E kacikaci e jasin fɛ’n i bolɛ wafa’n kɛ ɔ nin i fata’n sa
‘Sran wafa’n kwlaa mɔ n to be’n, kɛ n ko yo naan m’an de be’n, n yo min wun kɛ be sa, yɛ n yo like kwlaa nga n kwlɛ i yo’n.’—1 Korɛntfuɛ Mun 9:22.
1, 2. (a) ?Wafa sɛ yɛ akoto Pɔlu boli i jasin fɛ’n niɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ Pɔlu bɔbɔ kannin junman sɔ mɔ be fa mɛnnin i’n, i ndɛ ɔ?
BIAN kun o lɛ’n, sɛ ɔ nin fluwa sifuɛ dandan’m bé íjɔ o, sɛ ɔ nin tannin sua kpafuɛ’m bé íjɔ o, i kwlaa nun’n ɔ si wafa ng’ɔ fata kɛ ɔ kan ndɛ’n. I sɔ’n ti’n, i Rɔmu lɔ sran dandan mun o, i Frizi lɔ fie difuɛ mun o, be kwlaa be fɛli i ndɛ’n su. Glɛki nga be kunndɛ kɛ bé káci be mɛn nun ninnge yolɛ mun, nin Zuifu nga be kunndɛ kɛ bé dí be nannan’m be ninnge’m be su titi’n, bian sɔ’n i ndɛ ng’ɔ klɛli be’n, be wlali be fanngan. I ndɛ kanlɛ’n ti weinwein, be kwlá kɛnmɛn i sin ndɛ uflɛ fi. I ndɛ’n kan sran’m be awlɛn’n kekleke. Kɛ ɔ kɔ yo naan sran’m b’a lafi Klist su’n ti’n, ɔ yo maan ɔ nin sran kwlaa be nuan sɛ be wun.—Sa Nga Be Yoli’n 20:21.
2 Bian sɔ’n, yɛle akoto Pɔlu. Nanwlɛ, Pɔlu yoli jasin bofuɛ kpa yɛ ɔ kacikacili i jasin fɛ’n i bolɛ wafa’n kɛ ɔ nin i fata’n sa. (1 Timote 1:12) Zezi seli i kɛ: ‘Bo n dunman’n nvle wie’m be nun famiɛn mun nin Izraɛlifuɛ’m be ɲrun.’ (Sa Nga Be Yoli’n 9:15) ?Wafa sɛ yɛ ɔ buli junman sɔ’n niɔn? I bɔbɔ seli kɛ: ‘Sran wafa’n kwlaa mɔ n to be’n, kɛ n ko yo naan m’an de be’n, n yo min wun kɛ be sa, yɛ n yo like kwlaa nga n kwlɛ i yo’n. N yo i kwlaa sɔ’n jasin fɛ’n ti naan like kwlaa nga be ɲɛn i jasin fɛ’n ti’n, n liɛ a tran nun wie.’ (1 Korɛntfuɛ Mun 9:19-23) ?Ngue yɛ e kwla suɛn i Pɔlu i ajalɛ’n nun m’ɔ kwla uka e naan y’a bo jasin fɛ’n naan y’a kle sran’m be like kpa ɔ?
Sran kun m’ɔ kacili’n, ɔ kwla yoli i sɔ like’n
3. ?Kwlaa naan Pɔlu w’a kaci Klistfuɛ’n, ngue yɛ ɔ yoli Klistfuɛ mun ɔn?
