?Ɲanmiɛn nin sran’n, wan yɛ ɔ fata kɛ e ɲin yi i ɔ?

‘Sɛ e ɲin yi Ɲanmiɛn tra sran mun’n, ɔ ti kpa tra kɛ e ɲin yi sran’n.’—SA NGA BE YOLI’N 5:29.

1. (a) ?Biblu’n nun ndɛ mma mennin yɛ like suanlɛ’n nga taka su ɔ? (b) ?Ngue ti yɛ be wlali Zezi i akoto’m be bisua ɔ?

CƐN kun’n, Zuifu’m be jɔlɛ difuɛ’m be trali Zezi Klist i akoto nɲɔn be wlali be bisua. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn be kunnin Zezi w’a di le mɔcuɛ nɲɔn kun. Siɛn’n mɔ bé wá dí be jɔlɛ’n, be sunmannin Ɲanmiɛn i sua’n nun sonja mun kɛ be ko fa be bisua lɔ bla. Sonja’m bé jú lɔ’n, weiin, sran fi nunman bisua’n nun. Sanngɛ nn, anuan’m be nun ti towa. Be sali be sin be w’a kan kleli jɔlɛ difuɛ mun. Kɛ jɔlɛ difuɛ’m be tili i sɔ ndɛ’n, ɔ yoli be ya dan. Sonja’m bé tí ɔ, Zezi i akoto nɲɔn mɔ be wlali be bisua’n, be o Ɲanmiɛn i sua’n nun lɔ bé klé sran’m be like Zezi Klist dunman nun. Sanngɛ nn, i sɔ’n ti yɛ be wlali be bisua’n niɔn! Ndɛndɛ’n, sonja’m be ko trali be naan b’a fa be b’a ba jɔlɛ difuɛ’m be ja su.—Sa Nga Be Yoli’n 5:17-27.

2. ?Ngue yɛ anzi’n seli akoto Piɛli nin Zan kɛ be yo ɔ?

² ?Sanngɛ, ɔ yo sɛ yɛ Piɛli nin Zan be kwla fin bisua nun fiteli ɔ? Ɲanmiɛn i anzi kun yɛ ɔ tikeli bisua’n yɛ be fiteli ɔ. ?Sanngɛ anzi sɔ’n, ɔ́ úka be cɛn uflɛ ekun? Cɛcɛ. Afin, ɔ fata kɛ be bo Zezi Klist i jasin fɛ’n, be kle Zerizalɛmufuɛ mun. I sɔ yɛ anzi’n seli kɛ be yo ɔ. I waan: “An kan nguan nga i ndɛ’n kwlaa kle sran mun.” (Sa Nga Be Yoli’n 5:19, 20) Nanwlɛ, akoto nɲɔn’m be fali anzi’n i ndɛ’n su. Afin, kɛ sonja’m be ɔli Ɲanmiɛn i sua’n nun lɔ’n, be wunnin kɛ akoto’m be su kle sran’m be like.

3, 4. (a) ?Kɛ be seli Piɛli nin Zan kɛ be yaci jasin fɛ’n i bolɛ’n, wafa sɛ yɛ be tɛli su ɔ? (b) ?Yɛ be wiengu kun’m be kusu be seli sɛ?

³ Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn b’a dun mmua di jasin fɛ’n bofuɛ yakpafuɛ nɲɔn’n, Piɛli nin Zan be jɔlɛ. Ɔ maan kɛ be fali be bali jɔlɛ difuɛ’m be ɲrun ekun’n, Kaifu m’ɔ ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n, ɔ usali be ya su kɛ: ‘?Y’a wlaman amun su nun kpa kɛ nán maan an kle like bian sɔ’n [Zezi] i dunman nun kun? Sanngɛ nian, amun a fa amun ndɛ sɔ’n b’a tru Zerizalɛmu klɔ’n nun.’ (Sa Nga Be Yoli’n 5:28) Sɛ Piɛli nin Zan be jin jɔlɛ difuɛ’m be ɲrun ekun’n, Kaifu kwlá seman kɛ i sɔ’n bo i nuan mlɔnmlɔn. Afin, i klikli nun nga be trali be mɔ be seli be kɛ nán be bo jasin fɛ’n kun’n, Piɛli nin Zan be tɛli su kɛ: ‘?Sɛ Ɲanmiɛn wun kɛ e ɲin yi amun mɔ e ɲin yimɛn i’n, ɔ ti kpa? An bu nian, nanwlɛ, e kwlá yaciman like nga e wunnin i’n nin ndɛ nga e tili’n i kanlɛ.’ Piɛli nin Zan be niannin laa Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Zeremi i ajalɛ’n su. Afin, i kusu w’a yaciman Ɲanmiɛn ndɛ’n i kanlɛ le.—Sa Nga Be Yoli’n 4:18-20; Zeremi 20:9.

⁴ Siɛn’n, Piɛli nin Zan be nin be wiengu kun mun nin Matiasi m’ɔ ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ uflɛuflɛ’n, be kwlaa yɛ be fali be bali jɔlɛ difuɛ’m be ɲrun ɔn. (Sa Nga Be Yoli’n 1:21-26) Kɛ be seli be kɛ be yaci jasin fɛ’n i bolɛ’n, be kannin ndɛ nga Piɛli nin Zan be kannin’n wie. Yakpa su be seli kɛ: ‘Sɛ e ɲin yi Ɲanmiɛn tra sran mun’n, ɔ ti kpa tra kɛ e ɲin yi sran’n.’—Sa Nga Be Yoli’n 5:29.

Maan e ɲin yi Ɲanmiɛn tra sran

5, 6. ?Ngue ti yɛ akoto’m be ɲin w’a yiman jɔlɛ difuɛ mun ɔn?

⁵ ?Akoto mɔ titi be ɲin yi sran’n niɔn, ngue ti yɛ cɛn sɔ nun’n be ɲin w’a yiman jɔlɛ difuɛ mun ɔn? Sa nga ti yɛ be ɲin w’a yiman be’n yɛle kɛ ndɛ kun nga Ɲanmiɛn ko kan’n, nn w’a kan. Afin, Zoova kunngba cɛ yɛ ‘like fi nunmɛn i sin asiɛ wunmuan’n su ɔ.’ (Jue Mun 83:19) Asa ekun’n, Zoova ‘di asiɛ’n sufuɛ’m be kwlaa be jɔlɛ.’ Kpɔkun, kɛ m’ɔ ti Famiɛn m’ɔ o lɛ titi’n ti’n, i yɛ ɔ ti Mmla kpɛfuɛ Dan’n niɔn. Ɔ maan jɔlɛ difuɛ wie fi kwlá kacimɛn i mmla’n.—Bo Bolɛ 18:25; Ezai 33:22.

⁶ I lɛ fuɛ’n, mmla sifuɛ dandan wie’m be si sɔ weiin. I sɔfuɛ’m be nun kun yɛle William Blackstone m’ɔ ti Angle lɔ jɔlɛ difuɛ kun’n, ɔ seli kɛ klɔ sran kun kwlá seman kɛ i mmla liɛ’n, i kpa tra “Ɲanmiɛn i mmla’n.” I sɔ’n ti’n, kɛ Zuifu’m be jɔlɛ difuɛ dandan’m be tannin’n akoto’m be jasin fɛ’n bolɛ’n, b’a siman be jranwlɛ’n mlɔnmlɔn. Ɔ maan, akoto’m b’a faman i sɔ ndɛ liɛ’n su.

7. ?Ngue ti yɛ jasin fɛ’n mɔ akoto’m be bo’n yoli Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ dandan’m be ya ɔ?

