Кәфәрнаһум синагогунда Иса Мәсиһ ҝөјдән ҝәлмиш чөрәк олдуғуну изаһ едир. О, бу сөзләри, ола билсин, Ҹәлилә дәнизинин шәрг саһилиндән ҝәлән вә мөҹүзәви јолла јејиб дојан адамлара әлавә олараг дејир.

Мәсиһ сөзүнә белә давам едир: «Сизин әҹдадларыныз сәһрада манна једиләр, амма ахырда өлдүләр». Сонра о мүгајисә едир: «Мән ҝөјдән ҝәлмиш дири чөрәјәм. Бу чөрәкдән јејән әбәди јашајаҹаг. Бәли, бәшәријјәтин һәјаты уғрунда верәҹәјим чөрәк мәним бәдәнимдир» (Јәһја 6:48—51).

Ерамызын 30-ҹу илинин баһарында Иса пејғәмбәр Никодемә демишди ки, Аллаһ дүнјаны о гәдәр севир ки, јеҝанә Оғлуну онун уғрунда фәда етди. Инди исә Иса пејғәмбәр онун бәдәнини јемәјин, јәни верәҹәји гурбана иман ҝәтирмәјин ваҹиблијини вурғулајыр. Јалныз бу јолла әбәди һәјаты алмаг олар.

Лакин халг пејғәмбәрин сөзләри илә һеч ҹүр разылаша билмир. Онлара мараглыдыр: «Бу адам бизә өз бәдәнини верәҹәк, биз дә ону јејәҹәјик?!» (Јәһја 6:52). Иса пејғәмбәр истәјир ки, онлар онун сөзләрини һәрфи јох, мәҹази мәна дашыдығыны баша дүшсүнләр. Онун әлавә етдији сөзләр бунун мәнасыны ачыг-ајдын ҝөстәрир.

«Әҝәр инсан Оғлунун бәдәнини јемәсәниз, ганыны ичмәсәниз, һәјата говушмајаҹагсыныз. Мәним бәдәнимдән јејиб ганымдан ичәнин әбәди һәјаты вар... Мәним бәдәним һәгиги гидадыр, ганым һәгиги ичкидир. Бәдәнимдән јејән вә ганымдан ичән мәнимлә вәһдәтдәдир» (Јәһја 6:53—56).

Бу сөзләрин јәһудиләрин гулағына неҹә күфр сәсләндијини бир тәсәввүр един. Бәлкә дә, онлар Иса пејғәмбәрин онлары каннибализмә вә ја Аллаһын гана даир вердији гануну позмаға чағырдығыны дүшүнүрләр (Јарадылыш 9:4; Лавилиләр 17:10, 11). Амма пејғәмбәр һеч дә бәдәни јејиб, ганы ичмәји һәрфи мәнада нәзәрдә тутмур. О, бунунла ҝөстәрир ки, әбәди һәјаты алмаг истәјән кәс онун тәгдим едәҹәји гурбана, јәни камил бәдәнинә вә ганы баһасына вериләҹәк гурбана иман ҝәтирмәлидирләр. Әфсус ки, һәтта онун шаҝирдләринин чоху бу тәлими анламыр. Бәзиләри бу ҹүр мүнасибәт ҝөстәрир: «Бу нә данышыр?! Бу сөзләрә неҹә гулаг асмаг олар?!» (Јәһја 6:60).

Иса пејғәмбәр бәзи шаҝирдләринин дејиндијини ҝөрүб сорушур: «Бу сөзләрим сизә хош ҝәлмәди? Бәс инсан Оғлунун әввәлләр олдуғу јерә гајытдығыны ҝөрсәниз, нә едәҹәксиниз?.. Сизә дедијим сөзләр мүгәддәс руһдандыр, онлар һәјат верир. Амма аранызда еләләри вар ки, инанмыр». Беләҹә, бир чох шаҝирд ону тәрк едиб даһа онун ардынҹа ҝетмир (Јәһја 6:61—64).

