Like nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Zoova e Ɲanmiɛn’n i klun’n yɛ e yo ɔ
‘Like nga nvle kun nga’m be ko yo naan w’a jɔ be amuɛn’m be klun’n, yɛ be yo ɔ. E kusu e liɛ nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Anannganman e Ɲanmiɛn’n i klun titi’n yɛ e yo ɔ.’—MISE 4:5.
1. ?Sran’m be nzuɛn’n ti sɛ Nowe blɛ su? ?Yɛ Nowe bɔbɔ i nzuɛn liɛ’n nin?
SRAN klikli nga Biblu’n kɛnnin i ndɛ kɛ ɔ nin Ɲanmiɛn be nantili’n, yɛle Enɔki. Sran nɲɔn su nga ɔ nin Ɲanmiɛn be nantili’n yɛle Nowe. Biblu’n se kɛ: ‘Nowe ti sran kpa, ɔ tu i klun su Ɲanmiɛn. Ɔ nin Ɲanmiɛn be nuan sɛ.’ (Bo Bolɛ 6:9-10) Nowe blɛ su’n, sran’m be sunman lika be suman Ɲanmiɛn kɛ ɔ nin i fata’n sa. Sanngɛ kɛ anzi tɛ’m be nin klɔ sran’m be mma bla’m be wa wuli ba jajraajra mun’n, yɛ lika’n wa sacili mlɔnmlɔn. Ba jajraajra sɔ mun’n be yɛ be ‘dunman fuli lalafuɛ nun’n niɔn.’ Ɔ maan, sɛ nzaje sa truli asiɛ’n su’n, ɔ fataman kɛ ɔ bo e nuan. (Bo Bolɛ 6:2, 4, 11) Sanngɛ i ngba ngalɛ nun’n, Nowe tuli i klun suli Ɲanmiɛn. ‘Ɔ boli sa nga be yo ɔ ɔ ti su’n i ndolo.’ (2 Piɛr 2:5) Kɛ Ɲanmiɛn seli Nowe kɛ ɔ kplan mmeli kun naan w’a fite nun’n, Nowe ‘yoli i kwlakwla ng’ɔ o lɛ’n kpan! Ndɛ nga Ɲanmiɛn fa sieli i ɲrun’n, ɔ niannin i kwlaa su yoli.’ (Bo Bolɛ 6:22) Nanwlɛ, Nowe nin Ɲanmiɛn be nantili klanman.
2, 3. ?Ajalɛ kpa mennin yɛ Nowe nin i awlobofuɛ’m be kleli e andɛ ɔ?
2 Kɛ Pɔlu kán laa sran kpanngban kpa mɔ be kannin Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i ndɛ be ndɛ’n, ɔ fali Nowe wlali be nun wie. Ɔ seli kɛ: ‘Ɲanmiɛn su mɔ Nowe lafi’n ti, kɛ ɔ boli like nga be nin a wunmɛn i le’n su kleli i’n, ɔ boboli mmeli kun ɔ fa deli i osufuɛ mun srolɛ m’ɔ sro i’n ti. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ɔ buli mɛnfuɛ’m be fɔ, yɛ ɔ yoli sran kpa i su m’ɔ lafi’n ti.’ (Ebre Mun 11:7) Nanwlɛ, ajalɛ kpa ɔ! Nowe lafili su kɛ Ɲanmiɛn i ndɛ’m bé kpɛ́n su. Ɔ maan, ɔ fɛli i blɛ’n, ɔ nin i wunmiɛn’n, ɔ nin i sa nun like’n kwlaa fa yoli Ɲanmiɛn i klun sa. Ajalɛ kunngba’n yɛ e nun sran sunman be fa su andɛ ɔ. Ɲanmiɛn klun sa yolɛ’n ti’n, e nun sunman be kpalo junman wie mun, yɛ be fa be blɛ’n, ɔ nin be wunmiɛn’n, ɔ nin be sa nun ninnge’m be su Zoova. Kɛ be yo sɔ’n, ɔ ti kpa dan. Ɔ maan be bɔbɔ, ɔ nin sran uflɛ wie mun ekun be kwla fite nun.—Lik 16:9; 1 Timote 4:16.
