Spirtli içkilərdən istifadə etmək problemə çevrilən zaman ağsaqqallar necə kömək edə bilərlər?

QADIN içkini azaltmaq üçün bütün üsullara əl atırdı. Heç nə kömək etmirdi. O, yığıncağın ağsaqqalları ilə söhbət edəndə, onlar narahatçılıqlarını bildirdilər və ona tarazlığı qorumağa dair Müqəddəs Kitabdan məsləhət verdilər. Lakin onların bütün cəhdləri əbəs idi. Problem daha ciddi görünürdü. Qadın, içkiyə aludə olduğu üçün əziyyət çəkirdi.

Belə hallarda vacib bir sual yaranır: ağsaqqallar, spirtli içkilərdən istifadə etməklə əlaqədar problemi olan ruhani bacı-qardaşlara necə kömək edə bilərlər?

Şübhəsiz ki, Müqəddəs Yazılar sərxoşluğa əsla yol vermir. Bundan əlavə, ağsaqqallar qayğı göstərməlidirlər ki, islah edilməyən və peşmançılıq çəkməyən sərxoşlar yığıncaqdan kənar edilsinlər (1 Korinflilərə 5:11—13; Qalatiyalılara 5:19—21). Yığıncağın, spirtli içkiyə olan həvəslərindən əziyyət çəkən, ancaq peşman olan üzvlərinə kömək etmək üçün, ağsaqqalların ilk növbədə həvəsləri olmalıdır.

Hər şeydən əvvəl qeyd etmək lazımdır ki, bir dəfə təsadüfən həddindən artıq içmiş adamla içməyə vərdiş edən adam arasında fərq var. Bir dəfə həddindən artıq şərab içib sərxoş olan Nuhun nümunəsini xatırlayın (Təkvin 9:20, 21). Şübhəsiz ki, Nuh içkiyə islah edilməz dərəcədə həvəskar deyildi. Onun sərxoş olması haqqında, Müqəddəs Yazılarda bir daha heç yerdə xatırlanmır (İbranilərə 11:7 müqayisə edin).

Buna görə də ağsaqqala bu cür problemlə müraciət olunan zaman, o, aşağıdakıları müəyyən etməlidir: bu yeganəmi hal olmuşdur? Həmin adam, eyni şeyi təkrarlamamaq üçün ehtiyatlı olmağa qəti qərarlıdırmı? Səmimiliklə öz səhvini e’tiraf edir və Allahın lütfünü axtarırmı? Bu hadisə ətrafdakıların böyük məzəmmətinə səbəb olmuşdurmu? Əgər bu və buna bənzər suallara müsbət cavab vermək mümkündürsə, onda insanın öz səhvini təkrarlamamaq qərarını möhkəmləndirərək, tarazlığı qorumağa aid ağsaqqalın ona “həlimlik ruhu” ilə və məhəbbətlə məsləhət verməsi kifayət edir (Qalatiyalılara 6:1).

Ancaq əgər həmin adam dəfələrlə keflənibsə və ya bu haqda çoxlarına mə’lum olubsa, onda necə? Belə olduqda, bu məsələni hüquq komitəsi həll etməlidir. Lakin insana kömək etmək üçün ağsaqqallar, problemin içki düşkünlüyündə olub olmadığını müəyyən etməlidirlər.

İçki düşkünlüyü

Bunu bilmək nəyi isə dəyişirmi? Bəli, özü də çox şeyi! Məqalənin əvvəlində xatırlanan hadisədən mə’lum olduğu kimi, əgər insan içki düşkünüdürsə, ona tarazlaşdırılmış tərzdə içməyi məsləhət görmək faydasızdır. Nəyə görə? Ona görə ki, bu sahənin mütəxəssisləri spirtli içkilərdən tamamilə kənar durmağı məsləhət edirlər, çünki adətən içkiyə düşkün olan kəs içməyə başladığı zaman içdiyi üzərində nəzarəti itirir.

