Like nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Zoova i klun titi’n yɛ e yo ɔ!
‘E liɛ nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Anannganman e Ɲanmiɛn’n i klun titi’n yɛ e yo ɔ.’—MISE 4:5.
1. ?Ndɛ mennin yɛ be tɛ kɛ kokowa sa, Mise ndɛ tre 3 su lele 5 nun’n niɔn?
ZOOVA fali ndɛ wie mun wlali i nuan ijɔfuɛ Mise i nuan kɛ ɔ ko kan kle i nvle nunfuɛ mun. Ndɛ sɔ’n yɛle kɛ, ɔ nin sa tɛ yofuɛ mun bé wá yía nun, yɛ Izraɛlifuɛ mɔ be jasoli i wun ti’n, ɔ́ wá tú be fɔ. Sanngɛ, be nga be yo like nga be ko yo naan i bɔbɔ Zoova i klun w’a jɔ titi’n, ɔ́ yrá be su. Ndɛ sɔ mun yɛ be tɛ kɛ kokowa sa, Mise fluwa’n i ndɛ tre 3 lele 5 nun’n niɔn.
2, 3. (a) ?Sa mennin yɛ ɔ fata kɛ Izraɛli kpɛnngbɛn’m be yo ɔ? ?Sanngɛ, ngue yɛ be yoli ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ amun kwla yiyi Mise 3:2, 3 i nun like fa sunnzunlɛ’n nun ɔn?
2 Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n waan: ‘Zakɔbu anunman’m be su kpɛnngbɛn mun, Izraɛli nvle’n nun jɔlɛ difuɛ mun, an sie amun su maan n kan ndɛ n kle amun. ?Nán amun yɛ ɔ fata mɔ an si mmla’n niɔn?’ Nanwlɛ, ɔ ti mɔ be si mmla’n sakpa. ?Sanngɛ, ngue yɛ be yoli ɔ? Mise waan: ‘Sanngɛ kpɔkun sa kpa’n, amun klomɛn i yolɛ, saan sa tɛfuɛ’n cɛ yɛ amun klo i yolɛ ɔ. An yi sran’m be kplo’n nin be nnɛn’n, kpɔkun be owie ngbɛn’n gua su. Be di min sran’m be nnɛn’n, be yi be kplo’n, be bu be owie mun, be kpɛkpɛ be nun kpekpe kɛ nnɛn mɔ be su fa wlɛ i sɛ nun bé tɔ́n’n sa.’—Mise 3:1-3.
3 Amun nian kɛ Izraɛli kpɛnngbɛn’m be kle yalɛfuɛ mun mɔ be ti afɛfuɛ’n, be ɲrɛnnɛn ɔn! Be nga be tie Mise i ndɛ’n, be wunnin sunnzun ase nga ɔ fali’n i wlɛ weiin. Afin kɛ be kun nnɛn titi’n, be dun mmua yi i kplo’n naan b’a kpɛkpɛ nnɛn’n nun b’a tɔn. Wie liɛ’n, nnɛn owie’m be nun luilui’n ti’n, be bubu owie sɔ’m be nun. Kpɔkun, kɛ nga Mise fa kannin sa’n, be tɔn nnɛn’n ɔ nin i owie mun sɛ dan kun nun (Ezekiɛl 24:3-5, 10). Nanwlɛ, like fa sunnzunlɛ sɔ’n, ɔ nin ɲrɛnnɛn nga Mise blɛ su’n mɛn’n i su kpɛnngbɛn tɛtɛ’m be fa kleli sran mun’n, ɔ kɔ likawlɛ dan!
Zoova kunndɛ kɛ e yo sa’n i nuan su
4. ?Ngbaciɛ mennin yɛ ɔ o Zoova nin Izraɛli kpɛnngbɛn’m be afiɛn ɔn?
4 Izraɛli kpɛnngbɛn’m be ayeliɛ’n, ɔ nin Zoova m’ɔ ti Bua Tafuɛ kpa’n i liɛ’n ɔ timan kun mlɔnmlɔn. Kɛ mɔ Izraɛli kpɛnngbɛn sɔ’m be kloman sa nuan su yolɛ’n ti’n, b’a kwlá sasaman nvlefuɛ mun mɔ be ti kɛ bua fa sa’n. Be bɔbɔ be like liɛ m’ɔ lo be’n ti’n, Mise 3:10 waan “kunlɛ” yɛ sɛ é kwlá sé’n, be kun bua mun ɔn. ?Ngue yɛ sa sɔ’n kwla kle e ɔ?
