PODA
1 On ma poda ni si Salomo+ anak ni si Daud+ raja ni halak Israel,+
2 Na disurat lao mangajar-ajari+ jala mangurupi halak asa marbisuk,
Lao mangurupi halak asa mangattusi akka hata na bagas lapatanna.
3 Lao mangajar-ajari halak asa marbisuk,+
Asa tigor marroha,+ malo mamillit dia na denggan,+ jala asa jujur.*
4 Lao mambahen pistar+ halak na so marpengalaman.
Asa dapot ni na poso parbinotoan jala asa manat ibana marpikkir.+
5 Lomo do roha ni halak na marbisuk manangihon jala marsiajar,+
Jala sai dilului halak na malo do poda ni halak na marbisuk+
6 Asa diattusi ibana uppasa dohot tudos-tudos,
Asa diattusi ibana hata na marbisuk dohot tudos-tudos ni nasida.+
7 Biar mida* Jahowa do parmulaan ni parbinotoan.+
Alai anggo halak na oto, dang olo diajari jala diurupi asa marbisuk.+
10 Ale anakku, molo ditogihon pardosa ho mangulahon na jahat, unang ma oloi.+
11 Molo didok nasida, “Beta ihutton ma hami,
Asa tapamate halak na so marsala.
Martabuni ma hita jala tatakkup ma nasida.
12 Taboddut ma nasida songon na binahen ni Kuburan,*
Taboddut ma nasida hippal, songon halak na masuk tu bagasan tanoman.
13 Beta, tabuat ma sude arta ni nasida,
Jala tasippan ma sudena i di jabutta.
14 Ikkon dohot do ho,
Asa tabagi dos na tatakko i.”*
15 Ale anakku, unang ma ihutton nasida.
Sai padao ma dirim sian dalan ni nasida,+
16 Ai marlojong do pat ni nasida mangulahon na jahat,
Jala sai naeng mambunu do nasida.+
17 Molo nungnga diida pidong jaring, aha ma gunana i dibahen.
18 Alani i ma monggop-onggop nasida lao mambunu,
Jala martabuni do nasida lao mambuat hosa ni halak.
19 Songon i ma dibahen pangoto-otoi lao mangalului uttung,
Jala songon i ma muse na lao masa tu nasida.+
20 Jou-jou do bisuk* i+ di dalan.+
Jala gogo do soarana tarbege di tano lapang.+
21 Gora-gora do i di sippang ni dalan na rame.
Di gerbang ni kota didok ibana do,+
22 “Hamu akka na so marpengalaman, sadia leleng nai do hamu sai songon i?
Hamu akka pangarehei, sadia leleng nai do hamu sai mangarehei?
Jala hamu akka na oto, sadia leleng nai do sogo rohamuna tu parbinotoan?+
23 Tangihon ma pissang-pissangku.*+
Dung i usehonokku ma huasokku tu hamu,
Jala paboaokku ma tu hamu akka hatakku.+
24 Ai nungnga jou-jou au, alai dang ditangihon hamu,
Nungnga hubahen tanganku, alai dang adong na parduli,+
25 Sai dialo hamu do sude podakku
Jala dang ditangihon hamu pissang-pissangku,
26 Alani i huparekkeli ma hamu tikki ro jea tu hamu,
Jala hurehei ma hamu tikki mabiar hamu,+
27 Tikki songgop biar ni roha tu hamu songon badai,
Tikki ro jea tu hamu songon halisuksung,
Jala tikki masa hasusaan dohot sitaonon tu hamu.
28 Tikki i sai jou-jou ma nasida tu au, alai dang olo au mangalusi,
Luluan ni nasida ma au, alai dang juppang ni nasida au.+
29 Ai sogo do roha ni nasida tu parbinotoan,+
Jala dang dihabiari nasida Jahowa.+
30 Dang ditangihon nasida podakku,
Jala leas do roha ni nasida tu sude pissang-pissangku.
31 Alani i jaloon ni nasida ma upa ni* pambahenan ni nasida,+
Jala taonon ni nasida ma hasusaan* alani sakkap ni roha ni nasida.
32 Ai na lao mate do halak na so marpengalaman ala sai mangalo,
Jala na lao hancur do halak na oto alani gurbak ni ulu ni nasida.
2 Ale anakku, molo ditangihon ho hatakku
Jala disippan ho parettakku songon arta,+
2 Molo dipatinggil ho pinggolmu lao manangihon bisuk+
Jala dilehon ho roham lao mamboto dia na sittong dohot dia na sala,+
3 Asing ni i, molo jou-jou ho mangido asa boi mangattusi+
Jala dipagogo ho soaram asa dapotmu parbinotoan taringot dia na sittong dohot dia na sala,+
4 Molo sai dilului ho i songon na mangalului perak,+
Jala sai dilului ho i songon na mangalului arta na buni,+
5 Boi ma diattusi ho songon dia makkabiari Jahowa,+
Jala dapotmu ma parbinotoan taringot Debata.+
Jala sian pamanganna do kaluar akka hata na boi mambahen halak mandapot parbinotoan jala boi mangattusi.
7 Disippan Ibana do bisuk dos songon arta tu akka halak na tigor marroha,
Jala Ibana do perisai di akka halak na setia.+
8 Diparrohahon Ibana do akka halak na mangihutton dalan na sittong,
Jala dijaga Ibana do dalan ni halak na setia tu Ibana.+
9 Boi ma diboto ho dia na tigor, dia na sittong, dohot dia na adil,
Jala diboto ho ma sude na denggan.+
10 Molo nungnga masuk bisuk tu bagasan roham+
Jala gabe las roham alani parbinotoan,+
11 Molo manat ho marpikkir, boi ma i manjaga ho,+
Molo diboto ho dia na sittong dohot dia na sala, boi ma i manjaga ho,
12 Boi ma i padaohon ho sian akka ulaon na jahat,
Sian akka halak na makkatahon na so sittong,+
13 Sian akka halak na maninggalhon dalan na sittong
Lao mardalan di dalan na holom,+
14 Sian akka halak na marlas ni roha mangulahon na sala,
Na marlas ni roha mangulahon na jahat,
15 Akka halak na so tigor dalanna
Jala na torus mangoto-otoi.
16 Molo marbisuk ho, boi ma pasidingonmu boru-boru sibabi jalang,*
Boru-boru na so hasea* na manggoda ho,+
17 Na manadikkon suamina na mangalap ibana tikki poso dope ibana+
Jala na so mangingot janjina tu Debatana.
18 Ai na mandapotton hamatean do molo lao tu jabuna,
Jala kuburan do ujung ni dalan lao tu jabuna.+
19 Manang ise na mangulahon seks dohot ibana, dang na lao mulak be,
Dang na lao mulak be nasida tu dalan hangoluan.+
20 Alani i, ihutton ma dalan ni halak na burju
Jala sai ihutton ma dalan ni halak na tigor marroha,+
21 Ai holan halak na tigor marroha do na lao tinggal di tano on,
3 Ale anakku, unang ma lupa ho tu na huajarhon,
Jala sai anggiat ma diulahon ho parettakku sian nasa roham,
2 Asa ganjang umurmu
Jala dame ngolum.+
3 Sai toktong ma ho setia jala patuduhon ma holong ni roha.*+
Bahen ma i gabe kalung di rukkungmu,
Jala suratton ma i di bagasan roham.+
4 Dung i lomo ma roha ni Debata dohot jolma tu ho+
Jala ditanda ma ho halak na marbisuk.
7 Unang ma dirippu ho naung marbisuk ho.+
Alai habiari ma Jahowa jala padao ma akka na jahat,
8 Asa gabe sehat pamatangmu
Jala gabe pir holi-holim.
9 Pasangap ma Jahowa mamakke akka barangmu na arga,+
Mamakke hasil panen na parjolo* sian sude suan-suananmu,*+
10 Dung i gok ma akka gudangmu,+
Jala marusean ma anggur na baru sian pardegean ni anggurmu.
11 Ale anakku, tangihon ma na diajarhon Jahowa,+
Jala unang ma sogo roham tu pissang-pissangna,+
12 Ai dipissang Jahowa do na dihaholongi Ibana,+
Dos songon sahalak ama na mamissang anak hasianna.+
13 Marlas ni roha ma halak na dapotan bisuk+
Jala na mamboto dia na sittong dohot dia na sala.
14 Dumenggan do mandapot i sian mandapot perak,
Jala ummarga do i sian mas.+
15 Ummarga do i sian koral.*
Dang tarpatudos i tu manang aha pe na dihalomohon roham.
16 Ganjang ni umur do di tangan kananna,
Hamoraon dohot hasangapon do di tangan kirina.
17 Las do roha mardalan di akka dalanna,
Jala parohon dame do mandalani sude dalanna.+
18 Gabe songon hau hangoluan do i tu akka halak na marsitiopan tusi,
Jala didok do marlas ni roha akka halak na sai marsitiopan tusi.+
19 Marhite bisuk do Jahowa mambahen tano on.+
Jala denggan do dibahen Ibana langit marhite parbinotoanna.+
20 Marhite parbinotoanna dibola Ibana do aek na bagas
Jala dibahen Ibana do turun nambur sian ombun na di langit.+
21 Ale anakku, unang ma lupahon i.*
Toktong ma ho marbisuk jala sai manat ma ho marpikkir,
22 Asa mangolu ho bahenon ni i
Jala gabe kalung ma i di rukkungmu.
23 Boi ma ho aman mardalan di dalanmu,
Jala dang na lao tartuktuk patmu.+
24 Tikki dipapeak ho dagingmu, dang na lao mabiar ho,+
Papeakonmu ma dagingmu, jala renges ma ho modom.+
28 Unang ma dokkon tu donganmu, “Mulak ma ho! Marsogot pe hulehon pangidoanmi,”
Hape tolap do ho mangalehon i sadari i.
29 Unang ma marsakkap ho mambahen na jahat tu donganmu+
Hape pos do rohana tu ho.
30 Unang ma marbada ho tu na asing molo so adong alana+
Jala dang adong dibahen ibana na jahat tu ho.+
31 Unang ma late roham tu halak na kejam+
Jala unang ma ihutton akka dalanna,
32 Ai sogo do roha ni Jahowa tu pangoto-otoi,+
Alai marale-ale do Ibana tu halak na tigor marroha.+
33 Diburai Jahowa do rumah tangga ni parjahat,+
Alai dipasu-pasu Ibana do rumah tangga ni halak na tigor marroha.+
35 Na lao dipasangap do halak na marbisuk,
Alai na lao dipaila do halak na oto.+
4 Ale anakku, tangihon ma na diajarhon sahalak ama,+
Parrohahon ma i asa manat ho marpikkir,
2 Ai na denggan do hupodahon tu ho,
Jadi ingot ma na huajarhon i.+
4 Dipodai ibana do au jala didok, “Sai anggiat ma toktong disippan ho hatakki di roham.+
Sai oloi ma parettakku asa mangolu ho.+
5 Marsitutu ma ho asa marbisuk jala asa manat ho marpikkir.+
Unang ma lupahon hatakki jala unang ma manirpang ho sian na hudok i.
6 Unang ma tinggalhon i, asa i na manjaga ho.
Haholongi ma i, asa dijaga ho.
7 Marsitutu ma ho asa marbisuk,+ ai i do na upporlu sian saluhutna,
Alai tamba ni i, marsitutu ma asa manat ho marpikkir.+
8 Argai ma i asa sangap ho.+
Ihutton ma i asa dipasangap ho.+
9 Gabe perhiasan na bagak ma i di ulum,
Jala gabe mahkota na uli ma i di ho.”
10 Ale anakku, tangihon jala oloi ma hatakku,
Asa ganjang umurmu.+
12 Tikki mardalan ho, dang adong na mangabbati lakkam,
Jala tikki marlojong ho, dang adong na mambahen ho tartuktuk.
13 Toktong ma ingot akka naung diparsiajari ho, unang ma palua i.+
Jaga ma i, ai hangoluan do i di ho.+
14 Unang ma masuk ho tu dalan ni parjahat,
Jala unang ma mardalan ho di dalan ni halak na jahat.+
16 Ai dang boi nasida modom molo dang diulahon nasida na jahat.
Jala dang mondok-ondok nasida molo dang susa halak dibahen.
17 Ai dos songon roti do di nasida akka na jahat,
Jala dos songon anggur do di nasida akka na kejam.
19 Dos songon na holom do dalan ni parjahat,
Dang diboto nasida aha na mambahen nasida tartuktuk.
20 Ale anakku, parrohahon ma hatakku,
Manat ma tangihon* na hudok on.
21 Unang ma lupahon i,
Sippan ma i di bagasan roham,+
22 Ai hangoluan do i di akka halak na mamparrohahon i+
Jala gabe sehat do pamatang ni nasida alani i.
24 Padao ma dirim sian hata na so tutu,+
Jala padao ma dirim sian hata na mangoto-otoi.
25 Tigor ma ho mamereng tu jolo,
Jala torus ma tatap dalanmu.+
27 Unang ma manirpang ho tu kanan manang tu kiri.+
Mandao ma ho sian na jahat.
5 Ale anakku, parrohahon ma na huajarhon taringot bisuk.
Tangihon ma* na hudok taringot dia na sittong dohot dia na sala,+
2 Asa manat ho marpikkir
Jala akka na sittong na sai dihatahon ho.+
5 Mangalakka do patna turun tu hamatean.
Jala tigor do ibana mardalan tu Kuburan.*
6 Dang dipikkiri ibana dalan tu hangoluan.
Mardalan do ibana tusan tuson, alai dang diboto naeng tudia ibana lao.
7 Ale anakku, tangihon ma au
Jala unang ma lupahon akka na hudok i.
8 Padao ma dirim sian ibana,
Unang ma pajonok tu pintu ni jabuna,+
9 Asa sangap ho diida na asing+
Jala asa unang susa ngolum.+
10 Asa unang habis passarianmu* dibahen halak na asing+
Jala asa unang pinda na sinarim tu jabu ni halak na asing.
11 Molo dang, morong-orong ma ho di ujung ni ngolum
Dung gale ho jala marniang+
12 Dokkononmu ma, “Dang olo au tahe diajari!
Dang olo au dipissang!
13 Dang hutangihon akka na mangajari au
Jala dang huparrohahon akka gurukku.