3 Kɛ nga e wunnin i like suanlɛ nga ɔ sinnin lɔ’n i nun sa’n, Ɲanmiɛn sulafilɛ’n w’a yoman pɔpɔ w’a manman Enɔki m’ɔ ti Nowe i nannan’n. Ɲanmiɛn sulɛ’n kusu yoli kekle wie mannin Nowe nin i awlobofuɛ mun. Enɔki blɛ su’n, be nga be suli Ɲanmiɛn kpa’n be ti sran akpasua kaan sa. Nowe blɛ su’n kɛ ɔ yoli sɔ wie ɔ. Sran mɔcuɛ cɛ yɛ kɛ Nzue dan’n tɔli’n, be kali nguan nun ɔn. Mɛn sukusuku sɔ’n nun’n, Nowe boli sa nga be yo ɔ ɔ ti su’n i ndolo. Asa ekun’n, sɛ bɔbɔ be nin a wunman nzue dan nga be kɛn i balɛ’n i le’n, sanngɛ Nowe nin i awlobofuɛ’m be siesieli be wun. Yɛle kɛ be kplannin mmeli dan kpa nga be seli be kɛ be kplan’n. Atrɛkpa’n, ɔ boli be nga be wun be’n be nuan.
4. ?Sa tɛ mennin yɛ Nowe blɛ su sran’m be yoli mɔ Zezi tinnin su ɔ?
4 Sanngɛ, kɛ Zezi kán Nowe i blɛ liɛ’n i ndɛ’n, w’a kanman sa tɛtɛ kɛ nzaje sa yolɛ’n, ɔ nin asɔnun tɛtɛ mun, ɔ nin sa sukusuku yolɛ mɔ i blɛ sɔ’n nun ɔ truli lika’n nun’n, be ndɛ. Like nga Zezi tinnin su’n, yɛle kɛ sran’m b’a buman ndɛ nga Nowe kannin’n i ndɛ kaan sa. Ɔ seli kɛ: ‘Sran’m be di like, be nɔn nzan, be ja bla nin bian lele fa ju cɛn nga Nowe wluli mmeli nun’n.’ ?Like dilɛ, nzan nɔnlɛ, nin bla annzɛ bian aja’n ti tɛ ti ɔ? Cɛcɛ o! Sanngɛ, ɔ nin i fatali kɛ sran’m be wun i wlɛ kɛ like kun su wa yo. Afin, Nowe i nzuɛn nin i ndɛ nga ɔ kan’n be kle sɔ. Ɔ boli i ndolo kɛ nzue dan’n su wa tɔ. Sanngɛ, i wunmuan ngalɛ’n nun’n ‘b’a buman like fi angunndan lele nzue dan’n ɔ wa fa be kwlaa ɔli.’—Matie 24:38, 39.
5. ?Nzuɛn mennin yɛ ɔ nin i fatali kɛ Nowe nin i awlobofuɛ’m be ɲɛn i ɔ?
5 Sɛ e bu Nowe i blɛ sɔ’n i su angunndan’n, é wún kɛ Nowe yoli ngwlɛlɛfuɛ. Afin, kwlaa naan Nzue dan’n wa tɔ’n, blɛ sɔ’n nun’n sɛ a mianman ɔ ɲin’n, sran’m be angunndan tɛ’n kwla sa wɔ. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ nin i fatali kɛ Nowe nin i awlobofuɛ’m be lafi ndɛ nga Ɲanmiɛn kannin’n su kpa naan b’a kwla kplan mmeli’n naan b’a fa nnɛn fanunfanun’m ba wla nun. ?Yɛ sɛ blɛ sɔ’n nun’n, Nowe nin i awlobofuɛ’m be nun wie’m be seli be wun kɛ bé yó be ninnge liɛ mun naan be tran be tranwlɛ lɛ’n nin? Sɛ bɔbɔ i sɔ angunndan’n bali be ti nun’n, sanngɛ be jrannin kekle b’a fɔnman. Nowe nin i awlobofuɛ’m be minndɛli lelele. Afuɛ nga é jrán kekle mɛn nga nun’n, ɔ su kwlá tranman Nowe liɛ’n mlɔnmlɔn. Nowe i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n ti’n, ɔ fiteli nun. Sanngɛ, be kwlaa nga be yo be ninnge kɛ titi’n sa’n mɔ b’a buman like fi angunndan’n, be wuli.