5. ?Ngue yɛ Zoova kunndɛ kɛ sran nga be sie i nvle’n be yo ɔ?
5 Zoova kunndɛ kɛ be nga be sie i nvle’n be yo sa’m be nuan su. I sɔ yɛ andɛ i sufuɛ’m be yo ɔ. Kpɔkun i sɔ yolɛ’n ɔ nin Ezai 32:1 i nun ndɛ’n be kɔ likawlɛ. I waan: “Famiɛn kun ɔ́ nían mmla’n su ɔ́ síe mɛn’n, i awlo lɔ sran dandan’m bé yó sa’m be nuan su.” ?Sanngɛ ngue yɛ Mise i blɛ sufuɛ’m be yo ɔ? ‘Sa kpa’n, be klomɛn i yolɛ, saan sa tɛfuɛ cɛ yɛ be klo i yolɛ ɔ.’
?Sran mennin mun yɛ Ɲanmiɛn tie be srɛlɛ’n niɔn?
6, 7. ?Ndɛ cinnjin mennin yɛ Mise 3:4 yiyili nun ɔn?
6 ?Mise i blɛ’n su sran tɛfuɛ sɔ’m be bu i kɛ Zoova kwla yra be su? Ɔ si’ɛ! Mise 3:4 waan: ‘I sɔ’n ti, cɛn nga bé wá kpán flɛ́ Anannganman’n, ɔ su tɛman be su. Ɔ́ káci i sin sí be, be sa tɛ nga be yoli’n ti.’ Ndɛ sɔ’n ti cinnjin kpa.
7 Sɛ e fa sa tɛ yolɛ’n e cici e ti’n, Zoova su tieman e srɛlɛ’n. I wie yɛle kɛ, sɛ e se kɛ e su Zoova kpɔkun e kunngba’n e yo sa tɛ’n, nn e su di e sa nɲɔn’n nun. Jue Mun 26:4 nun’n, Davidi seli kɛ: ‘E nin finfinfuɛ mun e tranman, e nin gblɛfuɛ mun e sanman nun.’ Sɛ Davidi seli sɔ’n, nán Zoova yɛ ɔ́ tíe sran nga i ɲinfu ɔ fɔn i mmla’n, i srɛlɛ’n niɔn!
Be ɲan wunmiɛn Ɲanmiɛn wawɛ’n i fanngan nun
8. ?Sa mennin su yɛ be buli Mise blɛ su Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be fɔ ɔ?
8 Nanwlɛ, Izraɛlifuɛ’m be su kpɛnngbɛn’m be sa tɛ yolɛ’n cɛnnin o! Be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n be suman Ɲanmiɛn nanwlɛ’n nun. Sran nga ɔ man kpɛnngbɛn aɲinblɔɛfuɛ sɔ’m be like kɛ be di’n, be se i kɛ ‘sa tɛ fi su ɲanman wɔ.’ Sanngɛ, sran nga w’a manman be like’n, be nin i be lɛ i. “I ti siɛn’n,” Zoova waan: ‘Aolia nun like nga ɔ́ bá’n, amun lafi kɔnguɛ ɔ, amun su wunmɛn i kun. Amun su cɛnman laliɛ kun, amun su wunman ase kun, amun ti nun sí. I sɔ blɛ’n nun’n, be nga be ti wun ase’n bé wún ɲannzuɛn. Ɲannzuɛn’n dunman nun ti bé káta be ɲin [annzɛ be kata be nuan wun ndrɛ’n su, NW].’—Mise 3:5-7a.
9, 10. ‘?Kɛ be kata be ɲin [annzɛ ‘be kata be nuan wun ndrɛ’n su’n,’ NW] i bo’n yɛle mennin? ?Yɛ ngue ti yɛ Mise w’a yoman sɔ wie ɔ?