3 ?Pɔlu yoli sran m’ɔ trɛli i awlɛn titi ɔ? ?Junman sɔ mɔ be fa mɛnnin i’n, ɔ nin i sɔ liɛ’n fatali? Cɛcɛ! Afin, i nun mɔ be te flɛ i Sɔlu’n, ɔ o Ɲanmiɛn sulɛ wafa kun nun. Ɔ kloli i sɔ liɛ’n lele tratrali su. Ɔ kleli Klistfuɛ’m be ɲrɛnnɛn kpa. I nun m’ɔ ti gbaflɛn’n, ɔ kplinnin su wie maan be kunnin Etiɛni. I sin’n, Pɔlu fuannin Klistfuɛ mun yɛ ɔ kleli be yalɛ. (Sa Nga Be Yoli’n 7:58; 8:1, 3; 1 Timote 1:13) ‘Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Sɔlu te wla e Min’n i sɔnnzɔnfuɛ’m be srɛ kɛ ɔ́ kún be.’ Sanngɛ sa kekle nga ɔ fa yo Klistfuɛ mun Zerizalɛmu lɛ’n w’a jumɛn i. Ɔ maan, ɔ fɛli i klunwi ayeliɛ sɔ’n, ɔ fa ɔli lele Zerizalɛmu nglo lɔ klɔ mɔ be flɛ i Damasi’n, i su lɔ.—Sa Nga Be Yoli’n 9:1, 2.
4. ?Angunndan bulɛ wafa uflɛ mennin yɛ ɔ nin i fatali kɛ Pɔlu bu naan w’a di i junman’n niɔn?
4 Atrɛkpa’n, like cinnjin nga ti yɛ Pɔlu kleli Klistfuɛ’m be ɲrɛnnɛn’n, yɛle kɛ ɔ buli i kɛ Klistfuɛ’m be su wa fa be angunndan bulɛ uflɛ’n wlɛ i Zuifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ liɛ’n nun. Pɔlu yoli “Farizifuɛ.” Kusu’n, dunman Farizifuɛ i bo’n yɛle kɛ ‘sran m’ɔ o i liɛ ngunmin’n.’ (Sa Nga Be Yoli’n 23:6) Ɔ maan, amun bu i sin be nian. ?Kɛ Pɔlu tili i kɛ Ɲanmiɛn w’a kpɛ i kɛ ɔ bo Klist i su jasin fɛ’n kle sran’m be kwlaa’n, wafa sɛ yɛ i sɔ liɛ’n yoli i ɔ? Atrɛkpa’n, ɔ bubuli Pɔlu i sa sin. (Sa Nga Be Yoli’n 22:14, 15; 26:16-18) Farizifuɛ’m be kunndɛman kɛ be nin sran nga be bu be kɛ sa tɛ yofuɛ’m be di like likawlɛ bɔbɔ! (Lik 7:36-39) Ɔ maan, e wun i wlɛ kɛ ɔ nin i fatali kɛ Pɔlu miɛn i ɲin kpa naan w’a kaci i angunndan bulɛ wafa’n, kpɔkun naan w’a fɛ i ɲin w’a sie i Ɲanmiɛn klun sa yolɛ mɔ yɛle kɛ sran kwlaa fite nun’n, i su.—Galasifuɛ Mun 1:13-17.
5. ?Wafa sɛ yɛ e jasin fɛ’n i bolɛ nun’n, e kwla sɔnnzɔn Pɔlu ɔ?
5 Ɔ nin i fata kɛ e fa ajalɛ kunngba’n su. Kɛ e wun sran wafawafa mɔ be fin nvle fanunfanun nun mɔ be o e jasin fɛ’n bowlɛ lika’n nun’n, ɔ nin i fata kɛ e mian e ɲin kpa naan aniɛn uflɛ’m be kpɔlɛ angunndan w’a baman e ti nun. (Efɛzfuɛ Mun 4:22-24) Sɛ bɔbɔ e si sɔ o, sɛ e siman sɔ o, sanngɛ lika nga be tali e’n, ɔ nin wafa nga be fa tali e’n, be le ta e su. I sɔ’n kwla yo maan wafa nga e bu sran nga be timan kɛ e sa’n, i kacilɛ kwla yo kekle kpa. Sɛ e kunndɛ kɛ é tó sran nga be ti kɛ bua mun sa naan é úka be’n, ɔ nin i fata kɛ e wla angunndan bulɛ wafa tɛ sɔ’n i ase. (Rɔmfuɛ Mun 15:7) Like nga Pɔlu yoli’n, yɛle ngalɛ’n. Ɔ yoli sɔ naan w’a kwla bo jasin fɛ’n w’a kle sran sunman. Sran klolɛ’n ti’n, ɔ yoli like klefuɛ kpa m’ɔ fata kɛ be sɔnnzɔn i ɔ. Asa kusu’n, ‘Ɲanmiɛn sunmannin Pɔlu be mɔ be timan Zuifu’n be sin.’ Sɛ e suan junman sɔ mɔ Pɔlu dili’n i kpa’n, é wún i kɛ Pɔlu i jasin fɛ’n bolɛ nun’n, ɔ yoli sran m’ɔ fɛ i su sie i sran’m be ndɛ bo ɔ. Kpɔkun, ɔ yoli sran m’ɔ kacikacili i jasin fɛ’n i bolɛ wafa’n kɛ ɔ nin i fata’n sa, yɛ ɔ yoli jasin fɛ’n bofuɛ kpa.a—Rɔmfuɛ Mun 11:13.