Сонра Иса пејғәмбәр 12 һәварисинә суал верир: «Бәлкә, сиз дә ҝетмәк истәјирсиниз?» Бутрус ҹаваб верир: «Аға, кимин јанына ҝедәк? Әбәди һәјатын сөзләри сәндәдир. Биз инанырыг, билирик ки, сән Аллаһын Мүгәддәсисән» (Јәһја 6:67—69). Ола билсин ки, Бутрус вә диҝәр һәвариләр дә Иса Мәсиһин бу сөзләринин мәнасыны там баша дүшмүрләр. Амма ҝөрүн онлар неҹә вәфалыдырлар!

Пејғәмбәр Бутрусун ҹавабындан мәмнун галыр, анҹаг дејир: «Сизин он икинизи дә мән сечмишәм, анҹаг сиздән бири иблисдир» (Јәһја 6:70). О, Јәһуда Искәрјуту нәзәрдә тутур. Ола билсин, пејғәмбәр мәһз бу вахт Јәһуданын әјри јола гәдәм гојдуғуну һисс едир.

Бунунла белә, Бутрусун вә диҝәр һәвариләрин бундан сонра да онун ардынҹа ҝетмәк нијјәтиндә олдугларыны вә онунла бирҝә хиласа апаран ишдә чалышмаг истәдикләрини билмәк Иса пејғәмбәрә хошдур.

Бизим еранын 32-ҹи илидир. Гаршыдан Пасха бајрамы ҝәлир. Иса пејғәмбәр Ҹәлиләдә тәлим вермәклә мәшғулдур. Јәгин, о да Ганунда бујрулдуғу кими, Јерусәлимә Пасха бајрамыны гејд етмәјә ҝедир. Лакин о, еһтијаты әлдән вермир, чүнки јәһудиләрин ону өлдүрмәк истәдијини билир (Јәһја 7:1). Бундан сонра о, Ҹәлиләјә гајыдыр.

Еһтимал ки, Иса пејғәмбәр инди Кәфәрнаһумдадыр. Фәрисиләрлә мирзәләр ону ҝөрмәк үчүн Јерусәлимдән дуруб бура ҝәлирләр. Нәјә ҝөрә онлар бу гәдәр јол гәт едибләр? Онлар ону дини гајдалары позмагда иттиһам етмәк үчүн бәһанә ахтарырлар. «Нијә сәнин шаҝирдләрин дәдә-бабаларымызын гојдуғу адәт-әнәнәни позур? Мисал үчүн, онлар јемәкдән габаг әлләрини јумурлар», — дејә ондан сорушурлар (Мәтта 15:2). Аллаһ дирсәјә гәдәр јујунмағы халгына һеч вахт бујурмајыб, амма фәрисиләр бу ајинә риајәт етмәмәји ҹидди тәгсир сајырлар (Марк 7:3).

Пејғәмбәр онларын иттиһамына ҹаваб вермир, бунун әвәзиндә ҝөстәрир ки, онлар өзләри Аллаһын ганунуну гәсдән позурлар. О дејир: «Бәс сиз нијә өз әнәнәләринизә ҝөрә Аллаһын әмрини позурсунуз? Мисал үчүн, Аллаһ белә дејиб: “Атана вә анана һөрмәт ет” вә “Атасыны ја анасыны тәһгир едән өлдүрүлмәлидир”. Сиз исә дејирсиниз: “Атасына ја анасына: “Сәни сахламаг үчүн нәјим варса, һамысы Аллаһа һәср едилмиш бәхшишдир”, — дејән атасына һөрмәт етмәјә биләр”» (Мәтта 15:3—6; Чыхыш 20:12; 21:17).

Фәрисиләр өјрәдирләр ки, пул, әмлак вә һәр һансы бир шеј бәхшиш кими Аллаһа һәср едиләрсә, бунлар артыг мәбәдә аид олур вә ону башга ҹүр истифадә етмәк олмаз. Әслиндә исә, бәхшиш бундан сонра да ону һәср едән адамын өзүндә галыр. Мисал үчүн, оғул дејә биләр ки, онун пулу вә ја әмлакы «гурбанлыгдыр», јәни Аллаһа, јахуд Аллаһын мәбәдинә һәср едилмиш бәхшишдир; ҝуја бу бәхшиши истифадә етмәјә јалныз мәбәдин ихтијары чатыр. Беләҹә, пул вә ја әмлакы һәлә дә оғланын истифадә етмәк ихтијары чатдығы һалда, о иддиа едир ки, буну еһтијаҹ ичиндә олан гоҹа ата-анасына хәрҹләјә билмәз. Бунунла о, өз мәсулијјәтини јеринә јетирмәкдән бојун гачырыр (Марк 7:11).

