Аллаһсыз дүнјада јашајараг, Хәнок Аллаһын јолу илә ҝедирди

ИБЛИС иддиа едир ки, бүтүн инсанлары һәгиги Аллаһдан узаглашдыра биләр. Бә’зән елә ҝәлирди ки, онун бу сөзләри доғрудур. Мәсәлән, Һабилин өлүмүндән сонракы тәхминән беш јүзиллик вахт әрзиндә һеч кәс өзүнү Јегованын садиг хидмәтчиси кими ҝөстәрә билмәмишди. Әксинә, о аллаһсыз дүнјада, чиркин һәрәкәтләрин нормал бир иш кими гәбул едилмәси ади һала чеврилмишди.

Хәнок исә, мәһз руһани дәјәрләрә тамамилә гијмәт верилмәдији һәмин вахтда дүнјаја ҝәлди. О, Мүгәддәс Китаб хронолоҝијасына әсасән б. е. ә. 3404–ҹү илдә анадан олмушдур. О, өз мүасирләриндән фәргли олараг, Аллаһа мәгбул инсан иди. Һәвари Павел, иманы илә мәсиһчиләрә нүмунә олан хидмәтчиләр сырасында Хәнокун да адыны чәкмишдир. Бәс Хәнок ким олмушдур? О, һансы чәтинликләрлә гаршылашмыш вә онларын өһдәсиндән ҝәлмәјә неҹә мүвәффәг олмушдур? Онун нөгсансызлыға даир нүмунәсиндән биз нәјә өјрәнә биләрик?

Хәнокун анадан олмасындан тәгрибән дөрд әср әввәл, Еношун ҝүнләриндә инсанлар “Рәббин [“Јегованын”, ЈД] исмини чағырмаға башладылар” (Тәквин 4:26). Рәббин исми артыг бәшәр тарихинин лап әввәлләриндән истифадә едилмәјә башласа да, Еношун ҝүнләриндә инсанларын Јегованы чағырмалары, һәгиги Аллаһа иззәт ҝәтирмәк истәкләриндән ирәли ҝәлмирди. Бә’зи ҝебраистика мүтәхәссисләринин фикринҹә Тәквин 4:26–ҹы ајәсини “күфр данышмаға башладылар” јахуд да “күфр данышмаға о заман башланылды” кими тәрҹүмә етмәк олар. Еһтимал ки, инсанлар өзләринә вә башгаларына Јегова исмини верир вә онларын васитәсилә Аллаһа ибадәт етдикләрини дүшүнүрдүләр. Ола билсин ки, онлар бу ады өз бүтләринә дә верирдиләр.

“Хәнок һәгиги Аллаһын јолу илә ҝедирди”

Аллаһсыз дүнјада јашамасына бахмајараг, “Хәнок [һәгиги, ЈД] Аллаһын” — Јегованын јолу илә ҝедирди. Анҹаг онун әҹдадлары олан Шет, Енош, Мәһәләлел вә Јаредин һаггында дејилмир ки, онлар Рәббин јолу илә ҝедирдиләр. Башга сөзләрлә, онлар буну Хәнок кими едә билмирдиләр. Хәнокун сүрдүјү һәјат тәрзи онларынкындан нәзәрә чарпаҹаг дәрәҹәдә фәргләнирди (Јарадылыш 5:3—27, МКШ).

Хәнок Јегованын јолу илә ҝетдији үчүн, Аллаһла онун арасында сых достлуг мүнасибәтләри јаранмышды. Буна исә јалныз Аллаһын ирадәсинә ујғун шәкилдә јашајан инсанлар наил ола биләр. Хәнокун сәдагәтлә јеринә јетирдији хидмәт Јеговаја мәгбул иди. Мисал үчүн, јунан Септуагинтасында “Хәнок Аллаһа хош оланы ҝөрүрдү” сөзләри јазылыб, һәмин фикри һәвари Павел дә гејд едирди (Тәквин 5:22; Ибраниләрә 11:5).

Хәнокун Јегова илә сых мүнасибәтинин әсасыны иман тәшкил едирди. Хәнок, шүбһәсиз ки, “гадын”ын “зүријјәти” һаггындакы Аллаһын вердији вә’дә инанырды. Әҝәр Хәнок Адәмлә шәхсән таныш идисә, онда Аллаһын Еден бағында илк инсан ҹүтү илә неҹә рәфтар етдијини билмәли иди. Јегова һаггында билик Хәнока, Аллаһы “тә’кидлә ахтаран” инсан олмагда көмәк етди (Тәквин 3:15; Ибраниләрә 11:6 ЈД, 13).