9 ?Ngue ti yɛ bé káta be ɲin [annzɛ ‘be nuan wun ndrɛ’n su ɔ?’ NW] Ɲannzuɛn’n ti’n, Mise i blɛ su sran tɛfuɛ mun be liɛ’n, be nuan wun ndrɛ’n su yɛ be kata ɔ. Ɔ fata kɛ be yo sɔ afin ‘be flɛ Ɲanmiɛn ɔn, ɔ tɛman be su.’ (Mise 3:7b). Zoova siemɛn i su wun tufuɛ’n, ɔ nin sa tɛ yofuɛ kwlaa, be srɛlɛ’n i bo.
10 Mise liɛ’n, ɔ leman sa kun ti m’ɔ fata kɛ ɔ kɛtɛ i ɲin annzɛ [‘ɔ kɛtɛ i nuan wun ndrɛ’n su ɔ.’ NW] Ɲannzuɛn w’a kunmɛn i, afin Zoova tieli i srɛlɛ’n. Mise 3:8 nun’n, amun nian ndɛ nga i bɔbɔ kan’n. I waan: ‘Min liɛ’n, n le wunmiɛn kpa. Anannganman i wawɛ’n i fanngan nun ti srɛ kunman min nanwlɛ dilɛ’n nun.’ Mise i Ɲanmiɛn junman dilɛ’n cɛli kpa, sanngɛ ɔ niannin nun dili. Kɛ i blɛ sɔ’n nun ɔ ɲannin ‘wunmiɛn kpa, Anannganman i wawɛ’n i fanngan nun’n,’ ɔ yoli i fɛ dan! Ɔ maan ɔ lali Ɲanmiɛn i ase kpa. Wunmiɛn sɔ m’ɔ ɲɛnnin i ti’n, ‘sa tɛ nga Zakɔbu i osu nunfuɛ’m be yo’n, sa tɛ nga Izraɛlifuɛ’m be yo’n, ɔ kan kleli be weiin.’
11. ?Wafa sɛ yɛ sran’m be kwla ɲan wunmiɛn naan b’a kan Ɲanmiɛn i ndɛ’n niɔn?
11 Nán klɔ sran wunmiɛn ngunmin yɛ Mise kwla fa boli Ɲanmiɛn i jɔlɛ dilɛ jasin’n kleli sran mun ɔn. Sanngɛ Zoova i wawɛ’n, annzɛ i wunmiɛn’n i fanngan nun yɛ Mise kwla boli jasin’n niɔn. ?Yɛ e li? Sɛ e waan e jasin fɛ’n bolɛ’n yo ye’n, saan Zoova fɛ́ i wawɛ’n súan e bo. Sanngɛ sɛ e ɲinfu e yo sa tɛ’n naan e yacimɛn i yolɛ’n, e jasin fɛ’n bolɛ’n ti ngbɛn. Ɔ maan, sɛ e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ fɛ i wawɛ’n suan e bo’n, ɔ su tɛman su. Saan ‘Ɲanmiɛn i wawɛ’n i fanngan nun’ cɛ yɛ e kwla kan jɔlɛ nga e Si m’ɔ o nglo lɔ’n wá dí’n i ndɛ ɔ. Kɛ e Ɲanmiɛn’n ti e srɛlɛ’n kpɔkun ɔ fɛ i wawɛ’n suan e bo’n, e kwla kan Ɲanmiɛn ndɛ’n i yakpa su kɛ Mise fa kannin’n sa.
12. ?Ngue ti yɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ klikli’m be kwla ‘kannin Ɲanmiɛn ndɛ’n yakpa su ɔ?’
12 Atrɛkpa, amun wla kpɛn Sa Nga be Yoli’n 4:23-31 i nun ndɛ’n su. Maan ɔ yo amun kɛ afuɛ kpɔlɛ ya klikli nun’n, amun ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be nun kun sa. Sran’m be su kunndɛ kɛ amun yaci jasin fɛ’n i bolɛ. Sanngɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ kpa sɔ’m be man be nɛn’n su be srɛ Ɲanmiɛn be se kɛ: ‘Nannan Ɲanmiɛn, nian e wlanwlanlɛ mɔ be wlanwlan e ɔ, i sɔ’n ti siɛn’n, yo maan ɔ sran’m be kan ɔ ndɛ’n i yakpa su.’ ?I agualiɛ su’n yoli sɛ? Kɛ be wieli Ɲanmiɛn i srɛ cɛ’n, lika nga be yiali nun’n kejeli, yɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n yili i wun nglo be kwlaa be nun, naan b’a kan Ɲanmiɛn ndɛ’n yakpa su. I sɔ kunngba’n, maan e srɛ Zoova naan ɔ fɛ i wawɛ’n suan e bo naan e di jasin fɛ’n bolɛ junman’n i juejue su.