Pɔlu kacikacili i jasin fɛ’n i bolɛ wafa’n
6. ?Wafa sɛ yɛ Pɔlu fɛ i ɲin sie i sran ng’ɔ bo jasin fɛ’n kle be’n, be ninnge nga be si be’n be su ɔ? ?Yɛ kɛ ɔ yo sɔ’n, i bo’n gua sɛ?
6 Like nga sran’m be lafi su’n, ɔ nin be su ninnge nga Pɔlu si be’n, ɔ fɛli i ɲin sieli be su. Kɛ Pɔlu kán ndɛ klé Famiɛn Agripa II, ɔ dun mmua kan kleli i weiin kɛ ‘a si Zuifu’m be nzuɛn’n kwlaa kpa ɔ nin be ndɛnngan’n.’ I sin’n, like nga Agripa lafi su’n, ɔ nin ninnge nga ɔ si be kpa’n, ɔ jrannin su naan b’a koko yalɛ’n. Pɔlu i ndɛ’n i nun yiyilɛ weinwein’n, ɔ nin like m’ɔ lafi su’n ti’n, Agripa seli kɛ: ‘Ɔ ka kaan á wá káci min awlɛn’n maan ń yó Klistfuɛ.’—Sa Nga Be Yoli’n 26:2, 3, 27, 28.
7. ?Kɛ Pɔlu kán ndɛ klé Listrifuɛ mun’n, wafa sɛ yɛ ɔ kacikacili i ndɛ’n kɛ ɔ nin i fata’n sa ɔ?
7 Pɔlu kacikacili i ndɛ kanlɛ wafa’n wie. Kɛ Pɔlu yíyí i ndɛ’n nun klé Listrifuɛ mun naan b’a sɔmɛn i ɔ nin Barnabasi kɛ ɲanmiɛn su lɔ ninnge nga be sɔ be mun sa’n, e nian ajalɛ ng’ɔ fali’n. Ɔ si kɛ be kɛn i kɛ Likaonifuɛ sɔ’m be ti sran mɔ be siman fluwa dan, yɛ be amuɛn ndɛ leman ba. Kɛ nga Sa Nga Be Yoli’n 14:14-18 fa kan sa’n, Pɔlu fali ninnge nga Ɲanmiɛn yili be’n, ɔ nin fie’m be su ninnge nga be klo be’n, ɔ fa kleli kɛ Ɲanmiɛn Kpli o like kwlaa su. Atrɛkpa’n, Pɔlu i ndɛ’n nun yiyilɛ’n yoli weinwein. Ɔ maan sran’m ‘b’a kplinman su’ kɛ bé sɔ́ Pɔlu nin Barnabasi.
8. ?Ajalɛ mennin nun yɛ Pɔlu kleli kɛ blɛ wie’m be nun’n, ɔ ti wɛtɛɛfuɛ naan ɔ yo ninnge mun kɛ ɔ nin i fata’n sa ɔ?
