Фәсил 88

Варлы адам вә Лазар мәсәли

ИСА МӘСИҺ шаҝирдләринә дүнја малындан дүзҝүн истифадә етмәк барәдә данышыр вә онлара баша салыр ки, ејни заманда һәм Аллаһын, һәм дә вар-дөвләтин нөкәри ола билмәзләр. Бу сөһбәти фәрисејләр дә ешидир вә пулҝир олдугларындан Исаја ришхәнд етмәјә башлајырлар. Иса онлара дејир: «Сиз инсанларын гаршысында өзүнүзү салеһ ҝөстәрирсиниз, лакин Аллаһ үрәјинизи билир. Инсанларын ҝөзүндә уҹа сајылан шеј Аллаһын ҝөзүндә ијрәнҹдир».

Артыг вахт јетишиб, варлы, сијасәтдә вә диндә нүфузлу адамларын вәзијјәти көкүндән дәјишәҹәк. Онлар алчалдылырлар. Руһани немәтләрә сусајанлар исә јүксәлдилирләр. Иса бу дәјишиклијә ишарә едәрәк фәрисејләрә дејир:

«Ганун вә Пејғәмбәрләр [Вәфтизчи] Јәһјаја гәдәр иди. Ондан башлајараг Аллаһын падшаһлығы һаггында хош хәбәр тәблиғ едилир вә һәр ҹүр адам вар ҝүҹү илә ора ҝирмәјә ҹан атыр. Јерлә ҝөј јох олса белә, Ганундан бир һәрфин нөгтәси дә боша чыхмаз».

Мирзәләр вә фәрисејләр Мусанын Ганунуна ријакарҹасына итаәт етмәләри илә фәхр едирдиләр. Иса Јерусәлимдә бир кору мөҹүзә илә сағалдаркән фәрисејләрин неҹә өјүндүкләри, јәгин, јадыныздадыр: «Биз Мусанын шаҝирдләријик. Биз билирик ки, Муса илә Аллаһ данышыб». Мусанын Гануну һәлим инсанлары Аллаһын тәјин етдији Падшаһа, Иса Мәсиһә тәрәф јөнәлтмәк үчүн ҝөндәрилмишди. Бу Ганун мәгсәдинә артыг јетишиб. Беләҹә, Јәһјанын хидмәтә башламасы илә ҹүрбәҹүр инсанлар, хүсусилә дә, һәлимләр вә касыблар Аллаһын Падшаһлығынын тәбәәси олмаг үчүн әлләриндән ҝәләни едирләр.

Мусанын Ганунунун иҹрасы артыг баша чатмаг үзрә иди вә бир аздан бу Гануна риајәт етмәк тәләби гүввәдән дүшәҹәкди. Мәсәлән, Ганун мүхтәлиф сәбәбләрә ҝөрә кишијә арвадыны бошамаға иҹазә верирди. Амма Иса белә дејир: «Арвадыны бошајыб башгасына евләнән зина едир, бошанмыш гадына евләнән дә зина едир». Јәгин ки, Исанын вердији бу ачыгламалар фәрисејләри јандырыб-јахыр. Ахы онлар чох шејә ҝөрә бошанмаға иҹазә верирләр.

Иса фәрисејләрә сөјләдикләринин ардынҹа бир мәсәл данышыр. Бу мәсәлдә мөвгеләри, јахуд вәзијјәтләри көкүндән дәјишән ики кишидән сөһбәт ҝедир. Һәмин адамларын кимләри тәмсил етдијини вә онларын вәзијјәтиндәки дәјишиклијин мәнасыны анламаға чалышын.

Иса сөзә башлајыр: «Бир варлы адам вар иди. О, кәтан вә бәнөвшәји либас ҝејинир, ҝүнләрини дәбдәбә ичиндә вә кефлә кечирирди. Бир дә Лазар адлы бир диләнчи варды. Онун бәдәни бүсбүтүн јара ичиндә иди. Адәтән ону варлынын гапысына гојардылар. О, варлынын сүфрәсиндән дүшән гырынтыларла гарныны дојдурмаг истәрди. Итләр дә ҝәлиб онун јараларыны јалајырдылар».