Неҹә Хәнокун, еләҹә дә бизим шәхси нүмунәмиз ҝөстәрир ки, Јегова илә сых мүнасибәти горумаг үчүн Аллаһ һаггында јалныз билик топламаг кифајәт дејил. Әҝәр биз киминләсә мүнасибәтимизи гијмәтләндиририксә, онун дүшүнҹә вә һәрәкәкәт тәрзи мүтләг бизим дә нөгтеји–нәзәримизә өз тә’сирини ҝөстәрәҹәкдир. Биз, достлуғумуза сон гојаҹаг сөзләрдән вә һәрәкәтләрдән бојун гачыраҹағыг. Бәс әҝәр һәјатымызда һансыса дәјишикликләр етмәк нијјәтиндәјиксә, бунун достумузла олан мүнасибәтимизә неҹә тә’сир едәҹәји барәдә дүшүнәҹәјикми?

Аллаһла сых мүнасибәт јаратмаг истәјимиз, шүбһәсиз ки, бизим давранышымыза тә’сир ҝөстәрәҹәкдир. Анҹаг әввәлҹә Она нәјин мәгбул олуб–олмадығыны өјрәнмәк лазымдыр ки, вердији тәләбләри әлдә рәһбәр тутараг, дүшүнҹә вә һәрәкәтләримизлә Ону разы сала биләк.

Бәли, Аллаһын јолу илә ҝетмәк үчүн, биз Онун бәјәндији ишләри ҝөрмәлијик. Јүз илләр әрзиндә Хәнок мәһз бу ҹүр давранды. Һәрәкәтин узунмүддәтлилијинә ишарә едән “ҝедирди” сөзүндәки јунан фе’линин формасы, онун бүтүн һәјаты боју Рәббин јолу илә ҝетдијини ҝөстәрир. “Аллаһын јолу илә” ҝедән иманлы инсанлардан бири дә Нуһ олмушдур (Јарадылыш 6:9, МКШ).

Хәнок евли иди, о, “оғуллар вә гызлар атасы олду”. Оғулларындан биринин ады Мәтушеләх иди (Тәквин 5:21, 22). Биз, Хәнокун јахшы аилә башчысы олмаг үчүн әлиндән ҝәләни әсирҝәмәдијинә шүбһә етмәјә биләрик. Сөзсүз ки, аллаһсыз дүнјада јашајараг, Аллаһа хидмәт етмәк асан дејилди. Ҝөрүндүјү кими, Хәнокун мүасирләриндән Јеговаја иман ҝәтирән, јалныз Нуһун атасы — Лемек олмушдур (Тәквин 5:28, 29). Буна бахмајараг, Хәнок ҹәсарәт ҝөстәрир вә һәгиги ибадәтин тәрәфдары олмаға давам едирди.

Аллаһа садиг галмагда Хәнока нә көмәк етди? Шүбһәсиз ки, о, Јегованын исминә күфр едән, јахуд да һансыса башга ҹәһәтләринә ҝөрә Аллаһын хидмәтчисинә јарашмајан инсанларла достлуг етмирди. Вә әлбәттә ки, көмәк үчүн Јеговаја мүраҹиәт едирди. Белә дуалар ону, Јараданы кәдәрләндирә биләҹәк бүтүн ишләрдән гачынмаг гәтијјәтини мөһкәмләндирирди.

Аллаһсыз инсанлара гаршы пејғәмбәрлик

Аллаһсыз инсанларын әһатәсиндә јашајараг, јүксәк нормалара риајәт етмәјин өзү аз иш дејил. Хәнок исә, һәтта Аллаһын пис инсанлара гаршы чыхардығы һөкмүнү дә бәјан едирди. Аллаһын руһу васитәсилә һәрәкәтә ҝәтириләрәк Хәнок мәрдликлә пејғәмбәрлик едирди: “Будур, Рәбб он минләрҹә мүгәддәсләри илә ҝәлди ки, бүтүн инсанлара һөкм етсин вә араларындакы аллаһсызларын һамысыны Аллаһа һөрмәт етмәдән ҝөрдүкләри бүтүн аллаһсыз ишләр вә аллаһсыз ҝүнаһкарларын она гаршы сөјләдикләри бүтүн сәрт сөзләр үчүн ифша етсин” (Јәһуда 14, 15).