13. ?Ngue yɛ ɔ́ wá jú Zerizalɛmu nin Samari be su ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?
13 Amun e sa e sin Mise blɛ’n su lɔ ekun. Mise 3:9-12 waan jɔlɛ difuɛ mɔ be ti sran kunfuɛ’n, be fa adi ninnge mun. Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ mun nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kusu, saan bé tánnin be kalɛ naan b’a kle Ɲanmiɛn i mmla’n, naan b’a kan Ɲanmiɛn i nuan ndɛ’n. I sɔ’n ti’n, sɛ Ɲanmiɛn seli kɛ Zerizalɛmu m’ɔ ti Zida klɔ’m be bo bia’n ɔ́ “búbú mlɔnmlɔnmlɔn’n,” ɔ boman sran fi nuan! Kɛ mɔ Izraɛli kusu i amuɛn sɔlɛ’n nin i sa tɛ yolɛ’n yoli dan ti’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n maan Mise seli kɛ Ɲanmiɛn wá yó maan Samari mɛn’n ɔ́ “búbú.” (Mise 1:6). Nanwlɛ, kɛ afuɛ ya nso afuɛ ablanan (740) nun laa blɛ liɛ nun’n, Asirifuɛ’m be wa sacili Samari klɔ’n, ndɛ sɔ’n kpɛnnin su. Yɛ ɔ yoli Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n i ɲrun (2 Famiɛn Mun 17:5, 6; 25:1-21). Zoova i wawɛ’n i fanngan nun cɛ yɛ maan be kwla boli jasin yaya kɛ ngalɛ sa mun kleli Zerizalɛmu nin Samari ɔ.
14. ?Wafa sɛ yɛ Mise 3:12 kpɛnnin su ɔ? ?Yɛ ngue yɛ ɔ fata kɛ i sɔ’n yo e ɔ?
14 Sa nga Zoova ɔ́ wá fá yí Zidafuɛ’m be su’n, be su kwlá wanndimɛn i bo mlɔnmlɔn. Mise 3:12 seli kɛ Siɔn ɔ́ ‘káci kɛ fie wie mɔ b’a tu i su kacɛ’n sa.’ Andɛ e si kɛ, afuɛ ya nsiɛn nin afuɛ nso (607) nun laa blɛ liɛ nun’n, kɛ Babilɔnifuɛ’m be ko sacili Zida nin Zerizalɛmu klɔ’n, yɛ sa sɔ mɔ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n kannin’n, ɔ kpɛnnin su ɔ. Kɛ Mise kannin ndɛ sɔ’n, ɔ dili afuɛ ya tra su. Sanngɛ, ɔ si kɛ saan ɔ́ kpɛ́n su. I sɔ kunngba’n, ɔ fata kɛ e lafi su kɛ mɛn tɛ kain nga ɔ́ núnnún mlɔnmlɔn ‘Ɲanmiɛn i cɛn’n’ nun.—2 Piɛr 3:11, 12.
Zoova kán sran’m be afiɛn ndɛ
15. ?Sɛ amun waan amun bɔbɔ amún kán ndɛ’n amun liɛ su’n, wafa sɛ yɛ amún yíyí Mise 4:1-4 nun ɔn?