14 Nungnga naeng hancur au
Jala maila do au di jolo ni bangso ni Debata.”+
15 Inum ma aek na sian sumurmu
Dohot aek na sian mata mualmu.+
16 Tung patut ma marusean aek na sian mata mualmu tu luar,
Jala sabur aek na sian sungem di tano lapang?+
17 Lok ma holan di ho i,
Unang ma lehon i tu halak na asing.+
18 Sai dipasu-pasu ma mata mualmu,
Jala sai marlas ni roha ma ho rap dohot istrim na nialapmu tikki poso,+
19 Dos do ibana songon rusa na bagak, songon hambing tombak na uli.+
Sai toktong ma susuna i pasonang roham.
Jala sai toktong ma holong roham tu ibana alani holongna i.+
20 Alani i anakku, boasa ma targoda ho tu boru-boru sibabi jalang*
21 Ai diida Jahowa do lakka ni jolma,
Jala dipareso Ibana do sude dalanna.+
22 Tarjorat do parjahat alani hasalaanna,
Jala tartali do ibana alani dosana.+
23 Na lao mate ma ibana ala dang olo diajar-ajari
Jala na lao lilu ma ibana alani otona.
6 Ale anakku, molo dijamini ho utang ni donganmu,+
Jala molo marsijalangan ho lao mambahen parjanjian tu halak na asing,+
2 Molo gabe tarjorat ho alani janjim,
Jala gabe tarjorat ho alani hatam,+
3 Nungnga dipasahat ho be dirim tu donganmu ale anakku,
Alani i, ulahon ma on asa malua ho:
Dapotton ma donganmi, patutoru ma dirim, jala mangelek-elek ma ho tu ibana.+
4 Molo so dibahen ho dope songon i, unang ma tarpodom ho,
Manang mondok-ondok matam.
5 Palua ma dirim songon kijang na paluahon dirina sian parburu,
Songon pidong na paluahon dirina sian panjorat pidong.
6 Ale sigurbak ulu, lao ma jo ho marsiajar tu porngis an.+
Parrohahon ma na niulahonna asa marbisuk ho.
7 Nang pe dang adong komandanna, pamimpinna, manang rajana,
8 Diparade nasida do sipanganonna tikki musim panas,+
Jala dipapungu nasida do sipanganon ni nasida tikki musim panen.
9 Ale sigurbak ulu, sadia leleng nai do ho sai modom?
Andigan do ho dungo?
10 Tokkin-tokkin modom, tokkin-tokkin mondok-ondok,
Tokkin-tokkin mangaloppit tangan lao peak-peak,+
11 Hatop ma annon ho marpogos, gabe songon na hona rampok ma ho.
Jala songon na dibuat tentara ma sude artam.+
12 Mangadangi do halak na so marguna dohot halak na jahat lao mangoto-otoi.+
13 Makkidop-idop do matana,+ jala dibahen ibana do tanda mamakke tanganna dohot patna.
15 Alani i, toppu ma masa jea tu ibana,
Jala hancur ma ibana di bagasan sakkidop mata, dang boi be mulak songon na parjolo.+
16 Adong onom na mambahen sogo roha ni Jahowa,
Pitu ma na dihagigihon Ibana:
17 Ginjang ni roha,+ margabus,+ mambunu halak na so marsala,+
18 Marsakkap mangulahon na jahat,+ hatop mangulahon na jahat,
19 Saksi na sai makkatahon na so tutu,+
Dohot halak na mamola-mola akka donganna.+
20 Ale anakku, ulahon ma paretta ni bapakmu,
Jala unang ma leas roham tu poda ni omakmu.+
21 Sai sippan ma i di bagasan roham,
Jala bahen ma i gabe kalung di rukkungmu.
22 Tikki mardalan ho, i ma na manogu-nogu ho,
Tikki modom ho, i ma na manjaga ho.
Jala tikki dungo ho, i ma na mangajar-ajari ho.
23 Dos songon lampu do paretta i,+
Dos songon sinondang do patik,+
Jala dalan tu hangoluan do molo dipissang dohot diajar-ajari.+
25 Unang ma lomo roham tu ibana ala uli rupana+
Jala unang ma targoda ho tu ibana ala main mata ibana,
26 Marpogos do sahalak bawa alani boru-boru na so hasea,+
Jala mago do hosana molo mangalakkup tu istri ni halak.
27 Mungkin do dang matutung abit ni sasahalak molo dibahen api tu andorana?+
28 Manang mungkin do dang tartutung pat ni sasahalak molo mardalan ibana di ginjang ni gara?
29 Songon i ma na masa tu bawa na mangalakkup dohot istri ni halak,
Pasti hona hukum do halak na mangulahon songon i.+
30 Dang pola dileai sahalak panakko
Molo manakko ibana alani malena.
31 Alai molo tardapot, ikkon gararonna do i pitu hali loppit.
Ikkon lehononna do sude na di jabuna.+
32 Manang ise na mangalakkup dohot sahalak borua, halak na oto do i,
Jala na manegai dirina sandiri do ibana disi.+
34 Ai tarrimas do sahalak suami molo cemburu,
Jala dang maralang-alang rohana tikki naeng mambalos.+
35 Nang pe dilehon ho hepeng tu ibana, dang olo ibana manjalo i.
Nang pe dilehon ho barang na arga, dang olo ibana mardame.
7 Ale anakku, tangihon ma hatakku,
Jala sippan ma parettakku songon arta.+
2 Oloi ma parettakku asa mangolu ho.+
Manat ma ihutton akka na huajarhon i songon na binahenmu lao manjaga matam.*
3 Ikkatton ma i di jari-jarim,
Jala suratton ma i di bagasan roham.+
4 Dokkon ma tu bisuk, “Ho ma ibotokku,”
Jala dokkon ma tu parbinotoan, “Ho ma keluargakku,”
6 Sian jandela ni jabukku,
Sian lubang ni jandelakku, huida ma tu toru,
7 Tikki huparrohahon akka halak na so marpengalaman,
Huida ma di tonga-tonga ni akka na poso adong sahalak doli-doli na oto.+
8 Mamolus ma ibana sian dalan na jonok tu jabu ni sahalak boru-boru,
Torus ma ibana mardalan mandapotton jabuna
9 Dung botari, dung holom ari,+
Dung naeng borngin jala golap.
10 Huida ma ro sahalak borua mandapotton ibana,
Songon abit ni boru-boru na so hasea+ do pakkeanna jala licik do ibana.
11 Sigodang hata do ibana jala sijogal rukkung.+
Dang hea ibana so* di jabu.
12 Tokkin-tokkin di luar, tokkin-tokkin di tano lapang,
Jala monggop-onggop do ibana di akka sippang.+
13 Dihaol boru-boru i do ibana jala diumma,
So maila boru-boru i mandok,
14 “Nungnga hulehon pelean pardamean.*+
Jala sadari on nungnga hugarar janjikku.
15 Alani i ma kaluar au mandapotton ho,
Hulului ma ho jala juppangku do ho!
16 Nungnga hubahen seprei ni podomanku na bagak,
Abit linen na sian Mesir na bagak warnana.+
17 Nungnga hupispisson miak mir,* miak gaharu,* dohot kulit manis di podomanku.+
18 Beta, tapapuas ma holong na di rohatta sahat tu manogot,
Marsonang-sonang ma hita alani holongta na marsigorgor on,
19 Ai dang di jabu suamikku,
Lao do ibana tu inganan na dao.
20 Diboan ibana do satas hepeng,
Dang na lao mulak i sahat tu bulan purnama.”
21 Songon i ma dibahen boru-boru i mangarayu doli-doli i lao mangoto-otoi ibana.+
Lambok do hatana lao manggoda bawa i.
22 Pittor diihutton ibana ma boru-boru i songon lombu na diboan tu pamotongan,
Songon halak na oto na dipasung* ala dihukum,+
23 Dung i hona panah ma ate-atena,
Songon pidong na tarjorat, dang diboto ibana na lao mate nama ibana.+
24 Ale anakku, tangihon ma au,
Parrohahon ma na hudok i.
25 Unang ma lean roham mangihutton dalanna.
Unang ma ihutton akka lakkana,+
26 Ai nungnga godang na mate alani ibana,+
Jala nungnga godang halak na dipamate ibana.+
27 Dos songon na lao tu Kuburan* do molo lao tu jabuna.
Dos songon na lao tu inganan ni halak na mate.
8 Jou-jou do bisuk,
Jala dipagogo parbinotoan* do soarana.+
2 Jongjong do ibana di akka pussu ni dolok,+
Di pinggir ni dalan, dohot di akka sippang.
4 “Hujou do hamu ale akka jolma,
Jou-jou do au tu hamu sude.*
5 Hamu akka na so marpengalaman, marsiajar ma asa malo.+
Hamu akka na oto, marsitutu ma asa marbisuk rohamuna.
6 Tangihon ma, ai rikkot do na hudok on,
Jala sittong do na huhatahon.
7 Ai na sittong do na dihusippon babakku,
Jala magigi do bibirhu tu na jahat.
8 Sittong do sude hata na kaluar sian babakku.
Dang adong nanggo sada pe gabus manang na mangoto-otoi.
9 Tutu do i sude di akka halak na mamboto dia na sittong dohot dia na sala
Jala sittong do i di akka halak na mandapot parbinotoan.
10 Pillit ma na huajarhon, unang ma perak,
Jala pillit ma parbinotoan, unang ma mas na dumenggan,+
11 Ai ummarga do bisuk sian koral,*
Dang tarpatudos i tu manang aha pe na dihalomohon roham.
12 Au do bisuk, huboto do dia na sittong dohot na sala.
Nungnga dapottu parbinotoan jala manat do au marpikkir.+
13 Biar mida Jahowa, i ma marsogo ni roha tu na jahat.+
Sogo do rohakku tu ginjang ni roha, tu na pasangappon dirina,+ tu na mangulahon na jahat, dohot tu pangoto-otoi.+
15 Alani au do toktong mamaretta akka raja,
Jala dibahen akka pejabat tinggi hukum na sittong.+
16 Alani au do toktong mamaretta akka pamimpin,
Jala tigor mangadili akka halak na sangap.
17 Huhaholongi do akka halak na makkaholongi au,
Jala manang ise na mangalului au, sai na juppangna do au.+
18 Adong do di au hamoraon dohot hasangapon,
Akka na sittong dohot hamoraon na martahan saleleng ni lelengna.
19 Dumenggan do parbuekku sian mas, gariada dumenggan sian mas murni,
Jala dumenggan do na hulehon sian perak na dumenggan.+
20 Di dalan na tigor do au mardalan,
Di tonga-tonga ni dalan na sittong.
21 Lehonokku ma hamoraon gabe parbagianan ni akka halak na makkaholongi au,
Jala bahenokku do gok akka gudang ni nasida.
22 Au do parmulaan ni sude na ditoppa Jahowa,+
Na parjolo sian sude na binahenna di tikki naung salpu.+
24 Nungnga dibahen au andorang so adong dope aek na bagas,+
Andorang so adong dope mata mual na marbullak-bullak.
25 Nungnga dibahen au andorang so dibahen dope akka dolok,
Andorang so adong dope dolok-dolok,
26 Andorang so dibahen Ibana dope tano on dohot akka ladangna
Andorang so adong dope orbuk na parjolo di tano on.
27 Disi do au tikki dipahembang Ibana langit,+
Tikki dibahen Ibana batas ni langit dohot laut,+
28 Tikki dibahen Ibana ombun na di ginjang,
Tikki dibahen Ibana mata mual di aek na bagas,
29 Tikki dibahen Ibana aturan tu laut
Asa unang lewat aekna sian batas naung ditottuhon,+
Tikki dibahen Ibana fondasi ni tano on,
Au do na gabe hasianna+ ganup ari,
Jala marlas ni roha do au di jolona ganup tikki.+
31 Las do rohakku ala dibahen Ibana tano on lao diingani,
Jala tu jolma do na unlomo rohakku.
32 Ale anakku, tangihon ma hatakku,
Marlas ni roha ma manang ise na mangihutton dalanku.
33 Tangihon ma molo diajar-ajari ho,+ asa marbisuk ho,
Jala unang ma leas roham tusi.
34 Marlas ni roha ma halak na manangihon au
Na tibu ro tu pintukku ganup ari,
Na paima-imahon au di jonok ni pintu ni jabukku.
35 Ai manang ise na manjuppangi au, dapotna ma hangoluan,+
Jala las ma roha ni Jahowa tu ibana.
36 Manang ise na so manjalo au, na parohon jea do ibana tu dirina,
Jala manang ise na marsogo ni roha tu au, na makkaholongi hamatean do i.”+
3 Nungnga disuru ibana lao akka parkarejona borua
Asa jou-jou sian inganan na timbo di kota mandok,+
4 “Manang ise na so marpengalaman, ro ma tuson.”
Didok ibana ma muse tu akka halak na oto,
5 “Ro ma hamu tuson, allang ma rotikku
Jala inum ma anggur naung hucampur.
7 Manang ise na mamissang pangarehei, gabe marlea ma ibana,+
Manang ise na mamissang halak na jahat, gabe marjea do ibana.
8 Unang ma pissang pangarehei, sotung sogo rohana tu ho.+
Pissang ma halak na marbisuk, asa holong rohana tu ho.+
9 Lehon ma parbinotoan tu halak na marbisuk, asa lam marbisuk ibana.+
Ajar-ajari ma halak na tigor marroha, asa tamba na binotona.
10 Biar mida Jahowa do parmulaan ni bisuk,+
Jala parbinotoan taringot Debata Nabadia i+ do na mambahen halak mamboto dia na sittong dohot dia na sala.
11 Gabe ganjang ma umurmu alani au,+
Jala gabe tamba ma ari-ari ni ngolum.
12 Molo marbisuk ho, ho do na maruttung,
Alai molo sai mangarehei do ho, ho do annon na manaon i.
13 Godang do hata ni borua na oto.+
Dang adong parbinotoanna jala dang diboto agia aha.
14 Hundul do ibana di pintu ni jabuna
Di akka inganan na timbo* di kota i,+
15 Dijou ibana do akka halak na lewat,
Akka halak na mardalan di dalanna lao mandok,
16 “Manang ise na so marpengalaman, ro ma tuson.”
Didok ibana ma muse tu akka halak na oto,+
18 Hape dang diboto nasida godang do bakke ni halak di jabuna,
10 Poda ni si Salomo.+
Anak na marbisuk mambahen las roha ni bapakna,+
Alai anak na oto mambahen lungun roha ni omakna.
