Jan walinak lurañ munañarojj atipjasmawa
“Janiw pornografía uñchʼukiñ munkayätti, ukampis mä urojja, akatjamatwa internetankipan mä yatiyäwejj uñstanïna, jan amuytʼasisaw ukar mantta.” (CARLOS)a
“Trabajojanjja, suma uñnaqtʼan mä tawaqow nayampïñ munäna. Ukat ‘hotelar mä rat sarañäni’ sitäna ukhajja, jan wali amtanakanïtap mäkiw amuyjjayäta.” (JORGE)
“KUNARUS atipjakiristwa, ukampis jan walinak lurañ munañarojj janiw atipjirjamäkti” sasaw yaqhepajj sapjje. Uka arunakajja, yaqhepajj chuymapan jan walinak lurañ munapjjatapwa uñachtʼayi. Ukampis waljanejja, kunatï askïki uk lurañatakiw chʼamachasipjje. Uka toqet ¿jumajj kamsasmasa? ¿Jan wali lurañanakar atipjañatak chʼamachasiñajj wakisispati jan ukajj jan walinak lurjjaksnacha?
Janiw taqe munañanakapunejj jan walir puriykistuti. Amuytʼañäni, torta manqʼañ wal munatas layku mä jiskʼa manqtʼañajj janiw khitirus aynachtʼaykaspati. Ukampis qʼañu luräwinak lurañ munañamp atipayasiñajj janipuniw walïkiti. Kunjamtï Proverbios 6:32, 33 qellqatan siskejja, wachoq jucha lurirejj “jupa pachpawa tukjasiski”.
Chuymamantï ukham jan walinak lurañ munstajja, ¿kun lurañamas wakisispa? Bibliasti akham siwa: “Diosajj jumanakatjja jupar katuyat jakapjjañamwa muni; jan khitis wachoqa jucha lurañan sarnaqpanti, sapa maynis mä sapa warminikïpan qʼoma kankañana” sasa (1 Tesalonicenses 4:3, 4). ¿Kunjamsa uka juchanakar jan purtʼasiñatakejj chʼamachasisma? Ukatakejj kimsa yanaptʼanak uñjañäni.
1) Jan walinakjja janiw uñchʼukiñamäkiti
Jan walïki ukanak uñchʼukiñajja, jan walinak jukʼamp munañatakiw chʼamañchi. Kunsa uñjasapuniw muntanjja, ukatwa Jesusajj akham sispachäna: “Khititejj mä warmirojj munapayañataki uñtejja, niyaw chuymapanjja jupampi wachoqa juchjja lurjje” sasa. Uk amuytʼayañatakejj akham sarakïnwa: “Kupi nayramatejj juchar puriyirjamästam ukkhajja, apsusina jayar liwtam” sasa (Mateo 5:28, 29). Uka arunakampejj ¿kamsañsa munäna? Jan walinak jan lurañatakejj jankʼakiw sum amuytʼasiñasa, jan walir puriykistaspa ukanakjja janipuniw uñchʼukiñasäkiti.
Kunanakatï jan walinak amuyañar apkiristam ukanakjja, janipuniw uñchʼukiñamäkiti
Amuytʼañäni: ¿Jumajj fierronak soldaskir uñchʼukiskakismati? Cheqas nayram jan qhansuyasiñatakejj ratukiw maysar uñtjjasma. Niya ukhamarakiwa, kunatï jan walinakar apkistaspa ukanakjja janipuniw kunäkipansa uñchʼukiñasäkiti. Jan wali amuyunakatjja jarkʼaqasiñasawa. Juan sat mä chachajj pornografía uñchʼukiñar yatintatänwa, jupajj akham siwa: “Suma uñnaqtʼan warmir uñjta ukhajja, uñchʼukiskakiñwa munta, ukampis maysar uñtañatakiw chʼamachasta, ukat ‘Jehová Diosar jankʼak mayisim’ sasaw naya pachpa sasirakta. Mayisiñ tukuyjjasajja, jan wali amuyunakajajj chhaqtawayjjewa” sasa (Mateo 6:9, 13; 1 Corintios 10:13).
Job chachan arunakapat amuytʼarakim jupajj akham sänwa: “Nayajj maya amtasta, ukasti akawa: Janipuni soltera tawaqonakarusa munapayañajja” sasa (Job 31:1). Jumajj uka pachpa lurañatakiw chʼamachasiñama.
¿Janit akham lurkasma? Qʼañu luräwinak uñjasajja ratukiw maysar uñtañama. Biblia qellqer mä salmistajj akham sänwa: “Janikiy inamay yanakar uñtayistati, thakiman sarañatak jakañ churita” sasa. Jumajj ukhamarakwa amuyañama (Salmo 119:37).
2) Jan walinakjja janiw lupʼiñamäkiti
Jucharar jaqenakjamajja, taqeniw jan wali amuyunakasar atipjañatak chʼamachasiñasa. Bibliajj uka toqet akham siwa: “Kunapachatejj maynejj uka jan wali amtatanakapampi atipjayasiskejja, ukkhaw tentacionarojj purejja. Uka jan wali amtäwinakatwa juchajj sarti” sasa (Santiago 1:14, 15). Ukhamajj ¿kunas jan wali amuyunakar atipjañatak yanaptʼiristamjja?