Həmçinin içki düşkünlərinin əksəriyyəti, belə bir problemlərinin olduğunu inkar edirlər. Bu, həmin içki düşkünlərinin islah olunmaz tərzdə tövbə etməyən olduqlarınımı bildirir? Heç də elə deyil. Nəzərə almaq lazımdır ki, içki düşkünü olan kəslər adətən yaranmış vəziyyəti obyektiv tərzdə qəbul edə bilmirlər. Unutmaq lazım deyil ki, içki onlara fiziki, zehni, emosional və ruhani cəhətdən əziyyət verir. Buna görə də, spirtli içkilərlə problemləri olduğunu görmələrinə kömək etmək bir o qədər də asan deyil.

Bu cür hallarla qarşılaşarkən, ağsaqqallara növbəti şeylər haqqında düşünmək lazımdır.

İnsanın içki düşkünlüyündən əzab çəkdiyinə necə əmin olmaq olar? “Oyanın!” jurnalının 1992-ci il 8 iyul nömrəsinin “İçki düşkünləri və onların ailələri üçün kömək adlı” (rusca) məqalələrinə müraciət etmək olar. Orada içki düşkünlüyünün səciyyəvi əlamətləri təsvir olunur.

Ayıq olun! Bə’zən içkiyə düşkünlük başqa problemlərin arxasında gizlənir. Misal üçün, yığıncaqlardan birində bir bacı ağsaqqaldan xahiş etdi ki, güclü depressiyanın öhdəsindən gəlməkdə ona kömək etsin. Ancaq qardaşların ona kömək etmək üçün göstərdikləri bütün cəhdlərə baxmayaraq, depressiya keçib getmirdi. Lakin ağsaqqallar sonradan öyrəndilər ki, bu bacının problemi spirtli içki ilə əlaqədardır. Bacıya kömək etməyə çalışaraq, qardaşlar onun içki düşkünlüyündən əziyyət çəkdiyini müəyyən etdilər. Bu vərdişlə mübarizədə kömək qəbul etdikdən sonra, bacı özünü daha yaxşı hiss eməyə başladı.

İçki düşkünü olan şəxsə, spirtli içkilərlə problemi olduğunu başa düşmək üçün necə kömək etmək olar? “Biz düşünürük ki, sən həddindən artıq çox içirsən” kimi ibarələrdən və yekun sözlərdən qaçınmaq lazımdır. Bu cür sözlər, içkiyə düşkün olan kəsi, özünü daha da inadla müdafiə etməyə təhrik edər. Bunun əvəzinə, insana içki və onun nəticələri ilə bağlı hər hansı aydın faktları konkret olaraq göstərmək olar. İnsanla söhbət edərkən, sizin ona qarşı dərin marağınızı göstərən tonla danışmağınız çox vacibdir. Məsələn, belə demək olar: “Biz, səninlə baş verən hadisələrə görə çox narahat oluruq. Bizi narahat edən faktlar bunlardır...”.

İçki düşkünlüyünün öhdəsindən gəlmiş bir ağsaqqal bunları tövsiyə edir: “Mən başa düşdüm ki, insanın işdə və ya evdə yaranan problemlərini müəyyən etmək vacibdir. Sonra, köməkçi suallar verməklə insana göstərmək olar ki, onun bütün problemlərinin kökü spirtli içkilərdir. Mən belə bir söhbəti xatırlayıram:

— Sənin içməyin ailə həyatına tə’sir edirmi?

— Yox, hansı əsasa görə tə’sir etməlidir ki?

— Arvadınla dalaşırsanmı?

— Hə.

— Sənin içməyin dalaşmağınıza tə’sir edirmi?

— Yox.

— Dalaşdığınız zaman sən içkilimi olursan?

— Hm-m-m... Hə.

Bə’zi problemləri müzakirə etdikdən sonra, ona, bunların hamısının içki ilə əlaqədar olduğunu başa düşməsinə kömək edə bildim”.