⁷ Kɛ mɔ akoto’m be yaciman jasin fɛ’n i bolɛ’n ti’n, Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be fali ya dan. Be nun wie yɛle Kaifu m’ɔ ti Ɲanmiɛn sua’n i su kpɛn’n, yɛ Sadisefuɛ mɔ be lafiman sran cɛnlɛ ndɛ’n su’n. (Sa Nga Be Yoli’n 4:1, 2; 5:17) Sanngɛ, akoto’m b’a niɛnmɛn i sɔ’n ti. Cɛn kwlaa be kan kle sran mun kɛ, Zezi wuli naan Ɲanmiɛn cɛnnin i, naan i kunngba cɛ yɛ ɔ kwla de sran ɔn. Yɛle kɛ, ‘Ɲanmiɛn a sieman sran uflɛ fi mɛn’n nun wa mɔ i dunman nun e kwla fite nun ɔn.’ (Sa Nga Be Yoli’n 2:36; 4:12) Sanngɛ, nán akoto’m be ndɛ sɔ’n i ngunmin ti yɛ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be ɲin cili be ɔ. Be waan bé yó sɔ naan Rɔmu kpɛnngbɛn’m be klun jɔ be wun. I wie yɛle kɛ, i nun mɔ bé klé Zezi ɲrɛnnɛn’n, Pilati seli kɛ Zezi ti be famiɛn naan be yaci i nun. Sanngɛ, be kpannin kɛ: ‘E leman famiɛn uflɛ fi san Sezali kunngba cɛ.’ (Zan 19:15)a Asa ekun’n, srɛ m’ɔ kun be’n ti be ɲin ci akoto mun. Afin, sɛ be mɔ be ti Zuifu’m be kpɛnngbɛn’n be yaci sran’m be lɛ naan be fa Zezi yo be famiɛn’n, Rɔmu kpɛnngbɛn’m be kwla de kpɛnngbɛn kle’n be sa nun, kpɔkun bé sáci ‘be Ɲanmiɛn sua’n nin be nvle’n.’—Zan 11:48.

8. ?Ngwlɛlɛ ndɛ mennin yɛ Gamaliɛli kan kleli i wiengu jɔlɛ difuɛ dandan mun ɔn?

⁸ Siɛn’n, sa nga bé wá fá yó Zezi Klist i akoto mun’n, ɔ su yoman blɛblɛ. Jɔlɛ difuɛ dandan’m be fuali kɛ bé kún be. (Sa Nga Be Yoli’n 5:33) Sanngɛ, ɔ fua’n ɔ kunman. Afin, be flɛ bian kun kɛ Gamaliɛli, ɔ ti mmla sifuɛ dan. Ɔ jrannin i wiengu jɔlɛ difuɛ’m be ɲrun naan w’a tu be fɔ. Nanwlɛ, ɔ kannin ngwlɛlɛ ndɛ kleli be. Ɔ seli kɛ: ‘Sɛ sa nga nin junman nga fin sran’n, ɔ́ sáci, sanngɛ sɛ ɔ fin Ɲanmiɛn sakpa’n, an kwlá sacimɛn i.’ Kpɔkun ɔ kan guali su kɛ: ‘An nian amun wun, nán an kunndɛ Ɲanmiɛn nuan.’—Sa Nga Be Yoli’n 5:34, 38, 39.

9. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ akoto’m be junman’n fin Ɲanmiɛn ɔn?

