Бөлмә 4
Христиан дүнјасы Аллаһа вә Мүгәддәс Китаба хәјанәт едиб
1, 2. Бә’зи инсанлар Мүгәддәс Китаба нәјә ҝөрә һөрмәт етмирләр, лакин Мүгәддәс Китаб нә дејир?
Бир чох өлкәләрдә инсанлар, Мүгәддәс Китаба риајәт етдикләрини иддиа едән шәхсләрин пис һәрәкәтләринә ҝөрә, бу китабла марагланмыр вә она һөрмәт етмирләр. Бә’зи өлкәләрдә, Мүгәддәс Китабын мүһарибәјә тәшвиг етдијини, ағ адамларын китабы вә мүстәмләкәчилијә тәрәфдар олдуғуну сөјләјирләр. Лакин бунлар јанлыш нөгтеји-нәзәрләрдир.
2 Јахын Шәргдә јазылмыш Мүгәддәс Китаб, узун мүддәт әрзиндә христианлыг ады илә һәјата кечирилән мүстәмләкәчи мүһарибәләринә вә аҹҝөзлүклә мәнфәәт әлдә етмәк истисмарына тәрәфдар дејил. Әксинә, Мүгәддәс Китабы охудугда вә Исанын һәгиги мәсиһчилијә даир вердији тә’лимләрлә таныш олдугда, ҝөрәҹәксиниз ки, Мүгәддәс Китаб мүһарибәни, әхлагсызлығы вә инсанларын истисмарыны кәскин сурәтдә мүһакимә едир. Ҝүнаһ Мүгәддәс Китабда дејил, тамаһкар инсанлардадыр (1 Коринфлиләрә 13:1-6; Јагуб 4:1-3; 5:1-6; 1 Јәһја 4:7, 8). Буна ҝөрә дә, Мүгәддәс Китабын хејирхаһ мәсләһәтләринә зидд ҝедән аҹҝөз инсанларын пис һәрәкәт тәрзләринин бу китабдакы хәзинәдән фајда алмагда сизә мане олмасына јол вермәјин.
3. Тарихи сүбутлар Христиан дүнјасы һаггында нәји ҝөстәрир?
3 Мүгәддәс Китабын мәсләһәтләринә риајәт етмәјән инсанларын сырасына Христиан дүнјасына мәнсуб олан халглар вә өлкәләр дә дахилдир. “Христиан дүнјасы”, дүнјада христианлығын үстүнлүк тәшкил едән һиссәси адланыр. Бу, әсас е’тибарилә, ерамызын тәхминән дөрдүнҹү әсриндән бәри өзүнүн килсә системләри илә габагҹыл мөвге тутан гәрб дүнјасыдыр. Христиан дүнјасы артыг әсрләр бојудур ки, Мүгәддәс Китаба саһибдир вә онун дин хадимләри, Мүгәддәс Китаба әсасән тә’лим вердикләрини вә Аллаһын нүмајәндәләри олдугларыны иддиа едирләр. Лакин Христиан дүнјасынын дин хадимләри вә миссионерләри һәгигәти өјрәдирләрми? Әмәлләри илә, Аллаһы вә Мүгәддәс Китабы доғрудан да тәмсил едирләрми? Һәгигәтән дә Христиан дүнјасында мәсиһчилик үстүнлүк тәшкил едирми? Хејр. Дөрдүнҹү әсрдән — габагҹыл дини мөвге тутдуғу вахтдан бәри, Христиан дүнјасы Аллаһын вә Мүгәддәс Китабын дүшмәни олдуғуну ҝөстәрмишдир. Бәли, тарихи сүбутлар, ҝөстәрир Христиан дүнјасынын Аллаһа вә Мүгәддәс Китаба хәјанәт етдијини ҝөстәрир.
Мүгәддәс Китаба зидд олан нәзәријјәләр
4, 5. Килсәләр, Мүгәддәс Китаба зидд олан һансы нәзәријјәләри өјрәдир?
4 Христиан дүнјасынын әсас нәзәријјәләри Мүгәддәс Китаба дејил, Јунан, Мисир, Бабил вә башга өлкәләрин гәдим әфсанәләринә әсасланыр. Инсанын ҹанынын өлмәзлији, одлу ҹәһәннәмдә даими ишҝәнҹә, мәһшәр вә Үч үгнум (бир Аллаһда үч шәхс) кими тә’лимләр Мүгәддәс Китабда јохдур.
