Иса сөнмәз ҹәһәннәм одунуму нәзәрдә тутурду?
ҸӘҺӘННӘМ оду тәлиминә инананларын бәзиләри Исанын Марк 9:48 (јахуд 44, 46) ајәсиндә јазылмыш сөзләрини сүбут кими ҝәтирирләр. Иса бурада өлмәјән гурдлардан вә сөнмәјән атәшдән данышыр. Әҝәр кимсә сиздән бу сөзләрин мәнасыны сорушсајды, неҹә изаһ едәрдиниз?
Истифадә етдији Мүгәддәс Китабдан асылы олараг, инсан 44, 46 вә ја 48-ҹи ајәни охуја биләр, чүнки онлар бәзи тәрҹүмәләрдә ејни ҹүр јазылыбларa. «Јени Дүнја Тәрҹүмәси»ндә охујуруг: «Әҝәр ҝөзүн сәни бүдрәдирсә, ону чыхарыб ат; сәнин үчүн тәк ҝөзлә Аллаһын Падшаһлығына ҝирмәк ики ҝөзлә Ҝеһеннаја атылмагдан јахшыдыр. Орада онларын гурду өлмәз вә атәш сөнмәз» (Марк 9:47, 48).
Һәр неҹә олса да, бәзиләри иддиа едирләр ки, Исанын бу сөзләри писләрин руһунун өлүмдән сонра әбәдилик ишҝәнҹә чәкмәси фикрини тәсдигләјир. Мәсәлән, Наварра Университетинин испанҹа «Саҝрада Библиа» тәрҹүмәсиндәки шәрһдә дејилир: «Рәббимиз ҹәһәннәм әзабына истинад етмәк үчүн [бу сөзләрдән] истифадә етмишди. Чох вахт ‘өлмәз гурд’ ҹәһәннәмдәкиләрин әбәди виҹдан әзабы кими, ‘сөнмәз атәш’ исә онларын чәкдији ағры кими изаһ олунур».
Анҹаг Исанын сөзләрини Јешајанын пејғәмбәрлијинин сон ајәси илә мүгајисә единb. Исанын Јешајанын 66-ҹы фәслинин бу ајәсинә әсасландығы ајдын ҝөрүнмүрмү? Пејғәмбәр бурада, ҝөрүнүр, «Јерусәлимдән јахынлыгдакы Һинном дәрәсинә (Ҝеһенна), бир вахтлар инсанларын гурбан ҝәтирилдији (Јер 7:31), ахырда исә шәһәр зибиллијинә чеврилдији јерә» ҝетмәкдән данышыр («The Jerome Biblical Commentary»). Јешаја 66:24 ајәсиндәки символик сөзләр әзаб чәкән инсанлара аид дејил; орада ҹәсәдләрдән данышылыр. Бу ајәдә ҹанлы инсанларын, јахуд өлмәз руһларын дејил, гурдларын өлмәмәсиндән данышылыр. Бәс белә исә Исанын сөзләринин мәнасы нәдир?
Бир католик китабында Марк 9:48 ајәсинә верилән шәрһә диггәт јетирин: «[Бу] ифадә Јешајадан (66, 24) ҝөтүрүлмүшдүр. Пејғәмбәр адәтән ҹәсәдләрин мәһв олмасынын ики үсулуну ҝөстәрир: чүрүмә вә јандырылма... Гурдун вә атәшин бир јердә ишләнилмәси мәһволма фикрини ҝүҹләндирир... Һәр ики мәһведиҹи гүввә түкәнмәјән (“сөнмәјән, өлмәјән”) кими тәсвир олунур: онлардан гачмаг гејри-мүмкүндүр. Бу парчада мөвҹудлуғуна давам едән инсан јох, гурд вә атәшдир вә онлар бирликдә ҝүҹләри чатан һәр шеји мәһв едирләр. Буна ҝөрә дә, бурада әбәди ишҝәнҹә дејил, бирдәфәлик мәһволма тәсвир едилир, белә ки бу ҹүр мәһв едиләнләр һеч вахт дирилмәјәҹәкләр, онларын өлүмү әбәдидир. Беләликлә, [атәш] бирдәфәлик мәһволманын символудур» («El evangelio de Marcos. Análisis lingüístico y comentario exegético», II ҹилд).
Һәгиги Аллаһын мәһәббәтли вә әдаләтли олдуғуну билән һәр кәс Исанын сөзләрини белә баша дүшмәјин нә гәдәр мәнтигәујғун олдуғуну анламалыдыр. О, писләрин әбәди ишҝәнҹәјә мәруз галаҹағыны демирди. Әксинә, онлар дирилмә үмиди олмадан бирдәфәлик мәһв олмаг тәһлүкәси гаршысындадырлар.
[Һашијәләр]
a Бир чох етибарлы Мүгәддәс Китаб әлјазмаларына 44 вә 46-ҹы ајәләр дахил дејил. Алимләр бу ики ајәнин чох еһтимал ки, сонрадан әлавә едилдијини етираф едирләр. Профессор Арчибалд Робертсон јазыр: «Ән гәдим вә ән әсас әлјазмаларда бу ики ајә јохдур. Онлар шәрг вә Сурија (Визант) групларындан ҝәлир вә садәҹә олараг 48-ҹи ајәнин тәкрарыдыр. Буна ҝөрә биз мөтәбәр олмајан 44 вә 46-ҹы ајәләри бурахырыг».
b «Онлар ешијә чыханда Мәнә гаршы аси чыханларын мејитләрини ҝөрәҹәк. Мејитләри јејән гурд өлмәјәҹәк, онлары јандыран алов сөнмәјәҹәк. Бүтүн бәшәр онлардан ијрәнәҹәк» (Јешаја 66:24).