⁹ Jɔlɛ difuɛ ba kun sa w’a tikemɛn i nuan. Be fali Gamaliɛli i ndɛ’n su, naan b’a ‘flɛ be mɔ Zezi sunmannin be’n. Kɛ be boli be nin ɲantiaan’n, be wlali be su nun kɛ nán maan be kan ndɛ Zezi dunman nun kun, naan b’a yaci be nun.’ Sanngɛ, i sɔ’n w’a kunman akoto’m be srɛ. Afin, jasin fɛ’n mɔ anzi’n seli be kɛ be bo’n, be si kɛ saan bé bó. Ɔ maan, kɛ jɔlɛ difuɛ’m be yacili be nun’n, ‘cɛn kwlaa be yaciman Zezi Klist jasin fɛ’n i bolɛ nin i klelɛ Ɲanmiɛn i sua’n nun nin awlo’m be nun.’ (Sa Nga Be Yoli’n 5:40, 42) Zoova kusu yrali be junman’n su dan. Afin, ‘Ɲanmiɛn ndɛ’n truli, yɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be trɛli dan kpa Zerizalɛmu lɔ. Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ kpanngban kpa be fa ndɛ mɔ Klistfuɛ’m be fa su’n i su wie.’ (Sa Nga Be Yoli’n 6:7) Wafa nga i sɔ’n yoli Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ dandan’m be ya’n, be kwlá kanman! Sanngɛ i kwlaa yoli o, sran’m be kwlaa be wun i wlɛ kɛ akoto’m be junman’n fin Ɲanmiɛn!

Be nga be kunndɛ Ɲanmiɛn nuan’n, be kle be wun yalɛ ngbɛn

10. ?Kɛ e niɛn i kpa sa’n, ngue ti yɛ e kwla se kɛ srɛ bɔbɔ kaan sa kwlá kunman Kaifu ɔ? ?Sanngɛ, i sran su lafilɛ’n i bo’n guali sɛ?

¹⁰ Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, Rɔmu kpɛnngbɛn mun yɛ be sie Zuifu’m be Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ dandan’m be su kpɛn’n niɔn. Be nga be sieli be sɔ’n, i kun yɛle Zozɛfu Kaifu m’ɔ ɲannin ɲrun dan’n. Valerius Gratus yɛ ɔ sieli i sɔ ɔ. Kaifu dili junman sɔ’n trali be nga be dunnin mmua i ɲrun’n. Sanngɛ junman’n i dilɛ nun’n, w’a lafiman Ɲanmiɛn su. I nuan nun fɛ’n, ɔ nin Pilati m’ɔ ti i janvuɛ’n, be su yɛ ɔ jrannin fa dili i Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn junman’n niɔn. I sran sulafilɛ sɔ’n, i bo’n w’a guaman kpa. Afin, kɛ be dili akoto’m be jɔlɛ’n i afuɛ nsan su’n, Rɔmu kpɛnngbɛn’m b’a kloman Kaifu sa kun. Ɔ maan, be tuli i junman’n nun.

11. ?Pɔnsu Pilati nin Zuifu’m be nvle’n i agualiɛ’n guali sɛ? ?I lɛ nun’n, ndɛ nanwlɛ mennin yɛ ɔ kpɛn e klun ɔn?

¹¹ Lucius Vitellius m’ɔ ti Siri kpɛnngbɛn’n, yɛ ɔ tuli Kaifu junman’n nun ɔn. Bian kunngba sɔ’n yɛ ɔ sieli Pilati wie ɔ. Ɔ maan kɛ bé tú Kaifu’n, kannzɛ ɔ nin Pilati be janvuɛ’n tra sɛ’n, Pilati w’a kwlaman sa fi yo. I kpa bɔbɔ’n, kɛ be tuli Kaifu’n i afuɛ kun m’ɔ́ jú cɛ’n, be tuli Pilati bɔbɔ wie. Kpɔkun sa tɛtɛ ng’ɔ yoli be’n, be flɛli i Rɔmu lɔ naan ɔ ko kan be su ndɛ. Zuifu kpɛnngbɛn nga kusu mɔ be fali be wla guali Sezali su’n, Rɔmu sonja’m be wa sacili ‘be Ɲanmiɛn’n i sua’n ɔ nin be nvle’n.’ Cɛn sɔ nun’n, be sacili Zerizalɛmu klɔ’n ɔ nin i nun ninnge’m be kwlaa. I sɔ sa liɛ’n juli afuɛ 70 nun Klistfuɛ klikli’m be blɛ su. Ndɛ kun mɔ Jue tofuɛ’n kannin’n, ɔ kpɛnnin su Zuifu sɔ’m be lika. Jue tofuɛ’n waan: ‘Nán an fa amun wla guɛ i sran dandan’m be su. Nán amun fa be wla gua klɔ sran su. Be de be wiengu ɔ, ɔ yoman ye.’—Zan 11:48; Jue Mun 146:3.