8 I yo, nán kɛ fɔ nunman Pɔlu nun ti ɔ. Afin blɛ wie nun’n, sa wie’m be loli i ngasi. I wie yɛle kɛ, kɛ cɛn kun’n, be kannin ndɛ tɛ be guɛli i ɲin ase’n, ɔ kannin Zuifu kun mɔ be flɛ i kɛ Ananiasi’n i ndɛ tɛtɛ kpa. Sanngɛ kɛ Pɔlu tili i kɛ sran ng’ɔ kɛnnin i ndɛ yaya sɔ’n ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n, ɔ maan ɔ kpɛtɛli i ndɛndɛ kpa. (Sa Nga Be Yoli’n 23: 1-5) I nun mɔ Pɔlu ɔli Atɛni lɔ’n, ‘amuɛn kpanngban m’ɔ wun be klɔ’n su’n ti’n i awlɛn’n dun mmua kpɛli i klun.’ Sanngɛ kɛ Pɔlu kɛ́n i ndɛ Areopazi lɔ’n, w’a faman ya kɛ ng’ɔ fɛli i lɛ’n sa. Kɛ Pɔlu kán ndɛ klé Atɛnifuɛ mun lika sɔ’n nun lɔ’n, like nga be kwlaa be si i’n, i su yɛ ɔ jrannin kannin i ndɛ’n niɔn. Yɛ kɛ ɔ́ íjɔ’n, ɔ kannin Atɛnifuɛ’m be sraka yiwlɛ kun i ndɛ. Be klɛli su kɛ ‘like wie mɔ e simɛn i’n i liɛ ɔ.’ Kpɔkun ɔ boli be jue kpɛfuɛ kun i ndɛ ng’ɔ kannin’n, i su.—Sa Nga Be Yoli’n 17:16-28.
9. ?Wafa sɛ yɛ kɛ Pɔlu wun sran wafawafa mun’n, ɔ kle kɛ i sa w’a tɔ jasin fɛ’n i bolɛ’n nun ɔn?
9 Kɛ mɔ Pɔlu wunnin sran wafawafa mun ti’n, i sɔ’n yoli maan ɔ yoli jasin bofuɛ m’ɔ kwla kan ndɛ sran wafa kwlaa ɲrun ɔn. Ninnge nga sran’m be yo’n, ɔ nin lika nga be wo’n, i su yɛ Pɔlu nian bo i jasin fɛ’n niɔn. I nun m’ɔ́ klɛ́ Klistfuɛ nga be o Rɔmu lɔ’n be fluwa’n, Pɔlu si weiin kɛ aniaan nga be o lɔ’n, be o nvle nga blɛ sɔ’n nun’n, ɔ le kwlalɛ tra nvle uflɛ mun’n, i nun. Pɔlu i fluwa ng’ɔ klɛli ko mannin aniaan nga be o Rɔmu lɔ’n, i nun ndɛ cinnjin’n kun yɛle kɛ Adam i sa tɛ’n ti’n e wu, sanngɛ Zezi i wun m’ɔ fa kpɔli e ti’n ti’n, e kwla ɲan nguan. Wafa nga Pɔlu klɛli Klistfuɛ nga be o Rɔmu nin nvle nga be o i nvɛnwunnvɛnwun lɛ’n be fluwa’n, ɔ kannin be awlɛn’n.—Rɔmfuɛ Mun 1:4; 5: 14, 15.
10, 11. ?Wafa sɛ yɛ Pɔlu niɛn i ndɛ tiefuɛ mun naan w’a fɛ i sunnzun ase mun ɔn? (An nian ndɛ ng’ɔ o ngua lɛ’n nun wie.)
10 ?Kɛ Pɔlu yíyí Biblu’n nun ndɛ kekle’m be nun klé i ndɛ tiefuɛ mun’n, ngue yɛ ɔ yo ɔ? Pɔlu i ndɛ kanlɛ nun’n sunnzun ase nga sran ngba kwla wun i wlɛ’n yɛ ɔ fa be titi ɔ. Ɔ maan ɔ fa sunnzun ase nga be wlɛ wunlɛ timan kekle’n naan w’a yiyi Ɲanmiɛn ninnge nga be wlɛ wunlɛ ti kekle’n be nun. I wie yɛle kɛ Pɔlu si kpa kɛ Rɔmufuɛ’m be si kanga aata dilɛ’n i kpa. Atrɛkpa bɔbɔ’n, be nga Pɔlu klɛ be fluwa’n, be nun sunman ti kanga. I sɔ’n ti yɛ Pɔlu fali kanga yolɛ’n i su sunnzun ase naan w’a kan be nga be ti sa tɛ’n i kanga annzɛ sa kpa’n i kanga’n, i ndɛ’n niɔn.—Rɔmfuɛ Mun 6:16-20.