Бу ҹүр хәбәр төвбә етмәјән вә пислик ишләтмәкдә давам едән инсанлара неҹә тә’сир ҝөстәрә биләрди? Чох еһтимал ки, Хәнокун ифшаедиҹи сөзләри она шөһрәт ҝәтирмәди, әксинә, она үнванланан истеһза вә тәһдидләрин јаранмасына сәбәб олду. Һәтта бә’зиләри, јәгин ки, ону һәмишәлик сусдурмаг нијјәтиндә идиләр. Анҹаг онлар, Хәноку горхуда билмәдиләр. Чүнки о, садиг Һабилин башына ҝәләнләри билирди. Вә гаршылашдығы чәтинликләрә бахмајараг Јеговаја, Һабил кими хидмәт етмәјә гәтијјәтли иди.

“Аллаһ ону ҝөтүрдү”

Еһтимал ки, Хәнокун үзәриндә өлүм тәһлүкәси јаранан заман “Аллаһ ону... ҝөтүрдү” (Јарадылыш 5:24, МКШ). Јегова садиг хидмәтчисинин азғын инсанларын әлиндән әзаб чәкмәсинә јол вермәди. Һәвари Павелин јаздығы кими: “Хәнок дүнјадан көчүрүлдү ки, өлүмү ҝөрмәсин” (Ибраниләрә 11:5). Чохлары Хәнокун өлмәдијини вә бу ҝүнә кими дә ҝөјләрдә олдуғуну сөјләјирләр. Анҹаг Иса Мәсиһ ајдын шәкилдә деди: “Ҝөјдән енмиш Инсан Оғлундан башга һеч ким ҝөјә галхмамышдыр”. “Сәләфимиз” олан Иса, ҝөјләрә галхан биринҹи шәхс олмушдур (Јәһја 3:13; Ибраниләрә 6:19, 20).

Бәс Хәнокла нә баш верди? “Хәнок дүнјадан көчүрүлдү ки, өлүмү ҝөрмәсин” ифадәси о мә’наны дашыјыр ки, Аллаһ ону, пејғәмбәрлик рө’јалары ҝөрәркән дүшдүјү хүсуси бир вәзијјәтә салараг һәјатыны дајандырды. Хәнок өлүм ишкәнҹәсиндән бу минвалла јаха гуртара билди. “Бу ҝүнә гәдәр кимсә онун гәбрини билмәз” сөзләри исә, ҝөрүнүр ону билдирир ки, Мусанын бәдәни кими, Јегова Хәнокун да бәдәнини јохлуға чыхартды (Тәснијә 34:5, 6).

Хәнок өз мүасирләриндән фәргли олараг чох аз, ҹәми 365 ил өмүр сүрдү. Анҹаг Јегованы севәнләр үчүн ән ваҹиби сона гәдәр Она хидмәт етмәкдир. Хәнок буну баҹарды, биз охујуруг: “Көчүрүлмәздән габаг, о Аллаһа мәгбул олдуғуна даир шәһадәт алды” (Ибраниләрә 11:5). Мүгәддәс Јазыларда Аллаһын она бу сөзләри неҹә сөјләдији барәдә мә’лумат јохдур. Һәр һалда Хәнок өлүм габағы, Аллаһын ондан разы галдығына даир зәманәт алды вә там әминликлә демәк олар ки, дирилмә заманы Јегова ону да јада салаҹаг.

Хәнокун иманыны тәглид един

Биз, Аллаһа садиг олан инсанларын нүмунәсини тәглид едә биләрик (Ибраниләрә 13:7). Хәнок өз иманы сајәсиндә пејғәмбәр кими хидмәт едирди. О, һәјатынын сонуна гәдәр Аллаһа садиглијини горујан илк пејғәмбәр олду. Хәнок аллаһсызлығын, күфр вә гәддарлығын һөкмранлыг етмәси илә бизим дүнјаја бәнзәјән бир дүнјада јашајырды. Буна бахмајараг, өз давраныш тәрзи илә онлардан фәргләнирди. О, мөһкәм имана саһиб иди, Аллаһа садиглији исә тәглид едилмәјә лајигдир. Јегова Хәнока чох ҹидди бир һөкмү бәјан етмәји һәвалә етмишди вә бу ишдә ону мөһкәмләндирирди. Бу тапшырығын өһдәсиндән Хәнок ҹәсарәтлә ҝәлирди, Аллаһ исә онун гајғысына галыр вә дүшмәнләрдән мүдафиә едирди.

