Аллаһын гана бахышыны гәбул етдим
Һәким өзү һагда данышыр
МҮҺАЗИРӘ отағында бир груп һәкимә аутопсијанын (мејитјарма) нәтиҹәләрини тәгдим едирдим. Вәфат етмиш хәстәдә бәдхассәли шиш вар иди. Мән дедим: «Пасијентин өлүмүнә бөјүк һәҹмдә ган көчүрүлмәси нәтиҹәсиндә баш верән һемолиз [еритроситләрин дағылмасы] вә кәскин бөјрәк чатышмазлығы сәбәб олуб».
Бир профессор ајаға галхды вә гәзәблә гышгырды: «Демәк истәјирсән ки, јанлыш ган групунун ганыны көчүрмүшүк?» Мән ҹаваб вердим: «Буну нәзәрдә тутмурам». Екранда пасијентин бөјрәјинин кичик һиссәләринин шәкилләрини ҝөстәриб әлавә етдим: «Бөјрәкдә чохлу сајда еритросит дағылыб, буна ҝөрә белә нәтиҹәјә ҝәлмәк олар ки, бу, кәскин бөјрәк чатышмазлығына сәбәб олуб»a. Вәзијјәт ҝәрҝинләширди, һәјәҹандан боғазым гурумушду. Мән ҝәнҹ һәким идим, о исә профессор. Бунунла белә, баша дүшүрдүм ки, сөзүмүн үстүндә дурмалыјам.
Бу һадисә баш верәндә мән һәлә Јеһованын Шаһиди дејилдим. Мән 1943-ҹү илдә Јапонијанын шималында јерләшән Сендај шәһәриндә доғулмушам. Атам патолог вә психиатр иди. Буна ҝөрә мән дә һәким олмаг гәрарына ҝәлдим. 1970-ҹи илдә, икинҹи курсда охујанда Масуко адлы бир гызла аилә гурдум.
Патолоҝија саһәсини сечдим
Масуко ишләјирди ки, мән тәһсилими давам етдирә билим. Тибб елми мәни валеһ едирди. Инсан организминин гурулушуна һејран олмушдум. Бунунла белә, Јараданын мөвҹудлуғу барәдә һеч вахт фикирләшмәмишдим. Дүшүнүрдүм ки, тибби тәдгигатлар мәним һәјатыма мәна гатаҹаг. Одур ки, һәким оландан сонра да тибб саһәсиндә арашдырмалар апармаг гәрарына ҝәлдим вә хәстәликләрин сәбәбләрини, характеристикасыны вә тәсирини өјрәнән патолоҝија саһәсини сечдим.
Хәрчәнҝдән өлән хәстәләрин мејитләрини јараркән ганкөчүрмәнин фајдасына шүбһә етмәјә башладым. Хәрчәнҝин инкишаф етдији пасијентләрдә ганахма сәбәбиндән анемија олур. Кимјәви терапија анемијаны ҝүҹләндирдијиндән һәкимләр чох вахт хәстәјә ган көчүрүрләр. Анҹаг мән дүшүнүрдүм ки, ганкөчүрмә хәрчәнҝин јајылмасына сәбәб олур. Бу ҝүн мәлумдур ки, ганкөчүрмә иммуносупрессијаја (иммун системинин инфексија вә хәстәликләрлә мүбаризә габилијјәтинин зәифләмәси) сәбәб олур. Бу исә шишин јенидән пејда олмасына, хәрчәнҝ хәстәләринин өлүмүнә ҝәтириб чыхарырb.
1975-ҹи илдә әввәлдә данышдығым һадисә баш верди. Һәмин профессор һематолоҝија үзрә мүтәхәссис иди вә өлән пасијентлә о мәшғул олурду. Буна ҝөрә дә тәәҹҹүблү дејил ки, мән хәстәнин ганкөчүрмәдән өлдүјүнү дејәндә о бәрк гәзәбләнди. Анҹаг мән тәгдиматыма давам етдим вә о, јаваш-јаваш сакитләшди.