11 Fluwa kun se kɛ: “Rɔmufuɛ’m be nun’n, sɛ sran kun le kanga’n, sɛ ɔ klo’n, ɔ kwla yaci i kanga’n nun mlɔnmlɔn, sanngɛ wie liɛ kusu’n kanga’n mɛn i min’n i sika naan w’a kaciman kanga kun. Sɛ wienun ɔn, be su fa kanga kun bé kó mán amuɛn kun’n, sran sɔ’n timan kanga kun.” Kanga nga ɔ timan kanga i min’n i sa nun kun’n, ɔ kwla di junman i min sɔ’n i sa nun ekun. Sanngɛ i sɔ nun’n, ɔ fata kɛ i min’n tuɛ i kalɛ. Atrɛkpa’n, Pɔlu si kɛ kanga wie’m be yo i sɔ liɛ’n, ɔ maan kɛ ɔ́ fá kanga su sunnzun ase fá kán kɛ sran wie’m be kaci sa tɛ’n i kanga’n, annzɛ sa kpa’n i kanga’n, i sɔ angunndan’n yɛ ɔ buli ɔ. Klistfuɛ nga be o Rɔmu lɔ’n, be timan sa tɛ’n i kanga kun, sanngɛ be ti Ɲanmiɛn i kanga. Siɛn mɔ be timan sa tɛ’n i kanga kun’n, sɛ be waan bé sú Ɲanmiɛn o, annzɛ bé yó sa tɛ’n kɛ laa’n sa o, ɔ ti be bɔbɔ be ndɛ. Sunnzun ase pɔpɔ sɔ mɔ Rɔmu lɔ Klistfuɛ’m be wunnin i wlɛ ndɛndɛ’n, ɔ yoli maan sran kun kwla usɛli i bɔbɔ wun kɛ: ‘?Ngue like yɛ ɔ sie min ɔn?’b
Maan e fa Pɔlu i ajalɛ’n su
12, 13. (a) ?Sɛ andɛ e kunndɛ kɛ é kán sran nga e bo jasin fɛ’n e kle be’n be awlɛn’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin e yo ɔ? (b) ?Kɛ amún bó jasin fɛ’n klé sran wafawafa mun’n, ajalɛ mennin yɛ amun fali mɔ amun wunnin kɛ ɔ ti kpa ɔ?
12 Kɛ Pɔlu sa’n, maan e sie e su sran’m be ndɛ’n i bo kpa. Maan e kacikaci e jasin fɛ’n bolɛ ndɛ mun kɛ ɔ nin i fata’n sa, yɛ maan e nian wafa nga e kwla yo naan y’a kan e ndɛ tiefuɛ’m be awlɛn’n naan y’a fɛ i sɔ liɛ’n y’a bo jasin fɛ’n. Sɛ e kunndɛ kɛ é úka e ndɛ tiefuɛ mun naan be wun jasin fɛ’n i wlɛ kpa’n, nán be like yolɛ’n, ɔ nin be jasin fɛ’n bolɛ’n, ɔ nin e Biblu’n i akua mun mɔ e fa man be’n, i kunngba su yɛ é jrán ɔn. Sanngɛ maan e mian e ɲin naan e wun like ng’ɔ mian be sa’n, ɔ nin like ng’ɔ lo be’n. Kpɔkun e nian like nga be klo i’n, ɔ nin nga be klomɛn i’n, ɔ nin be like ng’ɔ bo be wla’n, ɔ nin angunndan nga be bu i be wiengu’m be su m’ɔ timan nanwlɛ’n. Sɛ bɔbɔ i sɔ yolɛ’n timan pɔpɔ’n, sanngɛ jasin bofuɛ nga be o mɛn wunmuan’n nun’n, be tu be klun be yo i sɔ liɛ’n. I wie yɛle kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be betɛli ng’ɔ o Ongri lɔ’n seli kɛ: “Aniaan’m be ɲin yi aofuɛ nga be o klɔ’n su’n be ninnge yolɛ mun. Sanngɛ be minndɛman kɛ aofuɛ sɔ’m be fa be mɔ be ti ɔnvuɛ’n be ninnge yolɛ liɛ’m be su wie.” Zoova i Lalofuɛ nga be o lika kwlaa nun’n, kɛ be mian be ɲin be yo sɔ ɔ.