2 Dang marguna arta na didapot sian hajahaton,
Alai malua do halak sian hamatean molo mangulahon na sittong.+
3 Dang bahenon ni Jahowa male halak na tigor marroha,+
Alai dang saut bahenonna sakkap ni halak na jahat.
5 Anak na marbisuk papunguhon hasil panen tikki musim panas,
Alai modom-modom do anak na pailahon tikki musim panen.+
6 Dapotan pasu-pasu do halak na tigor marroha,+
Alai dipandok halak na jahat do hata na tabo begeon, hape jahat do sakkap ni rohana.
7 Na lao diingot do halak na tigor marroha jala dipasu-pasu,+
Alai dihalupahon do goar ni halak na jahat.+
9 Na lao dame do ngolu ni halak na mangulahon na sittong,+
Alai pasti tardapot do halak na mangoto-otoi.+
10 Halak na mangoto-otoi* mambahen susa na asing,+
Jala na lao marjea do halak na asal mandok hatana.+
11 Parohon hangoluan do hata ni halak na tigor marroha,+
Alai dipandok halak na jahat do hata na tabo begeon, hape jahat do sakkap ni rohana.+
13 Adong do bisuk di bibir ni halak na mamboto dia na sittong dohot dia na sala,+
Alai tu tanggurung ni halak na oto do attuk-attuk.+
14 Disippan halak na marbisuk do parbinotoan dos songon arta,+
Alai parohon jea do hata ni halak na oto.+
15 Dos songon kota na marbenteng do hamoraon* di halak na mamora.
Alai parohon jea do hapogoson di halak na pogos.+
16 Parohon hangoluan do ulaon ni halak na tigor marroha,
Alai parohon dosa do na niula ni halak na jahat.+
17 Manang ise na olo diajar-ajari, dipatudu ibana do dalan tu hangoluan,*
Alai manang ise na so olo dipissang, dibahen ibana do lilu halak na asing.
18 Pargabus do halak na manabunihon sogo ni rohana,+
Jala na oto do halak na paboa-boahon hata na so tutu.
20 Dos songon perak na dumenggan do dila ni halak na tigor marroha,+
Alai dang marguna sakkap ni halak na jahat.
21 Hata ni halak na tigor marroha, manogu-nogu godang halak tu dalan na sittong,+
Alai na lao mate do halak na oto alani otona.+
23 Dos songon meam-meam do ulaon ni halak na so umboto ila di halak na oto,
Alai dapotan bisuk do halak na mamboto dia na sittong dohot dia na sala.+
24 Na lao masa do na dihabiari parjahat tu dirina,
Alai na lao saut do na dihalomohon halak na tigor marroha.+
25 Dang na lao adong be parjahat molo dung salpu badai,+
Alai dos songon fondasi na hot saleleng ni lelengna do halak na tigor marroha.+
26 Sega do ngingi alani cuka jala maniak do mata alani timus,
Songon i ma sigurbak ulu, mambahen susa tuanna.
28 Parohon las ni roha do na dipaima-ima ni halak na tigor marroha,+
Alai na lao salpu do na dipaima-ima ni halak na jahat.+
29 Dos songon benteng na togu do dalan ni Jahowa di halak na so marsala,+
Alai parohon jea do i tu akka halak na jahat.+
31 Parohon bisuk do hata ni halak na tigor marroha,
Alai na lao ditutup do saleleng ni lelengna baba ni halak na mangoto-otoi.
32 Diboto halak na tigor marroha do mandok hata na mambahen las roha,
Alai mangoto-otoi do hata ni parjahat.
11 Magigi do Jahowa mangida halak na mamakke timbangan na so pas,
Alai lomo do rohana tu halak na mamakke timbangan na pas.+
3 Akka ulaon na sittong do na diulahon halak na tigor marroha,+
Alai na lao hancur do halak na licik alani gabusna.+
4 Dang marguna hamoraon* di ari rimas ni Debata,+
Alai na lao malua do halak na mangulahon na sittong sian hamatean.+
5 Akka ulaon na sittong na diulahon halak na so marsala mambahen tigor dalanna,
Alai na lao marjea do halak na jahat alani hajahatonna.+
6 Akka ulaon na sittong na diulahon halak na tigor marroha, i do na paluahon nasida,+
Alai dijorat sakkap ni nasida sandiri do akka halak na licik.+
7 Molo mate parjahat, dohot do mago na diharappon ibana.
Jala mago do gogo na dianggarhonna i.+
8 Malua do halak na tigor marroha sian hasusaan,
Jala gabe halak na jahat do na manaon hasusaan i.+
9 Marjea do na asing alani hata ni halak na jahat,*
Alai malua do halak na tigor marroha ala adong parbinotoanna.+
10 Las do roha ni pangisi ni kota alani pambahenan ni halak na burju,
Jala marsurak do akka halak alani las ni rohana dung suda parjahat.+
11 Gabe dame do sada kota ala dapotan pasu-pasu halak na tigor marroha,+
Alai susa do kota i alani hata ni halak na jahat.+
12 Dileai halak na oto do* donganna,
Alai sai hohom+ do halak na mamboto dia na sittong dohot dia na sala.
13 Dipaboa-boa siganjang dila do rahasia ni donganna,+
Alai dijaga halak na boi dihaporseai do rahasia.
14 Susa do sada bangso molo so adong poda sian halak na marbisuk,
15 Marjea do halak na manjamini utang ni halak na so ditanda,+
Alai dame do ngolu ni halak na so pahatophu marsijalangan lao mambahen parjanjian.
16 Dipasangap do borua na burju,+
Alai mangarampok do bawa na kejam asa mamora.
17 Molo dipatudu sahalak bawa asi ni roha,* parohon laba do i tu dirina sandiri,+
Alai molo kejam sasahalak, parohon jea do i tu ibana.+
18 Dang martahan upa ni halak na jahat,+
Alai martahan sahat tu saleleng ni lelengna do upa ni halak na mangulahon na sittong.+
19 Dapotan hangoluan do halak na toktong mangulahon na sittong,+
Alai tu hamatean do ujung ni halak na sai naeng mangulahon na jahat.
21 Pos ma roham, na lao dihukum do halak na jahat,+
Alai na lao malua do gelleng ni halak na tigor marroha.
22 Dos songon cincin mas na dibahen tu igung ni babi
Songon i ma borua na bagak alai oto.
23 Na denggan do ujung ni sakkap ni halak na tigor marroha,+
Alai parohon rimas do na dipaima-ima halak na jahat.
24 Adong do halak na las rohana mangalehon na adong di ibana, nang pe songon i tamba do na di ibana.+
Alai na lao marpogos+ do halak na holit na so olo mangalehon na adong di ibana.
25 Mamora do halak na las rohana mangalehon na adong di ibana,+
Jala manang ise na mangalehon minum na asing, lehonon ni halak do ibana minum.+
26 Diburai do halak na so olo manggadis hasil ni panenna,
Alai dipasu-pasu do halak na olo manggadis i.
27 Manang ise na sai mangulahon na denggan, lomo do roha ni halak tu ibana,+
Alai manang ise na sai mangulahon na jahat, pasti na jahat i do na masa tu ibana.+
28 Tartuktuk do halak na marhaposan tu hamoraonna,+
Alai dame do ngolu ni halak na tigor marroha, dos songon hau na lomak bulungna.+
29 Dang dapotan manang aha halak na parohon ila* tu keluargana,+
Jala gabe hatoban ni halak na marbisuk do halak na oto.
30 Dos songon hau hangoluan+ do na diulahon halak na tigor marroha,
Jala marbisuk do halak na manjujui donganna asa mangulahon na denggan.+
31 Haru tu halak na tigor marroha na di tano on pe, dilehon do upa,
Suang songon i ma, pasti ma balosonna pambahenan ni halak na jahat dohot akka pardosa!+
12 Halak na lomo rohana diajar-ajari, makkaholongi parbinotoan,+
Alai halak na oto,+ sogo do rohana molo dipissang.
2 Lomo do roha ni Jahowa tu halak na burju,
Alai dihukum Ibana do halak na marsakkap mambahen na jahat.+
3 Dang na lao marhasil halak alani hajahatonna,+
Alai anggo halak na tigor marroha, dos do songon hau na so boi diuppat.
4 Istri na denggan parangena dos do songon mahkota di suamina,+
Alai istri na pailahon dos do songon sahit na mambahen busuk holi-holi ni suamina.+
5 Sittong do pikkiran ni halak na tigor marroha,
Alai mambahen lilu do poda ni halak na jahat.
6 Dos songon jorat na pamatehon do hata ni halak na jahat,+
Alai parohon haluaon do hata ni halak na tigor marroha.+
7 Dang adong be parjahat molo dung dipamate nasida,
Alai dang na lao maruppak+ jabu ni halak na tigor marroha.
9 Tumagon ma dang sangap diida halak alai adong parkarejona,
Sian apala patimbo-timbohon diri hape dang mangan.+
11 Na lao butong do halak na mangula tanona,+
Alai na oto do halak na mangalului akka na so marguna.
12 Late do roha ni parjahat tu parjahat na asing na marhasil mangarampok,
Alai halak na tigor marroha dos do songon hau na togu uratna jala na marparbue.
13 Na lao tarjorat do halak na jahat alani hatana na jahat i,+
Alai na lao malua do halak na tigor marroha sian hasusaan.
14 Dihilala halak do akka na denggan+ sian hata na nidokna,
Jala dapotan upa do ibana sian na niulana.
16 Halak na oto do na pittor patuduhon jut ni rohana,+
Alai marbisuk do halak na so olo mamikkiri hata ni halak na mangaleai.
17 Dihatahon saksi na setia do na sittong,
Alai margabus do saksi na munafik.
18 Dos songon podang na manikkam do akka hata na asal dipandok,
Alai pamaluppon do hata ni halak na marbisuk.+
22 Magigi+ do Jahowa tu pargabus,
Alai lomo do rohana tu halak na setia.
23 Ditabunihon halak na marbisuk do na binotona,
Alai dipatudu-tudu halak na oto do haotoonna.+
26 Manat do dilului halak na tigor marroha inganan parmahanan na dumenggan,
Alai lilu do halak na jahat di dalanna sandiri.
27 Dang olo halak na malas manakkup binatang lao allangonna,+
Alai dos songon arta do halak na ringgas.
28 Tu hangoluan do dalan ni halak na tigor marroha,+
Jala dang adong hamatean di dalan i.
2 Hilalaon ni halak do akka na denggan+ sian hata na nidokna,
Alai holan akka na kejam do na dihalomohon halak na licik.
3 Manang ise na manjaga babana,* na manjaga ngoluna do i,+
Alai manang ise na so boi mangarajai babana, marjea ma ibana.+
4 Godang do sakkap ni roha ni halak na malas, hape dang adong na saut,+
Alai saut do sude sakkap ni roha ni halak na ringgas.+
5 Dihasogohon halak na tigor marroha do gabus,+
Alai pailahon do ulaon ni halak na jahat jala mambahen marlea.
6 Dame do ngolu ni halak na so marsala ala mangulahon na sittong,+
Alai na lao marjea do pardosa alani hajahatonna.
7 Adong do halak na mandok dirina mora, hape dang adong agia aha di ibana.+
Alai adong do halak na mandok dirina pogos, hape godang do artana.
8 Dipakke halak na mora do artana lao paluahon dirina,+
Alai anggo na pogos, dang na lao adong halak na mangancam* nasida.+
11 Hatop do suda hamoraon na mura didapot,+
Alai lam martamba do hamoraon na dipapungu sasaotik.
12 Pahaccitton roha do molo sundat na dipaima-ima roha,*+
Alai dos songon hau hangoluan do molo saut na dipaima-ima i.+
13 Manang ise na so olo manangihon hata, hona hukum do,+
Alai manang ise na olo mangoloi paretta, dapotan upa do.+
14 Parohon hangoluan do na niajarhon ni halak na marbisuk,+
Na padaohon halak sian jorat ni hamatean.
15 Las do roha ni na asing tu halak na marbisuk,
Alai gok do hasusaan di dalan ni halak na licik.
16 Dipakke halak na marbisuk do parbinotoanna lao mangulahon ulaonna,+
Alai dipatudu-tudu halak na oto do haotoonna.+
18 Na lao marpogos jala marlea do halak na so olo diajar-ajari,
20 Gabe marbisuk do manang ise na mardongan tu halak na marbisuk,+
Alai gabe marjea do manang ise pe na mardongan tu halak na oto.+
22 Diparade halak na burju do parbagianan sahat tu pahoppuna,
Alai halak na tigor marroha do na dapotan arta na dipapungu ni pardosa.+
23 Godang do sipanganon sian ladang ni halak na pogos ala diula,
Alai boi do i* mago molo adong na mambahen na so sittong.
24 Manang ise na so olo mamissang* anakna, na so holong do rohana tu anakna i.+
Alai manang ise na makkaholongi anakna, ikkon* pissangonna do anakna i.+
14 Dipajongjong borua na marbisuk do jabuna,+
Alai anggo borua na oto, ibana sandiri do na mangaruppakkon jabuna.
2 Manang ise na mangulahon na sittong, na makkabiari Jahowa do i,
Alai manang ise na mangoto-otoi, na mangaleai Ibana do i.
3 Dos songon attuk-attuk do baba ni halak na oto, na ginjang rohana tikki makkatai,
Alai anggo hata ni halak na marbisuk, boi do i manjaga nasida.
4 Molo so adong lombu, ias do palakka,
Alai godang do hasil ni panen alani gogo ni lombu jantan.
5 Dang olo margabus saksi na setia,
Alai sai margabus+ do saksi na munafik.
6 Sai dilului pangarehei do bisuk, alai dang dapotna,
Hape mura do dapot ni halak na marbisuk parbinotoan.+
7 Padao ma dirim sian halak na oto,
Ai dang adong dapotmu parbinotoan sian hatana.+
8 Diboto halak na malo do tudia ibana lao, ai marbisuk do ibana,
10 Roha i sandiri do na mangattusi lungun ni rohana,
Jala dang adong na boi makkilala las ni rohana.
11 Na lao maruppak do jabu ni halak na jahat,+
Alai hot do kemah ni halak na tigor marroha.
13 Nang pe mekkel, olo do lungun roha,
Jala olo do lungun ni roha ujung ni las ni roha.