Sa sukusuku’n w’a tru mɛn’n nun ekun
6. ?Kɛ Nzue dan’n ɔ tɔli sinnin’n, ngue sa yɛ be wunnin i ekun ɔn?
6 Kɛ Nzue dan’n wiewieli’n, sɛ é kwlá sé’n, like kwlaa yoli uflɛuflɛ. Sanngɛ, fɔ’n te o klɔ sran nun, yɛ ‘kɛ ɔ fin i bakan nun’n, i ɲin’n o sa tɛ’n su titi.’ (Bo Bolɛ 8:21) Kusu’n, kannzɛ bɔbɔ mmusu’m be kwlá kaciman be wun kɛ klɔ sran sa kun’n, sanngɛ be te wlawla sran mun. Mɛn nun sa tɛ nga ɔ truli tɛtɛ kpa kleli kɛ ‘Klunwifuɛ’n sie mɛn wunmuan’n.’ Ɔ maan kɛ andɛ sa’n, ɔ nin i fatali kɛ Klistfuɛ kpa’m be ‘jran mmusu’m be si Satan’ i ɲrun.—1 Zan 5:19; Efɛzfuɛ Mun 6:11, 12.
7. ?Kɛ Nzue dan’n tɔli wieli’n, wafa sɛ yɛ sa kekle yolɛ’n wa truli ekun ɔn?
7 Kɛ Nzue dan’n tɔli wieli’n, nán kɛ sa kekle’n nunman lɛ kun ɔn. Sanngɛ, kɛ ɔ fin Nimrɔdu blɛ su’n, sa kekle yolɛ’n wa truli asiɛ’n su ekun. Ɔ maan, kɛ sran’m bé sɔ́n asiɛ’n su mɔ bé yí siansi ninnge’m bé kɔ́’n, nn sa kekle yolɛ’n ɔ́ yó dan kusu kɔ́ i ɲrun wie. Laa’n, tokofi, ɔ nin cua, ɔ nin ta, ɔ nin ta mma, ɔ nin nnɛn kpanngɔ mun yɛ be fa kun alɛ ɔ. Sanngɛ siɛn’n, tui mun, ɔ nin tui gbendengble mun yɛ be fa kun alɛ ɔ. Kɛ Alɛ Dan klikli’n tɔli’n, be wa yili alɛ ninnge kɛ alapla, ɔ nin alɛ loto mɔ be to nun tui ɔ wluman’n, ɔ nin mmeli nga be sin nzue bo lɔ mun, ɔ nin gazi tɛ wie’m mɔ be fa kun sran mun’n. Yɛ be yili ninnge kpanngban kpa wie mun ekun. Alɛ dan klikli sɔ’n nun’n, sran akpinngbin be wuli. ?I sɔ’n bo e nuan? Cɛcɛ.
8. ?Wafa sɛ yɛ Sa Nglo Yilɛ 6:1-4 kpɛnnin su ɔ?
8 Afuɛ 1914 nun’n, be sieli Zezi Famiɛn ɲanmiɛn su lɔ. Ɔ maan ‘e Min’n i cɛn’n’ boli i bo. (Sa Nglo Yilɛ 1:10) Kɛ Sa Nglo Yilɛ fluwa’n kán Zezi i ndɛ’n, ɔ se kɛ ɔ o nnɛn kpanngɔ ufue kun su. Ɔ ti kwlafuɛ. Nnɛn kpanngɔ wie’m be su i su. Be ti asiɛ’n su sa kekle wafawafa’m be nzɔliɛ. Nnɛn kpanngɔ’m be nun kun ti ɔkwlɛ. Sran nga ɔ ti su’n, ‘be mɛnnin i atin kɛ ɔ kpɛ alɛ naan sran’m be kun be wun. Be mɛnnin i tokofi dan kun.’ (Sa Nglo Yilɛ 6:1-4) Nnɛn kpanngɔ sɔ’n ɔ nin sran ng’ɔ o su’n, be ti alɛ’n i nzɔliɛ. Yɛ tokofi nga be fa mɛnnin i’n ti alɛ kunlɛ ninnge uflɛ tɛtɛ kpa nga be yili be’n, be nzɔliɛ. Bɔmbu nga kɛ be to kunngba sa’n, ɔ kwla kun sran akpiakpi ya’n, ɔ o alɛ ninnge sɔ’m be nun. Asa ekun’n, tui nga ɔ kwla to bɔmbu yi i mmuammua kpa’n, ɔ o alɛ ninnge sɔ’m be nun wie. Kpɔkun bɔmbu wie o lɛ’n, i liɛ’n kɛ ɔ tɛ sa gbuu, like kwlaa nga nguan o be nun’n be wie wu. I sɔ liɛ’n be fa kun alɛ wie. I sɔ ninnge’m be o alɛ ninnge sɔ’m be nun wie.