13 Wia’n i afiliɛ lɔ klɔ mmuammua kun su’n, like ng’ɔ lo sran’m be dan lika’n, yɛle be aunkpinndiɛ’n, ɔ nin be mma’m be talɛ nin be mma’m be suklu wlalɛ’n. Ɔ maan, Sielɛ Blɛ jasin bofuɛ nga be o nvle sɔ’n nun’n, nán lika’n i tɛ mɔ w’a yo’n i ndɛ yɛ be kan kle sran mun ɔn. Sanngɛ, like ng’ɔ lo sran sɔ mun’n, yɛ be fa bo jasin fɛ’n niɔn. Ajalɛ kunngba’n yɛ aniaan nga be o Amlɛnkɛn mɛn’n nun lɔ’n, be fɛ i wie ɔ. Aniaan wie’m be sieli i nzɔliɛ kɛ like ng’ɔ lo be mantanfuɛ mun’n, yɛle adi ninnge nga w’a tru klɔ’n su’n, ɔ nin loto kpanngban nga be o akpɔ’m be su’n, ɔ nin sran kunlɛ’n. Aniaan nga be jasin fɛ’n bolɛ’n ba nvlɛ’n yɛle be nga be fɛ i sɔ ndɛ’m be fa koko Biblu’n su yalɛ’n. Biblu’n nun like klefuɛ kpa’m be fa be ɲin sie i ndɛ nga bé wá fá kókó yalɛ’n, i su kpa. Be wla sran’m be fanngan, yɛ like kpa nga sɛ be fa Biblu’n nun ndɛ’m be su be kwla ɲɛn i andɛ’n, be fa sran’m be ɲin sie su. Kpɔkun, like nga cɛn wie lele Ɲanmiɛn fá mán be’n, be fa sran’m be ɲin sie su wie.—Ezai 48:17, 18; 52:7.
14. Ajalɛ wafawafa nga e ko fa naan y’a bo jasin fɛ’n y’a kle sran wafawafa nga e to be’n, amun yiyi nun.
14 Ɔ ti cinnjin kɛ e kacikaci e jasin fɛ’n bolɛ wafa’n wie. Afin, sran’m be ninnge yolɛ’n, ɔ nin like nga be si i’n, ɔ nin Ɲanmiɛn sulɛ wafa’n, be timan kun. Ndɛ nga e kan kle sran ng’ɔ lafi su kɛ Ɲanmiɛn o lɛ m’ɔ lafiman Biblu’n su’n, nɛ́n i kunngba’n yɛ é kán klé sran ng’ɔ lafiman Ɲanmiɛn su mlɔnmlɔn’n niɔn. Ndɛ nga e kan kle sran ng’ɔ bu i kɛ Biblu’n i akua’m be ti fluwa mɔ be lakalaka sran mun’n, nɛ́n i kunngba’n yɛ é kán klé sran ng’ɔ fa ndɛ ng’ɔ o Biblu’n nun’n, i su ɔ. Ndɛ’n i kanlɛ kɛ ɔ nin i fata’n sa’n, ɔ ti cinnjin kpa. Yɛle kɛ sran’m be ninnge silɛ’n timan kunngba. Sran ng’ɔ si like kle kpa’n, ɔ nian sran ng’ɔ o i ɲrun lɛ’n, naan w’a yiyi i ndɛ’n nun. Yɛ ɔ fa sunnzun ase nga ndɛ tiefuɛ’n kwla wun i wlɛ’n.—1 Zan 5:20.
Maan e uka jasin bofuɛ uflɛuflɛ mun
15, 16. ?Ngue ti yɛ ɔ nin i fata kɛ be kle jasin bofuɛ’m be like ɔ?
