Maan e si Zoova i atin mun

‘Yi wɔ angunndan’m be nglo kle min. I sɔ nun yɛ ń sí wɔ ɔ.’—Ezipt Lɔ Tulɛ 33:13.

1, 2. (a) ?Kɛ Moizi wunnin kɛ Eziptifuɛ kun su yo Ebre kun i tɛtɛ’n, ngue yɛ ɔ yoli ɔ? (b) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ Moizi si i naan w’a su Zoova kpa ɔ?

BE TALI Moizi Ezipti famiɛn’n i awlo lɔ. Kpɔkun Eziptifuɛ’m be ngwlɛlɛ’n mɔ be fa kle sran dandan mun’n, be fɛli i kwlaa kleli i. Sanngɛ, Moizi si kɛ ɔ timan Eziptifuɛ. I si’n nin i nin’n be ti Ebre. Kɛ ɔ ɲannin afuɛ 40, cɛn kun ɔ ɔli i niaan Izraɛlifuɛ’m be osu nianlɛ. Kɛ Moizi wunnin be nun kun mɔ Eziptifuɛ kun su yo i tɛtɛ’n, w’a tranman lɛ sa ngbɛn w’a nianman. Ɔ tɔli Eziptifuɛ’n su kunnin i. Moizi jrannin Zoova i nvle nunfuɛ’m be sin. Kpɔkun ɔ buli i kɛ, i yɛ Ɲanmiɛn maan i niaan’m bé ɲán be ti ɔ. (Sa Nga Be Yoli’n 7:21-25; Ebre Mun 11:24, 25) Kɛ Ezipti famiɛn’n tili sa sɔ’n, i awlo’n nun sran’m be buli Moizi ɲin keklefuɛ. I sɔ’n ti’n, Moizi wanndili be ɲrun kɛ ɔ́ yó naan b’a kunmɛn i’n ti. (Ezipt Lɔ Tulɛ 2:11-15) Sɛ Moizi kunndɛ kɛ Ɲanmiɛn sin i lika yo ninnge mun’n, ɔ fata kɛ ɔ si Zoova i atin’m be kpa. ?Ɔ́ ló i wun mán Ɲanmiɛn naan ɔ kle i like?—Jue Mun 25:9.

² Moizi ko trannin mɛn uflɛ nun afuɛ 40, kpɔkun ɔ yoli nnɛn kankanfuɛ. Kɛ mɔ Moizi i niaan Ebre’m b’a klomɛn i sa’n, w’a faman be wun ya w’a siemɛn i klun. Sanngɛ, ɔ fɛli i ndɛ liɛ’n wlali Ɲanmiɛn sa nun. Afuɛ kpanngban sɔ’n nun m’ɔ ti kɛ Moizi i niaan’m be wla fili i su’n sa’n, ɔ loli i wun mannin Zoova kɛ ɔ kle i atin mun. W’a yimɛn i bɔbɔ i wun ayɛ. Sanngɛ, Ɲanmiɛn wawɛ’n fanngan nun’n, ɔ seli kɛ: ‘Moizi kusu ti sran kun m’ɔ ti wun ase kanfuɛ dan, asiɛ nga su wa sran fi tomɛn i wun ase kanlɛ’n nun.’ (Kalɛ 12:3) Zoova sinnin Moizi lika kpa ɔ yoli ninnge mun. Sɛ e kusu e yo wun ase kanfuɛ’n, Zoova yrá e su wie.—Sofoni 2:3.

Be sunmɛnnin i

3, 4. (a) ?Junman mennin yɛ Zoova mannin Moizi kɛ ɔ di ɔ? (b) ?Ukalɛ mennin yɛ Moizi ɲɛnnin i ɔ?

³ Cɛn kun’n, Orɛbu oka m’ɔ o Sinai lika’n i wun koko’n i bo lɔ’n, Zoova i anzi’n kannin ndɛ kleli Moizi. Ɔ seli i kɛ: ‘N wunnin min sran nga be o Ezipti lɔ’n be ɲrɛnnɛn’n, kpanlɛ nga be kpannin’n, n tili. N si afɛ ng’ɔ o be su’n. M’an jran kɛ ń wá dé be Eziptifuɛ’m be sa nun naan ń fá be Ezipti mɛn’n nun ń kɔ́ mɛn klanman m’ɔ ti tɛtrɛ kpa’n nun lɔ. Lɔ asiɛ’n yo like ye kpa, i kunngba’n ɔ ti nnɛn tawlɛ klanman.’ (Ezipt Lɔ Tulɛ 3:2, 7, 8) Ndɛ sɔ’n kle kɛ Ɲanmiɛn wá mán Moizi i junman kɛ ɔ di, naan sanngɛ i dilɛ nun’n, ɔ fata kɛ ɔ fa Zoova i atin’n su.

