jehová Diosar kusisiyañatakejj kunanaksa lurañasa uk amuyañatakiw yanaptʼistu.
CANCIÓN 128 Tukuykamaw aguantañasa
a Jacobojja, pusi jilïr yoqanakaparojj jilïrit qalltasinwa bendisïna. Ukampis mayni kimsaqallqo yoqanakaparojj janiw ukham jilïrit qalltasin bendiskänti.