15 Pɔlu w’a fɛmɛn i ɲin w’a siemɛn i ngunmin i like klelɛ wafa’n su. Sanngɛ, ɔ fɛli i ɲin sieli i be nga sɛ ɔ nunman lɛ be kwla bo jasin fɛ’n kɛ Timote nin Titi sa’n, be like klelɛ’n su wie. Ɔ yoli sɔ naan be yo jasin fɛ’n bofuɛ kpa. (2 Timote 2:2; 3:10, 14; Tit 1:4) Andɛ kusu i kunngba’n niɔn. Ɔ ti cinnjin kpa kɛ e kle sran uflɛ’m be like, yɛ ɔ nin i fata kɛ e kusu be kle e like wie.
16 Afuɛ 1914 nun’n, jasin fɛ’n bofuɛ nga be o mɛn wunmuan’n nun’n, be ti sran kɔe 5.000. Sanngɛ andɛ’n, le mɔcuɛ kwlaa nun’n, sran ko ju 5.000 be yo be batɛmu! (Ezai 54:2, 3; Sa Nga Be Yoli’n 11:21) Kɛ sran kun se kɛ ɔ́ fɛ́ i wun mántan Klistfuɛ mun naan ɔ́ bó jasin fɛ’n, ɔ nin i fata kɛ be kle i like yɛ be kle i ajalɛ mun. (Galasifuɛ Mun 6:6) Ɔ nin i fata kɛ e nian e Min Zezi i ajalɛ ng’ɔ fa kleli like mɔ sran’m be yoli sɔnnzɔnfuɛ’n, i su.c
17, 18. ?Wafa sɛ yɛ e kwla uka jasin bofuɛ uflɛuflɛ mun naan be wun w’a usuusuman be ɔ?
17 Zezi w’a tɔman sran’m be su sa ngbɛn yɛ ɔ seli i akoto’m be kɛ be kle be like ɔ. Ɔ fali be ɲin sieli i jasin fɛ’n bolɛ junman’n su. Kpɔkun, ɔ seli be kɛ be fɛ i sɔ liɛ’n be wlɛ i srɛlɛ’n nun. I sin’n, ɔ mannin be ajalɛ nsan: Ɔ kleli be kɛ be wɔ nɲɔnnɲɔn, ɔ kleli be lika nga ɔ fata kɛ be bo jasin fɛ’n lɛ’n, yɛ ɔ kleli be jasin fɛ’n ng’ɔ fata kɛ be bo’n. (Matie 9:35-38; 10:5-7; Mark 6:7; Lik 9:2, 6) E kwla fa ajalɛ sɔ’n su wie. Sɛ e su uka e wa, annzɛ like suanfuɛ uflɛ kun, annzɛ sran kun m’ɔ boli jasin fɛ’n w’a cɛ kan’n, ɔ nin i fata kɛ e mian e ɲin naan e kle be ajalɛ kunngba nga Zezi kleli’n wie.
18 Ɔ nin i fata kɛ e bu jasin bofuɛ uflɛuflɛ’m be sran naan be ɲin w’a kan ase naan Sielɛ Blɛ’n i su jasin fɛ’n bolɛ nun’n be wun w’a usuusuman be. ?E kwla uka be naan b’a siesie be wun kpa, naan be jasin fɛ’n bolɛ’n w’a yo pɔpɔ, annzɛ be ndɛ su fitilɛ’n w’a kan sran mun? Jasin fɛ’n bowlɛ lika’n nun lɔ’n, maan e yaci be nun naan be nian wafa nga e bo jasin fɛ’n anuan klikli’m be nun’n. E kwla fa Zedeɔn m’ɔ kannin ndɛ nga kleli i wiengu alɛ kunfuɛ mun’n, i ajalɛ’n su. Ɔ seli be kɛ: ‘Amun nian nga n yo’n su be yo.’ (Jɔlɛ Difuɛ Mun 7:17) I sin’n, amun man sran nga amun kle i like’n i atin naan ɔ bo jasin fɛ’n wie. I ɲin m’ɔ mian ti’n, amun yo i mo. Kpɔkun, sɛ ɔ nin i fata’n, amun mɛn i afɔtuɛ mun naan i sa w’a tɔ junman’n nun.
