Бу китабын мәзмуну

Илк дәфә китабханаја ҝәлән адамы орадакы сајсыз-һесабсыз китаблар чашдыра биләр. Лакин лазыми китабы тапа билсин дејә, китабларын һансы гајдада јерләшдији барәдә бир аз мә’лумат вермәк кифајәт едәр. Буна бәнзәр шәкилдә, һиссәләринин неҹә јерләшдијини биләндә Мүгәддәс Китабда да нәји исә ахтарыб тапмаг асан олур.

БӘ’ЗИ дилләрдә “Мүгәддәс Китаб” үчүн ишләнән термин, “папирус тумар” вә ја “китаблар” мә’насыны верән јунанҹа библиа сөзүндән ҝөтүрүлмүшдүр ¹. Мүгәддәс Китаб доғрудан да, б. е. ә. 1513-ҹү илдән е’тибарән тәхминән б. е. 98-ҹи илинә гәдәр, тәгрибән 1 600 ил әрзиндә јазылмыш 66 ајры-ајры китаблар күллијатындан ибарәт бир китабханадыр.

Мүгәддәс Китабын тәхминән дөрддә үч һиссәси олан илк 39 китаб — Ибраниҹә Мүгәддәс Јазылар кими таныныр, чүнки онлар әсас е’тибары илә бу дилдә јазылмышдыр. Адәтән бу китаблар үч група бөлүнүр: 1) тарихи — “Тәквин”дән “Естер”ә гәдәр, 17 китаб; 2) поетик — “Ејуб”дан “Нәшидәләр Нәшидәси”нә гәдәр, 5 китаб; 3) пејғәмбәрлик — “Ишаја”дан “Малаки”јә гәдәр, 17 китаб. Ибраниҹә Мүгәддәс Јазыларда Јер күрәсинин вә бәшәријјәтин еркән тарихиндән, һәмчинин гәдим Исраил халгынын јарандығы дөврдән тутмуш б. е. ә. В әсрә гәдәрки тарихдән бәһс олунур.

Јердә галан 27 китаб исә, о дөврүн бејнәлхалг дили олан јунан дилиндә јазылдығы үчүн, Јунанҹа Мүгәддәс Јазылар кими таныныр. Онлар әсас е’тибары илә тематик гајдада јерләширләр: 1) 5 тарихи китаб — Мүждәләр вә “Һәвариләрин ишләри”; 2) 21 мәктуб вә 3) “Вәһј” китабы. Јунанҹа Мүгәддәс Јазылар диггәти, б. е. I әсриндә Иса Мәсиһин вә онун шаҝирдләринин тә’лим вә фәалијјәтләринә јөнәлдир.