Әҝәр Хәнокун иманына бәнзәр иман тәзаһүр етдирсәк, бу сон ҝүнләрдә Јегова өз хәбәрини е’лан етмәкдә бизә дә дајаг олаҹаг. Мүгавимәтләри ҹәсарәтлә гаршыламагда Аллаһ бизә көмәк едәҹәк вә Она садиглијимизи горумағымыз сајәсиндә аллаһсызларла һеч бир шәриклијимиз олмајаҹаг. Мөһкәм имана малик олараг, биз Рәббин јолу илә ҝедәр вә өз һәрәкәт тәрзимизлә Онун үрәјини севиндирәрик (Сүлејманын мәсәлләри 27:11). Хәнок аллаһсыз дүнјада јашајараг иманы сајәсиндә Јегованын јолу илә ҝедирди. Шүбһәсиз ки, бу бизә дә мүјәссәр олаҹаг!

[31-ҹи сәһифәдәки чәрчивә]

Мүгәддәс Јазыларда Хәнокун китабындан ситат ҝәтирилирми?

Хәнокун китабы апокрифик, јә’ни гејри–гануни китабдыр. Онун мүәллифлик һүгугуну јалан шәкилдә Хәнока аид едирләр. Ҝөрүндүјү кими, бу китаб ерамыздан әввәл ЫЫ вә ја Ы әсрдә јазылмышдыр вә өзлүјүндә Тәквин китабында Хәнок һагда охудуғумуз гыса мә’лумата верилән мүхтәлиф шәрһләр нәтиҹәсиндә мејдана ҝәләрәк, тамамилә мә’насыз вә јәгин олмајан ибрани рәвајәтләринин мәҹмуәсини тәгдим едир. Аллаһын Кәламыны севән инсанлар, Хәнока аид едилән китабы мәһз буна ҝөрә диггәтә лајиг һесаб етмирләр.

Хәнокун пејғәмбәрлик сөзләри Мүгәддәс Китабын јалныз бир јериндә ситат ҝәтирилир. Мәсәлән, Јәһуданын мәктубунда охујуруг: “Будур, Рәбб онминләрҹә мүгәддәсләри илә ҝәлди ки, бүтүн инсанлара һөкм етсин вә араларындакы аллаһсызларын һамысыны Аллаһа һөрмәт етмәдән ҝөрдүкләри бүтүн аллаһсыз ишләр вә аллаһсыз ҝүнаһкарларын Она гаршы сөјләдикләри бүтүн сәрт сөзләр үчүн ифша етсин” (Јәһуда 14, 15). Алимләрин чоху елә һесаб едир ки, Хәнокун аллаһсызлара — мүасирләринә гаршы сөјләдији пејғәмбәрлик онун өз китабындан ҝөтүрүлүб. Мәҝәр Јәһуда е’тибара лајиг олмајан апокрифик бир мәнбәјә әсасланардымы?

Мүгәддәс Јазыларда Хәнокун нә һагда тәблиғ етдијинә даир Јәһуданын һарадан мә’лумат топладығы билдирилмир. Ола билсин ки, онун вахтында һамыја мә’лум олан мәнбәни, мисал үчүн, узаг кечмишдә јазылмыш е’тибарлы рәвајәти ситат ҝәтирирди. Јәгин ки, Фир’онун сарајында Мусаја “зидд ҝедән” сеһрбазларын адларыны чәкәркән һәвари Павел дә белә давранмышды. (Онларын адларынын Јанис вә Јамбрис олдуғуну биз јалныз һәвари Павелин мәктубундан билирик.) Инди исә ҝәлин дүшүнәк: әҝәр Хәнокун китабыны јазан шәхс гәдими мәнбәләрдән истифадә етмишдисә, бәс онда нәјә ҝөрә Јәһуда буну едә билмәзди?a (Чыхыш 7:11, 22; 2 Тимотејә 3:8).

Хәнокун аллаһсызлара бәјан етдији хәбәрин мәзмуну һагда Јәһуданын һансы јол илә мә’лумат топладығыны билмәјимиз бир о гәдәр дә ваҹиб дејил. Јәһуда, Аллаһын руһунун тә’сири алтында јазырды, буна ҝөрә дә онун сөзләри тамамилә е’тибара лајигдир (2 Тимотејә 3:16). Аллаһын мүгәддәс руһу сәһв фикирләрин јазылмасына јол вермәзди.

[Һашијә]

[32-ҹи сәһифәдәки шәкил]

Јегованын хәбәрини Хәнок ҹәсарәтлә тәблиғ едирди.