Professional kömək lazımdırmı? Ola bilsin, içki düşkünlüyündən əziyyət çəkən adam üçün belə kömək tələb olunsun. Əlbəttə, ağsaqqallar hansısa konkret müalicə üsulunu məsləhət görməyəcəklər — bunu insanın özü qərara alır. Həmçinin əgər insan professional köməkdən imtina edirsə, bu o demək deyil ki, o peşmançılıq çəkmir. Ancaq eyni zamanda sərt olmaq lazımdır. İnsan başa düşməlidir ki, Yeqovanın mərhəməti, yə’ni həmin insanı məsihçi yığıncağının üzvü kimi qəbul etməsi bu problemin həll olunmasından asılıdır.

İnsanı yığıncaqla ünsiyyətdən məhrum etmək lazımdırmı? Bunların hamısı növbəti şeylərdən asılıdır: insan özünün içməyinə necə yanaşır? Onun gözlərini açmaq cəhdinizə baxmayaraq, o yenə də içməyi bilərəkdən davam etdirirmi? “Namə’lum içki düşkünləri” kitabında bununla əlaqədar iş sahiblərinə maraqlı məsləhətlər verilir:

“Əgər siz, insanın içkidən imtina etmək istəmədiyinə əminsinizsə, onda onu işdən azad etmək olar... Belə işçinin işdən azad edilməsi, ola bilsin, o adama fayda gətirsin. Bu, onun içkini atmasına lazım olan təkan ola bilər” (“Alcoholics Anonymous”). Buna bənzər tərzdə insanın spirtli içkini qəbul etməyə olan münasibəti yığıncaqda təmizliyi qorumaq üçün onu ünsiyyətdən məhrum etməyi tələb edirsə, bu tədbir ehtimal ki, onun içkini atmasına lazım olan təkan kimi xidmət edər.

İnsanın içkini həqiqətən də atmaq istədiyinə əminsinizsə, onda necə? Əgər insan kömək qəbul etməyə razıdırsa, onun sözləri ilə əməllərinin düz gəldiyini görmək üçün, ola bilsin, bir qədər vaxt tələb olunacaqdır. Professional kömək faydalı ola bilər. Əlbəttə, başa düşmək lazımdır ki, yalnız bu cür kömək problemi həll etmir.

Adətən insanın daimi köməyə, xüsusilə də ruhani cəhətdən köməyə ehtiyacı olur. Ola bilsin ki, o, vaxtilə ruh düşkünlüyünə və ya qəzəb hissinə qalib gəlmək, işdəki problemləri və başqa çətinlikləri unutmaq üçün spirtli içkilərdən istifadə edirdi. Ehtimal ki, indi ona, problemlərin həllinə olan münasibətini dəyişmək üçün sizin köməyiniz lazım gələcəkdir. Həmçinin taqsırkarlıq və özünə əmin olmamaq hisslərindən irəli gələn mənfi emosialar insana uzun müddət əzab verə bilər. O, elə düşünə bilər ki, duada Yeqovaya müraciət etməyə layiq deyil və Allahla e’tibarlı münasibəti bərpa etmək üçün, ona kömək tələb oluna bilər. Onunla birlikdə və onun üçün edilən dualar, həmçinin Allahın Kəlamından olan təsəlliverici xatırlatmalar, insanın qorxu hisslərini və şübhələrini aradan qaldıracaqdır (Yaqub 5:14—16).

Ayağı sınmış insan, adətən bir müddət köməksiz keçinə bilmir. Həmçinin içkini atmağa çalışan insanın da köməyə — dərdinə şərik olan və diqqətli bir dinləyiciyə ehtiyacı ola bilər. Belə adamlara kömək etməyə hazırsınızmı?

İçkini atmağa sə’y göstərmiş bir qardaş deyir: “Mənə həm ağsaqqallar, həm də başqa qardaşlar baş çəkirdilər. Məhəbbət və anlayış göstərdiklərinə görə onlara olan minnətdarlığımı sözlərlə ifadə etmək mümkün deyil. Yeqovaya yenidən dua edə bilməyim necə də sevindiricidir! Bu mənə çox böyük rahatlıq gətirdi!”

