Тәмкинли ол

НАТИГИН күрсүјә јахынлашаркән һәјәҹан кечирмәсиндә гејри-ади һеч нә јохдур. Хүсусилә дә тез-тез чыхыш етмирсә, бу ади һалдыр. Һәр дәфә хидмәтә башлајанда тәблиғчи бир гәдәр һәјәҹан кечирә биләр. Аллаһ Јеремјаја пејғәмбәрлик етмәји тапшыранда о демишди: «Ахы мәним данышыг габилијјәтим јохдур, чүнки һәлә ҹаванам» (Јер. 1:5, 6). Јеһова Јеремјаја көмәк етмишди. О, мүтләг сәнә дә көмәк едәҹәк. Вахт кечдикҹә, тәмкинли олмағы өјрәнәҹәксән.

Тәмкинли натиг өзүнү әлә алмағы баҹарыр. Онун өзүнү әлә алмасы кәнардан ајдын ҝөрүнүр. Белә ки, әлләринин һәрәкәти мәгсәдјөнлү олур, ифадәли данышыр вә сәсини тәнзимләјә билир.

Тәмкинли инсана хас хүсусијјәтләрин сәндә олмадығыны дүшүнсән белә, руһдан дүшмә, бу саһәдә ирәлиләјә биләрсән. Неҹә? Ҝәл ҝөрәк нә үчүн натиг һәјәҹанланыр вә өзүнү итирир. Сәбәбләрдән бири инсан организминдә баш верән просесләрдир.

Чәтин тапшырыг аланда вә ону јахшы јеринә јетирмәк истәјәндә, анҹаг буну баҹараҹағына әмин олмајанда инсан һәјәҹан кечирир. Нәтиҹәдә бејин бәдәнә сигналлар ҝөндәрәрәк даһа чох адреналин истеһсал етмәји тәләб едир. Адреналинин артмасы үрәјин сүрәтлә дөјүнмәсинә, тәнәффүсүн сүрәтинин дәјишмәсинә, ҝүҹлү тәрләмәјә, һәтта әлләрин, дизләрин әсмәсинә, еләҹә дә сәсин титрәмәсинә сәбәб ола биләр. Бәдән бүтүн ҝүҹүнү топлајараг чалышыр ки, чәтинлијин өһдәсиндән ҝәлмәјә инсана көмәк етсин. Әсас мәсәлә енержи ахыныны мүсбәт дүшүнмәјә вә шөвглә данышмаға јөнәлтмәкдир.

Һәјәҹаны неҹә азалтмаг олар? Јадда сахла ки, бир гәдәр һәјәҹан кечирмәк тәбии һалдыр. Анҹаг тәмкинлилији горумаг үчүн һәјәҹаны азалтмаг, вәзијјәтин өһдәсиндән сакит вә ләјагәтли тәрздә ҝәлмәји баҹармаг лазымдыр. Буна неҹә наил олмаг олар?

Јахшы-јахшы һазырлаш. Чыхыша һазырлашмаг үчүн вахт ајыр. Мөвзуну ајдын баша дүшдүјүнә әмин ол. Мүзакирә едәҹәјин бәндләри өзүн сечмәлисәнсә, динләјиҹиләринин мөвзуја даир нәләри билдијини вә нәјә наил олмаг истәдијини нәзәрә ал. Бу, сәнә ән фајдалы материалы сечмәјә көмәк едәҹәк. Әҝәр чәтинлик чәкирсәнсә, бу һагда тәҹрүбәли натиглә даныш. О, материалы тәһлил етмәјә вә аудиторијанын тәләбатлары һагда дүшүнмәјә сәнә көмәк едә биләр. Нә һагда данышаҹағыны ајдын биләндә вә топладығын мәлуматын динләјиҹиләр үчүн фајдалы олдуғуна әмин оланда ону бөлүшмәк истәјин чыхыша ҝөрә кечирдијин һәјәҹана үстүн ҝәләҹәк.

Ҝириш сөзләринә хүсуси диггәт јетир. Чыхышы неҹә башлајаҹағыны мүәјјән ет. Чыхыш етдикҹә, чох еһтимал ки, һәјәҹанын азалаҹаг.