15 Sanngɛ kɛ e sa e sin e angunndan nun Mise i blɛ su’n, e wun i kɛ i sin’n, ɔ su bo wla cicilɛ jasin fɛ kun. Jasin sɔ’n mɔ e kwla wun i Mise 4:1-4 nun’n, ɔ wluwlu sran wun dan! Mise waan: ‘Cɛn wie lele Anannganman i kpɔlɛ’n su sua’n, oka ndɛnndɛn kpa’m be ti su lɔ yɛ bé kó kplɛ́n i ɔ. Kpɔkun mɛn nunfuɛ’m be kwlaa be ti wá yía lɛ. [...] Ɔ́ wá yó sran kpanngban be jɔlɛ difuɛ. Maan i li mɛn dandan kpa’m be tran mmua sɛ, sanngɛ ɔ́ kán be afiɛn ndɛ. Bé fá be tokofi mun bé bó sue, bé fá be cua mun bé bó wlɔsɔ. Nvle kun su faman alɛ wlɛmɛn i nvle uflɛ sin kun, be su sɔnnzɔnman alɛ kunlɛ kun. Sran’m bé dí viɲi fie nin be olivie fie fɔuun [bé tran be viɲi nin be figie bo], sran fi su wlaman be ɲin nglonglo kun. Zoova m’ɔ sie mɛn wunmuan’n yɛ ɔ kɛn i sɔ ɔ.’
16, 17. ?Wafa sɛ yɛ Mise 4:1-4 kpɛn su andɛ ɔ?
16 ?Wan yɛle “sran kpanngban,” ɔ nin ‘mɛn dandan kpa mun’ nga Mise kan be ndɛ’n? Nán mɛn nga nun nvlenvle mun nin be awa’m be ndɛ yɛ ɔ kan ɔn. Sanngɛ, nvlenvle’m be nunfuɛ kwlaa nga dɔ nga su’n, be bo yo kun be su Zoova nanwlɛ’n nun i sua’n m’ɔ ti kɛ kpɔlɛ su sua sa’n nun lɔ’n, be ndɛ yɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n kan ɔn.
17 Mise i ndɛ’n kle kɛ, Zoova i sulɛ mɔ fiɛn kaan sa nunman nun’n, ɔ́ wá trán asiɛ wunmuan’n su. Kɛ é sé yɛ’n, be su kle “sran kpa” mun Zoova i atin’n i su falɛ (Mat. 10:11). Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, be nga be jran Zoova i Sielɛ Blɛ’n i sin’n, Zoova su di be jɔlɛ yɛ ɔ su kan be afiɛn ndɛ. Sran sɔ mun mɔ be ti ‘sran kpanngban kpa’n,’ bé fín ‘ɲrɛnnɛn dan’n’ nun bé fíte (Sa Nglo Yilɛ 7:9, 14). Kɛ mɔ b’a dun mmua b’a fa be tokofi’m b’a bo sue’n ti’n, andɛ be nin be niaan Zoova i Lalofuɛ mun, ɔ nin be wiengu mun be tran fɔuun nun. Nanwlɛ, be wun tranlɛ yo fɛ o!
Like nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Zoova i klun titi’n yɛ é yó ɔ
18. ?Ngue like i nzɔliɛ yɛle ‘viɲi nin figie bo tranlɛ’n?’
18 E blɛ liɛ nga nun mɔ asiɛ wunmuan su srɛ kun sran mun’n, kɛ e wun kɛ sran kpanngban be su suan Zoova i atin’n su falɛ’n, ɔ yo e fɛ kpa. Blɛ nga e su minndɛ i mɔ w’a mantan koko’n, yɛle blɛ mɔ sran kwlaa nga be klo Ɲanmiɛn’n, be su suanman alɛ kunlɛ kun, mɔ sanngɛ bé trán be viɲi’n nin be figie’n be bo’n. Izraɛli blɛ su’n, be ta figie viɲi fie’n nun (Lik 13:6). Viɲi nin figie bo tranlɛ’n, ɔ ti aɲrunɲan nin alaje dilɛ yɛ fɔuun nun tranlɛ’n, be nzɔliɛ. Dɔ nga su’n, kɛ e nin Zoova e afiɛn mantan kpa ti’n, e angunndan’n nun ti fɔuun kpɔkun e di alaje Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. Kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n wá síe asiɛ’n, sran fi su wlaman e ɲin nglonglo kun yɛ é trán fɔuun nun tititi.
19. ?Kɛ be se kɛ like nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Zoova i klun titi’n yɛ é yó’n, i bo’n yɛle mennin?