14 Jaloon ni halak na licik do balos ni pambahenanna,+
Alai jaloon ni halak na burju do upa ni na niulana.+
15 Dihaporseai halak na so marpengalaman do sude hata,
Alai dipikkiri halak na marbisuk do ganup lakkana.+
16 Manat do halak na marbisuk mangalakka jala dipadao do dirina sian na jahat,
Alai gumarapus do halak na oto jala papossu tu dirina sandiri.
17 Halak na oto do molo mura-mura muruk,+
Alai molo manat dipikkiri sasahalak na lao bahenonna, sogo do roha ni na asing tu ibana.
18 Dipatudu halak na so marpengalaman do haotoonna,
Alai dapotan parbinotoan do halak na marbisuk.+
19 Na lao marsinggang do halak na jahat di jolo ni halak na burju,
Jala na lao marsinggang do parjahat di gerbang ni halak na tigor marroha.
20 Molo pogos halak, donganna sandiri pe sogo do rohana tu ibana,+
Alai godang do dongan ni halak na mora.+
21 Mardosa do manang ise na leas rohana tu donganna,
Alai marlas ni roha do halak na marasi ni roha tu na pogos.+
22 Na lao lilu do halak na marsakkap mangulahon na jahat.
Alai manang ise na marsakkap na denggan, dipatuduhon halak do holong ni roha* dohot pos ni roha tu ibana.+
23 Adong do laba ni ganup halojaon,
Alai hapogoson+ do na ro molo holan na makkatai.
24 Hamoraonna do mahkota ni halak na marbisuk,
Alai haotoon do bagian ni halak na oto.+
25 Parohon haluaon do saksi na setia,
Alai sai margabus do pangoto-otoi.
26 Halak na makkabiari Jahowa, marpos ni roha do tu Ibana di saluhutna,+
Jala dapot ni akka anakna ma parlinggoman.+
27 Parohon hangoluan do biar mida Jahowa,
Na padaohon halak sian jorat ni hamatean.
28 Molo godang rakyat, sangap ma raja,+
Alai dang marhuaso be ibana molo so adong rakyatna.
30 Sehat do pamatang molo dame roha,
Alai dos songon sahit na mambahen busuk holi-holi do late ni roha.+
31 Manang ise na mangoto-otoi halak na pogos, na mangaleai Sitoppa ibana do i,+
Alai manang ise na marasi ni roha tu na pogos, na pasangappon Debata do i.+
32 Na lao marjea do halak na jahat alani hajahatonna,
Alai na lao martahan do halak na tigor marroha ala diulahon ibana na sittong.+
33 Mian do bisuk di roha ni halak na malo,+
Alai sai dipaboa-boa halak na oto do na binotona.
34 Lam togu do sada bangso molo diulahon na sittong,+
Alai gabe maila do bangso i molo diulahon dosa.
35 Lomo do roha ni raja tu parkarejona na marbisuk,+
Alai muruk do ibana tu parkarejona na pailahon.+
2 Dihatahon halak na marbisuk do akka na denggan sian na binotona,+
Alai akka haotoon do na dipandok halak na oto.
3 Diida Jahowa do saluhut na di tano on,
Diparrohahon Ibana do halak na burju dohot halak na jahat.+
5 Dang diargai halak na oto na diajarhon bapakna,+
Alai ditangihon halak na marbisuk do pissang-pissang.+
6 Godang do barang na arga di jabu ni halak na tigor marroha,
Alai parohon jea do passarian ni halak na jahat.+
7 Parbinotoan do na dipaboa halak na marbisuk,+
Alai anggo halak na oto, dang songon i di bagasan rohana.+
8 Magigi do Jahowa tu pelean ni halak na jahat,+
Alai lomo do rohana manangihon tangiang ni halak na tigor marroha.+
9 Sogo do roha ni Jahowa tu dalan ni halak na jahat,+
Alai dihaholongi Ibana do halak na marsitutu mangulahon na sittong.+
10 Dang lomo roha ni halak na maninggalhon dalan na denggan molo dipissang,+
Alai na lao mate do manang ise na so olo dipissang.+
11 Haru Kuburan* dohot inganan hamagoan* patar do i di jolo ni Jahowa.+
Tarlumobi ma roha ni jolma!+
12 Dang lomo roha ni sipangarehei tu halak na mamissang ibana.+
Dang olo ibana manjalo poda tu halak na marbisuk.+
13 Minar do bohi molo las roha,
Alai gabe mandele+ do molo lungun roha.
15 Porsuk do ari-ari ni halak na marsak,+
Alai halak na marlas ni roha, torus do songon halak na marpesta.+
17 Dumenggan do mangallang sapiring sayur mardongan holong ni roha+
Sian apala mangallang jagal lombu na mokmok alai mardongan jut ni roha.+
18 Tubu do parbadaan+ dibahen halak na mura muruk,
Alai sae do parsoalan dibahen halak na so mura muruk.+
19 Dos songon pagar na sian suga-suga do dalan ni sigurbak ulu,+
Alai dos songon dalan na denggan do dalan ni halak na tigor marroha.+
21 Las do roha ni halak na oto di haotoonna,+
Alai tigor do mardalan halak na mamboto dia na sittong dohot dia na sala.+
23 Las do roha ni halak molo sittong alusna,+
Jala massai denggan do hata sakkababa na didok pas di tikkina.+
24 Di dalan na tu hangoluan do halak na marbisuk, i ma dalan na tu ginjang,+
25 Ruppakkonon ni Jahowa do jabu ni siginjang roha,+
Alai hot do bahenonna parbalokan ni ina na mabalu.+
26 Sogo do roha ni Jahowa tu sakkap ni halak na jahat,+
Alai lomo do rohana tu akka hata na denggan.+
27 Halak na mangoto-otoi lao mandapot uttung, parohon jea* do tu keluargana,+
Alai sai mangolu do halak na so olo manjalo suap.+
28 Jolo dipikkiri halak na tigor marroha do hata na lao sidohononna,+
Alai akka na jahat do dipandok halak na jahat.
29 Mandao do Jahowa sian halak na jahat,
Alai ditangihon Ibana do tangiang ni halak na tigor marroha.+
31 Halak na olo manangihon pissang-pissang na parohon hangoluan
Di jabu ni halak na marbisuk+ do ibana tinggal.
32 Manang ise na so olo diajar-ajari, na so arga do ngoluna di ibana,+
Alai manang ise na manangihon pissang-pissang, dapotna do parbinotoan.+
16 Diparade jolma do na lao sidohononna,
Alai na sian Jahowa i do hatahononna.+
3 Marhaposan tu Jahowa ma ho manang aha pe na niulam,+
Asa marhasil bahenonna sakkapmu.
4 Dipakke Jahowa do manang aha pe lao pasautton sakkapna,
Dohot ma i pamatehon akka parjahat.+
5 Magigi do Jahowa tu halak na ginjang roha.+
Tung so malua do nasida sian hukuman.
6 Disalpuhon halak na setia jala na patuduhon holong ni roha* do hasalaan,+
Jala dang olo halak mangulahon na jahat ala makkabiari Jahowa.+
7 Molo lomo roha ni Jahowa tu dalan ni sahalak jolma,
Boi do bahenonna mardame akka musuna tu ibana.+
8 Dumenggan do otik passarian alai sian dalan na sittong+
Sian apala godang passarian alai dang sian dalan na sittong.+
9 Boi do jolma marsakkap di bagasan rohana,
Alai Jahowa do na manogu-nogu lakkana.+
10 Ikkon na dihalomohon Debata do na dihatahon raja,+
Dang boi bahenonna na so tigor tikki mangadili.+
11 Jahowa do nappuna timbangan na pas,
Jala sude batu ni timbangan na di bagasan tas, Ibana do na mambahen.+
13 Lomo do roha ni akka raja mambege hata na sittong.
Dihaholongi nasida do halak na jujur.+
15 Molo lomo roha ni raja tu sasahalak, marlas ni roha ma ibana.
16 Dumenggan do mangalului bisuk sian apala mas!+
Dumenggan do mamillit parbinotoan sian apala perak.+
17 Halak na tigor marroha padaohon dirina sian dalan tu hajahaton.
Toktong do mangolu manang ise na mapparrohahon dalanna.+
18 Na lao hancur do halak na patimbohon dirina,
Jala na lao tartuktuk do siginjang roha.+
19 Dumenggan do marserep ni roha jala mardongan tu halak na lambok roha+
Sian apala mandapot arta na dirampok sian siginjang roha.
20 Na lao marhasil do halak na marbisuk mangulahon ulaonna,
Jala marlas ni roha do halak na marhaposan tu Jahowa.
21 Molo manat sasahalak marpikkir, gabe ditanda do ibana halak na marbisuk,+
Jala molo denggan dipasahat sasahalak hatana, boi ma mambahen pos roha ni na asing.*+
22 Songon mata mual ni hangoluan do bisuk di halak na marbisuk,
Alai dihukum haotoonna do halak na oto.
23 Manat do halak na marbisuk mandok hatana+
Jala paposson roha do na nidokna.
25 Adong do dalan songon na tigor di roha ni jolma,
Hape tu hamatean do ujungna.+
26 Molo male sasahalak, gabe ringgas ma ibana karejo
Gabe taronjar do rohana gogo karejo ala naeng mangan.+
29 Dioto-otoi halak na jahat do donganna
Jala ditogihon tu dalan na sala.
30 Main mata do ibana tikki mambahen sakkap na jahat.
Mekkel suping do ibana tikki mangulahon sakkapna i.
32 Dumenggan do halak na so parmuruk+ sian sahalak bawa na gogo,
Jala dumenggan do halak na so mura muruk sian halak na boi manaluhon sada kota.+
17 Dumenggan do mangallang sapponggol roti na koring di jabu na dame+
Sian apala mangallang godang sipanganon na tabo di jabu na gok parbadaan.+
2 Gabe dirajai sahalak parkarejo na marbisuk do anak ni tuanna na pailahon,
Dapotan parbagianan do ibana dos songon akka anak ni tuanna i.
4 Hata na mambahen haccit ni roha do na diparrohahon halak na jahat,
Jala akka gabus+ do na ditangihon pangoto-otoi.
5 Manang ise na mangarehei halak na pogos, na mangaleai Sitoppa ibana do i,+
Jala manang ise na marlas ni roha mangida donganna susa, na lao dihukum do ibana.+
6 Dos songon mahkota do akka pahoppu di halak na matua,
Jala natua-tua do na mambahen sangap akka gellengna.
7 Dang suman halak na oto+ mandok na sittong.*
Suang songon i ma, dang patut dokkonon ni pamaretta* hata na so sittong.+
8 Songon batu na massai arga di nappunasa do hadiah,+
Manang tudia pe ibana lao, sai marhasil do ibana bahenonna.+
9 Halak na marholong ni roha do na olo manalpuhon* hasalaan,+
Alai boi do gabe marbada na marale-ale+ molo hasalaan i do na sai dihatai.
10 Unggodang do laba ni sada pissang-pissang tu halak na marbisuk+
Sian apala saratus lissing-lissing tu halak na oto.+
11 Holan naeng mangalo do halak na jahat,
Alai disuru do utusan na kejam lao manghukum ibana.+
12 Tumagon ma pajuppang dohot beruang na mangalului anakna
Sian apala manjuppangi halak na oto.+
13 Molo adong na mambahen na jahat balos ni na denggan,
Na lao maringanan nama hajahaton di jabuna.+
14 Molo dipukka parbadaan dos do i songon na mambukka bendungan,
Andorang so balga parbadaan, lao ma ho sian i.+
15 Manang ise na paluahon halak na jahat manang na mandok halak na tigor marroha marsala,+
Magigi do Jahowa mangida i.
16 Aha ma labana molo tolap na oto mangalului bisuk
Hape dang lomo rohana mangalului i?+
18 Halak na oto do na olo marsijalangan lao mambahen parjanjian
Lao manjamini utang ni donganna.+
19 Manang ise na lomo rohana marbada, pasti do mambahen na sala.+
Jala na mangalului jea do halak na sai marginjang ni roha.*+
20 Dang na lao marhasil halak na mangoto-otoi,+
Jala na lao marjea do siganjang dila.
21 Lungun do roha ni sahalak ama molo oto anakna,
Jala dang adong las ni roha ni sahalak ama molo dang marbisuk anakna.+
23 Dijalo halak na jahat do sipsip suap
Lao papeolhon hukum na sittong.+
24 Sai dipikkiri halak na pistar do songon dia asa marbisuk,
Alai holan na marangan-angan do halak na oto.+
25 Anak na oto mambahen lungun roha ni bapakna
Jala mambahen haccit roha ni omakna.+
26 Dang patut dihukum halak na tigor marroha,
Jala dang patut dipukkul halak na sangap.
28 Gari halak na oto pe, didok do marbisuk ala sai hohom,
Jala halak na so olo makkatai, gabe dietong do halak na mamboto dia na sittong dohot dia na sala.
18 Halak na papulikkon dirina sian na asing, holan lomo ni rohana do na diulahon.
Dang olo ibana mangihutton poda na denggan.
2 Halak na oto dang olo marsiajar manang aha pe sian na asing,
Holan hatana do sibegeon.+
3 Marlea do manang ise na mangulahon na jahat,
Jala na lao dipaila do manang ise na mangulahon na so patut.+
4 Dos songon aek na bagas do hata na nidok ni sasahalak.+
Jala dos songon aek ni sunge na doras do haroro ni bisuk.
5 Dang denggan mamihak tu halak na jahat+
Manang mangabbati halak na tigor marroha mandapot hukum na sittong.+
6 Parohon parbadaan+ do hata ni halak na oto,
Jala hatana do na mambahen ibana naeng attukon ni halak.+
7 Hancur do halak na oto alani pamanganna,+
Jala songon jorat do bibirna di ibana.
8 Songon siallangon na tabo do hata ni halak na paboa-boahon na so sittong.+
Pittor naeng bodduton ni halak do i.+
9 Manang ise na malas karejo
Na marhaha maranggi ma ibana tu pangarampok.+
10 Dos songon menara na togu do goar ni Jahowa.+
Tusi do marlojong halak na tigor marroha lao marlinggom.*+
11 Dos songon kota na marbenteng do arta di halak na mamora,
Jala di pikkiranna, dos songon tembok partahanan do artana i.+
13 Manang ise na mangalehon alus andorang so dibege dope parsoalan na sasittongna,
Haotoon do i jala pailahon dirina sandiri.+
15 Roha na marbisuk mandapot parbinotoan,+
Jala pinggol ni halak na pistar mangalului parbinotoan.
