Ары шаны

БАЛ арылары (Апис меллифера) өз шаныларыны гарын наһијәсинин алт һиссәсиндә јерләшән вәзиләрдән ифраз едирләр. Ары шаны мүһәндислик мөҹүзәси һесаб едилир. Нәјә ҝөрә?

Мәлумат. Әсрләрдир ријазијјатчылар дүшүнүрдүләр ки, алтыбуҹаглы форма илә, бәрабәрјанлы үчбуҹагдан, квадратдан вә башга нөв формадан фәргли олараг, даһа аз материал сәрф етмәклә даһа чох јер тутмаг олар. Лакин онлар бунун неҹә баш вердијини изаһ едә билмирләр. 1999-ҹу илдә профессор Томас Һалс бунун үстүнлүјүнү артырмаг үчүн ријази арашдырма апармышды вә онун адыны «ары шаны еһтималы» адландырмышды. О ҝөстәрмишди ки, алтыбуҹаглы форма әразини минимум ҝүҹ сәрф етмәклә бәрабәр һиссәләрә бөлмәјин ән јахшы үсулудур.

Арылар алтыбуҹаглы ханалары гурмагла ихтијарларында олан јердән ән јахшы шәкилдә истифадә едирләр, онлар минимум мум истифадә етмәклә јүнҝүл, ејни заманда мөһкәм шан дүзәлдирләр вә орада максимум бал јыға билирләр. Буна ҝөрә дә ары шанынын «мемарлығын шаһ әсәри» адланмасы һеч дә тәәҹҹүблү дејил.

Алимләр ары шаныны тәдгиг едәрәк һәм еластик, һәм дә аз јер тутан гурғулар һазырламаға чалышырлар. Мисал үчүн, авиасија мүһәндисләри даһа мөһкәм, даһа јүнҝүл вә јанаҹаға даһа да гәнаәт едән тәјјарәләр әрсәјә ҝәтирмәк үчүн ары шаны модели әсасында дүзәлдилмиш панелләрдән истифадә едирләр.

Неҹә фикирләширсиниз? Белә һејрәтамиз гурулушу олан ары шаны тәкамүлүн нәтиҹәсидир, јохса јарадылыш мөҹүзәси?