Maan e bu Zoova i ndɛ’m be angunndan
9. ?Wafa sɛ kwlaa naan Nzue dan’n w’a tɔ’n, e mɛn liɛ’n nin laa mɛn liɛ’n be ti kun ɔn?
9 Nowe blɛ su’n, Zoova nunnunnin mɛn’n. Afin, klɔ sran mun nin sran jajraajra’m be yoli maan sa tɛ’n truli asiɛ’n su mlɔnmlɔn. ?Yɛ andɛ li? ?E mɛn liɛ’n flunman tra laa liɛ’n? Cɛcɛ mlɔnmlɔn! Kɛ Nowe blɛ su sa’n, andɛ sran’m be ninnge liɛ mun yɛ ɔ lo be ɔ. Be ninnge liɛ mun yɛ be yo be ɔ. Be buman Zoova i ndɛ mɔ be bo be jɔ’n be like fi. (Lik 17:26, 27) ?Ɔ maan nán nunnunlɛ cɛ yɛ Zoova wá núnnún mɛn nga ɔ? Saan ɔ yo sɔ.
10. (a) ?Ɲanmiɛn nuan ndɛ mennin yɛ ɔ o Biblu’n nun mɔ be flannin nun ɔn? (b) ?Andɛ’n, ngwlɛlɛ nantilɛ ajalɛ kunngba ng’ɔ o lɛ’n yɛle mennin?
10 Laa lele kwlaa naan Nzue dan’n w’a tɔ’n, Enɔki dun mmua kannin andɛ mɛn nga i nunnunlɛ’n i ndɛ. (Zid 14, 15) Zezi kusu kannin ‘ɲrɛnnɛn dan’n’ i balɛ’n i ndɛ. (Matie 24:21) Ɲanmiɛn nuan ndɛ wie mun ekun be kannin mɛn’n i nunnunlɛ’n i ndɛ wie. (Ezekiɛl 38:18-23; Daniɛl 12:1; Zoɛl 3:4, 5) Sa Nglo Yilɛ fluwa’n kan mɛn’n i nunnunlɛ sɔ’n i ndɛ weinwein kpa. (Sa Nglo Yilɛ 19:11-21) Kɛ Nowe sa’n, e tinuntinun e bo sa nga be yo ɔ ɔ ti su’n i ndolo. E bu Zoova i ndɛ’m be angunndan, yɛ e uka sran uflɛ mun naan be yo sɔ wie. Ɔ maan kɛ Nowe sa’n, e nin Ɲanmiɛn e nanti. Ɔ ti cinnjin kpa kɛ sran kwlaa nga i waan ɔ́ ká nguan nun’n, ɔ nin Ɲanmiɛn be nanti titi. ?Wafa sɛ yɛ e ɲrun nga e wun i cɛn kwlaa yɛ’n nun’n, e kwla yo i sɔ liɛ’n niɔn? Ɔ nin i fata kɛ e lafi Ɲanmiɛn su kpa kɛ i klun sa’m bé kpɛ́n su.—Ebre Mun 11:6.
Maan e nin Ɲanmiɛn e nanti titi mɛn sukusuku nga nun
11. ?Ajalɛ mennin nun yɛ e nanti Klistfuɛ klikli’m be atin’n su ɔ?
11 Be kannin Klistfuɛ klikli’m be ndɛ kɛ be ti sran mun mɔ be ‘fa ndɛ’n su.’ (Sa Nga Be Yoli’n 9:2) Klistfuɛ sɔ’m be ninnge yolɛ kwlaa’n takali Zoova nin Zezi Klist be su mɔ be lafi’n i su. Ajalɛ nga be Min’n kleli be’n, i su yɛ be nantili ɔ. Andɛ kɛ Klistfuɛ kpa’m be ti sɔ wie ɔ.