16 Molo mangalehon hadiah sasahalak, gabe dalan ma i di ibana,+
Dalan lao pajuppang dohot akka halak na sangap.
17 Molo adong parsoalan, songon na sittong do hata ni halak na parjolo mangalu-alu,+
Alai molo dung ro alona manukkun,* tarida ma ise na sittong.+
18 Molo dung dibahen undi, sae ma parsoalan,+
Jala sae ma parbadaan ni akka halak na gogo.
19 Ummaol do mambahen mulak roha ni dongan na haccit rohana sian apala manaluhon kota na marbenteng,+
Jala adong do parbadaan na posi na dos songon palang ni gerbang ni kota na maol bukkaon.+
20 Dos songon sipanganon na masuk tu butuha do hata ni sasahalak,+
Hilalaonna do na denggan manang na roa alani hatana i.
21 Marhuaso do dila parohon hangoluan dohot hamatean,+
Songon dia halak mamakke dilana, laos songon i do upa jaloonna.+
22 Halak na mandapot istri na burju, dos do songon na mandapot arta,+
Jala bahenonna do las roha ni Jahowa.+
23 Mangelek do halak na pogos tikki makkatai,
Alai kasar do halak na mamora tikki makkatai.
24 Adong do dongan na sai naeng mambahen na jahat tu donganna,+
Alai adong do dongan na ussolhot sian haha anggi.+
2 Dang denggan molo so adong parbinotoan ni sasahalak,+
Jala na lao mardosa do halak na gumarapus.
3 Haotoon ni sasahalak do na mambahen lilu dalanna,
Jala gabe jut ma rohana tu Jahowa.
4 Godang do dongan ni halak na mamora,
Alai molo halak na pogos, donganna sandiri pe sogo do rohana tu ibana.+
6 Godang do halak mambuat roha ni halak na sangap,
Jala sude do halak naeng mardongan tu halak na jotjot mangalehon hadiah.
7 Sogo do roha ni sude haha anggi ni na pogos tu ibana,+
Haru akka donganna pe mandao do sian ibana!+
Sai mangelek-elek do ibana tu nasida, alai dang adong na parduli.
8 Molo manat sasahalak marpikkir, na makkaholongi dirina do i.+
Jala manang ise na toktong marbisuk, na lao marhasil do i.+
9 Ikkon dihukum do saksi na mandok na so tutu,
Jala na lao mate do halak na sai margabus.+
10 Dang patut mamora halak na oto,
Suang songon i ma, dang patut sahalak pangurupi mamaretta akka pejabat!+
12 Dos songon singa na marauang do molo muruk raja,+
Alai dos songon nambur tu suan-suanan do molo las rohana.
14 Boi do dapot ni halak jabu dohot arta sian bapakna,
Alai holan sian Jahowa do dapot ni halak istri na marbisuk.+
15 Holan na modom do sigurbak ulu,
Jala na lao male do halak na malas.+
16 Toktong do mangolu halak na sai mangoloi paretta ni Debata,+
Alai na lao mate do halak na so olo mangihutton dalan na sittong.+
17 Halak na marasi ni roha tu na pogos dos songon na mangalehon pinjaman tu Jahowa,+
Baloson ni Debata do pambahenanna i.+
18 Ajar-ajari ma anakmu bissan adong dope tikki,+
Asa unang ho na martanggung jawab molo mate ibana.+
19 Ikkon dihukum do halak na mura-mura muruk,
Molo dipalua ho ibana sian hukuman, ikkon mulak-ulak ma bahenonmu songon i.+
21 Godang do sakkap ni roha ni jolma,
Alai lomo ni roha ni Jahowa do na saut.+
22 Arga do halak na patuduhon holong ni roha* tu donganna,+
Jala dumenggan do halak na pogos sian pargabus.
23 Parohon hangoluan do biar mida Jahowa,+
Jala sonang ma modom halak na makkabiari Debata jala dang marjea.+
24 Dipamasuk sigurbak ulu do tanganna tu makkuk na marisi sipanganon,
Alai nanggo pamasukkon sipanganon i pe tu babana, malas do ibana.+
25 Attuk ma pangarehei,+ asa marbisuk halak na so marpengalaman,+
Jala pissang ma halak na marbisuk, asa tamba parbinotoanna.+
26 Manang ise na kejam tu bapakna jala na mangusir omakna,
Anak na pailahon do i jala mambahen marlea.+
27 Ale anakku, molo dang olo be ho diajar-ajari,
Manirpang nama ho sian poda na marisi parbinotoan.
28 Diparekkeli saksi na so marguna do na sittong,+
Jala di halak na jahat, dos songon na mangan do mangulahon na jahat.+
20 Gabe pangarehei do halak alani anggur,+ dang boi be dirajai halak dirina alani alkohol.+
Dang marbisuk manang ise na lilu alani i.+
2 Dos songon na mabiar tu singa na marauang do rakyat na mabiar tu raja.+
Manang ise na mambahen raja muruk, na mangalului jea do i.+
4 Dang olo sigurbak ulu mangula tanona tikki musim dingin,
Gabe mangido-ido ma ibana tikki musim panen ala dang adong agia aha di ibana.*+
5 Dos songon aek na bagas do sakkap ni roha* ni jolma,
Alai boi do halak na marbisuk manimba i.
6 Godang do halak na mandok dirina patuduhon holong,*
Alai maol do mangalului halak na tutu marholong ni roha.
7 Toktong do setia halak na tigor marroha,+
Jala marlas ni roha do akka gellengna.*+
8 Molo hundul raja di tahtana lao mangadili,+
Manat do dipareso ibana saluhutna asa unang adong be na jahat.+
10 Manang ise na so jujur tikki manimbang dohot mangukkur,
Magigi do Jahowa mangida i.+
11 Haru dakdanak pe boi do tandaon sian pangalahona,
Atik na tulus do ibana jala denggan pangalahona.+
12 Pinggol do na mambege jala mata do na mangida,
Alai Jahowa do na mambahen i duassa.+
13 Unang ma holan na modom ho, asa unang marpogos ho.+
Dungo ma ho asa godang siallangonmu.+
14 Sai didok panuhor do, “Dang bagak on, dang bagak on!”
Alai dung lao ibana, dipuji-puji ibana do dirina.+
16 Molo dijamini sasahalak utang ni halak na so ditanda,+ buat ma jaminan* i,
Alai molo dijamini ibana utang ni boru-boru na so hasea,* unang paulak jaminan i.+
17 Molo dapot ni halak sipanganon ala mangoto-otoi, tabo do i diallang ibana,
Alai dukkon i, gabe hira na gok ma batu karikkil di babana.+
18 Saut do sakkap ni roha molo godang na mamodai,+
Jala molo marporang ho ihutton ma poda sian halak na marbisuk.+
19 Halak na jotjot mandok hata na so sittong, dipaboa-boa do rahasia ni donganna.+
Unang ma mardongan tu siganjang dila.
20 Manang ise na mamburai omakna dohot bapakna,
Na lao mittop do lampuna tikki holom.+
21 Olo do halak na jahat gabe na parjolo mandapot parbagianan,
Alai dang na lao parohon pasu-pasu i di ujungna.+
22 Unang ma dok, “Ikkon balosokku do pambahenanna na jahat i!”+
Alai marpos ni roha ma ho tu Jahowa,+ urupanna do ho.+
23 Magigi do Jahowa tu halak na so jujur tikki mamakke timbangan.*
Jala dang denggan molo mamakke timbangan na so pas.
24 Jahowa do na manottuhon tudia jolma ikkon mangalakka,+
Alani i dang tolap jolma mamboto tudia ibana mangalakka.
25 Hona jorat do halak na marjanji tu Debata so jolo dipikkiri,+
Hape dung pe di pudian ni ari dipikkiri ibana sumpana i.+
26 Songon eme na digiling di inganan pardegean asa pulik lakkatna+
Songon i ma raja na marbisuk papulikkon akka parjahat asa unang adong be nasida.+
27 Dos songon lampu ni Jahowa do pambahenan* ni sasahalak,
I do na patuduhon na di bagasan rohana.
28 Molo setia sahalak raja jala dipatuduhon holong ni roha,* i ma na manjaga ibana,+
Molo toktong ibana patuduhon holong,* gabe hot ma tahtana.+
30 Molo dibahen hukuman,* dang adong be hajahaton,+
Jala boi do dipaias roha ni jolma sian na jahat molo diajar-ajari.*
21 Dos songon aek na mardalan do roha ni sahalak raja di tangan ni Jahowa,+
Ibana do na manottuhon tudia pe lomo ni rohana.+
3 Unlomo do roha ni Jahowa tu halak na mangulahon na sittong dohot na mangulahon lomo ni rohana
Sian apala tu halak na mangalehon pelean.+
4 Dosa do ginjang ni roha ni parjahat,
Dos do i songon lampu di parjahat i.+
7 Salpu do parjahat alani hajahatonna,+
Ai dang diulahon nasida na sittong.
8 Dang tigor dalan ni halak na mangulahon dosa,
Alai tigor do dalan ni halak na so marsala.+
11 Molo dihukum pangarehei, gabe marbisuk ma halak na so marpengalaman,
Jala molo toktong marsiajar halak na marbisuk, dapotna ma parbinotoan.*+
12 Diboto Debata do na niulahon ni parjahat dohot keluargana, ai Sittong do Ibana.
Dibahen Ibana do marjea halak na jahat i.+
13 Manang ise na so olo mambege angguk-angguk ni na pogos,
Ibana sandiri pe, dang na lao dialusi tikki jou-jou.+
14 Lehon ma sipsip hadiah, asa unang muruk be sasahalak,+
Jala lehon ma silehon-lehon, asa lambok roha ni na muruk.
15 Las do roha ni halak na tigor marroha mangulahon na sittong,+
Alai magigi do halak na jahat tu ulaon na sittong.
16 Halak na so olo mamakke bisuk,
Na lao dipapungu do ibana rap dohot na mate.+
17 Na lao marpogos do halak na sai marsonang-sonang,+
Jala dang na lao mamora halak na holong rohana tu anggur dohot tu miak.
18 Gabe tobusan do halak na jahat tu halak na tigor marroha,
Songon i ma nang penghianat tu halak na mangulahon na sittong.+
19 Tumagon ma tinggal di padang gurun
Sian apala tinggal rap dohot istri na lomo rohana marbada* jala mura muruk.+
20 Adong do arta dohot miak di jabu ni halak na marbisuk,+
Alai anggo halak na oto, dipasuda do na adong di ibana.+
21 Manang ise na marsitutu mangulahon na sittong jala patuduhon holong*
Boi do ulahononna na sittong jala dapotna ma hangoluan dohot hasangapon.+
22 Boi do halak na marbisuk manaluhon kota ni halak na gogo
Jala boi do diruppakkon ibana benteng na dipangasahon nasida.+
23 Halak na manjaga pamanganna dohot dilana,
Na pasidikkon dirina do ibana sian hasusaan.+
24 Molo adong halak na gumarapus jala pamalo-malohon,
Gabe digoari ma ibana parhata manggang na ginjang marroha jala pamalo-malohon.+
25 Na lao mate do sigurbak ulu dibahen lomo ni rohana,
Ai dang olo ibana karejo.+
26 Holan na di rohana do na dipikkiri ibana sadari manipat,
Alai anggo halak na tigor marroha, dang holit jala olo marbagi.+
27 Magigi do Debata tu pelean ni halak na jahat,+
Tarlumobi ma molo dilehon pelean i huhut marsakkap na jahat.*
28 Na lao salpu do saksi na margabus+
Alai pasti marhasil do halak na paboahon na binegena.
30 Molo adong bisuk, parbinotoan, dohot poda na maralo tu lomo ni roha ni Jahowa,+ dang boi dohonon i sittong.
22 Tumagon do tarbarita goar ni sasahalak sian apala gok artana,+
Jala tumagon do dipasangap sian na dapotan perak dohot mas.
2 On do na mambahen dang marimbar na mamora dohot na pogos:
Jahowa do na manoppa nasida.+
3 Molo dibereng halak na marbisuk adong jea, martabuni do ibana.
Alai anggo halak na so marpengalaman, ditorusson do dalanna gabe marjea* ma ibana.
4 Halak na marserep ni roha jala na makkabiari Jahowa,
Dapotna do hamoraon, hasangapon, dohot hangoluan.+
5 Adong do suga-suga dohot jorat di dalan ni halak na jahat,
Alai anggo halak na makkaholongi hosana, mandao do sian i.+
6 Ajar-ajari ma anakmu* asa mardalan ibana di dalan na ikkon sidalananna,+
Dang na lao manirpang ibana sian i sahat tu na matua.+
7 Dirajai na mamora do na pogos,
Jala gabe hatoban ni halak na mangalehon pinjaman do halak na marutang.+
8 Molo disuan halak akka na so tigor, panenonna ma jea,+
Jala dang marhuaso be ibana mambahen na jahat.+
9 Dapotan pasu-pasu do halak na lomo rohana marbagi,
Ai dilehon ibana do sipanganonna tu na pogos.+
10 Palao ma pangarehei,
Asa marujung parbadaan,
Jala asa unang adong be parsoalan dohot na mangaleai.
11 Halak na tulus jala na sopan makkatai,
Gabe dongan ni raja do ibana.+
13 Didok sigurbak ulu do, “Adong singa di luar!
Pamateonna ma au annon di tonga dalan!”+
14 Songon lubang na bagas do baba ni boru-boru sibabi jalang.*+
Jala na lao madabu do tusi halak na dihukum Jahowa.
16 Manang ise na manipu halak na pogos asa tamba artana,+
Jala manang ise na mangalehon hadiah tu na mamora,
Na lao marpogos do ujungna.
17 Tangihon jala parrohahon ma hata ni halak na marbisuk,+
Asa sian nasa roham ho manjalo parbinotoakki,+
18 Ai gabe las ma roham molo toktong disippan ho i,+
Jala i ma na torus dihatahon ho.+
19 Lehonokku ma parbinotoan tu ho sadari on,
Asa marpos ni roha ho tu Jahowa.
20 Nungnga husuratton di ho
Poda dohot parbinotoan na hupasahat i,
21 Lao mangajari ho taringot akka hata na sittong jala na boi dihaporseai,
Asa boi paboaonmu alus na sittong tu halak na manuru ho.
22 Unang ma rampok halak na pogos, ai pogos do ibana,+
Jala unang ma bahen na kejam tu halak na pogos di gerbang ni kota.+
23 Ai marpihak do Jahowa tu nasida di parsoalan i,+
Jala pamateonna do halak na manipu nasida.
