Шәрги асијалы гәдим Италијада — Ҝөзәтчи гүлләсинин ОНЛАЈН КИТАБХАНАСЫ

Шәрги асијалы гәдим Италијада

ӘСЛИ Шәрги Асијадан олан бир нәфәр 2000 ил бундан әввәл гәдим Рома Империјасына неҹә ҝәлиб чыхмышды? 2009-ҹу илдә Италијанын ҹәнубунда газынтылар заманы ашкар едилмиш мараглы бир тапынты археологлары бу суалла үз-үзә гојмушду.

Газынтылар Бари шәһәриндән 60 километр гәрбдә јерләшән Ванјари (Вагнари) јахынлығындакы гәдим Рома гәбиристанлығында апарылмышды. Бурада 75 инсан скелети тапылмышды. Сүмүкләр үзәриндә апарылмыш тәдгигатлар нәтиҹәсиндә бәлли олду ки, онларын чохлары јахын әразиләрдә доғулмушлар. Лакин бир кишинин скелети алимләрин тәәҹҹүбүнә сәбәб олмушду. Митохондрионал ДНТ анализи нәтиҹәсиндә мүәјјән олунмушду ки, һәмин адамын ана тәрәфи Шәрги Асијадандырa. Скелет галыглары бизим еранын I—II әсринә аид олунур. Верилән мәлумата әсасән, «илк дәфәдир ки, әсли Шәрги Асијадан олан бир нәфәрин сүмүкләри гәдим Рома Империјасынын әразисиндә тапылыр». Бәс бу инсанын кимлији һаггында нә демәк олар?

«Илк бахышдан, бу адамы Чин вә Рома арасында чичәкләнән ипәк тиҹарәти илә әлагәләндирмәк олар», — дејә һәмин мәлуматда гејд олунур. Лакин һесаб олунур ки, белә тиҹарәт васитәчиләр вә ја ара адамлары васитәсилә һәјата кечирилирди вә онлардан һеч бири һеч вахт Чиндән Италијаја гәдәр олан 8000 километрлик мәсафәни бирбаша гәт етмәјиб.

Галыгларын тапылдығы јер бизә нә дејир? Ванјари гәдимдә императорун шәхси мүлкүнә аид олан әрази иди. Бурада ишчиләр дәмирәритмә вә ҝилдән кирәмит дүзәлтмәк иши илә мәшғул олурдулар. Ишчиләрин чоху гул иди вә ҝөрүндүјү кими, Шәргдән олан бу инсан да гул иди. Бу адам варлы инсан кими дәфн олунмамышды. О, саһиб олдуғу јеҝанә әшјасы — газанчасы илә бирликдә басдырылмышды вә онун үстүнә башга бир нәфәри дә басдырмышдылар.

Бу тапынтыда мараг доғуран нәдир? Ерамызын I әсриндә хош хәбәрин нә дәрәҹәдә ҝениш јајылмасы инсанларын узаг мәсафәләрә сәјаһәт етмәсиндән асылы иди. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Әллинҹи ҝүн бајрамында башга өлкәләрдән Јерусәлимә ҝәлән инсанлар сајәсиндә хош хәбәр узаг әразиләрә јајылмышды (Һәвариләрин ишләри 2:1—12, 37—41). Ән азындан бу тапынты ону ҝөстәрир ки, һәмин дөврдә инсанлар Шәрги Асијадан Аралыг дәнизи әразиләринә сәфәр едирдиләрb.

[Һашијәләр]

a Митохондрионал ДНТ анализи васитәсилә атанын кимлијини мүәјјән етмәк мүмкүн дејил.

b Һәмчинин Гәрбдән дә Шәрги Асијаја инсанларын сәфәр етдијини демәјә әсас вар. «Ҝөзәтчи Гүлләси»нин 2009-ҹу ил 1 јанвар сајындакы «Миссионерләр шәргә тәрәф нә гәдәр узаг ҝедә биләрдиләр?» (рус.) мәгаләсинә бахын.

[29-ҹу сәһифәдәки хәритә]

(Хәритәјә нәшрин өзүндә бахын)

РОМА

Ванјари (Вагнари)

Аралыг дәнизи

ШӘРГИ АСИЈА

САКИТ ОКЕАН

[29 сәһифәдәки шәкил]

Гәдим Рома гәбиристанлығында тапылмыш Шәрги асијалы адамын сүмүкләри

[Иҹазә илә]