Өзбәкистана сәјаһәт

ТРАНСОКСИАНА, Икичајарасы, Тартари, Түркүстан. Бунлар инди «Өзбәкләр дијары» кими таныдығымыз Өзбәкистанын дахил олдуғу әразијә верилән адлар иди. Һәлә 15-ҹи әсрдә таҹирләр Чинлә Аралыг дәнизини бирләшдирән Бөјүк ипәк јолу илә сәјаһәт едәндә Өзбәкистанын шәһәрләриндән кечирдиләр. Һал-һазырда памбыг Өзбәкистанын текстил тиҹарәтиндә әсас јери тутур. Бурада һәмчинин памбыгдан, јундан вә ипәкдән тохунан ҝөзохшајан халчалар сатылыр.

Өзбәк мәдәнијјәти бир чох халгларын тәсири алтында формалашыб. Танынмыш истилачылар вә онларын ҝүҹлү ордулары Өзбәкистанын дағларындан, сәһраларындан кечирдиләр. Бу истилачыларын арасында Роксана адлы севҝилиси илә бурада таныш олан Бөјүк Исҝәндәр, Монгол һөкмдары Чинҝиз хан вә тарихдә ән бөјүк империјалардан биринин јерли һөкмдары Тејмур (Тејмурләнҝ кими дә таныныр) олуб.

Өзбәкистан гүббәси мави кирәмитлә өртүлмүш рәнҝли вә ҝөзәл абидәләр мәскәнидир. Бу биналарын чоху мәктәб кими фәалијјәт ҝөстәрир.

Бөјүк ипәк јолу. Та ерамыздан әввәл истифадәсинә башланан Бөјүк ипәк јолу ерамызын 15-ҹи әсринин сонуна, Һиндистана дәниз јолу кәшф олунана гәдәр ҝениш истифадә олунурду. Индики Өзбәкистан әразисиндән гисмән кечән бу јол дүнја тиҹарәтиндә әсас рол ојнајырды.

Арал дәнизи. Бу дәниз вахтилә дүнјанын дөрдүнҹү бөјүк ҝөлү иди. Лакин суварма ишиндә истифадә едилдији үчүн о, ҝет-ҝедә гурујуб. Һал-һазырда Өзбәкистан диҝәр Мәркәзи Асија халглары илә әл-әлә вериб бу мәсәләни һәлл етмәјә чалышыр.

Әлифба. Өзбәкистанда мүхтәлиф дилләрдә данышылырды. Ерамызын сәккизинҹи әсриндә Ислам динин јајылмасы илә әрәб дили гәбул олунду. Совет Иттифагынын үзвү оландан сонра илк өнҹә латын әлифбасы истифадә олунурду, 1930-ҹу илләрин сонларында исә Кирилл әлифбасына кечилди. 1993-ҹү илдә өзбәк әлифбасынын латын графикасы әсасында тәртиб олунмасына даир јени ганун гүввәјә минди.