⁴ Zoova i anzi’n seli ekun kɛ: ‘Siɛn’n ń súnman wɔ Ezipti famiɛn’n i wun lɔ. Ko fa Izraɛlifuɛ mɔ be ti min sran mun, naan be tu Ezipti mɛn’n nun lɔ.’ Moizi sisili i bo. W’a bumɛn i kɛ ɔ kwla junman sɔ’n i di. Yɛ i kpa bɔbɔ’n, ɔ kwlá lafiman i bɔbɔ i wunmiɛn’n su. Sanngɛ, Zoova guali Moizi i awlɛn su nzue. Ɔ seli i kɛ: “N jin ɔ sin.” (Ezipt Lɔ Tulɛ 3:10-12) Zoova tinnin Moizi naan ɔ yi atrɛ mun. I liɛ’n, i sɔ’n klé kɛ i bɔbɔ Ɲanmiɛn yɛ ɔ sunmɛnnin i sakpa ɔ. Moizi nin i niaan Aarɔn yɛ be ɔli naan Aarɔn ijɔ i nuan. Ndɛ ng’ɔ fata kɛ be kan’n, ɔ nin sa ng’ɔ fata kɛ be yo’n, Zoova ɔ́ klé be. (Ezipt Lɔ Tulɛ 4:1-17) ?Moizi ɔ́ kwlá nían junman sɔ’n nun dí i kpa?

5. ?Ngue ti yɛ Izraɛlifuɛ’m be ayeliɛ’n miannin Moizi sa ɔ?

⁵ I klikli nun’n, Izraɛlifuɛ’m be lafili Moizi nin Aarɔn be su. (Ezipt Lɔ Tulɛ 4:29-31) Sanngɛ i sɔ’n w’a cɛman lele, ‘Izraɛlifuɛ nga be ti junman’n su kpɛnngbɛn’n kpanngban’ be ijɔli Moizi nin i niaan’n. Afin be waan be ti’n, Famiɛn’n nin i mantanfuɛ’m b’a ‘kpɔ be.’ (Ezipt Lɔ Tulɛ 5:19-21; 6:9) Kɛ Izraɛlifuɛ’m bé tú Ezipti lɔ’n, Eziptifuɛ’m be fali be kakaklolo’m be suli be su. Kɛ Izraɛlifuɛ’m be juli ndɛma jenvie’n i nuan mɔ be wunnin kɛ Eziptifuɛ’m be nin be alɛ kunlɛ kakaklolo’m be su be su’n, be waan nn b’a wie be tra. I sɔ’n ti’n, be plannin Moizi su. ?Sɛ ɔ ti amun’n niɔn, ngue yɛ amun yo ɔ? Izraɛlifuɛ’m be leman nzue su alie, sanngɛ Zoova fanngan nun’n, Moizi seli be kɛ be isa be ninnge mun naan be wɔ. I sin’n, Ɲanmiɛn kpɛli ndɛma jenvie’n nun kpɔkun i osu’n yoli wisiwisi. Ɔ maan Izraɛlifuɛ’m be nantili aunɲan siɛ’n su be sinnin.—Ezipt Lɔ Tulɛ 14:1-22.

Like ng’ɔ ti cinnjin kpa tra be delɛ’n

6. ?Kɛ Zoova súnman Moizi’n, ngue yɛ ɔ tinnin su kleli i ɔ?