12. ?Kɛ Zezi yili atrɛ m’ɔ tali sran kpanngban kpa’n, sa mennin yɛ ɔ juli ɔ?
12 Kɛ be se kɛ sran lafi Ɲanmiɛn su’n, i sɔ’n fiteli weiin sa kun nun. Sa sɔ’n, Zezi i jasin fɛ’n bolɛ junman nun yɛ ɔ yoli ɔ. Cɛn kun’n, Zezi yili atrɛ naan w’a man sran 5.000 be aliɛ b’a di. Ɔ boli sran nga be o lɛ’n be nuan yɛ ɔ yoli be fɛ kpa. Sanngɛ kɛ i lika cɛnnin’n, sa kun nga ɔ juli’n maan e nian. E kɛnngɛn i Biblu’n nun kɛ: ‘Kɛ sran’m be wunnin atrɛ sɔ’n mɔ Zezi yili’n, be seli kɛ: “Nanwlɛ, bian nga yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ mɔ be kɛnnin i ndɛ kɛ ɔ́ bá mɛn’n nun wa’n niɔn. Kɛ Zezi wunnin kɛ be su wa trɛ i sie i famiɛn’n, i ngunmin sɛ i sin ɔli kpɔlɛ’n su lɔ ekun.”’ (Zan 6:10-15) Kɔnguɛ kunngba sɔ’n nun’n, Zezi ɔli klɔ uflɛ su. Zezi w’a kplinman su kɛ ɔ́ yó famiɛn kɛ sran sunman kloli’n sa. I li bɔbɔ sɛ Zezi yoli famiɛn’n nn ndɛ fi nunman nun. Afin, i bɔbɔ kleli kɛ ɔ si ngwlɛlɛ naan ɔ kwla sie sran mun. Kusu’n, ɔ kleli kɛ ɔ le tinmin naan ɔ kwla nian klɔ sran’m be lika. Sanngɛ, blɛ nga Zoova sieli i kɛ Zezi dí Famiɛn’n ɔ nin a junman. Asa kusu’n, Zezi i Famiɛn diwlɛ’n liɛ’n nunman asiɛ’n su wa. Ɔ o ɲanmiɛn su lɔ.
13, 14. ?Angunndan tɛ mennin yɛ sran sunman be buli ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ i sɔ’n sali be Ɲanmiɛn sulafilɛ’n niannin ɔn?
13 Kɛ nga Zan fa kannin’n sa’n, sran’m be ‘fuli alie’m be nun’ be kpɛli nzue’n, be guguli kɛ saan fii be su Zezi su. Be suli Zezi su yɛ be wunnin i kusu. Zezi waan ɔ yoman be famiɛn. ?Sanngɛ ngue ti yɛ be te su i su ɔ? Be nun sunman like nga be wun i’n yɛ ɔ ti be cinnjin ɔn. Afin be liɛ’n, be waan kɛ mɔ Moizi blɛ su aawlɛ flɛnnɛn nun lɔ Zoova mannin Izraɛlifuɛ’m be aliɛ be dili’n ti’n, maan Zezi kusu yi atrɛ kɛ Zoova yoli’n sa naan ɔ man be aliɛ be di. Kɛ Zezi wunnin be angunndan tɛ sɔ’n, yɛ ɔ boli be Ɲanmiɛn ninnge’m be klelɛ bo naan be kaci be angunndan’n niɔn. (Zan 6:17, 24, 25, 30, 31, 35-40) I sɔ’n ti’n, be nun wie’n be ijɔli be konviabo. I li bɔbɔ kɛ Zezi kannin ɲanndra kun ndɛ’n yɛ be ijɔli kpa’n niɔn. Ɔ seli ɲanndra nun kɛ: ‘Nanwlɛ, sɛ amun a diman m mɔ n kacili Sran’n min nnɛn’n, yɛ sɛ amun a nɔnman min mmoja’n, an su ɲanman nguan. Sran ng’ɔ di min nnɛn’n naan ɔ nɔn min mmoja’n, ɔ le anannganman nguan, yɛ ń cɛ́n i mɛn’n i awieliɛ.’—Zan 6:53, 54.