Ејни аддымлар тәблиғ хидмәтинә һазырлашмаға да шамил едилир. Тәкҹә мүзакирә едәҹәјин мөвзуну јох, һәм дә кимләрә шаһидлик едәҹәјини нәзәрә ал. Ҝириш сөзләрини диггәтлә һазырла. Јеткин тәблиғчиләрин тәҹрүбәсиндән јарарлан.

Сәнә елә ҝәлә биләр ки, аудиторија гаршысында чыхыш едәркән һазыр мәтндән истифадә етсән, даһа тәмкинлә данышаҹагсан. Әслиндә, бу она ҝәтириб чыхараҹаг ки, һәр дәфә чыхыш едәндә һәјәҹанын даһа да артаҹаг. Дүздүр, бәзи натигләр диҝәрләринә нисбәтән даһа ҝениш гејдләрдән истифадә едирләр. Анҹаг фикринин башга јерә јөнәлмәсинә вә һәјәҹанынын азалмасына вәрәгдәки сөзләр јох, динләјиҹиләр үчүн һәгигәтән дәјәрли мәлумат һазырладығына әминлик көмәк едәҹәк.

Уҹадан мәшг ет. Мәшг етмәјин сајәсиндә фикирләрини шифаһи ифадә етмәји баҹардығына әмин олаҹагсан. Мәшг едән заман мүәјјән образлар јаддаша һәкк олунур вә сонра чыхыш едәндә онлар асанлыгла јада дүшүр. Реал вәзијјәтдә данышырмыш кими мәшг ет. Динләјиҹиләри ҝөзүнүн өнүнә ҝәтир. Чыхыш заманы олдуғу кими, ја стол архасында отур, ја да ајаг үстә дур.

Көмәк үчүн Јеһоваја дуа ет. Јеһова бу ҹүр дуаја ҹаваб верәҹәкми? «Аллаһын гаршысында малик олдуғумуз ҹәсарәт исә бундан ибарәтдир ки, әҝәр биз Онун ирадәсинә ујғун шәкилдә бир шеј диләјириксә, О бизи ешидир» (1 Јәһ. 5:14). Әҝәр Аллаһы иззәтләндирмәји вә инсанлара Онун Кәламындан фајдаланмаға көмәк етмәји арзулајырсанса, дуан ҹавабсыз галмајаҹаг. Бу ҹүр әминлик тапшырығыны јеринә јетирмәк үчүн сәни чох мөһкәмләндирәҹәк. Бундан башга руһун сәмәрәси олан мәһәббәт, севинҹ, сүлһ, һәлимлик вә өзүнә һаким олмаг кими кејфијјәтләри өзүндә тәрбијә етдирдикҹә, сәндә вәзијјәтләрин өһдәсиндән тәмкинлә ҝәлмәк үчүн лазым олан дүшүнҹә тәрзи формалашаҹаг (Галат. 5:22, 23).

Тәҹрүбә топла. Хидмәтдә чох иштирак етдикҹә, һәјәҹанын азалаҹаг. Јығынҹаг ҝөрүшләриндә нә гәдәр чох шәрһ версән, башгаларынын гаршысында данышмаг бир о гәдәр асан олаҹаг. Јығынҹаг гаршысында даһа чох чыхыш етдикҹә, ҝүман ки, чыхышдан өнҹә кечирдијин һәјәҹан һәр дәфә азалаҹаг. Даһа тез-тез чыхыш етмәк истәјәрдинми? Белә исә, мәктәбдә башгалары өз тапшырыгларыны јеринә јетирә билмәјәндә онлары әвәз етмәјә һазыр ол.

Јухарыда садаланан аддымлары атдыгдан сонра, тәмкинлилијин чатышмадығыны ҝөстәрән әламәтләри нәзәрдән кечирмәк фајдалы оларды. Әламәтләри мүәјјән етмәк вә онларын өһдәсиндән ҝәлмәјин үсулларыны өјрәнмәк тәмкинлә данышмаға көмәк едәҹәк. Бу әламәтләр өзүнү һәрәкәтләрдә вә сәсдә бүрузә верә биләр.