Исанын бу мәсәлиндә варлы адам тәкҹә фәрисејләрлә мирзәләри јох, һәмчинин садукејләрин вә бөјүк каһинләрин дә дахил олдуғу јәһуди дин рәһбәрләрини тәмсил едир. Онлар руһани немәтләр вә имтијазлар ҹәһәтдән варлыдырлар вә өзләрини бу мәсәлдәки варлы адам кими апарырлар. Бәнөвшәји падшаһ либасы бу адамларын имтијазлы мөвгеләриндән, ағ кәтан исә онларын өз ҝөзләриндә салеһ олдугларындан хәбәр верир.

Варлы адамын тәмсил етдији бу ловға тәбәгә касыб, ади адамлара јухарыдан ашағы бахараг онлары амһааретс, јәни «торпаг адамлары» адландырыр. Беләҹә, диләнчи Лазар дин рәһбәрләринин руһани гидадан вә һәр һансы имтијаздан мәһрум етдикләри касыб адамларын тимсалыдыр. Бу сәбәбдән бәдәни јара ичиндә олан Лазар кими, ади адамлар да руһани ҹәһәтдән хәстә сајылараг алчалдылыр вә итләрә јолдаш олмаға лајиг ҝөрүлүрдү. Лакин Лазар синфинә мәнсуб оланлар руһани гиданын һәсрәтини чәкирләр. Буна ҝөрә дә онлар варлы адамын «сүфрәсиндән» дүшә биләҹәк руһани гида «гырынтыларыны» јығмаг арзусу илә онун гапысындан чәкилмирләр.

Сонра Иса варлы адамла Лазарын вәзијјәтиндәки дөнүшү тәсвир едир. Бу дөнүш неҹә олур вә нәји тәмсил едир?

Варлы адамла Лазарын вәзијјәти дәјишир

Варлы адам руһани немәтләри вә имтијазлары әлинә топламыш дин хадимләрини, Лазар исә руһани немәтләрә сусајан садә халгы тәмсил едир. Амма сонрадан бу ики адамын вәзијјәти көкүндән дәјишир.

Иса нәгл едир: «Бир ҝүн диләнчи өлдү вә мәләкләр ону Ибраһимин јанына апардылар. Варлы адам да өлдү вә дәфн едилди. О, Мәзарда әзаб чәкән вахт башыны галдырыб узагда Ибраһими вә јанындакы Лазары ҝөрдү».

Бу мәсәлдәки варлы адам вә Лазар реал шәхсләр дејил, ҹәмијјәтдәки тәбәгәләри тәмсил етдикләриндән онларын өлүмү дә рәмзи мәна дашыјыр. Бәс онларын өлүмү нәји тәмсил едир?

Иса бу мәсәли данышмаздан өнҹә: «Ганун вә Пејғәмбәрләр [Вәфтизчи] Јәһјаја гәдәр иди. Ондан башлајараг Аллаһын падшаһлығы һаггында хош хәбәр тәблиғ едилир», — дејәрәк дөнүш мәрһәләсинин јетишдијинә ишарә етди. Демәли, Вәфтизчи Јәһјанын вә Иса Мәсиһин тәблиғ фәалијјәти она ҝәтириб чыхарыр ки, һәм варлы адам, һәм дә Лазар өз көһнә вәзијјәтләри, јахуд шәраитләри үчүн «өлүрләр».

Лазар синфинә мәхсус тәвазөкар вә төвбә едән инсанлар өзләринин руһани ҹәһәтдән јохсул кечмишләри үчүн «өлүр» вә Аллаһын лүтфү илә долу бир шәраитә дүшүрләр. Кечмишдә онлар дин хадимләринин руһани сүфрәсиндән дүшән гырынтылара мөһтаҹ идиләрсә, инди Исанын Мүгәддәс Јазылардан онлара вердији һәгигәтләр сајәсиндә руһани тәләбатлары бүсбүтүн өдәнилир. Беләҹә, онлар «Ибраһимин јанына» дүшүр, башга сөзлә, Бөјүк Ибраһим олан Јеһова Аллаһын ҝөзүндә јухары мөвгејә кечирләр.

Варлы адам синфинә мәнсуб оланлар исә Аллаһын Падшаһлығы һаггында Исанын тәблиғ етдији хош хәбәри инадла рәдд етдикләриндән Аллаһын лүтфүнү итирирләр. Беләҹә, бу адамлар онларын ҝөзүндә Аллаһын лүтфүнә лајиг олан мөвгеләри үчүн өлүрләр вә мәҹази мәнада әзаб чәкирләр. Ҝәлин ҝөрәк варлы адам инди нә дејир:

«Ибраһим ата! Мәнә рәһм ет. Лазары ҝөндәр, бармағынын уҹуну суја батырыб дилими сәринләтсин, чүнки аловун ичиндә әзаб чәкирәм». Исанын шаҝирдләри Аллаһын аловлу һөкмләрини бәјан едир вә бу хәбәр варлы адам синфинә мәнсуб оланлары, санки, аловда јандырыр. Онлар истәјирләр ки, шаҝирдләр бу һөкмләри артыг бәјан етмәсинләр вә онларын вәзијјәти јүнҝүлләшсин.