5 Мәсәлән, пис адамларын ҹәһәннәм одунда даима ишҝәнҹә чәкәҹәкләри һагда тә’лимин үзәриндә дүшүнүн. Сиз бу фикрә неҹә бахырсыныз? Бир чохлары бунунла разылаша билмирләр. Онлар, Аллаһын инсанлары дөзүлмәз ағрылара дүчар едәрәк даим ишҝәнҹә вермәсинин мәнтигәујғун олмадығыны дүшүнүрләр. Белә гәддар фикир Мүгәддәс Китабда тәсвир олунан Аллаһа јарашмыр, чүнки “Аллаһ мәһәббәтдир” (1 Јәһја 4:8). Мүгәддәс Китаб ајдын сурәтдә ҝөстәрир ки, бу ҹүр тә’лим Гадир Аллаһын һеч ‘ағлындан белә кечмәмишдир’ (Јеремја 7:31; 19:5; 32:35).
6. Мүгәддәс Китаб, ҹанын өлмәзлији тә’лиминин јалан олдуғуну неҹә сүбут едир?
6 Христиан дүнјасынын килсәләри дә дахил олмагла, бу ҝүн бир чох динләр өјрәдир ки, инсан өләндән сонра ҝөјә галхан вә ја ҹәһәннәмә ҝедән өлмәз ҹана саһибдир. Бу, Мүгәддәс Китабын тә’лими дејил. Әксинә, Мүгәддәс Китаб ајдын шәкилдә бәјан едир: “Јашајанлар билирләр ки, өләҹәкләр; фәгәт өлүләр бир шеј билмәзләр... чүнки ҝетмәкдә олдуғун өлүләр дијарында иш вә дүшүнҹә, билҝи вә һикмәт јохдур” (Ваиз 9:5, 10). Ејни заманда мәзмурчу да гејд едир ки, өлүмдән сонра инсан “торпаға дөнүр; һәмән о ҝүндә дүшүнҹәләри јох олур” (Мәзмур 146:4).
7. Адәмлә Һәвва Аллаһын ганунуну поздугларына ҝөрә һансы ҹәзаны алдылар?
7 Һәмчинин хатырлајын ки, Адәмлә Һәвва, Аллаһын ганунуну позаркән онлара верилән ҹәза өлмәзлик дејилди. Бу, ҹәза јох, мүкафат оларды! Бунун әвәзинә онлара билдирди ки, алындыглары торпаға дөнәҹәкләр. Аллаһ Адәмин нәзәринә бунлары чатдырды: “Чүнки торпагсан вә торпаға дөнәҹәксән” (Тәквин 3:19). Беләликлә, инсан ҹанынын өлмәзлијинә даир тә’лим Мүгәддәс китабда јохдур; Христиан дүнјасы бу тә’лими өзүндән әввәл јашамыш христиан олмајан халглардан ҝөтүрмүшдүр.
8. Мүгәддәс Китаб, Христиан дүнјасынын Үч үгнум һаггында олан нәзәријјәсинин јалан олдуғуну неҹә сүбут едир?
8 Бундан әлавә, Христиан дүнјасынын Үч үгнум еһкамы Аллаһы, үч шәхсдән ибарәт олан сирли бир Аллаһ кими тәсвир едир. Лакин Мүгәддәс Китабда бу тә’лим дә јохдур. Мисал үчүн, Ишаја 40:25 ајәсиндә Аллаһ ајдын сурәтдә билдирир: “Мәни кимә бәнзәдәҹәксиниз ки, мән она бәрабәр олум?” Ҹаваб бирдир: Һеч ким Она бәрабәр ола билмәз. Ејни заманда, Мәзмур 83:18 ајәсиндә садәҹә белә дејилир: “Сән ки, исмин Рәбдир [“Јеһовадыр”, ЈД], бүтүн дүнја үзәриндә јалныз сән Уҹасан”. (Һәмчинин Ишаја 45:5; 46:9; Јәһја 5:19; 6:38; 7:16 ајәләринә дә бахын.)
9. Мүгәддәс Китабын тә’лимләри вә Христиан дүнјасынын килсә нәзәријјәләри барәдә нә демәк олар?
9 Мүгәддәс Китабда Аллаһ вә Онун нијјәтләри һагда олан тә’лимләр ајдын, асан баша дүшүлән вә мәнтигә ујғундур. Амма Христиан дүнјасынын килсә тә’лимләри белә дејил. Даһа дәһшәтлиси дә одур ки, онларын тә’лими Мүгәддәс Китаба зидд ҝедир.
Аллаһсыз әмәлләр
10, 11. Христиан дүнјасынын килсә тә’лимләри Мүгәддәс Китабын тә’лимләриндән нә илә фәргләнир?