⁶ Kɛ Zoova súnman Moizi’n, ɔ tinnin i dunman’n i cinnjin m’ɔ ti’n i su kpa kleli Moizi. Be ɲin m’ɔ fata kɛ ɔ yi dunman sɔ’n, ɔ nin sran ng’ɔ le dunman sɔ’n, ɔ ti like cinnjin kpa. Kɛ Moizi usali dunman sɔ’n su sa’n, Zoova tɛli i su kɛ: ‘N yo maan ɔ kpɛn su.’ I sin’n, Moizi seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ: “Zoova m’ɔ ti amun nannan’m be Ɲanmiɛn’n, Abraamu, nin Izaaki, nin Zakɔbu be Ɲanmiɛn’n yɛ ɔ sunmannin min ɔn.” Zoova seli i ekun kɛ: “Min dunman ng’ɔ o lɛ titi’n yɛ ɔ o lɛ ɔ, dunman nga yɛ blɛ kwlaa nun sran bé fá flɛ́ min ɔn.” (Ezipt Lɔ Tulɛ 3:13-15, NW) Ɲanmiɛn i dunman Zoova’n, andɛ nin andɛ asiɛ wunmuan’n su’n, i sufuɛ’m be fa flɛ i.—Ezai 12:4, 5; 43:10-12, NW.

7. ?Kannzɛ bɔbɔ Ezipti famiɛn’n ti wun tufuɛ’n, sanngɛ ngue yɛ Ɲanmiɛn seli Moizi kɛ ɔ yo ɔ?

⁷ Kɛ Moizi nin Aarɔn be juli Ezipti famiɛn’n i ɲrun’n, Zoova dunman yɛ be fa boli be jasin’n niɔn. Sanngɛ tutre su’n, Ezipti famiɛn’n seli kɛ: “?Wan yɛle Zoova mɔ min ɲin ko yi i mɔ i ti yɛ m man Izraɛlifuɛ’m be atin kɛ be wɔ ɔ? N siman Zoova yɛ n su manman amun atin kɛ amun wɔ.” (Ezipt Lɔ Tulɛ 5:1, 2, NW) Ezipti famiɛn’n kleli kɛ i awlɛn ti tɛ naan be kwlá lafimɛn i su. Sanngɛ Zoova maan Moizi ko kannin ndɛ’n kleli i kpɛ sunman. (Ezipt Lɔ Tulɛ 7:14-16, 20-23; 7:26, 27; 8:16) Moizi wunnin kɛ Ezipti famiɛn’n fali ya. ?Ɔ maan, ngue ti yɛ ɔ́ sɛ́ i sin kó kán ndɛ klé i ekun ɔn? Izraɛlifuɛ’m be kusu be wun blibli be kɛ be yaci be nun ndɛndɛ naan be wɔ. Ezipti famiɛn’n kusu fuali kɛ ɔ su kplinman su. ?Sɛ amun yɛ amun ti Moizi’n niɔn, ngue yɛ amún yó ɔ?

8. ?Wafa nga Zoova dili ɔ nin Ezipti famiɛn’n be afiɛn ndɛ’n i su mmlusuɛ yɛle mennin? ?Yɛ ta mennin yɛ ɔ fata kɛ sa sɔ’m be ɲɛn i e su ɔ?

⁸ Ɔ nin i sɔ ngba’n, Moizi kannin ndɛ kun ekun. Zoova waan ɔ ko se Ezipti famiɛn’n kɛ: “Zoova m’ɔ ti Ebre’m be Ɲanmiɛn’n, i waan a yaci i sran’m be nun naan be ko su i.” Ɲanmiɛn seli ekun kɛ: “Sɛ ɔ ti kɛ ɔ mɛnnin i sa’n su yɛ ɔ fali tukpaciɛ m’ɔ sa ndɛndɛ wie yoli wɔ nin ɔ sran mun’n, nn amun nunnunnin asiɛ’n su wa mlɔnmlɔn. Sanngɛ ɔ yacili wɔ lɛ kɛ ɔ́ yó naan w’a wun i tinmin’n, naan kusu i dunman’n w’a fu asiɛ’n su’n ti.” (Ezipt Lɔ Tulɛ 9:13-16, NW) Sa nga ti yɛ Zoova fa ɲrɛnnɛn yi Ezipti famiɛn’n su fa bu i fɔ’n, yɛle kɛ i waan ɔ́ yó sɔ fá yí i tinmin’n i nglo naan i liɛ’n, sran kwlaa ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ fɛ́ i ɲin wlawla i liɛ’n nun’n, ɔ fa tu i wun fɔ nun. Sran sɔ mɔ be nun kun yɛle mmusu’m be si Satan’n, kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Zezi Klist flɛli i kɛ “sran ng’ɔ sie mɛn nga’n.” (Zan 14:30; Rɔmfuɛ Mun 9:17-24) Kɛ nga Zoova fa kannin’n sa’n, be boli i dunman’n asiɛ wunmuan’n su. Zoova i awlɛn tralɛ’n ti’n, Izraɛlifuɛ mun nin sran sunman mɔ be ti nvle uflɛ wie’m be nun sran’n, be ɲannin be ti be ɔli be ko suli i. (Ezipt Lɔ Tulɛ 9:20, 21; 12:37, 38) Kɛ ɔ fin lɛ’n, Zoova dunman’n i ndɛ kanlɛ’n ti’n, sran kpanngban kpa be ba be wa su i nanwlɛ’n nun.

