Шеол вә һадес нәдир?

МҮГӘДДӘС КИТАБЫН илк мәтниндә ибраниҹә шеол вә она ујғун олан јунанҹа һадес сөзләринә 70 дәфәдән чох раст ҝәлинир. Һәр ики сөз өлүмлә әлагәдар истифадә едилир. Бу сөзләр Мүгәддәс Китабын бә’зи тәрҹүмәләриндә «мәзар», «ҹәһәннәм», «чухур» вә ја «өлүләр дијары» кими верилир. Анҹаг әксәр дилләрдә бу сөзләрин мә’насыны дүзҝүн верән сөз јохдур. Буна ҝөрә дә, «Јени Дүнја Тәрҹүмәси»ндә онлар ардыҹыл олараг «шеол» вә «һадес» кими верилир. Бу сөзләр һансы мә’наны дашыјыр? Ҝәлин Мүгәддәс Китабын мүхтәлиф һиссәләриндә онларын неҹә истифадә едилдијинә бахаг.

Ваиз 9:10 ајәсиндә дејилир: «Ҝедәҹәјин өлүләр дијарында [шеол] нә иш, нә фикир, нә билик, нә дә һикмәт вар». Бу, шеолун өлән әзизләримиздән кимисә басдырдығымыз бир мәзар олдуғунуму ҝөстәрир? Хејр. Мүгәддәс Китабда сөһбәт гәбир вә ја мәзардан ҝедәндә орижинал мәтндә шеол вә һадес јох, башга сөз истифадә едилир (Јарадылыш 23:7-9; Матта 28:1). Һәмчинин шеол бир нечә инсанын басдырылдығы үмуми вә ја аиләви мәзары, јахуд мағараны да билдирмир (Јарадылыш 49:30, 31).

Бәс онда «шеол» сөзү алтында нә нәзәрдә тутулур? Мүгәддәс Китабда «шеол» вә ја «һадес» дејилдикдә, ән бөјүк үмуми мәзардан даһа ҝениш бир шеј нәзәрдә тутулур. Мәсәлән, Јешаја 5:14 ајәсиндә дејилир ки, «өлүләр дијары [шеол] һәддиндән артыг ағзыны ачыб дојмаг билмир». Шеол сајсыз-һесабсыз өлүләри удса да, «бәсдир» демир (Сүлејманын мәсәлләри 30:15, 16). Мәһдуд сајда өлүләрин басдырылмасы мүмкүн олан гәбиристанлыгдан фәргли олараг, ‘Өлүләр дијары [шеол] дојмур’ (Сүлејманын мәсәлләри 27:20, КМ). Бу о демәкдир ки, шеол һеч вахт долмајаҹаг. Онун сәрһәди јохдур. Демәли, шеол вә ја һадес јер үзүндә олан һәгиги бир јер дејил. Бу, бүтүн инсанларын үмуми мәзарыны билдирән «өлүләр дијарыдыр», јә’ни өлүм јухусуна ҝетмиш инсанларын әксәријјәтинин олдуғу символик јердир.

«Шеол» вә «һадес» сөзләринин, јә’ни «өлүләр дијарынын» мә’насыны даһа дәриндән баша дүшмәјимизә Мүгәддәс Китабын дирилмә һаггындакы тә’лими көмәк едәҹәк. Аллаһын Кәламындан ҝөрдүјүмүз кими, «өлүләр дијарында» олан бүтүн өлүләр дирилдиләҹәкa (Әјјуб 14:13; Һәвариләрин ишләри 2:31; Вәһј 20:13). Мүгәддәс Јазылардан јалныз Аллаһа сәдагәтлә хидмәт едән инсанларын јох, һәмчинин Аллаһа хидмәт етмәјән бир чох инсанларын да «өлүләр дијары»нда олдуғуну өјрәнирик (Јарадылыш 37:35; Мәзмур 55:15). Буна ҝөрә дә, Мүгәддәс Китаб өјрәдир ки, «һәм салеһ, һәм дә салеһ олмајан өлүләрин дирилмәси олаҹагдыр» (Һәвариләрин ишләри 24:15).