24 Unang ma marale-ale ho tu halak na mura-mura muruk,
Jala unang ma mardongan ho tu parmuruk-muruk,
25 Asa unang diihutton ho dalanna
Jala gabe tarjorat ho.+
26 Unang ma olo ho marsijalangan lao mambahen parjanjian tu na asing,
Lao manjamini utang ni halak.+
27 Ai molo dang tolap ho manggarar i,
Buatonna ma podomanmu.
28 Unang ma papinda parbatasan naung adong sian najolo,
Parbatasan naung dibahen akka ompum.+
29 Hea do diida ho halak na malo mangulahon karejona?
Na lao jongjong ma ibana di jolo ni akka raja,+
Dang di jolo ni halak na so sangap.
23 Molo rap mangan ho dohot sahalak raja,
Jaga ma pangalahom.
2 Nang pe lomo hian roham* mangallang sipanganon na disi,
Rajai ma dirim.*
3 Unang ma patudu na lomo hian roham tu sipanganonna na tabo i,
Asa unang dijorat sipanganonna i ho.
4 Unang ma marsitutu ho mangalului hamoraon,+
Paso ma i jala marbisuk ma ho.*
5 Tikki diida ho hamoraon i, dang disi be i,+
Ai marhabong do i songon lali dung i habang tu langit.+
6 Unang ma allang sipanganon ni halak na holit.
Unang ma patudu na lomo hian roham tu sipanganonna na tabo i.
7 Ai dietongi ibana do sadia godang na diallang ho,
Didok ibana do, “Allang ma, inum ma,” hape dang songon i di bagasan rohana.
8 Utahononmu ma sude na niallangmi
Jala marisuang ma sude hata na denggan na nidokmi.
10 Unang ma papinda parbatasan naung adong sian najolo,+
Jala unang ma buat tano ni halak na so marama.
12 Lehon ma roham tikki diajar-ajari
Jala tangihon ma akka hata na marisi parbinotoan.
Ai molo dipukkul ho ibana, dang pittor mate i.
14 Pukkul ma ibana mamakke tukkot,
Asa malua ibana sian Kuburan.*
17 Unang ma late roham tu pardosa,+
Alai habiari ma Jahowa ganup tikki,+
18 Asa denggan ngolum di ari na naeng ro,+
Jala saut na dipaima-ima roham.
19 Ale anakku, tangihon ma asa marbisuk ho,
Jala parade ma roham lao mardalan di dalan na sittong.
20 Unang ma ihutton* halak na pagodangku minum anggur,+
Manang halak na pagodangku mangallang jagal,+
21 Ai na lao marpogos do halak na jotjot mabuk dohot halak na mokkus,+
Jala abit na maribak-ribak nama pakkeon ni halak na sai modom.
22 Tangihon ma bapakmu, ai alani ibana do ho tubu,
Jala unang ma leas roham tu omakmu ala nungnga matua ibana.+
23 Tuhor* ma hasittongan jala unang ma gadis i,+
Tuhor ma muse bisuk, pissang-pissang, dohot parbinotoan.+
24 Marlas ni roha do sahalak ama molo tigor marroha anakna,
Jala marlas ni roha do sahalak ama molo marbisuk anakna.
25 Marlas ni roha ma omakmu dohot bapakmu,
Jala las situtu ma roha ni omakmu na manubuhon ho.
26 Ale anakku, tangihon ma au sian nasa roham,
Jala anggiat ma lomo roham mangihutton akka dalanku.+
27 Dos songon lubang na bagas do boru-boru sibabi jalang,
28 Monggop-onggop do ibana songon pangarampok,+
Lam godang do bawa na so setia alani ibana.
29 Ise do na susa? Ise do na marsak?
Ise do na marbada? Ise do na marungut-ungut?
Ise do na lukka so adong alana? Ise do na marrara matana?
31 Unang ma panotnoti anggur i, nang pe rara idaon,
Nang pe marhillong di bagasan galas jala tabo inumon.
32 Ai manurbing do i ujungna songon ulok,
Jala dibursikkon do bisana songon ulok na marbisa.
33 Gabe pamereng-merengon ma ho,
Jala didok ho ma akka hata na so sittong.+
34 Gabe songon halak na modom di tonga-tonga ni laut ma ho,
Songon halak na modom di ginjang ni tiang ni kapal.
35 Dokkononmu ma, “Dipukkul nasida do au, alai dang huhilala i.*
Ditumbuk nasida do au, alai dang huingot i.
Andigan do au hehe?+
Asa minum au muse.”*
24 Unang ma late roham tu halak na jahat,
Jala unang ma olo ho mardongan tu nasida,+
2 Ai holan akka na jahat do na di roha ni nasida,
Jala holan akka na jahat do na dihatahon nasida.
5 Marhuaso do halak na marbisuk,+
Jala lam marhuaso do halak alani parbinotoan.
6 Molo marporang ho, ihutton ma poda sian halak na marbisuk,+
Jala boi do monang molo godang na mamodai.+
8 Manang ise na marsakkap mambahen na jahat,
Digoari ma ibana sibahen na jahat.+
9 Parohon dosa do sakkap ni halak na oto,
Jala sogo do roha ni halak tu pangarehei.+
10 Molo metmet roham tikki masa hasusaan,
Moru ma gogom.
11 Palua ma akka halak na naeng dipamate,
Jala abbati ma asa unang diboan akka halak tu pamotongan.+
12 Alai molo didokkon ho, “Dang huboto taringot i,”
Diboto Debata na mamareso roha do i.+
Diboto Ibana do i, ai diparrohahon Ibana do ho
Jala balosonna do tu ganup halak hombar tu na niulana.+
13 Ale anakku, allang ma madu, ai denggan do i.
Jala tung manis do dai ni madu asli.
14 Suang songon i ma, denggan do molo marbisuk ho.+
Ai molo marbisuk ho, denggan ma ngolum di ari na naeng ro,
Jala saut ma na dipaima-ima roham.+
15 Unang ma monggop-onggop ho di jonok ni jabu ni halak na tigor marroha lao mambahen na jahat,
Unang ma ruppakkon ingananna.
16 Ai nang pe madabu halak na tigor marroha sappe pitu hali, hehe do i muse,+
Alai na lao madabu do halak na jahat alani jea, jala dang na lao hehe be i.+
18 Molo dibahen ho songon i, idaon ni Jahowa do i.
Sogo do rohana mangida i, gabe dang muruk be Ibana tu musumi.+
19 Unang ma jut roham* tu parjahat,
Unang ma late roham tu halak na jahat,
20 Ai dang na lao denggan ngolu ni parjahat di ari na naeng ro,+
Jala na lao mittop do lampu ni parjahat.+
21 Ale anakku, habiari ma Jahowa dohot raja.+
Ise ma na mamboto jea na songon dia bahenon ni nasida* tu akka pangalo i?+
23 On ma na nidok ni akka halak na marbisuk:
Dang denggan marpihak tikki mangadili.+
24 Manang ise na mandok tu halak na jahat, “Halak na tigor marroha do ho,”+
Na lao diburai akka halak do ibana jala dileai akka bangso.
26 Molo jujur halak tikki mangalusi, dipasangap* ma ibana.*+
27 Parade ma akka ulaonmu na di luar, jala pasae ma ulaonmu na di ladang,
Dung i pe asa pajongjong jabum.*
28 Unang ma olo ho gabe saksi lao mangalo donganmu molo so boi dipatuduhon ho na sittong na nidokmi.+
Jala unang ma oto-otoi na asing.+
29 Unang ma dok, “Ikkon bahenokku do tu ibana songon na binahenna i tu au.
Ikkon balosokku do pambahenanna i.”+
30 Mamolus ma au sian ladang ni sigurbak ulu,+
Sian porlak anggur ni halak na oto.
31 Huida nungnga tubu be disi ramba-ramba,
Nungnga gok be suga-suga,
Jala nungnga maruppak be tembokna.+
32 Huparrohahon ma i jala hupikkiri,
Huida ma i jala dapottu ma parsiajaran sian i:
33 Tokkin-tokkin modom, tokkin-tokkin mondok-ondok,
Tokkin-tokkin mangaloppit tangan lao peak-peak,
34 Hatop ma annon ho marpogos, gabe songon na hona rampok ma ho.
Jala songon na dibuat tentara ma sude artam.+
25 Akka on ma poda ni si Salomo+ na disurat akka pegawai ni si Hiskia+ raja ni Juda:
2 Dipasangap do Debata ala toktong dirahasiahon Ibana sada parsoalan,+
Jala dipasangap do akka raja ala manat dipareso ibana sada parsoalan.
3 Maol do attusan na di bagasan roha ni raja,
Dos songon timbo ni langit dohot bagas ni laut.
4 Molo dibolokkon akka na kotor sian perak,
Dapot ma perak murni.+
5 Molo dipalao halak na jahat sian jolo ni raja,
Gabe hot ma tahtana alani akka na sittong.+
6 Unang ma pasangap dirim di jolo ni raja,+
Jala unang ma jongjong ho di inganan ni akka halak na sangap,+
7 Ai tumagon do didok ibana tu ho, “Ro ma ho tuson,”
Sian apala dipaila ho di jolo ni akka halak na sangap.+
8 Unang ma pahatophu ho mamboan parsoalanmu tu pengadilan,
Ai molo adong na patuduhon na sala ho, aha ma sibahenonmu?+
9 Pasae ma parsoalanmu tu ibana,+
Alai unang ma paboa-boa rahasiana,*+
10 Ai molo dibege halak i, pailaonna ma ho,
Jala dang boi be dipaso barita na so denggan na pinaboa-boami.*
11 Songon apel na dibahen sian mas jala dipeakkon di talam na sian perak,
Songon i ma hata na didok di tikki na pas.+
12 Songon anting-anting na sian mas dohot perhiasan na sian mas murni,
Songon i ma pissang-pissang ni halak na marbisuk di pinggol ni halak na olo manangihon.+
13 Dos songon salju di tikki musim panas,*
Songon i ma utusan na boi dihaporseai di halak na manuru ibana,
Ai las do roha ni tuanna dibahen ibana.+
14 Songon ombun dohot alogo na so parohon udan,
Songon i ma halak na marhata manggang naeng mangalehon hadiah, hape dang marna saut dilehon.+
15 Molo sabar mangelek-elek, boi do buaton roha ni sahalak pamimpin,
Jala boi do hata na lambok mamonggolhon holi-holi.+
16 Molo dapotmu madu, unang ma pagodangku allang,
Ai molo pagodangku diallang ho, gabe muta do ho.+
17 Unang ma pajotjottu ho lao tu jabu ni donganmu,
Asa unang bosan ibana tu ho jala gabe sogo rohana tu ho.
18 Dos songon attuk-attuk, podang, dohot anak panah na piccur
Songon i ma saksi na mandok na so tutu taringot donganna.+
19 Dos songon ngingi na maponggol manang songon pat na hitir-hitir,
Songon i ma molo marpos ni roha tu halak na so tarparbaga* tikki masa hasusaan.
20 Dos songon halak na mambukka abitna tikki ngali ari
Jala songon cuka na diusehon tu soda
Songon i ma halak na marende tu halak na marlungun ni roha.+
21 Molo male musum,* lehon ma ibana mangan,
Molo mauas, lehon ma ibana minum.+
22 Molo dibahen ho songon i, salpu ma murukna jala lambok ma rohana,*+
Dung i pasu-pasuon ni Jahowa ma ho.
23 Parohon udan do alogo na sian utara,
Jala parohon muruk do molo dipaboa-boa hata na so sittong.+
25 Songon aek na ngali di halak na loja,
Songon i ma barita na denggan sian huta na dao.+
26 Dos songon mata mual na margambo dohot sumur naung masursur,
Songon i ma molo olo halak na tigor marroha mangihutton halak na jahat.
27 Dang denggan molo pagodangku mangallang madu,+
Suang songon i ma, dang denggan molo holan naeng pasangappon diri sandiri.+
28 Dos songon kota naung maruppak tembokna,
Songon i ma halak na mura-mura muruk.+
26 Songon salju tikki musim panas jala songon udan di tikki musim panen,
Suang songon i ma, dang patut halak na oto mandapot hasangapon.+
2 Adong do na mambahen pidong lao jala na mambahen habang burung walet,
Suang songon i ma, dang mungkin diburai sasahalak molo so adong alana.*
3 Tu hoda do lissing-lissing jala tu halode do kokkang,+
Alai tu tanggurung ni halak na oto do attuk-attuk.+
4 Unang ma alusi halak na oto mangihutton haotoonna,
Asa unang sarupa ho tu ibana.
5 Alusi ma halak na oto mangihutton haotoonna,
Asa unang dirippu ibana na marbisuk ibana.+
6 Dos songon halak na mambahen lumpu patna sandiri jala na mangalului jea tu dirina sandiri,
Songon i ma halak na pos rohana pasahatton sada ulaon tu halak na oto.
7 Dos songon pat ni halak na pakpang na mekkat-ekkat mardalan,
Songon i ma poda na nidok ni halak na oto.+
9 Dos songon suga-suga na di tangan ni halak na mabuk,
Songon i ma poda na nidok ni halak na oto.
10 Dos songon halak na asal mamanah jala na mambahen lukka na asing,
Songon i ma molo manggaji halak na oto manang halak na so ditanda.
11 Dos songon biang na mulak lao mangallang uta-utana,
Songon i ma halak na oto na mulak-ulak patuduhon haotoonna.+
12 Hea do diida ho halak na mandok dirina marbisuk?+
Ummura do mangurupi halak na oto sian ibana.
13 Didok sigurbak ulu do, “Adong singa di luar,
Adong singa di tonga dalan!”+
14 Songon pintu na marputar di engselna,
Songon i ma sigurbak ulu na sai peak-peak di podomanna.+
15 Dipamasuk sigurbak ulu do tanganna tu makkuk na marisi sipanganon,
Alai nanggo pamasukkon sipanganon i pe tu babana, loja do dihilala ibana.+
16 Dirippu sigurbak ulu do umbisuk ibana
Sian pitu halak na mangalehon alus na sittong.