Be nin nvle ɲin keklefuɛ kun be trannin

9. ?Wafa sɛ yɛ Moizi bɔbɔ i nvle nunfuɛ’m be ɲin w’a yiman Zoova ɔ?

⁹ Ebre’m be si Ɲanmiɛn i dunman’n. Kɛ titi Moizi kán ndɛ’n, ɔ boli dunman sɔ’n kleli be. Sanngɛ, b’a kleman titi kɛ be ɲin yi Sran m’ɔ le dunman sɔ’n. ?Kɛ Zoova deli Izraɛlifuɛ mun abonuan delɛ Eziptifuɛ’m be sa nun m’ɔ́ kɔ́ i ɲrun nzuewe kunnin be’n, ngue yɛ be yoli ɔ? Be trikili Moizi su. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun ekun’n, be sunnin aliɛ ti. Moizi seli be kɛ nán ɔ nin Aarɔn be su yɛ be trikili ɔ, naan Zoova su yɛ be trikili ɔ. (Ezipt Lɔ Tulɛ 15:22-24; 16:2-12) Sinai oka’n bo lɔ’n, Zoova mannin Izraɛlifuɛ’m be Mmla, kpɔkun ɔ yoli abonuan sa mun fa guali su kleli be. Sanngɛ ɔ nin i sɔ ngba’n, be ko yoli sika ɔkwlɛ nannin ba be sɔli i. Kpɔkun be seli kɛ bé ‘dí cɛn bé mán Zoova, NW.’—Ezipt Lɔ Tulɛ 32:1-9.

10. ?Ezipt Lɔ Tulɛ 33:13 nun’n, ngue yɛ Moizi srɛli m’ɔ ti andɛ asɔnun sunianfuɛ’m be cinnjin kpa wie ɔ?

¹⁰ ?Nvle sɔ mɔ Zoova bɔbɔ kannin be ndɛ kɛ be tranlɛ yo ya’n, wafa sɛ yɛ Moizi nin be kwla tran ɔn? Moizi srɛli Zoova kɛ: ‘Sɛ ɔ ti sɔ’n, nn yi wɔ angunndan’m be nglo kle min. I sɔ nun yɛ ń sí wɔ yɛ ń ɲán ye ɔ sa nun ɔn.’ (Ezipt Lɔ Tulɛ 33:13) E blɛ liɛ’n nun Zoova i Lalofuɛ mɔ asɔnun sunianfuɛ’m be nian be lika’n, be ti wɛtɛɛfuɛ tra Izraɛlifuɛ mun lele. Sanngɛ kusu’n, asɔnun sunianfuɛ’m be srɛ Zoova wie. Be se i kɛ: “Zoova, kle min wɔ atin’n, kle min kan n sin’n.” (Jue Mun 25:4, NW) Zoova i atin’n i silɛ’n, ɔ uka asɔnun kpɛnngbɛn mun maan sa kwlaa ng’ɔ ju’n, be trɛ i kɛ nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n fa kle be’n mɔ i sɔ’n ti Ɲanmiɛn liɛ’n su’n sa.

Like nga Zoova kunndɛ kɛ i nvle nunfuɛ’m be yo’n

11. ?Mmla mennin mun yɛ Zoova fa be mannin Moizi ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ be ti e cinnjin wie ɔ?