Хәстәлик, өлүм олмајаҹаг
Тәхминән һәмин әрәфәдә јолдашыма Јеһованын Шаһиди олан бир јашлы гадын баш чәкди. Гадын данышаркән «Јеһова» сөзүнү ишләтди. Јолдашым ондан бу сөзүн мәнасыны сорушанда гадын ҹаваб верди ки, Јеһова Аллаһын адыдыр. Масуко ушаглыгдан Мүгәддәс Китабы охујурду, амма онун китабында Аллаһын адынын јеринә «РӘББ» сөзү јазылмышды. Инди исә о, Аллаһын адыны өјрәнмишди.
Масуко дәрһал һәмин Шаһидлә Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә башлады. Мән ҝеҹә тәхминән саат бирдә хәстәханадан евә ҝәләндә мәнә деди: «Мүгәддәс Китабда дејилир ки, хәстәлик, өлүм олмајаҹаг!» «Нә јахшы», — дејә ҹаваб вердим. О деди: «Тезликлә јени дүнја олаҹаг. Вахтыны бош јерә сәрф еләмә». Мән елә баша дүшдүм ки, о мәним һәкимликдән әл чәкмәјими истәјир. Бәрк һирсләндим, мүнасибәтләримиз писләшди.
Амма о мәндән әлини үзмәди. Аллаһа дуа едиб мүнасиб ајәләр тапыр, мәнә ҝөстәрирди. Ваиз 2:22, 23 ајәләри мәнә хүсусилә тәсир етди: «Ҝүнәш алтындакы бүтүн зәһмәтиндән, ону бу зәһмәтә сөвг едән истәкләриндән инсана нә фајда? Һеч ҝеҹәләр дә үрәји раһат олмур. Бу да пучдур». Бу мәним ишимә дә аид иди. Өзүмү тиббә һәср етмишдим, ҝеҹәм-ҝүндүзүм јох иди. Амма һеч хошбәхт дејилдим.
1975-ҹи илин ијул ајы иди. Базар ҝүнү јолдашым Јеһованын Шаһидләринин ибадәт евинә ҝетди. Гәфилдән мән дә ора ҝетмәк гәрарына ҝәлдим. Јолдашым мәни орада ҝөрәндә һејрәтдән донуб галды. Һамы мәни ҝүләрүзлә гаршылады. Һәмин вахтдан һәр базар ҝөрүшләрә ҝетдим. Тәхминән бир ај сонра бир Шаһид мәнимлә Мүгәддәс Китабы дәрси кечмәјә башлады. Јолдашым Јеһованын Шаһидләри илә таныш оландан үч ај сонра вәфтиз олунду.
Аллаһын гана бахышыны гәбул етдим
Тезликлә өјрәндим ки, Мүгәддәс Китаб мәсиһиләрә гандан узаг дурмағы бујурур (Һәвариләрин ишләри 15:28, 29; Јарадылыш 9:4). Онсуз да ганкөчүрмәнин фајдалы олдуғуна шүбһә едирдим, буна ҝөрә дә Аллаһын гана бахышыны асанлыгла гәбул етдимc. Дүшүндүм: «Әҝәр Јарадан белә дејирсә, демәли, белә дә олмалыдыр».
Һәмчинин өјрәндим ки, хәстәлијин вә өлүмүн сәбәби Адәмдән мирас алдығымыз ҝүнаһдыр (Ромалылара 5:12). Һәмин вахт мән атеросклероз саһәсиндә арашдырмалар апарырдым. Инсан јашландыгҹа артеријалары бәркијир вә даралыр. Бу исә үрәк хәстәлијинә, бејин-дамар хәстәликләринә вә бөјрәк хәстәликләринә сәбәб олур. Бүтүн бунлара ирсән алдығымыз гејри-камиллијин сәбәб олдуғу мәнә мәнтигли ҝәлди. Бундан сонра тиббә һәвәсим өлдү. Ахы тәкҹә Јеһова Аллаһ хәстәлији вә өлүмү арадан галдыра биләр.