19. ?Kɛ á dí ɔ jasin fɛ’n bolɛ junman mɔ á ‘gúɛgúɛ i bo’n,’ ngue yɛ ɔ ɲin osu kpa ɔ?
19 Kɛ ɔ ko yo naan y’a ‘di junman nga Ɲanmiɛn fa wlali e sa nun naan y’a guɛguɛ i bo’ ti’n, e mian e ɲin naan y’a kacikaci e jasin fɛ’n i bolɛ kɛ ɔ nin i fata’n sa. Kpɔkun, e kunndɛ kɛ é klé jasin bofuɛ uflɛuflɛ’m be like naan be kusu be yo sɔ wie. Junman sɔ mɔ e di’n, e si kɛ ɔ ti cinnjin kpa. Yɛle kɛ ɔ fata kɛ e bo Ɲanmiɛn i klun sa’m be su e kle sran mun naan be ɲan nguan. Sran’m be delɛ sɔ’n ti cinnjin kpa, ɔ maan ‘sran wafa’n kwlaa nga e to be’n, kɛ e ko yo naan y’a de be’n, ɔ fata kɛ e yo e wun kɛ be sa, yɛ e yo like kwlaa nga e kwlɛ i yo’n.’—2 Timote 4:5; 1 Korɛntfuɛ Mun 9:22.
[Ja ngua lɛ ndɛ mun]
a Sɛ amun waan amún wún Pɔlu i ajalɛ sɔ mun’n, amun nian Sa Nga Be Yoli’n 13:9, 16-42; 17:2-4; 18:1-4; 19:11-20; 20:34; Rɔmfuɛ Mun 10:11-15; 2 Korɛntfuɛ Mun 6:11-13.
b Ajalɛ kunngba’n yɛ Pɔlu fɛli i ndɛ nga nun ekun ɔn. Kɛ Pɔlu yíyí ajalɛ uflɛ nga ɔ o Ɲanmiɛn nin be nga be kpali be sieli be ngunmin’n mɔ be “ti i wa” mun’n, be afiɛn’n i nun’n, ɔ fali like kun mɔ be nga be o Rɔmu lɔ’n be si i kpa’n, yɛ ɔ fa suan i ndɛ’n bo ɔ. (Rɔmfuɛ Mun 8: 14-17) Fluwa kun se kɛ: “Ɔ o Rɔmufuɛ’m be nzuɛn nun kɛ be ta sran uflɛ mma mun kɛ be bɔbɔ be wa sa. Be angunndan nun i sɔ ngalɛ’n kwlaa yɛ be flɛ i awlobo’n niɔn.” (St. Paul à Rome)
c Koko nun wa’n, be siesieli ajalɛ mun Zoova i Lalofuɛ’m be asɔnun’m be kwlaa nun naan atin bofuɛ’m be uka be wiengu mun. Ajalɛ sɔ’m be nun’n, atin bofuɛ nga be sa w’a tɔ jasin fɛ’n bolɛ’n nun’n yɛ be uka jasin bofuɛ nga be sa nin a tɔman junman’n nun’n niɔn.
?Amun wla te kpɛn su?
• ?Ajalɛ mennin’m be nun yɛ e jasin fɛ’n i bolɛ’n nun’n, e kwla sɔnnzɔn Pɔlu ɔ?
• ?E angunndan bulɛ’n i kacikacilɛ mennin yɛ ɔ nin i fata ɔ?
• ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo naan e jasin fɛ’n bolɛ’n w’a fɔnvɔ sran mun titi ɔ?
• ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ jasin bofuɛ uflɛuflɛ’m be ɲɛn i naan be wun w’a usuusuman be ɔ?
[Blurb on page 30]
Pɔlu sieli i su sran’m be ndɛ’n i bo, ɔ kacikacili i jasin fɛ’n bolɛ wafa’n, kpɔkun ɔ dili junman ngwlɛlɛ su.
[Blurb on page 32]
Zezi kleli i sɔnnzɔnfuɛ’m be ajalɛ nsan: Be wɔ nɲɔnnɲɔn, ɔ kleli be jasin fɛ’n bowlɛ’n, ɔ nin jasin fɛ’n ng’ɔ fata kɛ be bo’n.