Watchtower INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Watchtower
INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Aymara
ʼ
  • kʼ
  • tʼ
  • pʼ
  • chʼ
  • qʼ
  • BIBLIA
  • QELLQATANAKA
  • TANTACHÄWINAKA
  • g21 Núm. 3 págs. 6-7
  • ¿Kunanakatï aka oraqen utjki ukajj kunsa yatichistu?

Janiw videojj utjkiti

Disculpapjjeta, janiw aka video uñjañjamäkiti

  • ¿Kunanakatï aka oraqen utjki ukajj kunsa yatichistu?
  • ¡Sartapjjañäni! 2021
  • Uka toqet jukʼamp yatjjatañataki
  • Kunjamatsa Diosan utjatap yatsna
    ¿Chiqpachapuniti Diosax sum jakasiñas munpacha?
¡Sartapjjañäni! 2021
g21 Núm. 3 págs. 6-7
Levaduran celulap manqhapajj kunjamasa uka dibujo.

Levaduran utjki uka celulajja, wali musparkañ lurtʼatawa. Uka célula chika taypinjja, ADN ukaw utji, ukajj wali suma organistʼatawa. Uka celulanakanjja, jan uñjkay jiskʼa “maquinanakar” uñtasitaw utji, ukaw moleculanak jaljapjje, apapjje, mayjtʼayapjjaraki. Ukham lurapjjatapaw celulanakan jakaskakiñapatak yanaptʼi.

¿Kunanakatï aka oraqen utjki ukajj kunsa yatichistu?

Aka oraqen kunayman plantanaka, animalanaka ukat yaqha ukhamanakaw utji, ukanakajj jiltapjjewa, sarnaqapjjewa, waljaruw tukupjje, ukanakaw oraqesarojj sum uñnaqayi, janiw aka oraqjamajj yaqhajj utjkiti. Jichhaw ukanakarojj jukʼamp sum uñtʼtanjja. Vidajj kunjamsa qalltawayi uka toqet ¿kunsa ukanakajj yatichistu? Uk uñjañäni.

Kunanakatï jakapki ukanakajj mä Luririn utjatapwa uñachtʼayistu. Ukanakajj celulanakat lurtʼatäpjjewa, celulanakajj jiskʼa ladrillonakäpkaspas ukhamäpjjewa. Jiskʼa “fabricanakar” uñtasitäpjjarakiwa, ukanakajj kunayman chʼama trabajonakwa lurapjje, ukhamatwa kunanakatï jakapki ukanakajj jakasipkaki, mirtapjjaraki. Ukanakajj yaqhanakansa uñjasirakiwa. Uk amuytʼañatakejj levadurat parltʼañäni, ukajj mä celulat lurtʼatakiwa. Jaqen celulanakapampi igualtʼaysna ukhajja, levaduran utjki uka celulajj janis kunäkaspa ukhamäspawa, ukampis musparkañ lurtʼatawa. Levaduran utjki uka célula taypinjja, ADN ukaw utji, ukajja suma organistʼatarakiwa. Uka celulanakanjja, jan uñjkay jiskʼa “maquinanakar” uñtasitaw utji, ukaw moleculanak jaljapjje, apapjje, mayjtʼayapjjaraki, ukham lurapjjatapaw celulanakan jakapjjañapatak yanaptʼi. Mä celulajj jan manqʼañanëjje ukhajja, janiw chʼamanëjjeti, janiw kuns lurjjeti, ikjatäkaspas ukhamawa. Ukhamätap laykuw levadurajj jaya tiempo imasispa, ukatsti tʼantʼa lurañatak aptasi ukhaw wasitatsa sartkaspa ukhamäjje.

Jaqenakan celulanakapat sum yatjjatañatakejja, cientificonakajj walja maranakaw levaduran utjki uka celulanakat yatjjatapjje. Ukampis yatjjatasipkakiñapawa. Suecia markan Universidad Tecnológica Chalmers ukan yatichiri Ross King profesorajj akham siwa: “Levaduran utjki uka celulanakajj kunjamsa funcionapjje uka toqet experimentonak lurañatakejj janiw biología toqet walja yatjjatatanakajj utjkiti” sasa.

Levaduran utjki uka celulajj musparkañ lurtʼatätapat ¿kunsa amuyta? ¿Maynin luratäpachati, jan ukajj aleq ukhamatakcha uñstpacha?

ADN ukan utjatapatwa jakäwejj utji. ADN ukajja, nucleótidos sat moleculanakat luratawa. Jaqen sapa mä celulapanjja, 3.200 millones ukha nucleótidos moleculanakaw utji. Ukanakajj suma ordentʼatäpjjewa, ukhamatwa celulanakajj enzimas, proteínas ukanak fabricapjje.

Nucleótidos ukanakatï walja millonanak mayachtʼasipjjaspajja, inas ADN ukajj mä kutiki luraschispa sasaw cientificonakajj sapjje. Ukhamajja janiw ukajj kunäkipansa ukhamatak utjkaspati.

Jichhakamajja, cientificonakajj janipuniw kunatï jan jakki ukat mä jakiri lurapkiti.

Janiw jaqjamajj kunas utjkiti. Kunanakatï jakapki ukanakatjja, janiw jaqjam amuytʼasiri, parltʼasiri, munasiri, kusistʼiri ukhamajj utjkiti. Jaqenakakiw manqʼañanakajj kunja sumasa, kunjam oloranisa uk amuytanjja, coloranaksa, sonidonaksa istʼtanjja, oraqen kuna sumanakas utji uksa uñjaraktanjja. Ukatjja kunsa jutïrin lurañäni, kunjamas jakasiñäni uksa amtaraktanwa. Ukham luratätasaw kusisita jakasiñatak yanaptʼistu.

¿Jumajj kunsa amuyta? ¿Jaqenakan jakapjjañapataki mirtapjjañapatakit taqe ukanakajj evolución toqe utjpacha? ¿Jan ukajj jiwasar munasiri mä Luririch vida churpachïstu?

Levaduran utjki uka celulanakat yatjjatiri Adán sat robotat yatjjatam

Uka robotajja, mä jiskʼa camioneta ukchʼawa. Refrigeradorani, amparani, camaranakani, pusi computadorani ukhamawa. Suma lurtʼat uka maquinajja, levaduran celulanakapat yatjjatañataki, chʼama experimentonak lurañataki lurtʼatawa, mä jukʼa yanaptʼatakiw ukanak luri.

Ciencia toqet yatjjatata mä warmiw Adán sat robot nayraqatapankaski, uka robotajj levaduran celulanakapat yatjjatañatakiw lurasiwayi.

Uka robotjja janiw khitis lurkiti, ina chʼusatwa uñsti sapjjeristam ukhajja, ¿creyismati? Janiwa. Mä jiskʼa celulasa, robotat sipan jukʼamp musparkañ lurtʼatawa. Ukhamajj mä robotarojj mayniw luri, ¿celulanakampejj ukhamarakiti?

Aka oraqen kunanakatï utjki ukajj kunja musparkañ lurtʼatasa uk yatjjatam. Ukatakejj Internetan jw.org cheqar mantasin “¿Lo diseñó alguien?” siski uk thaqtam.

    Aymara qellqatanaka (2005-2025)
    Mistuñataki
    Mantañataki
    • Aymara
    • Apayañataki
    • Kunjamtï munkta ukarjam askichañataki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ak amtañamapuniwa
    • Aka amtanakanïpjjtwa
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Mantañataki
    Apayañataki