¹¹ Like nga Zoova kunndɛ kɛ i nvle nunfuɛ’m be yo’n, ɔ kɛnnin i ndɛ kleli be Sinai oka’n bo lɔ. I sin’n, ɔ klɛli yɔbuɛ paplaapla nɲɔn be su Mmla Blu fa mannin Moizi. Kɛ Moizi fin oka’n su lɔ jrá’n m’ɔ wunnin kɛ Izraɛlifuɛ’m be su sɔ nannin ba’n, ɔ fali ya dan kpa naan w’a tɛ yɔbuɛ paplaapla nɲɔn’m be ase w’a bubu be nun. Zoova klɛli yɔbuɛ paplaapla uflɛ mɔ Moizi sɛli be’n, be su Mmla blu ekun. (Ezipt Lɔ Tulɛ 32:19; 34:1) Mmla m’ɔ klɛli i klikli’n, i kunngba’n yɛ ɔ klɛli ɔ, w’a kacimɛn i. Ɔ fata kɛ Moizi nian be su nanti. Sran’n i wafa nga Ɲanmiɛn bɔbɔ fa ti’n, ɔ fa kleli Moizi weiin naan Moizi w’a nanti kɛ nga Zoova bɔbɔ fa kunndɛ’n sa. Klistfuɛ’m be diman Moizi Mmla’n su kun. Sanngɛ, mmla sɔ mɔ Zoova fa mannin Moizi’n, be nun sunman be wun angunndan’n w’a kaciman. Ɔ maan sran kwlaa nga be waan bé sú Zoova’n, be te di su. (Rɔmfuɛ Mun 6:14; 13:8-10) Amun e fa e ɲin sie mmla sɔ’m be nun wie’m be su kan e nian.

12. ?Kɛ Zoova se kɛ maan be su i kunngba cɛ’n, wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ i sɔ’n ɲan ta Izraɛlifuɛ’m be su ɔ?

¹² Maan be su Zoova kunngba cɛ. Kɛ Zoova sé kɛ ɔ si kwla naan be su i kunngba mlɔnmlɔn’n, Izraɛlifuɛ’m be tili. (Ezipt Lɔ Tulɛ 20:2-5) Sa sunman nun’n, Izraɛlifuɛ’m be wunnin kɛ Zoova yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn’n niɔn. (Mmla’n 4:33-35) Zoova kleli weiin kɛ kannzɛ bɔbɔ nvle uflɛ’m be sɔ amuɛn mun, annzɛ be di bae’n, sanngɛ ɔ su kplinman su kɛ i sɔ like tran i nvle nunfuɛ’m be afiɛn. Ɔ fataman kɛ be su i be nuan bui su. Ɔ fata kɛ Zoova i nvle nunfuɛ’m be kwlaa be klo i kpa, be fa be wla’n kwlaa guɛ i su, kpɔkun be fa be wunmiɛn’n kwlaa yo like ng’ɔ kle kɛ be klo i’n. (Mmla’n 6:5, 6) I sɔ’n kan be ijɔlɛ’n, be ayeliɛ’n, sɛ é kwlá sé’n, ɔ kan be mɛn dilɛ’n wunmuan’n. (Saun Yolɛ 20:27; 24:15, 16; 26:1) Zezi Klist kleli weiin wie kɛ, Zoova kunndɛ kɛ be su i kunngba cɛ.—Mark 12:28-30; Lik 4:8.

13. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ Izraɛlifuɛ’m be ɲin yi Ɲanmiɛn kpa ɔ? ?Yɛ ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ su be bo naan be ɲin w’a yi i sakpa ɔ?—Akunndanfuɛ’n 12:13.

¹³ Maan e fa Zoova i mmla’m be su kpa. Ɔ fata kɛ ɔ kpɛn Izraɛlifuɛ’m be klun titi kɛ, le kun nga be nin Zoova be trali aenguɛ’n, be tali nda kɛ bé ɲin yí i mlɔnmlɔn. Kannzɛ bɔbɔ be kwla yo ninnge nga be ɲin o be su’n, sanngɛ nga mɔ Zoova mannin be su mmla’n be liɛ’n, ɔ fata kɛ be nian su be nanti seiin. Sɛ be yo sɔ’n, bé klé kɛ be klo Zoova kpɔkun be nin be mma’m bé dí ye. Afin ninnge nga Zoova kunndɛ kɛ be yo’n, ɔ ti be bɔbɔ be kpa yolɛ ninnge mun.—Ezipt Lɔ Tulɛ 19:5-8; Mmla’n 5:27-33; 11:22, 23.