İçkiyə olan həvəsi ilə mübarizə aparmış başqa bir Şahid isə deyir: “Mənə kömək etmək üçün, qardaşlar daha hansı üsullardan istifadə etmirdilər! Onlar mənə, hətta yığıncaqda yanlarında oturmağı da təklif edirdilər, çünki mən ora gəlməyə qorxurdum. Mənə xüsusilə bir qardaş kömək etdi. O, bütün işlərini kənara qoyur və köməyə ən çox ehtiyac duyduğum anlarda yanıma gəlirdi. Mən ona, məhəbbət göstərdiyinə və səbirli olduğuna görə çox minnətdaram”.

Bə’zən içkini atmağa çalışan adamın, bu problemin öhdəsindən müvəffəqiyyətlə gəlmiş bir qardaşla söhbət etməsi də faydalıdır. Nəyə görə? Ona görə ki, belə insan içki düşkünlüyü ilə mübarizənin nə qədər qüvvə tələb etdiyini başa düşür və bunun üçün hansı addımların atılmalı olduğunu bilir. Həmçinin onun nümunəsi əyani olaraq göstərir ki, içkini atmaq mümkündür. Və bu təəccüblü deyil, çünki içkiyə aludə olan adam üçün canlı nümunə min cür öyüd-nəsihətdən qiymətlidir.

İnsan dözməyib, yenidən içməyə başlayarsa, onda necə? Belə bir şey baş verə bilər. Onda yenidən sual yaranır: baş vermiş hadisəyə içki düşkünü özü necə yanaşır? Həqiqətən də problemin öhdəsindən gəlmək istədiyinə əminsinizmi? O, məqsədə nail olmaq üçün daha artıq qüvvə sərf etməli olduğunu başa düşürmü? Əgər başa düşürsə, onda ona kömək etmək və dərdinə şərik olmaq lazım gələ bilər. Buna görə də, insan sadəcə içki düşkünü olduğu üçün, onu ünsiyyətdən məhrum etmək vacib deyil. Əgər o, içkini səmimi qəlbdən atmaq istəyirsə, onda bunun üçün ona şans vermək lazımdır. İnsan öz əməllərilə içkini atmaq istəmədiyini göstərirsə, onda nə etməli? Əgər içməyə davam edirsə, hər bir söz və edilən kömək əbəs olursa, onda necə? O zaman 1 Korinflilərə 5:11—13 ayələrə əsasən o, ünsiyyətdən məhrum edilməlidir.

Spirtli içkilərlə problemi olanlara bunun öhdəsindən gəlməkdə kömək etmək istəyən kəslərə böyük səbir, mətanət və gözüaçıqlıq tələb olunur. Belə hallarda: “Özünü ələ al” və ya “Əgər sən Yeqovanı sevirsənsə içkini atacaqsan” demək kifayət deyil.

İçkiyə düşkünlüyün məğzini, onun nə demək olduğunu və insana necə tə’sir etdiyini başa düşməyə çalışın. Nəzərə alın ki, içki düşkünü adətən belə bir problemin olduğunu danır və köməkdən imtina edir. Siz onu inandırmalısınız ki, onun spirtli içkilərlə problemi var və köməyə ehtiyac duyur. Bu cür kömək və dayaq ona həmişə lazım olacaqdır. Məgər nail olmaq istədiyiniz məqsəd sərf etdiyiniz qüvvəyə dəymirmi?

Bir zamanlar içki düşkünlüyünün öhdəsindən gəlmiş bir bacı deyir: “Ağsaqqallar çox məhəbbət və canıyananlıq göstərirdilər və onları mənim yanıma göndərdiyi üçün Yeqovaya hər gün minnətdarlığımı bildirirəm. Mənim zehnim indi yenidən aydındır. Və mən Yeqovaya təmiz vicdanla müraciət edə bilirəm. Həmçinin mən bütün yığıncaq görüşlərinə də gedirəm və bu mənə böyük sevinc gətirir”. Bu cür insanlar, məmnuniyyətlə sürünün qeydinə qalaraq, bütün vaxtlarını və güclərini sərf edən ağsaqqallara necə də minnətdardırlar! (1 Peter 5:1, 2).