17 Dos songon halak na manarik pinggol ni biang,
18 Dos songon halak na rittik na mamakke panah na marapi dohot tombak* na pamatehon,
19 Songon i ma halak na mangoto-otoi donganna dung i mandok, “Holan na margait-gait do au!”+
20 Molo so adong soban, mittop do api,
Molo so adong halak na mandok na so tutu, sae ma parbadaan.+
21 Songon arang na dibahen tu gara jala songon soban na dibahen tu api,
Songon i ma parbada na mambahen lam balga parbadaan.+
22 Songon siallangon na tabo do hata ni halak na paboa-boahon na so sittong.
Pittor naeng bodduton ni halak do i.+
23 Dos songon sapponggol gucci naung maputtar na dilappis perak,
Songon i ma halak na lambok-lambok hatana hape marsakkap na jahat.+
24 Didok halak do akka hata na denggan lao manabunihon sogo ni rohana,
Hape naeng mangoto-otoi do di bagasan rohana.
25 Nang pe lambok-lambok hatana, unang ma porsea ho tu ibana,
Ai gok* do akka na jahat di bagasan rohana.
26 Nang pe margabus halak lao manabunihon sogo ni rohana,
Alai na lao patar do hajahatonna i di jolo ni akka halak.
27 Halak na manggali lubang, ibana sandiri do na madabu tusi,
Jala manang ise na manggulikkon batu, ibana sandiri do tipaon ni batu i.+
28 Sogo do roha ni halak na margabus tu halak na nigabusanna,
Jala parohon jea do halak na mamanggar-manggar na asing.+
27 Unang ma anggarhon na lao bahenonmu marsogot,
Ai dang diboto ho aha na lao masa ganup ari.+
2 Lok ma halak na mamuji ho, unang ma pamanganmu sandiri,
Lok ma na asing na mamuji ho, unang ma bibirmu sandiri.+
3 Borat do batu dohot pasir,
Alai ubborat do hasusaan na binahen ni halak na oto sian na dua i.+
4 Ngeri do mangida halak na tarrimas dohot na mura-mura muruk.*
5 Tumagon do takkas pinaboa hahurangan ni sasahalak, sian apala adong holong ni roha di iba alai dang pinatudu.+
6 Tumagon do haccit roha ala dipissang dongan na setia,+
Sian apala burju sasahalak, hape musu do ibana.*
7 Molo nungnga butong halak, haru mangallang madu asli pe dang lomo be rohana,*
Alai anggo halak na male, haru na paet pe manis do didai.
8 Songon pidong na habang dao sian asarna,
Songon i ma halak na lari sian jabuna.
9 Parohon las ni roha do miak dohot dupa,
Songon i ma dongan na mangalehon poda sian ias ni rohana.+
10 Unang ma lupa ho tu donganmu manang tu dongan ni bapakmu,
Jala unang ma masuk ho tu jabu ni haha anggim tikki masa hasusaan tu ho,
Ai dumenggan do tetangga sian haha anggi na dao.+
11 Ale anakku, marbisuk ma ho jala bahen ma las rohakku,+
Asa boi hualusi manang ise na mangarehei au.+
12 Molo dibereng halak na marbisuk adong jea, martabuni do ibana.+
Alai anggo halak na so marpengalaman, ditorusson do dalanna gabe marjea* ma ibana.
13 Molo dijamini sasahalak utang ni halak na so ditanda, buat ma jaminan* i,
Alai molo dijamini ibana utang ni boru-boru na so hasea,* unang paulak jaminan i.+
14 Molo gogo soara ni sasahalak mangattoi donganna tikki manogot,
Gabe dietong donganna i do i songon na mamburai.
15 Istri na parbada* dos do songon atap ni jabu na bocor tikki udan.+
16 Manang ise na boi pasohon i, boi ma ibana pasohon alogo,
Jala boi ma ibana maniop miak.*
17 Songon bosi na patajompon bosi,
Songon i ma sahalak jolma na mangurupi donganna asa lam denggan mangulahon ulaonna.*+
18 Manang ise na mangurus hau ara, allangonna ma parbuena,+
Jala manang ise na mangurus tuanna, na lao dipasangap do ibana.+
19 Boi do halak mangida dirina di aek,
Suang songon i ma, boi do ditanda sasahalak dirina molo diboto ibana na di bagasan roha ni na asing.
20 Dang marna puas Kuburan* dohot inganan hamagoan,*+
Suang songon i ma, dang marna puas mata ni jolma.
21 Ditutung do perak dohot mas di api asa ias,+
Suang songon i ma, diuji do sahalak jolma tikki dipuji ibana.
22 Tung pe diduda ho halak na oto mamakke andalu,
Dos songon na manduda eme di bagasan losung,
Tong do lokkot haotoonna i di ibana.
23 Ikkon takkas do ditanda ho akka biru-birum.
24 Ai dang martahan hamoraon saleleng ni lelengna,+
Suang songon i ma, dang na lao martahan mahkota ni raja saleleng ni lelengna.
25 Malos do ramba-ramba, dung i tubu ma na baru,
Jala dipapungu ma suan-suanan na di dolok lao allangon ni akka binatang.
26 Ibbulu ni biru-biru jantan do dipakke lao mambahen bajum.
Jala boi do pakkeonmu hambing jantan lao manuhor ladang.
27 Sae do susu ni hambing lao paradehon sipanganonmu,
Paradehon sipanganon tu keluargam, dohot mangalehon mangan akka hatobanmu borua.
28 Lari do halak na jahat hape so adong na mangalele,
Alai anggo halak na tigor marroha, barani do songon singa.+
2 Molo adong akka pangalo di sada luat, gabe jotjot ma margatti pamimpinna,+
Alai boi do toktong mamaretta sahalak pamimpin, molo diurupi halak na marbisuk jala na malo ibana.+
3 Molo adong halak na pogos na mangoto-otoi halak na susa,+
Dos ma ibana songon udan na mangaup sude sipanganon.
4 Dipuji halak na mangalo patik do halak na jahat,
Alai sogo do roha ni halak na mangoloi patik tu nasida.+
5 Dang diattusi halak na jahat dia na tigor,
Alai anggo halak na mangalului Jahowa, boi do diattusi saluhutna.+
6 Tumagon do pogos alai toktong setia,
Sian apala halak na mamora alai roa pangalahona.+
7 Anak na malo do molo dioloi patik,
Alai molo mardongan tu halak na mokkus, na pailahon bapakna do i.+
8 Manang ise na mamora alani bunga ni hepengna na balga,+
Na papunguhon hamoraon do ibana tu halak na burju tu akka na pogos.+
10 Manang ise na mambahen halak na tigor marroha mangulahon na jahat, na lao madabu do ibana tu jorat na binahenna sandiri.+
Alai anggo halak na so marsala, dapotna do akka na denggan.+
11 Sai dirippu na mamora i do na marbisuk ibana,+
Alai anggo halak na pogos na patuduhon bisuk, ditanda ibana do ise na mamora i.+
12 Molo marhuaso halak na tigor marroha, marlas ni roha ma rakyatna,
Alai molo halak na jahat do na marhuaso, martabuni ma akka rakyat.+
13 Manang ise na manabunihon hasalaanna, dang na lao marhasil ibana,+
Alai manang ise na mangakkui hasalaanna jala muba, dapotan asi ni roha do ibana.+
14 Marlas ni roha ma halak na sai manjaga pangalahona,
Alai na lao marjea do sijogal rukkung.+
15 Songon singa na marauang jala songon beruang na mangaroro
Songon i ma halak na jahat na mamaretta halak na dangol.+
16 Pamimpin na so marbisuk, lomo-lomona do mamaretta,+
Alai halak na so olo mangoto-otoi lao mandapot uttung, ganjang ma umurna.+
17 Manang ise na mambunu halak na so marsala, na lao dilele do ibana sahat tu na masuk ibana tu bagasan tanoman.+
Unang ma adong na mangurupi ibana.
19 Na lao godang do sipanganon ni halak na mangula tanona,
Alai na lao marpogos+ do halak na mangalului akka na so marguna.
20 Manang ise na setia, dapotna ma godang pasu-pasu.+
Alai manang ise na naeng hatop mamora, pasti mangulahon na sala.+
21 Dang denggan paimbar-imbarhon jolma.+
Alai olo do halak mangulahon na jahat alani sapponggol roti.
22 Halak na marlate ni roha, marsitutu do mangalului hamoraon,
Hape dang diboto ibana na lao marpogos do ibana.
23 Manang ise na olo mamissang donganna,+ umholong do roha ni halak tu ibana di ujungna+
Sian apala halak na sai mamuji-muji donganna.
24 Manang ise na mangarampok omakna dohot bapakna jala mandok, “Dang sala i,”+
Dongan ni sibahen jea do i.+
26 Manang ise na mangasahon pikkiranna sandiri, halak na oto do i,+
Alai anggo halak na marbisuk, na lao malua do i.+
27 Manang ise na olo mangurupi na pogos, dang na lao hurangan ibana,+
Alai manang ise na so olo mangurupi na pogos, na lao diburai do ibana.
28 Molo marhuaso halak na jahat, martabuni ma akka halak,
Alai molo so adong be parjahat, lam godang ma halak na mangulahon na sittong.+
29 Halak na sai pajogalhon rukkungna nang pe nungnga jotjot dipasingot+
Toppu do i hancur jala dang boi be mulak songon na parjolo i.+
2 Molo godang halak na tigor marroha, marlas ni roha ma akka halak,
Alai molo marhuaso halak na jahat, morong-orong ma akka rakyat.+
3 Manang ise na makkaholongi bisuk, bahenonna do las roha ni bapakna.+
Alai manang ise na mardongan tu boru-boru na so hasea, na pasudahon artana do ibana.+
4 Hot do sada harajaon molo adil rajana mamaretta,+
Alai na lao hancur do i molo olo sasahalak manjalo suap.
5 Halak na olo mamanggar-manggar donganna,
Dos do i songon na mambahen jaring tu pat ni donganna i.+
6 Na lao tarjorat do halak na jahat alani hajahatonna,+
Alai anggo halak na tigor marroha, na lao marsurak do alani las ni rohana.+
7 Diparrohahon halak na tigor marroha do na pogos, asa dapot ni na pogos i hakna,+
Alai anggo halak na jahat, dang parduli nasida tusi.+
8 Gabe marbada do sada kota alani pamola-mola na ginjang roha,+
Alai boi do halak na marbisuk padaohon rimas.+
9 Molo marbada halak na marbisuk dohot halak na oto,
Dang adong laba ni i tu na marbisuk i, ai gabe gaor do jala parohon lea.+
10 Sogo do roha ni pambunu tu halak na so marsala,+
Jala sai naeng dipamate nasida do halak na tigor marroha.*
11 Dang boi dirajai halak na oto dirina* tikki muruk,+
Alai anggo halak na marbisuk, hohom do jala boi dirajai dirina.+
12 Molo olo sahalak pamimpin manangihon gabus,
Gabe jahat ma sude pegawaina.+
13 Dang marimbar na pogos tu halak na mambahen nasida susa,
Ai Jahowa do na mambahen nasida mangolu.
15 Molo diajar-ajari* jala dipissang sasahalak, gabe marbisuk ma ibana,+
Alai molo dipasombu dakdanak mambahen lomo-lomona, na lao pailahon omakna do i.
16 Molo lam godang parjahat tamba ma hajahaton,
Alai idaon ni halak na tigor marroha do tikki dihukum nasida.+
17 Ajar-ajari ma anakmu asa sonang roham,
Jala bahenonna ma las roham.+
18 Molo dang ditogu-togu Debata akka halak, dibahen nasida ma lomo-lomona,+
Alai marlas ni roha do akka halak na mangoloi patik.+
19 Dang boi holan hata bahenon mamissang parkarejo,
Ai nang pe diattusi, dang olo ibana mangihutton i.+
20 Hea do diida ho halak na asal mandok hatana?+
Undenggan do ngolu ni halak na oto di ari na naeng ro sian ibana.+
21 Molo dipamanja-manja sahalak parkarejo mulai sian tikki poso dope ibana,
Dang diboto ibana be haduan mandok mauliate.
22 Tubu do parbadaan molo adong halak na mura muruk,+
Jala jotjot do halak na mura muruk mambahen na sala.+
24 Manang ise na mardongan tu panakko, na parohon jea tu dirina sandiri do i,
Olo do ra disuru ibana gabe saksi,* alai dang paboaonna agia aha.+
25 Manang ise na mabiar tu jolma, na lao tarjorat do i+
Alai halak na marhaposan tu Jahowa, na lao dijaga do i.+
26 Godang do halak na manjuppangi* pamimpin asa diurupi nasida,
Alai Jahowa do na manottuhon dia na sittong tu ganup halak.+
27 Magigi do halak na tigor marroha tu halak na so adil,+
Alai magigi do halak na jahat tu halak na mangulahon na sittong.+
30 On ma akka tona na rikkot sian si Agur anak ni si Jake. Dipaboa ibana do akka tona on tu si Itiel dohot tu si Ukal.
2 Au do na ummoto sian manang ise pe,+
Jala dang malo au songon na asing.
3 Dang hea dope huparsiajari taringot bisuk,
Jala dang adong parbinotoakku taringot Debata Nabadia i.
4 Alusi ma jo on: Ise ma na hea nakkok tu surgo jala turun sian i?+
Ise ma na hea papunguhon alogo mamakke dua tanganna?
Ise ma na hea mambukkus aek di bajuna?+
Ise do na manottuhon akka ujung ni tano on?+
Ise ma goarna jala ise ma goar ni anakna?
5 Ias* do sude hata na didok Debata.+
Ibana do perisai ni akka halak na marlinggom tu Ibana.+
7 Ale Debata, adong dua na hupangido sian Ho,
Lehon ma i tu au andorang so mate au.
8 Urupi ma au asa unang hudok na so sittong jala asa unang margabus au.+
Unang ma lehon tu au hapogoson manang hamoraon.
Lehon ma di au sipanganon na porlu di au.+
9 Ai molo dapottu sude lomo ni rohakku, dang setia be au tu Ho jala dohonokku ma, “Ise haroa Jahowa?”+
Alai unang ma pasombu au marpogos, asa unang manakko au jala gabe marlea goar ni Debatakku.
10 Unang ma paroa-roa parkarejo tu tuanna,
Asa unang diburai ibana ho jala gabe marsala ho.+
13 Adong do akka halak na massai ginjang rohana,
Jala na leas rohana tu na asing.+
14 Adong do akka halak* na ngingina dos songon podang,
Jala osang-osangna dos songon piso,
Diboddut nasida do akka halak na dangol na adong di tano on
Jala diboddut do akka halak na pogos na adong di tonga-tonga ni jolma.+
15 Adong dua boru ni linta na sai mandok, “Dia jo! Dia jo!”
Adong tolu na so hea puas,
Opat na so hea mandok, “Nga sae be i!”