19 Sɛ e waan Zoova yra e su’n, ɔ fata kɛ e yo like nga e ko yo naan i klun w’a jɔ titi’n. I sɔ ndɛ yɛ Mise 4:5 yiyi nun kpa ɔ. I waan: ‘Like nga nvle kun nga’m be ko yo naan w’a jɔ be amuɛn’m be klun’n, yɛ be yo ɔ. E kusu e liɛ nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Anannganman e Ɲanmiɛn’n i klun titi’n yɛ e yo ɔ.’ Like nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Zoova klun titi’n, ɔ timan be nuan nun ndɛ ngbɛn sa kanlɛ kɛ i yɛ ɔ ti e Ɲanmiɛn’n niɔn. Kusu kannzɛ bɔbɔ asɔnun aɲia’m be bo kɔlɛ’n, ɔ nin jasin fɛ’n bolɛ’n be ti cinnjin’n, sanngɛ nán be ngunmin be yolɛ’n yɛ ɔ ti like nga e ko yo naan w’a jɔ Zoova i klun titi ɔ. Sɛ e waan é yó like nga ɔ ko jɔ Zoova i klun titi’n, ɔ fata kɛ e klo Zoova kpa, e fa e wun e mɛn i yɛ e fa e wla’n kwlaa guɛ i su naan e su i (Matie 22:37). Kpɔkun, kɛ mɔ e ti i sufuɛ’n ti’n, maan like nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Zoova i klun titi’n yɛ e yo i titi ɔ.
20. ?Ndɛ mennin yɛ Mise 4:6-13 kannin ɔn?
20 Siɛn’n, amun fa Mise 4:6-13 naan e nian ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n kan’n. I waan: ‘Zerizalɛmufuɛ mun’ bé wá jáso be klɔ’n su bé kɔ́ ‘lele bé jú Babilɔni.’ I sɔ yɛ afuɛ ya nsiɛn nin afuɛ nso (607) nun laa blɛ liɛ’n nun’n, ɔ juli Zerizalɛmufuɛ’m be su ɔ. Sanngɛ, Mise i ndɛ’n kle kɛ Zidafuɛ wie’m bé sá be sin bé wá kplán Zerizalɛmu klɔ’n, kpɔkun Zoova maan bé núnnún be kpɔfuɛ mun.
21, 22. ?Wafa sɛ yɛ Mise 5:1 kpɛnnin su ɔ?
21 Mise ndɛ tre 5, ɔ kan sa dan kun ekun i ndɛ. I sɔ’n ti’n, amun e fa Mise 5:1-4 naan e nian ndɛ sɔ’n. Mise kan sran kun mɔ Ɲanmiɛn sieli i famiɛn’n i ndɛ. Sran sɔ mɔ ‘i afinliɛ’n fin lalafuɛ nun, ɔ ti alulua’n,’ ɔ́ fín Bɛtleɛmu fíte. Ɔ́ nían sran’m be lika kɛ bua tafuɛ’n fa nian i bua’m be lika’n sa ‘Anannganman i fanngan nun.’ Sanngɛ, nán Izraɛli lɔ kunngba yɛ Famiɛn sɔ’n i dunman’n ɔ́ fú ɔ. I dunman’n fú lele jú ‘mɛn’n i awieliɛ lɔ.’ Famiɛn sɔ’n i wlɛ wunlɛ’n, ɔ kwla yo kekle man mɛn nunfuɛ’m be nun sunman. Sanngɛ e liɛ’n, nán like m’ɔ fia e ɲrun yɛle i sɔ’n.
22 ?Wan yɛle aɲrunɲan sran sɔ’n mɔ bé wá wú i Bɛtleɛmu lɔ, mɔ i dunman’n ɔ́ ‘fú lele jú mɛn’n i awieliɛ lɔ’n niɔn?’ Saan Zezi Klist m’ɔ ti Mɛsi’n cɛ, yɛle sran sɔ’n! Kɛ Famiɛn Erɔdu usali Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ dandan nin mmla klefuɛ’m be kwlaa Mɛsi i awuliɛ lika’n, be seli i kɛ: ‘Bɛtleɛmu m’ɔ o Zide mɛn’n nun lɔ’n i su ɔ.’ Be boli Mise 5:1 i nun ndɛ’n su (Matie 2:3-6). Sran ngbɛn’m be nun kpanngban bɔbɔ be si sɔ wie. Afin, Zan 7:42 se kɛ: ‘?B’a klɛmɛn i Ɲanmiɛn Ndɛ nga be klɛli’n nun kɛ Klist fín Davidi i osu’n nun, b’a klɛmɛn i kɛ ɔ fin Bɛtleɛmu m’ɔ ti Davidi i klɔ’n i su lɔ?’