Фәрисиләрин Аллаһын ганунуну белә һијләҝәрҹәсинә тәһриф етмәләринә Иса пејғәмбәр һаглы олараг гәзәбләнир. О дејир: «Бунунла сиз өз әнәнәниздән өтрү Аллаһын сөзүнү һечә ендирмисиниз. Еј икиүзлүләр, Әшија сизин һаггынызда јахшы пејғәмбәрлик едиб: “Бу халг Мәнә дилдә һөрмәт едир, үрәкдә исә Мәндән чох узагдырлар. Онлар Мәнә әбәс јерә ибадәт едирләр, чүнки онларын өјрәтдикләри ади инсан әмрләридир”». Пејғәмбәрин бу ҹидди иттиһамы гаршысында фәрисиләр сөз тапа билмир. Беләҹә, о, ҹамааты јанына чағырыб дејир: «Гулаг асын вә сөзләрими дәрк един. Инсаны једији шејләр мурдар етмир, ону ағыздан чыхан шејләр мурдар едир» (Мәтта 15:6—11; Әшија 29:13).

Бир гәдәр сонра Иса пејғәмбәр шаҝирдләри илә бир евә ҝирәндә онлар сорушурлар: «Хәбәрин вар ки, фәрисиләр сәнин сөзләриндән гәзәбләнибләр?» О, белә ҹаваб верир: «Ҝөјдәки Атамын әкмәдији һәр бир битки көкүндән гопарылаҹаг. Гој гәзәбләнсинләр. Онлар кор бәләдчидирләр. Әҝәр кор кора бәләдчилик едәрсә, икиси дә гујуја дүшәр» (Мәтта 15:12—14).

Бутрус о бири шаҝирдләрин адындан хаһиш едир ки, Иса пејғәмбәр адамы нәјин мурдар етдијини ајдынлашдырсын. Пејғәмбәр буна тәәҹҹүбләнир: «Мәҝәр билмирсиниз ки, инсанын једији һәр шеј бағырсаглардан кечиб бајыра чыхыр? Ағыздан чыхан шејләр исә үрәкдән ҝәлир. Бах, бунлар адамы мурдар едир. Мисал үчүн, пис фикирләр, гәтл, зина, әхлагсызлыг, оғурлуг, јалан шаһидлик, күфр үрәкдән чыхыр. Адамы белә шејләр мурдар едир. Јујулмамыш әллә чөрәк јемәк исә адамы мурдар етмир» (Мәтта 15:17—20).

Иса пејғәмбәр һеч дә ҝиҝијенанын әлејһинә дејил. О демир ки, хөрәк биширәндә вә ја јемәкдән габаг әлләри јумаг лазым дејил. О, бунунла дин хадимләрини ифша едир, чүнки онлар инсан адәт-әнәнәләринин үстүндә дурараг Аллаһын салеһ ганунларындан һијләҝәрҹәсинә бојун гачырырлар. Доғрудан да, инсаны мурдар едән гәлбиндән чыхан пис ишләрдир.

Иса Мәсиһ фәрисиләри өзләринә сәрф едән адәтләринә ҝөрә ачыг-ашкар ифша етдикдән сонра шаҝирдләри илә орадан ҝедир. Бу сәфәр пејғәмбәр нечә-нечә километр шимал-гәрбдә јерләшән Финикијанын Сур вә Сидон бөлҝәсинә јол алыр.

Иса пејғәмбәр галмаға бир ев тапыр, амма истәмир ки, кимсә онун галдығы јери билсин. Лакин бурада да, ону тапырлар. Бу әразидә доғулмуш бир јунан гадын ону тапыр вә јалвармаға башлајыр: «Аға, Давуд Оғлу, мәнә рәһмин ҝәлсин. Ҹинләр гызыма зүлм едирләр» (Мәтта 15:22; Марк 7:26).