10 Христиан дүнјасы, өјрәтдији јалан еһкамлардан әлавә, өз әмәлләри илә дә Аллаһа вә Мүгәддәс Китаба хәјанәт етмишдир. Дин хадимләринин вә килсәләрин өтән әсрләр боју етдикләри вә бизим зәманәмиздә дә давам етдирдикләри ишләр, Мүгәддәс Китабын Аллаһынын тәләбләринә вә мәсиһчилијин Баниси олан Иса Мәсиһин өјрәтдикләринә вә давраныш тәрзинә тамамилә зидд ҝедир.
11 Мисал үчүн, Иса өз давамчыларына бу дүнјанын сијаси ишләринә гарышмамағы вә онун мүһарибәләриндә иштирак етмәмәји өјрәдирди. Иса онлара һәмчинин сүлһсевәр олмағы, ганунлара итаәт етмәји, габагҹадан јаранан мәнфи фикирләрдән узаг олараг инсанлары севмәји, башгасыны һәјатдан мәһрум етмәк әвәзинә өз һәјатыны фәда етмәјә һазыр олмағы да өјрәдирди (Јәһја 15:13; Һәвариләрин ишләри 10:34, 35; 1 Јәһја 4:20, 21).
12. Исанын сөзләринә ҝөрә, һәгиги мәсиһчиләр һансы хүсусијјәтлә танынмалы идиләр?
12 Бундан әлавә, Иса өјрәдирди ки, башга инсанлара ҝөстәрилән мәһәббәт сајәсиндә һәгиги мәсиһчиләри, өзүнү мәсиһчи кими гәләмә верән јаланчы мәсиһчиләрдән фәргләндирмәк мүмкүн олаҹаг. Иса, онун давамчысы олаҹаг адамлара дејирди: “Сизә бир-биринизи севәсиниз дејә јени бир әмр верирәм: сизи севдијим кими сиз дә бир-биринизи севин. Әҝәр бир-биринизә гаршы мәһәббәтиниз олса, бундан һәр кәс Мәним шаҝирдләрим олдуғунузу биләҹәк” (Јәһја 13:34, 35; 15:12).
13, 14. Христиан дүнјасына мәнсуб олан килсәләринин Аллаһын нүмајәндәси олмадыгларыны нә ҝөстәрир?
13 Буна бахмајараг, Христиан дүнјасынын дин хадимләри әсрләр боју сијасәтә гошулур вә өлкәләриндә баш верән мүһарибәләрә тәрәфдар олурлар. Онлар, бизим әсрдә баш верән ики дүнја мүһарибәсиндә олдуғу кими, һәтта Христиан дүнјасы дахилиндә ҝедән мүһарибәләрдә дә бир-бири илә вурушан тәрәфләрә тәрәфдар олурлар. Һәмин тоггушмалар заманы һәр ики тәрәфин руһаниләри гәләбә үчүн дуа едир вә ејни заманда бир өлкәнин дин үзвләри, һәмин динә мәнсуб олуб, лакин башга өлкәдә јашајанлары өлдүрүрләр. Лакин Мүгәддәс Китаб белә даврананларын Аллаһын дејил, Шејтанын өвладлары олдугларыны ҝөстәрир (1 Јәһја 3:10-12, 15). Беләликлә, дин хадимләри вә онларын јолуну изләјәнләр өзләрини Исанын давамчысы адландырсалар да, давамчыларына “гылынҹыны јеринә гој” дејән Иса Мәсиһин тә’лимләринә тамамилә зидд давранырлар (Матта 26:51, 52).
14 Империализм дөврүндә Христиан дүнјасына мәнсуб олан өлкәләр әсрләр боју башга халглары истисмар едиб, әсарәт алтына алараг зүлм едән заман, килсәләр бу сијаси гүввәләрлә әмәкдашлыг едирдиләр. Белә вәзијјәт Африкада әсрләр боју давам етмишдир. Гәрб өлкәләринин зор ҝүҹүнә нүфуз даирәләринә парчаландығы заман, мәсәлән, “тирјәк” мүһарибәләри вә ја Ихетуан үсјаны вахты, бунлара Чин дә мә’руз галмышды.
15. Христиан дүнјасы тәрәфиндән һансы ҹинајәткарлыглар иҹра едилирди?
15 Тарихин “орта әсрләр” дөврүндә, Христиан дүнјасынын динләри башга ҹүр дүшүнән инсанларын тә’гиб, ишҝәнҹә вә е’дам олунмасына белә башчылыг етмишләр. Бир нечә әср давам едән инквизисија дөврүндә, һеч бир ҝүнаһы олмајан, алиҹәнаб инсанларын ишҝәнҹә олунмасы вә өлдүрүлмәси кими гәддар һәрәкәтләрә гануни иҹазә верилмишдир. Бу ҹинајәтләри иҹра едәнләр дин хадимләри вә онларын давамчылары идиләр; онларын һамысы мәсиһчи олдугларыны иддиа едирдиләр. Онлар, садә халг охуја билмәсин дејә, һәтта Мүгәддәс Китабы да мәһв етмәјә чалышырдылар.