Nvlenvle’m be kpa yolɛ
23. ?Mise 5:6 i su kpɛnlɛ nun’n, ngue yɛ be yo i dɔ nga su ɔ?
23 Mise 5:5-14 ɔ kan klɔ’n mɔ Asirifuɛ’m bé wá fá mɔ sanngɛ i sɔ’n su cɛman’n, i ndɛ. Kpɔkun, Ɲanmiɛn i klunngbɔ nga ɔ́ wá tú i klɔ nga be ɲin w’a yimɛn i be su’n, ɔ kɛn i ndɛ wie. Mise 5:6 waan Zuifu nga be ka lɛ’n bé wá sá be sin bé kplán be klɔ’n i ekun. Sanngɛ, ndɛ sɔ’n kpɛn su e blɛ liɛ’n nun wie. Afin, Mise waan: ‘Zakɔbu osu nunfuɛ nga be ka lɛ’n be ti’n, nvle kpanngban nga Izraɛlifuɛ sɔ’m be wo be afiɛn’n bé yó kpa, kɛ ninnge mɔ bɔlɛ gua be su’n sa.’ Sunnzun ase klanman sɔ’n, i bo’n yɛle kɛ Zakɔbu, annzɛ Izraɛli osu nunfuɛ nga be ti Ɲanmiɛn liɛ sakpa’n be onga’n be ti’n, Ɲanmiɛn yrá nvlenvle’m be su. Zezi i ‘bua’m be wie mun’ mɔ bé ká asiɛ’n su wa’n, be nin ‘Izraɛlifuɛ nga be ti Ɲanmiɛn liɛ sakpa’n’ be onga’n, be bo ti kun. Be uka sran mun Ɲanmiɛn sulɛ’n nun, ɔ maan sran sɔ’m be yo kpa. (Zan 10:16; Galasifuɛ Mun 6:16; Sofoni 3:9). Ɔ fata kɛ e bu i lɛfuɛ’n i angunndan kpa. Afin, kɛ mɔ e ti Sielɛ Blɛ jasin bofuɛ ti’n, ɔ fata kɛ e kwlaa e yɛyɛ e junman mɔ maan e wiengu’m be yo kpa’n.
24. ?Ngue yɛ Mise fluwa’n i ndɛ tre 3 lele 5 kleli amun ɔn?
24 ?Ngue yɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Mise i fluwa’n i ndɛ tre 3 lele 5 kleli amun ɔn? Atrɛkpa’n, like nga ɔ kleli amun yɛle ndɛ kpɔlɛ nga be lɔngɔ su yɛ’n, ɔ nin wie mun ekun: (1) Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ sran nga ɔ fali be kɛ be sie i nvle’n be yo sa mun i nuan su. (2) Sɛ e ɲinfu e fa sa tɛ yolɛ’n cici e ti’n, Zoova su siemɛn i su e srɛlɛ’n i bo. (3) Ɲanmiɛn wawɛ’n i fanngan nun kunngba cɛ yɛ e kwla di jasin fɛ’n bolɛ junman’n niɔn. (4) Like nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Zoova i klun titi’n yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ. (5) Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n bofuɛ mɔ e ti’n, ɔ fata kɛ e yɛyɛ e junman mɔ maan sran’m be yo kpa’n. ?Ndɛ mennin ekun yɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n i fluwa’n kwla yiyi nun kle e ɔ? Like suanlɛ nga ɔ́ bá lɛ’n, ɔ́ wá yíyí Mise fluwa’n i ndɛ tre nɲɔn kasiɛn’n i nun afɔtuɛ kpakpa’m be nun klé e naan e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n w’a tra ndin kpa.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ be nga be sie i nvle’n be yo sɛ?
• ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn srɛlɛ’n ɔ nin i wawɛ’n be ti cinnjin kpa Zoova i sulɛ’n nun ɔn?
• ?Wafa sɛ yɛ é yó ‘like nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Zoova i klun titi’n’ niɔn?