16 On ma i: Kuburan*+ dohot borua na mandul,
Tano na koring,
Dohot api na so hea mandok, “Nga sae be i!”
17 Manang ise na mangarehei bapakna jala na mangalo tu omakna,+
Pulsikkonon ni burung gagak na sian rura* ma matana,
Jala allangon ni akka anak ni lali ma matana i.+
18 Adong tolu na mambahen longang rohakku,
Jala opat ma na so huattusi:
19 Lali na habang di langit,
Ulok na mangissir di dolok batu,
Kapal na marlayar di tonga laut,
Jala doli-doli na rap dohot anak boru.
20 Songon on do na binahen ni istri na so setia tu suamina:
Mangan ma ibana jala dilap ma babana,
Dung i didok ma, “Dang adong hubahen na sala.”+
21 Adong tolu na mambahen hutur-hutur tano on
Jala opat ma na so tartaon ni jolma:
22 Molo gabe raja sahalak hatoban,+
Molo pagodangku mangan halak na oto,
23 Molo mangoli sahalak bawa tu borua na so dihaholongi,*
24 On ma opat binatang na gelleng di tano on,
Alai nungnga marbisuk mulai sian na ditoppa:+
25 Nang pe dang gogo porngis,
Alai diparade nasida do sipanganonna tikki musim panas.+
29 Adong tolu na lakkana mambahen longang roha,
Jala opat na pardalanna mambahen longang roha:
30 Singa, i ma binatang na umgogo sian sude binatang buas,
Dang olo i lari sian manang aha pe.+
31 Dung i biang pamburu, hambing jantan,
Dohot sahalak raja na rap dohot akka tentarana.
33 Molo dipahippal susu, gabe adong ma mentega,
Molo dipisat igung, kaluar ma mudar,
Suang songon i ma, molo adong na tarrimas, tubu do parbadaan.+
31 On ma hata ni Raja Lemuel, i ma tona na rikkot na nilehon ni omakna lao mangajar-ajari ibana:+
2 Aha ma sidohonokku tu ho ale anakku?
Aha ma sidohonokku ale anakku na hutubuhon?
Jala aha ma sidohonokku tu ho ale anakku, na dilehon alani sumpakku?+
3 Unang ma pasuda sude gogom tu akka borua,+
Jala unang ma ihutton dalan na mambahen hancur akka raja.+
4 Ale Lemuel, dang patut akka raja,
Dang patut akka raja manginum anggur
Jala dang patut dohonon ni akka pamimpin, “Didia do siinumokki?”+
5 Ai molo minum nasida, gabe dilupahon ma hukum
Jala dang dilehon nasida be hak ni halak na pogos.
7 Lehon ma nasida minum asa unang diingot nasida be hapogosonna,
Asa unang diingot nasida be sitaonon ni nasida.
8 Makkatai ma ho lao mambela halak na so boi mandok hatana,
Urupi ma sude halak na lao mate asa dapot ni nasida hakna.+
9 Makkatai ma ho jala bahen ma na tigor* tikki mangadili,
Urupi ma halak na dangol dohot na pogos asa dapot ni nasida hakna.+
א [Alef]
10 Tung ise ma na boi mandapot istri na burju?+
Dao do i ummarga sian koral.*
ב [Bet]
11 Pos do roha ni suamina tu ibana,
Jala dang hurangan manang aha suamina i.
ג [Gimel]
12 Saleleng mangolu ibana,
Dibahen ibana do akka na denggan tu suamina, dang akka na jahat.
ד [Dalet]
13 Dipapungu ibana do abit wol dohot abit linen,
Jala massai lomo do rohana karejo.+
ה [He]
14 Dos songon kapal ni partiga-tiga do ibana,+
Diboan do sipanganon sian na dao.
ו [Waw]
15 Nungnga dungo ibana tikki golap dope ari,
Lao paradehon sipanganon tu keluargana,
Jala mangalehon sipanganon tu akka parkarejona borua.+
ז [Zayin]
16 Dung manat dipikkiri, dituhor ibana ma sada ladang.
Disuani ibana ma porlak anggur marhite na sinarina.
ח [Khet]
17 Diparade ibana do dirina lao karejo,+
Jala dipakke ibana do tanganna na gogo i lao mangulahon ulaonna.
ט [Tet]
18 Diboto ibana do dapotna uttung sian tiga-tigana,
Dang mittop lampuna tikki borngin.
י [Yod]
19 Ditiop ibana do hau panggulung ni bonang,
Jala digulung ibana ma bonang na lao pakkeonna.+
כ [Kaf]
20 Diurupi ibana do halak na dangol,
Jala burju do ibana tu halak na pogos.+
ל [Lamed]
21 Tikki musim salju, dang holsoan ibana taringot keluargana,
Ai adong do baju panas ni sude keluargana.
מ [Mem]
22 Dibahen ibana do akka salimut.
Sian abit linen dohot wol na ungu do pakkeanna.
נ [Nun]
23 Ditanda halak do suamina tikki di gerbang ni kota,+
Tikki hundul ibana rap dohot akka pangituai* ni huta i.
ס [Samekh]
24 Dibahen ibana do akka abit linen jala digadis ma i,
Digadis ibana do akka ikat pinggang tu partiga-tiga.
ע [Ayin]
25 Barani do ibana jala sangap do ibana dibahen na asing,
Dang holsoan ibana taringot ari na naeng ro.
פ [Pe]
צ [Tsade]
27 Diparrohahon ibana do akka ulaon ni rumah tanggana,
Jala dang hea malas ibana.+
ק [Qof]
28 Jongjong do akka anakna jala didok nasida do ibana marlas ni roha,
Jongjong do suamina jala dipuji do ibana.
ר [Res]
29 Godang do nian borua na burju,
Alai dang adong na songon ho.
ש [Syin]
30 Boi do tartipu halak alani rupa na bagak, jala parsatokkinan do haulion i.+
Alai na lao dipuji do borua na makkabiari Jahowa.+
ת [Taw]
31 Lehon ma upa tu ibana alani pambahenanna i,+
Jala lok ma dipuji ibana di gerbang ni kota alani ulaonna.+
Manang “adil”.
Manang “Sangap tu”.
Manang “Syeol”. Ida di Kamus.
Manang “Asa satas hita sude”.
Manang “bisuk na sittong”.
Manang “Muba ma ho dung hupissang”.
As. “allangon ni nasida ma parbue ni”.
Manang “Jala butong ma nasida”.
As. “halak na asing”. Olo do ra on halak na so mamboto aturan ni Debata.
As. “halak na asing”. Olo do ra on halak na so mamboto aturan ni Debata.
Manang “na so marsala”.
Manang “holong na manoktong”. Ida di Kamus.
As. “mangussande tu”.
As. “parbue na parjolo”. Manang “na dumenggan”.
Manang “passarianmu”.
Ida di Kamus.
Olo do ra na nidokna dison taringot parange ni Debata na ditaringoti di akka ayat andorang so di ayat on.
Manang “na marutang”.
Manang “tanganmu”.
As. “hatigoran”. Ida di Kamus.
As. “Patinggil ma pinggolmu tu”.
Manang boi do “Manat ma parrohahon”.
As. “Patinggil ma pinggolmu tu”.
As. “bibir”.
As. “halak na asing”. Ida Poda 2:16.
Manang “Syeol”. Ida di Kamus.
Manang “gogom”.
As. “halak na asing”. Ida Poda 2:16.
As. “halak na asing”. Ida Poda 2:16.
As. “halak na asing”. Ida Poda 2:16.
Manang “manjaga anak ni matam”.
As. “halak na asing”. Ida Poda 2:16.
As. “halak na asing”. Ida Poda 2:16.
As. “Dang hea so patna”.
Ida di Kamus.
Gota ni hau na angur. Ida di Kamus.
Na nidokna dison, i ma hau na angur. Dipakke do gotana dohot miakna mambahen parfum.
Manang “diratte”.
Manang “Syeol”. Ida di Kamus.
Manang “parbinotoan taringot dia na sittong dohot dia na sala”.
As. “tu sude anak ni jolma”.
Ida di Kamus.
Manang “bisuk na sittong”.
As. “Nungnga diseat ibana siseatonna”.
Ida di Kamus.
Manang “Syeol”. Ida di Kamus.
As. “diparetta”.
As. “main mata”.
As. “manutup”.
Manang “arta”.
Manang boi do “mardalan do ibana di dalan tu hangoluan”.
Manang “arta”.
Manang “na manimbil sian Debata”.
Manang “Leas do roha ni halak na oto tu”.
Manang “malua”.
Manang “holong na manoktong”. Ida di Kamus.
Manang “jea”.
As. “kejam do asi ni roha ni halak na jahat”.
As. “bibir”.
As. “dila na mandok gabus”.
As. “halak na mangajarhon asa mardame”.
Manang “hatana”.
As. “na mangogapi”.
Manang “na jolo marpanukkun”.
Manang “na diharappon”.
Manang “dipissang”.
Manang “ibana”.
Manang “mangalissing; manghukum”.
Manang boi do “pittor”.
Manang boi do “dioto-otoi na asing”.
Manang “na marsitutu muba”.
Manang “holong na manoktong”. Ida di Kamus.
As. “Alai metmet do roha”.
Manang “Syeol”. Ida di Kamus.
Manang “Abdon”. Ida di Kamus.
Manang “Syeol”. Ida di Kamus.
Manang “ila”.
As. “mambahen pir holi-holi”.
Manang “holong na manoktong”. Ida di Kamus.
Na nidokna dison musim udan saleleng bulan April. Porlu do udan on asa tubu jala marparbue suan-suanan. Ida Lampiran B15.
Manang “na mangelek”.
As. “jala pamalum holi-holi”.
As. “hatigoran”. Ida di Kamus.
As. “mandabuhon undi tu pangkuan”.
Manang “na denggan”.
Manang “pejabat”.
As. “manutup”.
Manang “halak na mambahen timbo gerbangna”.
Manang “Alai koring do holi-holi”.
As. “lao dipatimbo”. Lapatanna, diangkat lam timbo, tu inganan na so boi didungdung jala na aman.
Manang “mamareso”.
Manang “na sai mardandi”.
Manang “holong na manoktong”. Ida di Kamus.
Manang boi do “Dilului ibana do sipanganon tikki musim panen, alai dang adong dapotna manang aha”.
As. “poda”.
Manang “holong na manoktong”. Ida di Kamus.
As. “anakna”.
Ida di Kamus.
As. “abit”.
Manang “halak na so ditanda”.
Manang “mamakke dua timbangan na so sarupa”.
As. “hosa”.
Manang “holong na manoktong”. Ida di Kamus.
Manang “holong na manoktong”. Ida di Kamus.
As. “Molo adong lukka na marsalaon”.
As. “diattuk”.
Manang “sakkap ni rohana”.
Manang “Parohon laba”.
Manang boi do “songon halak na mangalului hamatean”.
Manang “na sai mardandi”.
Manang “botoonna ma na lao bahenonna”.
Manang “na sai mardandi”.
Manang “holong na manoktong”. Ida di Kamus.
Manang “huhut mangulahon ulaon ni halak na so umboto ila”.
Manang “hona hukum”.
Manang “sahalak na poso”.
As. “na adong parbinotoanna”.
As. “halak na asing”. Ida Poda 2:16.
Manang “sahalak anak”.
As. “molo dilissing ibana lao mangajari”.
As. “nefesmu”. Ida “Nefes” di Kamus.
As. “Bahen ma piso tu aru-arum”.
Manang boi do “Unang be marhaposan tu dirim sandiri”.
As. “gogo do na mangappini”.
Manang “sahalak na poso”.
Manang “Syeol”. Ida di Kamus.
As. “ginjalhu”.
Manang “mardongan tu”.
Manang “Lului”.
As. “halak na asing”. Ida Poda 2:16.
Manang “na marpungu lao mandai”.
Manang “dang haccit huhilala”.
Manang “Asa hulului muse anggur i”.
Manang “keluarga”.
Manang “Dang dapotan bisuk na sittong”.
Manang “mohop ate-atem”.
Na nidokna dison, Jahowa dohot raja.
As. “diumma bibirna”.
Manang boi do “Molo dipaboa na sittong, dos songon na mangumma do i”.
Manang “rumah tanggam”.
Manang “rahasia ni na asing”.
Manang “na pinaboa-boam lao mambahen na jahat”.
As. “tikki panen”.
Manang boi do “halak na licik”.
As. “halak na marsogo ni roha tu ho”.
As. “dos ma i songon na mambahen gara tu ginjang ni uluna”.
Manang “na sai mardandi”.
Manang boi do “dang na lao saut molo diburai sasahalak so adong alana”.
Ida di Kamus.
Manang “halak na lewat”.
Manang “hujur”.
As. “Ai pitu”.
As. “na mura-mura muruk dos songon banjir”.
Manang “na marlate ni roha”.
Manang boi do “alai dang sian ias ni roha”.
As. “haru madu asli pe didege-dege do”.
Manang “hona hukum”.
As. “abit”.
Manang “halak na so ditanda”.
Manang “na sai mardandi”.
As. “maniop miak mamakke tangan kananna”.
Manang “na patajompon donganna”.
Manang “Syeol”. Ida di Kamus.
Manang “Abdon”. Ida di Kamus.
Manang “Lehon ma roham tu; Parrohahon ma”.
Manang boi do “Halak na ginjang rohana”.
Manang boi do “Alai marsitutu do halak na tigor marroha asa unang dipamate”.
Manang “pakkilalaanna”.
Manang “dilissing; dihukum”.
Manang “Olo do ra dibege ibana sumpa na mardongan bura”.
Manang boi do “na mambuat roha ni”.
Hata ni Jahowa ias dos songon mas na ias dung ditutung di api.
As. “sundut”.
As. “sundut”.
As. “sundut”.
Manang “Syeol”. Ida di Kamus.
Manang “wadi”. Ida di Kamus.
Manang “na dihasogohon”.
Manang “digattihon”.
Binatang na songon marmut na balga, dang adong ihurna, jala mangolu di tano na marbatu-batu.
Manang “belalang”.
As. “hatigoran”. Ida di Kamus.
Ida di Kamus.
Ida di Kamus.
Manang “Jala dipatudu ibana holong na manoktong”. Ida “Holong na manokktong” di Kamus.