Сонра шаҝирдләр пејғәмбәрдән хаһиш едирләр: «Она де чыхыб ҝетсин. Бајагдан далымызҹа дүшүб гышгырыр». Онда о, гадына нә үчүн мәһәл гојмадығыны изаһ едир: «Мән јалныз Исраил евинин итмиш гојунларынын јанына ҝөндәрилмишәм». Гадын исә әл чәкмир. О јахынлашыб Иса пејғәмбәрин ајагларына дүшүр вә јалвар-јахар едир: «Аға, мәнә көмәк елә!» (Мәтта 15:23—25).

Ҝөрүнүр, Иса пејғәмбәр гадынын иманыны сынамаг мәгсәдилә јәһудиләрин башга милләтләрә јухарыдан ашағы бахмаларына ејһам вурараг дејир: «Чөрәји ушагларын әлиндән алыб күчүкләрин габағына атмаг дүзҝүн дејил» (Мәтта 15:26). Пејғәмбәр бурада «күчүк» демәклә гејри-јәһудиләрә рәғбәт бәсләдијини тәзаһүр етдирир. Буну онун үзүндән вә мәрһәмәтли сәсиндән дә ҝөрмәк олар.

Гадын бундан инҹимир, о, Иса пејғәмбәрин јәһудиләрин гәрәзли бахышлары һагда дедији сөһбәтә гајыдараг тәвазөкарлыгла дејир: «Дүз дејирсән, Аға, амма ахы күчүкләр дә ағаларынын сүфрәсиндән төкүлән гырынтылары јејирләр». Пејғәмбәр онун ҝөзәл үрәјини ҝөрүб дејир: «Еј гадын, сән бөјүк иман саһибисән. Гој истәдијин кими олсун» (Мәтта 15:27, 28). Онун гызы орада олмаса да, дәрһал сағалыр! Гадын евә гајытдыгда ҝөрүр ки, ҹин ушагдан чыхыб вә о, сапсағлам јатағында узаныб (Марк 7:30).

Иса Мәсиһ шаҝирдләри илә Финикија бөлҝәсиндән кечәрәк Иордан чајынын јухарыларына тәрәф ҝедир. Ҝөрүнүр, онлар һарадаса Ҹәлилә дәнизинин шимал тәрәфиндән Иордан чајыны кечирләр вә Декапол бөлҝәсинә ҝедирләр. Орада онлар бир даға галхырлар, амма издиһам онлары тапыр. Ҹамаат пејғәмбәрин јанына топал, шикәст, кор, лал адамлары ҝәтирир. Бу хәстәләри Иса пејғәмбәрин ајаглары јанына гојурлар вә о, онларын һамысыны сағалдыр. Һејрәт ичиндә олан ҹамаат Исраилин Аллаһыны мәдһ едир.

Иса пејғәмбәр кар вә пәлтәк бир адама хүсуси диггәт јетирир. Тәсәввүр етмәк олар, бу адам о бојда ҹамаатын ичиндә нә һиссләр кечирир. Бәлкә дә, пејғәмбәр бу адамын чәкиндијини һисс едир. Буна ҝөрә дә ону кәнара чәкир. Икиси тәкликдә галдыгда Иса пејғәмбәр нә едәҹәјини ишарәләрлә ҝөстәрир. О, бармагларыны һәмин адамын гулагларына гојур вә түпүрүб онун дилинә тохунур. Сонра ҝөјә бахыб сами дилиндә «ачыл» дејир. Бу заман кишинин гулаглары ачылыр вә о, нормал даныша билир. Иса пејғәмбәр истәмир ки, бу һадисә ҹамаат арасында јајылсын. Әксинә, о, истәјир ки, онлар өз ҝөзләри илә ҝөрдүкләринә вә ешитдикләринә ҝөрә она иман етсинләр (Марк 7:32—36).

Иса пејғәмбәрин ҝөстәрдији бу мөҹүзәләр һејрәтләрини ҝизләдә билмәјән мүшаһидәчиләрә ҝүҹлү тәсир ҝөстәрир. Онлар дејирләр: «Онун һәр бир иши мүкәммәлдир. О, һәтта карларын гулағыны, лалларын дилини ачыр» (Марк 7:37).