14. ?Wafa sɛ yɛ Zoova kleli Izraɛlifuɛ mun kɛ like ng’ɔ ti cinnjin kpa’n yɛle kɛ be dun mmua yo i ninnge liɛ mun ɔn?

¹⁴ Maan e dun mmua yo Ɲanmiɛn ninnge mun. Ɔ fataman kɛ Izraɛlifuɛ’m be fa be blɛ’n, ɔ nin be wunmiɛn kwlaa be fa yo be bɔbɔ be ninnge liɛ mun naan i sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn liɛ’m be ka siɛn. Nán be mɛn dilɛ’n ɔ yo mɛn’n nun ninnge’m be kunndɛlɛ’n ngunmin. Zoova fali le mɔcuɛ kwlaa nun blɛ kun kɛ ɔ ti i liɛ klonglo naan be fa yo i ninnge liɛ mun mlɔnmlɔn. (Ezipt Lɔ Tulɛ 35:1-3; Kalɛ 15:32-36) Asa ekun’n, Zoova kleli afuɛ kwlaa nun cɛn dan mun mɔ Izraɛlifuɛ’m be yia be su i ɔ. (Saun Yolɛ 23:4-44) Kɛ blɛ sɔ’m be nun be yia’n, be kan sa dandan nga Zoova yoli be’n be ndɛ, be fɛ i atin mun kpɛn be wla, kpɔkun be yi sa kpakpa kwlaa nga Zoova yo mannin be’n be su ye silɛ’n i nglo. Kɛ nvlefuɛ’m be yo sɔ’n, srolɛ mɔ be sro Zoova’n, ɔ nin klolɛ mɔ be klo i’n, be yo dan kɔ i ɲrun. Kpɔkun i sɔ’n uka be maan be nanti Zoova i atin’m be su. (Mmla’n 10:12, 13) Andɛ Zoova i sufuɛ’m be ɲan ninnge kwlaa sɔ’m be yolɛ’n i su mmlusuɛ wie.—Ebre Mun 10:24, 25.

Ɔ fata kɛ e wun Zoova i sran’n i wafa ng’ɔ ti’n i wlɛ naan e klo i

15. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zoova i sran wafa ng’ɔ ti’n be wlɛ wunlɛ’n ɔ ukali Moizi ɔ? (b) ?Kɛ é bú Zoova i sran’n i wafa ng’ɔ ti’n be nun kunngunngun be su angunndan’n, kosan mennin mun yɛ be kwla uka e ɔ?

¹⁵ Moizi nin Ɲanmiɛn i nvle nunfuɛ’m be tranlɛ nun’n, Zoova i sran’n i wafa ng’ɔ ti’n i wlɛ wunlɛ’n, ɔ kwla ukɛli i kpa wie. Ezipt Lɔ Tulɛ 34:5-7 waan kɛ Ɲanmiɛn sín Moizi ɲrun’n, ɔ seli kɛ: ‘N ti Anannganman, n ti Ɲanmiɛn aklunyefuɛ, nin aunnvuɛ sifuɛ, n faman ya ndɛndɛ. Min aklunye’n ti dan, yɛ sa nga n kan kɛ ń yó be’n, ń yó be. N yi min aklunye’n i nglo sran’m be lika lele n fa wlu be anunman’m be anunman liɛ’m be nun lele ju be akpasua akpi su. N yaci be sa tɛ mun, nin be ɲin kekle, ɔ nin be fɔnlɛ mun n cɛ be. Sanngɛ sran ng’ɔ yo sa tɛ’n, n seman kɛ w’a yoman like fi. N tu siɛ’m be fɔ lele fa wlu be mma nin be anunman’m be nun, kpɔkun ɔ wlu be anunman siansian’m be nun.’ Amun fa blɛ be bu ndɛ sɔ’m be su angunndan be nian naan amun usa amun wun kosan yɛ mun. ‘?Zoova i sran’n i wafa kunngun sɔ’m be bo’n yɛle mennin? ?Wafa sɛ yɛ Zoova yi be nglo ɔ? ?Wafa sɛ yɛ asɔnun sunianfuɛ’m be kwla yi be nglo wie ɔ? ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ be ɲan ta ninnge nga e tinuntinun e yo be’n be su ɔ?’ Amun e fa e ɲin sie ajalɛ wie’m be su kan e nian.