Һәрәкәтләр. Тәмкинли олмаг вә ја онун чатышмамасы өзүнү дурушда, әлләрин һәрәкәтиндә бүрузә верир. Әввәлҹә әлләр һагда данышаг. Натигин әлләрини архада бир-биринә мөһкәм сыхмасы, јанлара саллајыб һәрәкәтсиз һалда сахламасы, јахуд күрсүдән бәрк-бәрк тутмасы, әлини тез-тез ҹибинә салыб-чыхармасы, дүјмәләри ачыб-бағламасы, јерсиз јерә јанағына, бурнуна тохунмасы, ејнәји дүзәлтмәси, сааты, гәләми, үзүјү ојнатмасы, гејдләри ҝөтүрүб-гојмасы, әлләри илә гырыг-гырыг, натамам жестләр етмәси — бүтүн бунлар тәмкинлилијин чатышмадығыны ҝөстәрир.

Тәмкинлилијин чатышмамасы һәм дә арамсыз олараг ајағын бирини гојуб, о бирини ҝөтүрмәкдә, ҝаһ о тәрәфә, ҝаһ бу тәрәфә јырғаланмагда, фарағат командасы алыбмыш кими дурмагда, јахуд белини бүкмәкдә, тез-тез додаглары јаламагда, удгунмагда, интенсив вә сәтһи нәфәс алмагда өзүнү ҝөстәрә биләр.

Мәгсәдјөнлү сурәтдә сәј ҝөстәрмәклә бүтүн бунлардан јаха гуртармаг олар. Һәр дәфә јалныз биринин үзәриндә ишлә. Бир әламәти сеч вә онун өһдәсиндән ҝәлмәк үчүн нә етмәк лазым ҝәлдијини габагҹадан мүәјјән ет. Бу ҹүр сәј ҝөстәрсән, кәнардан тәмкинли олдуғун ҝөрүнәҹәк.

Сәс. Һәјәҹанлананда сәс гејри-ади тәрздә јүксәк вә ја титрәк олур. Јахуд адам тез-тез боғазыны арытлајыр вә ја һәддиндән артыг сүрәтлә данышыр. Сәси тәнзимләмәк үчүн сәј ҝөстәрмәклә бу проблемләрин вә ја вәрдишләрин өһдәсиндән ҝәлмәк олар.

Әҝәр һәјәҹан кечирирсәнсә, күрсүјә галхмаздан әввәл бир нечә дәфә дәриндән нәфәс ал. Бүтүн бәдәнини бош тутмаға чалыш. Һәјәҹанын һаггында дүшүнмәк әвәзинә, диггәтини һазырладығын материалы динләјиҹиләрә нә үчүн чатдырмаг истәдијинә јөнәлт. Данышмаға башламаздан әввәл аудиторијаја бах, меһрибан сима тап вә ҝүлүмсә. Ҝириш сөзләрини тәләсмәдән сөјлә, сонра ҝетдикҹә бүтүн фикрини чыхышына ҹәмлә.

Һансы нәтиҹәләри ҝөзләмәк олар? Һәјәҹанын тамамилә кечиб ҝедәҹәјини ҝөзләмә. Илләрлә тәҹрүбәси олан натигләр белә, аудиторија гаршысына чыхмаздан әввәл һәјәҹан кечирирләр. Анҹаг онлар өзләрини әлә алмағы өјрәнмишләр.

Әҝәр һәјәҹанын заһири әламәтләрини арадан галдырмаг үчүн ҹидд-ҹәһдлә чалышсан, динләјиҹиләрин сәнә тәмкинли натиг кими бахаҹаглар. Бәлкә дә сән һәјәҹан кечирәҹәксән, амма онларын бундан хәбәри олмајаҹаг.

Јадда сахла ки, инсанда һәјәҹанын әламәтләрини јарадан адреналинин артмасы, һәм дә бәдәндә енержинин артмасына сәбәб олур. Бундан шөвглә данышмаг үчүн истифадә ет.

Бүтүн бунлары мәшг етмәк үчүн сәһнәјә чыхмағы ҝөзләмәк лазым дејил. Ҝүндәлик һәјатда тәмкинли олмағы, өзүнү әлә алмағы вә данышаркән мүвафиг һиссләри ифадә етмәји өјрән. Бунун сәһнәдә вә тәблиғдә әминлик һисс етмәјинә чох бөјүк көмәји дәјәҹәк. Бу исә чох ваҹибдир.