1976-ҹы илдә, Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә башлајандан једди ај сонра тәдгигатлары дајандырдым. Горхурдум ки, даһа һәким кими ишләјә билмәјәҹәјәм. Анҹаг башга хәстәханада иш тапдым. 1976-ҹы илин мајында вәфтиз олундум. Гәрара ҝәлдим ки, ән јахшысы тамвахтлы хидмәт етмәкдир. Буна ҝөрә дә 1977-ҹи илин ијул ајында өнҹүл олдум.
Аллаһын гана бахышыны мүдафиә едирәм
1979-ҹу илдә јолдашымла Чиба вилајәтинә көчдүк. Орада тәблиғчиләрә бөјүк тәләбат вар иди. Јенә дә хәстәханада ишә дүзәлдим. Натамам иш ҝүнү ишләјирдим. Илк иш ҝүнүндә бир нечә ҹәрраһ мәни әһатәјә алды. Онлар исрарла сорушурдулар: «Јахшы, сән Јеһованын Шаһидисән. Бәс бирдән хәстәјә ган көчүрмәк лазым ҝәлди, нә едәҹәксән?»
Һөрмәтҹил шәкилдә билдирдим ки, Аллаһын ганла бағлы әмринә ујғун давранаҹағам. Изаһ етдим ки, ганкөчүрмәни әвәз едән үсуллар вар, о үсулларла хәстәјә көмәк етмәјә чалышаҹағам. Һарадаса бир саат чәкән мүзакирәдән сонра баш ҹәрраһ деди: «Баша дүшдүм. Бирдән чохлу ган итирмиш хәстә ҝәлсә, онунла биз мәшғул олаҹағыг». Баш ҹәрраһ түндхасијјәт адам кими танынырды. Анҹаг о сөһбәтдән сонра бизим арамызда чох јахшы мүнасибәт јаранды. О һәмишә мәним етигадыма һөрмәтлә јанашырды.
Гана мүнасибәтим сынаныр
Чибада хидмәт едәркән Јапонијанын Ебина шәһәриндә Јеһованын Шаһидләринин јени филиалы тикилирди. Јолдашымла мән һәфтәдә бир дәфә ора ҝедиб орада чалышан көнүллүләрә тибби јардым ҝөстәрирдик. Бир нечә ај сонра бизи Ебина филиалында тамвахтлы хидмәт етмәјә дәвәт етдиләр. Беләҹә, 1981-ҹи илин март ајында 500 көнүллүнүн галдығы мүвәггәти биналарын биринә көчдүк. Сәһәрләр тикинти саһәсиндәки һамамлары, ајагјолуларыны тәмизләјирдим, ҝүнорталар исә көнүллүләри мүајинә едирдим.
Пасијентләрдән бири Илма Излоб адлы бир баҹы иди. О, 1949-ҹу илдә Австралијадан Јапонијаја хүсуси тәјинатлы мүждәчи кими ҝәлмишди. Баҹы лејкемија хәстәлијинә тутулмушду. Һәкимләр она демишди ки, бир нечә ај өмрү галыб. Илма ган көчүрүб өмрүнү узатмаг истәмәди. Галан ҝүнләрини Бејтелдә јашамаг гәрарына ҝәлди. Һәмин вахт гырмызы ган һүҹејрәләринин јаранмасына көмәк едән дәрманлар, мәсәлән, еритропоетин һәлә јох иди. Онун һемоглобини бәзән 3—4 грама дүшүрдү (норма 12—15 арасыдыр). Амма баҹардығым гәдәр ону мүалиҹә едирдим. Илма тәхминән једди илдән сонра, 1988-ҹи ил јанвар ајында вәфат етди. Өмрүнүн сонуна кими Аллаһын Кәламына иманы сарсылмады.
Илләр әрзиндә Јеһованын Шаһидләринин Јапонијадакы филиалында хидмәт едән бир нечә көнүллүјә ҹәрраһи әмәлијјат етмәк лазым ҝәлди. Јахшы ки, јахынлыгдакы хәстәханаларын һәкимләри ган көчүрмәдән әмәлијјат етмәјә разы олурлар. Мән дә әмәлијјат отағында мүшаһидәчи гисминдә иштирак едирәм, бәзән исә әмәлијјатда көмәк дә едирәм. Һәмин һәкимләрә миннәтдарам ки, ган мәсәләсиндә тутдуғумуз мөвгејә һөрмәтлә јанашырлар. Онларла әмәкдашлыг етдијим үчүн онлара етигадым һаггында данышмаг имканым олур. Һәкимләрдән бири бу јахынларда вәфтиз олунуб.