«Лакин Ибраһим она деди: “Бала, унутма ки, сән бүтүн өмрүн боју фираван јашамысан, Лазар исә бир хош ҝүн ҝөрмәјиб. Инди о, бурада тәсәлли тапыр, сән исә әзаб чәкирсән. Үстәлик, арамызда дәрин учурум гојулуб ки, нә биздән сизә, нә дә сиздән бизә кечмәк истәјәнләр кечә билмәсин”».

Лазар синфи илә варлы адам синфинин вәзијјәтиндәки бу көклү дәјишиклик сон дәрәҹә әдаләтли вә дүзҝүндүр. Бу дәјишиклик бир нечә ај сонра, ерамызын 33-ҹү илинин Әллинҹи ҝүн бајрамында, көһнә әһд јени әһдлә әвәз едилән заман баш верәҹәкди. Мәһз онда ајдын олаҹагды ки, Аллаһ Өз лүтфүнү фәрисејләрә вә диҝәр дин рәһбәрләринә јох, Исанын шаҝирдләринә верир. Беләликлә, символик варлы адамла Исанын шаҝирдләри арасындакы «дәрин учурум» Аллаһын дәјишилмәз, әдаләтли һөкмүнү тәмсил едир.

Иш белә олдугда варлы адам «Ибраһим атаја» јалварыр: «Хаһиш едирәм, Лазары атамын евинә ҝөндәр, чүнки мәним беш гардашым вар». Белә демәклә варлы адам бојнуна алыр ки, онун диҝәр ата илә, јәни Шејтан Иблислә даһа јахын мүнасибәти вар. Варлы адам өзүнүн «беш гардашы», јәни дини мүттәфигләри «бу әзаб мәканына дүшмәсинләр» дејә хаһиш едир ки, Лазар Аллаһын һөкм хәбәрләрини јумшалтсын.

«Лакин Ибраһим деди: “Онларда Муса вә Пејғәмбәрләр вар, гој онлары динләсинләр”». Бәли, бу «беш гардаш» әзаблардан гуртулмаг истәјирсә, Мусанын вә диҝәр пејғәмбәрләрин јаздыгларыны изләмәлидирләр. Бу јазылар Исанын Мәсиһ олдуғуну ҝөстәрир. Варлы адам буна етираз едир: «Хејр, динләмирләр, ај Ибраһим ата! Амма өлүләрдән кимсә ҝәлсә, төвбә едәрләр».

Лакин о, белә ҹаваб алыр: «Әҝәр Мусаја вә Пејғәмбәрләрә гулаг асмырларса, өлүләрдән киминсә дирилмәси дә онлары инандырмаз». Аллаһ инсанлары инандырмаг үчүн хүсуси бир әламәт вә ја мөҹүзә ҝөстәрмәјәҹәк. Онун лүтфүнү газанмаг истәјән һәр кәс Мүгәддәс Јазылары охумалы вә бу јазылара әсасән јашамалыдыр. Лука 16:14—31; Јәһја 9:28, 29; Матта 19:3—9; Галатијалылара 3:24; Колослулара 2:14; Јәһја 8:44.

▪ Нәјә ҝөрә варлы адамла Лазарын өлүмү рәмзи мәна дашыјыр вә онларын өлүмү нәји тәмсил едир?

▪ Исанын дедијинә әсасән, Вәфтизчи Јәһјанын хидмәтинин башланғыҹында һансы дәјишиклик олур?

▪ Исанын өлүмүндән сонра нә ләғв едиләҹәкди вә бу, бошанма мәсәләсинә неҹә тәсир ҝөстәрәҹәкди?

▪ Исанын данышдығы мәсәлдә варлы адам вә Лазар кимләри тәмсил едир?

▪ Варлы адам һансы әзаблара дүчар олур вә әзабыны јүнҝүлләшдирмәк үчүн нә хаһиш едир?

▪ «Дәрин учурум» нәдир?

▪ Варлы адамын әсил атасы вә беш гардашы кимдир?