Jan wali amuyunaka pʼeqemar jutani ukhajja, jankʼakiw Diosar mayisiñama
Jan wali amuyunaka pʼeqemar jutani ukhajja, juma pachpaw kuns luräta uk amuytʼasjjañama. Janipuniw jan wali amuyunakampejj atipayasiñamäkiti. Janirakiw qʼañu luräwinakatsa lupʼiñamäkiti. Tomás chachajj Internetan pornografía uñchʼukirïnwa, jupajj akham siwa: “Jan wali amuyunaka chhaqtayañatakejja, kunatï askïki uk lupʼiñatakiw chʼamachasirïta, ukampis uk lurañajj chʼamakïnwa. Walja kutiw uka jan walir purtʼasiwayta. Tiempompejja, uka jan wali amuyunak armawayjjtwa” sasa. Elsa sat mä warmejja, tawaqetäkän ukhajj qʼañu luräwinakar atipjañatakejj wal chʼamachasïna, jupajj akham siwa: “Jan wali amuyunakar atipjañatakejja, Jehová Diosar mayisiña ukat jan inaktʼas kuns lurañaw yanaptʼawayitu” sasa.
¿Janit akham lurkasma? Qʼañu luräwinak lupʼiñjamäni ukhajja, ukaratpachaw Jehová Diosar mayisiñama. Ukat ‘kunatejj cheqäki, kunatejj maynïr aski uñjañäki, wali sumäki, qʼomäki, munkañäki, kunatejj aytat luräwinakäki ukat taqe kunatejj sumäki yupaychañatakïki ukanakatwa’ lupʼiñama (Filipenses 4:8).
3) Wali amuyumpiw taqe kuns lurañama
Juchar purtʼirjam sarnaqktan, jiwaspachas ukanak lurañ munaraktan ukat yantʼat uñjasiraktan ukhajja, jan walinakaruw purtʼassna (Proverbios 7:6-23). Ukhamajj ¿kun lurañamas wakisispa?
“Sapakïkta ukhajj janiw Internetar mantkti”
Bibliajj akham ewjjtʼistu: “Chʼikhi jaqejj jan waltʼaña uñjasinjja jaltjjewa, ukampis jan amuytʼasir jaqejja mantaskakiwa, ukatsti ñanqha luräwinak jikjjati” sasa (Proverbios 22:3). Ukhamajj sum amuytʼasiñamawa. Janirakiw jan walir purtʼirjam sarnaqañamäkiti (Proverbios 7:25). Felipe chachajj pornografía uñchʼukiñar yatintatänwa, ukampis atipjawayiwa. Jupajj akham siwa: “Taqenin uñjkañäki ukharuw computadorajj uchta, ukat jan wali programanak jan mantaniñapatakis jarkʼaqaratwa. Sapakïkta ukhajj janiw Internetar mantkti” sasa. Qalltan parlaniwayktan uka Tomás chachajj akham saskakiwa: “Qʼañu luräwinakani peliculanakjja janiw uñchʼukkti, ukat qʼañu luräwinakat parlapki ukanakatsa jitheqtaraktwa. Janipuniw jan wali lurañanakar purtʼirjam sarnaqañ munkti” sasa.
¿Janit akham lurkasma? Kunanakantï jan walir purtʼasirjamäkta ukanakat sum amuytʼasiñamawa. Ukat jan walinakar jan purtʼasiñatakejja, kun lurañamas wakisispa ukwa jichjatpach amuytʼasiñama (Mateo 6:13).
CHʼAMACHASISKAKIM
Chʼamachaskasasa jan walir purtʼasïta ukhajja, janiw aynachtʼañamäkiti, chʼamachasiskakiñamawa. Bibliajj uka toqet akham siwa: “Aski jaqejj paqallq kutis aynachtʼkanejja kutjtaskakiniwa” sasa (Proverbios 24:16). Jehová Dios Awkisajj janiw aynachtʼañas munkiti, antisas chʼamachasiskakiñaswa muni. ¿Ewjjtʼanakap istʼätati? Ukhamajja, Diosat mayisiskakiñamawa ukat confiyaskakiñatakis Bibliat yatjjataskakiñamawa. Tantachäwinakas yanaptʼarakïtamwa. Jehová Diosajj “nayaw chʼamañchaskäma, nayarakiw yanapaskäma” sistuwa, uka arunakjja janipuniw armañamäkiti (Isaías 41:10).
Carlojj akham saskakiwa: “Pornografía uñchʼukiñ jaytañajj wali chʼamänwa. Ukham chʼamachaskasas mayamp mayampiw uka jan walir purtʼasiwayta, ukampis Jehová Diosan yanaptʼapampejj atipjawaytwa” sasa. Ukat Jorgejj akham saskakiwa: “Trabajojankir uka warmimpejj juchar puririskayätwa, ukampis taqe chuymaw ‘janiw’ sawayta. Qʼoma conciencianïñajj wali askipuniwa. Jehová Diosajj ukham sum luratajatjja kusisirakpachawa” sasa.
Juchar purtʼaykiristam ukanakat jitheqtañatak taqe chuyma chʼamachasïta ukhajja, Jehová Diosarojj kusisiyarakïtawa (Proverbios 27:11).
a Yaqha sutinakampi uchatawa.