Мараглыдыр ки, һәкимләр Јеһованын Шаһидләрини гандан истифадә етмәдән мүалиҹә етдикҹә тиббә дә төһфәләр верирләр. Ган көчүрмәдән едилән әмәлијјатлардан ҝөрүнүр ки, ган көчүрмәмәк нә гәдәр фајдалыдыр. Арашдырмалар ҝөстәрир ки, белә хәстәләр әмәлијјатдан сонра даһа тез сағалыр вә даһа аз фәсадларла үзләшир.
Ән Али Һәкимдән өјрәнирәм
Чалышырам тибдә олан јениликләрдән хәбәрдар олум. Бунунла јанашы, ән Али Һәким олан Јеһовадан да елм алмаға давам едирәм. Јеһова тәкҹә заһири јох, инсанын дахилини дә ҝөрүр (1 Ишмуил 16:7). Бир һәким кими, чалышырам пасијентләрә фәрд олараг јанашым, диггәтими тәкҹә хәстәликләринә ҹәмләмәјим. Бунун сајәсиндә хәстәни даһа јахшы мүалиҹә едә билирәм.
Мән һәлә дә Бејтелдә хидмәт едирәм, инсанлара Јеһова һаггында, Онун гана бахышы барәдә өјрәдирәм. Бундан чох бөјүк севинҹ дујурам. Дуа едирәм ки, ән Али Һәким олан Јеһова Аллаһ тезликлә бүтүн хәстәликләрә вә өлүмә сон гојсун. (Нәгл етди Јасуши Ајзава.)
[Һашијәләр]
a Доктор Дениз Һарменингин дәрслијиндә дејилир ки, «һамилә, јахуд әввәлләр ган вә ја орган көчүрүлмүш пасијентләрә ган вурдугда онларда сонрадан һемолитик реаксија (еритроситләрин парчаланмасы) баш верә биләр» («Модерн Блоод Банкинҝ анд Трансфусион Праҹтиҹес»). Белә һалларда реаксијаја сәбәб олан антиҹисимләри «ганкөчүрмәдән әввәл едилән тестләрдә ашкар етмәк мүмкүн дејил». Бир китаба әсасән, «һәтта ујғун ҝәлмәјән гандан чох аз мигдарда көчүрүлмәси белә» һемолизә сәбәб ола биләр. Бөјрәкләр өз функсијасыны јеринә јетирмәјәндә пасијентин организми зәһәрләнмәјә башлајыр, чүнки бөјрәкләр ганда олан зәһәрли маддәләри ихраҹ едә билмир» («Даилеј’с Нотес он Блоод).
b 1988-ҹи ил август ајында бир журналда јазылмышды: «Ган көчүрмәдән әмәлијјат олунан хәрчәнҝ хәстәләринин сағалмаг шансы даһа чохдур, нәинки әмәлијјат мүддәтиндә ган көчүрүлән хәстәләрин» («Жоурнал оф Ҹлиниҹал Онҹолоҝј»).
c Мүгәддәс Китабда ганла бағлы нә јазылдығыны өјрәнмәк үчүн Јеһованын Шаһидләри тәрәфиндән дәрҹ едилмиш «Ган сәнин һәјатыны неҹә хилас едә биләр?» адлы брошүрә (түрк.) бахын.
[Јазы]
«Изаһ етдим ки, ганкөчүрмәни әвәз едән үсуллар вар, о үсулларла хәстәјә көмәк етмәјә чалышаҹағам»
[Јазы]
«Ган көчүрмәдән едилән әмәлијјатлардан ҝөрүнүр ки, ган көчүрмәмәк нә гәдәр фајдалыдыр»
[Шәкилләр]
Мүгәддәс Китаба әсасланан нитг сөјләјирәм
Сағда: һәјат јолдашым Масуко илә