14 Blɛ sunman nun’n, Zezi i sunnzun ase’m be ti’n, sran’m be yili i nglo sɛ be nin Ɲanmiɛn be nanti sakpa o. Zezi i sunnzun ase nga ɔ fɛli i lɛ kusu’n yili i nglo sɔ wie. I ndɛ sɔ’n yoli be ya dan kpa. E kɛnngɛn i kɛ: ‘Kɛ be tili ndɛ sɔ’n, i sɔnnzɔnfuɛ’m be nun kpanngban be seli kɛ: “Ndɛ nga ti kekle. ?Wan yɛ ɔ kwla fa su ɔ?”’ Zezi kleli kɛ nán maan be fa ndɛ sɔ’n su jrɛiin sa, sanngɛ ɔ ti Ɲanmiɛn ndɛ. Ɔ maan ɔ seli kɛ: ‘Ɲanmiɛn wawɛ’n yɛ ɔ man nguan’n niɔn, be wunnɛn’n kwlá yoman like fi. Ndɛ nga n kan kleli amun’n be ti Ɲanmiɛn wawɛ’n liɛ, be man nguan.’ Sanngɛ, i ngba ngalɛ’n nun’n, sɛ é kwlá sé’n be nun wie’m be buli be su nun waka. Afin, Biblu’n waan: ‘Kɛ ɔ fin lɛ’n, i sɔnnzɔnfuɛ’m be nun kpanngban be tili be wun b’a sumɛn i su kun.’—Zan 6:60, 63, 66.
15. ?Angunndan kpa mennin yɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie’m be buli i ɔ?
15 Sanngɛ, nán Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be kwlaa yɛ b’a yacili i sulɛ ɔ. Ɔ ti su kɛ nán Zezi sɔnnzɔnfuɛ’m be kwlaa yɛ be tili Zezi i ndɛ’n i bo ɔ. Sanngɛ, be lafili Zezi su kpa ekun. Piɛli m’ɔ ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ kpa’m be nun kun’n, ɔ kannin be wunmuan nga be kali Zezi wun lɛ’n be nuan ndɛ kɛ: ‘?Wan sin yɛ é kɔ́ ɔ? Ɔ ndɛ’n yɛ maan e ɲan anannganman nguan ɔn.’ (Zan 6:68) Nanwlɛ, be ayeliɛ’n yoli klanman, yɛ be mannin ajalɛ kpa!
16. ?Wafa sɛ yɛ be kwla sa e nian ɔn? ?Yɛ ajalɛ kpa mennin yɛ ɔ fata kɛ e fa ɔ?
16 E kusu kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be liɛ’n sa’n, be kwla sa e Ɲanmiɛn sulɛ’n be nian. E liɛ’n atrɛkpa’n, e buli kɛ like nga Zoova wá yó’n bé kpɛ́n su blɛ wie nun sanngɛ w’a yoman sɔ. I sɔ’n ti’n, e sa sin kwla bubu e. Asa kusu’n, Biblu’n i akua’m be kwla yiyi Biblu’n nun ndɛ wie’m be nun, kpɔkun e kwla se kɛ be wlɛ wunlɛ’n ti kekle e sa nun. E niaan Klistfuɛ wie’m be kwla bubu e sa sin. ?Sa kɛ ngalɛ sa’m be ti’n, ɔ nin i fata kɛ e nin Ɲanmiɛn e yaci nantilɛ? Cɛcɛ mlɔnmlɔn! Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga b’a sumɛn i su kun’n, be kleli kɛ klɔ sran angunndan yɛ be le i ɔ. Nán maan e yo sɔ mlɔnmlɔn.
“E liɛ’n, nán be nga be cuɛn be wun kɔ siɛn’n be wie yɛle e”
17. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan e nin Ɲanmiɛn y’a nanti titi ɔ?