Исанын давамчысы дејилләр
16, 17. Биз нәјә ҝөрә дејә биләрик ки, килсәләр Исанын јолуну давам етдирмирләр?
16 Хејр, Христиан дүнјасына мәнсуб олан халглар вә килсәләр Исанын давамчысы дејилдиләр вә инди дә дејилләр. Онлар Аллаһа хидмәт етмирләр. Аллаһын илһам вердији Кәлам онлар һаггында дејир: “Онлар иддиа едирләр ки, Аллаһы таныјырлар, амма өз әмәлләри илә буну инкар едирләр; чүнки мәкруһ вә итаәтсиздирләр вә һеч бир јахшы иш ҝөрмәјә јарамазлар” (Титуса 1:16).
17 Иса демишдир ки, јалан дини етдији ишләрдән, јә’ни онун бәһрәләриндән ајырд етмәк олар. О хәбәрдарлыг етмишдир: “Јаланчы пејғәмбәрләрдән горунун; онлар јаныныза гојун ҹилдиндә ҝәләрләр, амма дахилдә вәһши гурддурлар. Онлары бәһрәләриндән таныјаҹагсыныз... Беләликлә, һәр јахшы ағаҹ хејирли мејвә верәр; пис ағаҹ исә чүрүк мејвә верәр. Јахшы ағаҹ чүрүк мејвә верә билмәз; пис ағаҹ да хејирли мејвә верә билмәз. Хејирли мејвә вермәјән һәр ағаҹ кәсиләр вә ода атылар. Беләликлә онлары [јаланчы пејғәмбәрләри] бәһрәләриндән таныјаҹагсыныз” (Матта 7:15-20).
18. Христиан дүнјасынын тә’лимләри вә давранышлары нәјә сәбәб олду?
18 Беләликлә, Христиан дүнјасынын динләри, Мүгәддәс Китаба инандыгларыны, Аллаһдан горхдугларыны вә Исанын давамчылары олдугларыны иддиа етсәләр дә, онларын тә’лим вә әмәлләри, бу иддианын јалан олдуғуну ҝөстәрир. Онлар Аллаһа вә Мүгәддәс Китаба хәјанәт етмишләр. Онлар бунунла, милјонларла инсанын онлара нифрәт етмәсинә вә Һәгг-Тәалаја инанмамасына сәбәб олмушлар.
19. Христиан дүнјасынын мүвәффәгијјәтсизлијә уғрамасы, Аллаһын вә Мүгәддәс Китабын мүвәффәгијјәтсизлијә уғрамасы демәкдирми?
19 Лакин Христиан дүнјасынын дин хадимләринин вә килсәләринин, еләҹә дә Христиан дүнјасына мәнсуб олмајан башга динләрин мүвәффәгијјәтсизлијә уғрамасы, Мүгәддәс Китабын мүвәффәгијјәтсизлијә уғрамасы демәк дејил. Бу, һәмчинин Аллаһын мүвәффәгијјәтсизлијә уғрамасы да демәк дејил. Әксинә, Мүгәддәс Китаб бизә хәбәр верир ки, һәм бизим, һәм дә ҝәләҹәјимизин гајғысына галан Һәгг-Тәала мөвҹуддур. Бу китаб, дүзҝүн давранмаг вә јер үзүндә әдаләт вә сүлһүн галиб ҝәлдијини ҝөрмәк истәјән сәмими гәлбли инсанлары Аллаһын неҹә мүкафатландыраҹағыны ҝөстәрир. Ејни заманда Мүгәддәс Китаб бизә изаһ едир ки, Аллаһ пислик вә изтираблара нә үчүн јол верир вә өз јахынларына зијан вуран, еләҹә дә Она хидмәт етдикләрини иддиа едән, әслиндә исә буну етмәјән инсанлардан јер үзүнү О, неҹә тәмизләјәҹәк.
[17-ҹи сәһифәдә олан шәкилләр]
Дантенин “Ҹәһәннәм” әсәри.
▲Һиндуизмин Үч үгнуму.
▲Христиан дүнјасынын Үч үгнуму.
Мисирин Үч үгнуму.▶
[18-ҹи сәһифәдә олан шәкил]
Һәр ики тәрәфин дин хадимләри, Исанын тә’лимләринә зидд олараг, мүһарибәләрә тәрәфдар олурдулар.
[Иҹазә илә]
Doré’s illustration of Barrators-Giampolo for Dante’s Divine Comedy
Courtesy of The British Museum
Museo Egizio, Turin
U.S. Army photo