16. ?Wafa sɛ yɛ e kwla wun Zoova i aunnvuɛ silɛ’n i bo kpa ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ i sɔ yolɛ’n ti cinnjin ɔn?

¹⁶ Zoova ti ‘Ɲanmiɛn aklunyefuɛ, nin aunnvuɛ sifuɛ.’ Sɛ amun le fluwa Étude perspicace des Écritures, amun fa naan i lika nga be klɛli Miséricorde (aunnvuɛ silɛ) lɛ’n, amun kanngan nun be nian e! Annzɛ kusu’n, amun fa fluwa Publications de la Société Watch Tower Index, annzɛ Watchtower Library (CD-ROM) naan amun kunndɛ nzuɛn sɔ’n i su ndɛ mun.a Amun fa fluwa Concordance naan amun kunndɛ Biblu’n nun ndɛ mma nga be kan aunnvuɛ silɛ’n i ndɛ’n. Amún wún kɛ cɛn kunngun Zoova tuman fɔ’n i kɛ ng’ɔ nin i fata’n sa naan, ɔ fɛ i aunnvuɛ silɛ’n nannan i aklunye’n su. I sɔ’n su Ɲanmiɛn bo maan ɔ fa ajalɛ yo i nvle nunfuɛ’m be ye. Kɛ Izraɛlifuɛ’m bé tú ajalɛ bé kɔ́ Mɛn nga Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ fá mán be’n nun lɔ’n, ɔ yili i sran’n i wafa sɔ’n i nglo be lika. Yɛle kɛ ninnge ng’ɔ mian be’n, ɔ nin Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, ɔ mannin be like ng’ɔ ju be’n. (Mmla’n 1:30-33; 8:4) Kɛ be fɔn’n, Zoova i aunnvuɛ silɛ’n ti’n, ɔ yaci cɛ. Ɔ yili i aunnvuɛ silɛ’n i nglo i laa nun nvle’n i lika. Nanwlɛ, ɔ fata kɛ andɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be si be wiengu i aunnvuɛ dan!—Matie 9:13; 18:21-35.

17. ?Wafa sɛ yɛ Zoova i aklunye’n i wlɛ wunlɛ kpa’n, ɔ kwla uka e maan i sulɛ’n trɛ ɔ?

¹⁷ Zoova fa i aklunye’n nannan i aunnvuɛ silɛ’n su. Sɛ amun le fluwa nga be fa tutu ndɛ mma’m be bo’n (Dictionnaire), amun fa naan amun kanngan ‘aklunye’n’ (compassion) i bo tulɛ’n. I sin’n, amun fa be sunnzun Zoova i aklunye’n i ndɛ nga Biblu’n kan’n. Biblu’n kle kɛ Zoova i aklunye’n ti’n, i nvle nunfuɛ nga be leman wie’n be ndɛ lo i. (Ezipt Lɔ Tulɛ 22:26, 27) Mɛn kwlaa nun’n, aofuɛ’n, annzɛ bɔbɔ sran uflɛ wie i sa kwla mian like wun. Kɛ Zoova sé i nvle nunfuɛ’m be kɛ nán be kpa sran nun naan be yo be wiengu kpa’n, ɔ kpɛnnin be wla kɛ be kusu be yoli aofuɛ Ezipti lɔ. (Mmla’n 24:17-22) ?Yɛ e mɔ andɛ e ti Ɲanmiɛn i nvle nunfuɛ mun’n nin? E wiengu i aklunye yolɛ’n ɔ uka e maan e bo yo kun, kpɔkun i sɔ’n yo maan sran uflɛ’m be wa uka e su e su Zoova.—Sa Nga Be Yoli’n 10:34, 35; Sa Nglo Yilɛ 7:9, 10.

18. ?Kɛ Zoova seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ nvle nga be mantan be’n, nán be nian be ninnge’m be yolɛ’n su be yo wie’n, afɔtuɛ mennin yɛ i sɔ’n man e ɔ?