17 Akoto Pɔlu klɛli i kɛ: ‘Ɲanmiɛn Ndɛ nga be klɛli’n, i bɔbɔ yɛ ɔ fɛ i kwlaa mannin sran mun yɛ be klɛli ɔ.’ (2 Timote 3:16) Kɛ e kanngan Biblu’n nun’n, e wun i weiin kɛ Zoova se e kɛ: “Atin’n yɛ ɔ o yɛ, amun fa su.” (Ezai 30:21) Sɛ e nanti Zoova i Mmla’n su’n, i sɔ’n úka e maan ‘e nian e nantilɛ mɔ e fa nanti’n i su kpa.’ (Efɛzfuɛ Mun 5:15) Sɛ e suan Biblu’n nun like naan e bu su angunndan’n, i sɔ’n yó maan é ‘dí nanwlɛ titi.’ (3 Zan 3) Nanwlɛ, kɛ Zezi seli kɛ ‘Ɲanmiɛn wawɛ’n yɛ ɔ man nguan, naan be wunnɛn’n kwlá yoman like fi’n,’ ɔ ti sakpa. Atin kunngba nga ɔ fata kɛ e fa su’n, yɛle Ɲanmiɛn liɛ’n. Ninnge nga ɔ fa kle e atin’n sɔ’n yɛle i Ndɛ’n, ɔ nin i wawɛ’n, ɔ nin i anuannzɛ’n.
18. (a) ?Ngue yɛ sinnglinfuɛ wie’m be yo ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e lafi Ɲanmiɛn su ɔ?
18 Andɛ’n, klɔ sran angunndan nga be bu’n ti annzɛ like nga be sunnzunnin kɛ bé yó’n sanngɛ w’a kpɛnman su’n ti’n, sran wie’m be sa sin bubu be. Ɔ maan, mɛn dilɛ’n yɛ be fa taka be ti su ɔ. Kɛ ɔ yo sɔ’n, be ɲin kpa e ɲrun mɔ w’a ka koko’n i su. Kpɔkun ɔ timan be cinnjin kɛ be ‘tran be minndɛ’ kun. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, Ɲanmiɛn i klun sa’n ɔ timan be nanndoliɛ kun. Be liɛ nga be si i’n yɛle be bɔbɔ be klunklo ninnge liɛ’m be yolɛ. (Matie 24:42) Ajalɛ sɔ’n i falɛ’n ti sinnzin ayeliɛ. Akoto Pɔlu seli kɛ: ‘E liɛ’n, nán be nga be cuɛn be wun kɔ siɛn’n mɔ maan be mlin’n be wie yɛle e, sanngɛ e ti be nga be lafi Ɲanmiɛn su mɔ be ɲan be ti’n be wie.’ (Ebre Mun 10:39) Kɛ Enɔki nin Nowe sa’n, e o mɛn sukusuku nun wie. Sanngɛ cenjele like kunngba nga be ɲɛnnin i mɔ e le wie’n, yɛle e nin Ɲanmiɛn e nantilɛ’n. Sɛ e yo sɔ’n, kɛ Zoova wá núnnún klunwifuɛ mun’n, m’ɔ́ wá táka mɛn klanman’n, e kwla lafi su kɛ é wún nun. Nanwlɛ, like klanman o e ɲrun lɔ o!
19. ?Wafa sɛ yɛ Mise kan ajalɛ nga Ɲanmiɛn sufuɛ kpa’m be fa’n, i ndɛ ɔ?
19 Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Mise kannin mɛn nunfuɛ’m be ndɛ kɛ ‘like nga nvle kun nga’m be ko yo naan w’a jɔ be amuɛn’m be klun’n, yɛ be yo ɔ.’ Kpɔkun ɔ kɛnnin i bɔbɔ nin Ɲanmiɛn sufuɛ kpa’m be ndɛ kɛ ‘e kusu e liɛ nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Anannganman e Ɲanmiɛn’n i klun titi’n yɛ e yo ɔ.’ (Mise 4:5) Sɛ e jran Ɲanmiɛn klun sa yolɛ’n su kpa kɛ Mise sa’n, sɛ bɔbɔ lika’n ti sukusuku sɛ, e mian e ɲin e fa e wun mantan Zoova. (Zak 4:8) Kɛ é sé yɛ’n, maan e tinuntinun e tu e klun naan e nin Ɲanmiɛn Zoova e nanti. Maan e yo i sɔ titi, nán e yaci i yolɛ le!
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Ninnge mennin wie’m be nun yɛ Nowe blɛ liɛ’n nin e liɛ’n be ti kun ɔn?
• ?Ajalɛ mennin yɛ Nowe nin i awlobofuɛ’m be fali ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla nanti be ajalɛ’n su ɔ?
• ?Angunndan tɛ mennin yɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie’m be yili i nglo ɔ?
• ?Ngue yɛ Klistfuɛ kpa’m b’a jran su kpa kɛ bé yó ɔ?