¹⁸ Kannzɛ bɔbɔ ɔ fata kɛ nvle nga be mantan Izraɛlifuɛ’m be ndɛ lo Izraɛlifuɛ mun’n, sanngɛ ɔ fataman kɛ i sɔ’n ɔ yo dan tra klolɛ mɔ be klo Zoova ɔ nin i mmla mun’n. I sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ nán be yo nvle nga be mantan be’n, be ninnge nga be yo’n wie. I wie yɛle kɛ, nán be sɔ be amuɛn mun wie, yɛ nán be fa be mɛn dilɛ sukusuku ajalɛ’n su. (Ezipt Lɔ Tulɛ 34:11-16; Mmla’n 7:1-4) Mmla kunngba sɔ’n ti e liɛ wie andɛ. Kɛ mɔ Zoova i nzuɛn’n nin klɔ sran liɛ’n timan kun ti’n, maan e nzuɛn liɛ’n kusu fɛ i liɛ’n.—1 Piɛr 1:15, 16.

19. ?Wafa sɛ yɛ wafa nga Zoova bu sa tɛ yolɛ’n i wlɛ wunlɛ’n, ɔ kwla ukali i nvle nunfuɛ mun ɔn?

¹⁹ Kɛ Zoova ko yo naan w’a si kɛ Moizi wunnin i atin’m be wlɛ kpa’n ti’n, ɔ yiyili nun weiin kpa kleli Moizi kɛ, kannzɛ bɔbɔ ɔ kloman sa tɛ yolɛ’n, sanngɛ ɔ faman ya ndɛndɛ. Ɔ man i nvle nunfuɛ’m be blɛ, ɔ maan be suan like ng’ɔ kunndɛ kɛ be yo’n, kpɔkun be fa su. Kɛ be yo sa tɛ’n mɔ be yaci i yolɛ’n, Zoova yaci cɛ be. Sanngɛ sɛ sa nga be yoli’n ti tɛ kpa’n, ɔ tu be fɔ, ɔ yaciman sa’n cɛman be. Ɔ wlali Moizi su nun kɛ sa nga Izraɛlifuɛ’m be yo’n, sɛ ɔ ti kpa o, annzɛ ɔ ti tɛ o, i su sa’n kwla tɔ be mma mun nin be anunman’m be su. Zoova i atin mɔ i nvle nunfuɛ’m be wun be wlɛ kpɔkun be klo be’n ti’n, i sɔ’n uka be maan sa nga be bɔbɔ be ko kunndɛ’n, be fa guɛmɛn i Zoova su. Annzɛ kusu’n, be seman kɛ Zoova sisi i bo be ukalɛ’n nun.

20. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan e nin e wiengu Klistfuɛ mun, ɔ nin be nga e jasin fɛ’n bolɛ’n nun e to be’n, y’a tran klanman ɔn?—Jue Mun 86:11.

²⁰ Sɛ amun kunndɛ kɛ amún sí Zoova ɔ nin i atin’m be kpa’n, kɛ amún kánngan Biblu’n nun’n, maan titi amun kunndɛ like nga amun kanngan nun’n i su like silɛ kpa, kpɔkun amun bu i su angunndan. Amun kan amun ɲin ase be kunndɛ Zoova i sran’n i wafa kunngunngun ng’ɔ ti’n mɔ be ti abonuan’n, be su like silɛ kpa. Wafa nga amun kwla nian Ɲanmiɛn i ninnge’m be yolɛ’n su yo wie’n, ɔ nin wafa nga amun kwla yo i klun sa’n i kpa’n, amun srɛ be ti kpa. I sɔ’n úka amun maan amún kpálo sa tɛ yolɛ’n, kpɔkun amun nin amun wiengu Klistfuɛ’m bé trán klanman. Asa ekun’n, amún úka sran uflɛ mun maan be kusu bé sí e Ɲanmiɛn mɔ i wafa’m be ti abonuan’n, kpɔkun bé kló i.

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

?Ngue yɛ amun suannin ɔn?

• ?Ngue ti yɛ wun ase kanlɛ’n yoli Moizi i cinnjin ɔn? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ ti e cinnjin wie ɔ?

• ?Zoova i ndɛ’n mɔ be kan kleli Ezipti famiɛn’n i kpɛ sunman nun’n i wafa nga i bo’n guali’n, sa kpa mennin yɛ ɔ fiteli nun ɔn?

• ?Mmla mennin wie mun yɛ be kleli Moizi mɔ andɛ e fa be su wie ɔ?

• ?Wafa sɛ yɛ e kwla wun Zoova i sran’n i wafa ng’ɔ ti’n, i wlɛ kpa ɔ?