12. ?Zezi i su ndɛ mennin yɛ ɔ kle kɛ, kɛ be ɲin yi Ɲanmiɛn’n, i sɔ’n ti ngwlɛlɛ ayeliɛ ɔ?

¹² Zezi Klist liɛ’n, kɛ Ɲanmiɛn cɛnnin i’n, ɔ sieli i Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn. Ɲanmiɛn i sua ng’ɔ di nun junman’n ti dan, yɛ nán sran yɛ ɔ kplannin ɔn. Ɔ maan, sran fi kwlá tumɛn i junman’n nun. Kpɔkun, ‘i Ɲanmiɛn ɲrun jranlɛ’n, be su fa manman sran uflɛ.’ (Ebre Mun 2:9; 7:17, 24; 9:11) Asa ekun’n, Ɲanmiɛn sieli Zezi kɛ ɔ di be nga be ɲin o su’n, ɔ nin be nga be wuli’n be jɔlɛ. (1 Piɛr 4:5) Ɔ maan, sɛ Zozɛfu Kaifu nin Pɔnsu Pilati bé ɲán nguan ekun’n, ɔ fin Zezi.—Matie 23:33; Sa Nga Be Yoli’n 24:15.

Andɛ Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n bofuɛ yakpafuɛ mun

13. ?E blɛ liɛ nga nun’n, junman mennin yɛ ɔ fin klɔ sran ɔn? ?Yɛ junman mennin yɛ ɔ fin Ɲanmiɛn ɔn? ?Wafa sɛ yɛ e si sɔ ɔ?

¹³ Kɛ Klistfuɛ klikli’m be blɛ su sa’n, blɛ nga e o nun yɛ’n i nun sran kpanngban be ‘kunndɛ Ɲanmiɛn nuan.’ (Sa Nga Be Yoli’n 5:39) I sɔfuɛ’n kun yɛle Adolf Hitler. I blɛ su’n, like nga sran’m bé yó’n, saan bé sé kɛ “Hitler ɔ kunngba cɛ yɛ e si wɔ ɔ.” I sɔ mɔ Zoova i Lalofuɛ’m be waan be kanman ti’n, Itilɛli kpannin fiaan kɛ ɔ́ núnnún be Alemaɲin mɛn’n nun. (Matie 23:10) Kɛ ɔ ko yo naan w’a yo i sɔ sa liɛ’n ti’n, ɔ kpɛli sran kunlɛ anuannzɛ kun. Be flɛ i kɛ Nazi. Hitler nin i Nazi anuannzɛ’n be trali Zoova i Lalofuɛ kpanngban. Kpɔkun be fa be guali bisua mɔ be wun ɲrɛnnɛn lɔ kpa’n, be nun. Be kunnin Zoova i Lalofuɛ wie mun bɔbɔ. Sanngɛ, b’a kwlá yoman naan Zoova i Lalofuɛ b’a yaci be Ɲanmiɛn’n i sulɛ. Asa ekun’n, b’a kwlá nunnunman be. Afin Klistfuɛ sɔ’m be junman’n ɔ finman sran, ɔ fin Ɲanmiɛn. Ɔ maan, sran fi kwlá jranman junman sɔ’n. Kɛ sa sɔ’n yoli i afuɛ ablesiɛn yɛ, be nga be ɲannin be ti Hitler sa nun’n, be te ‘fa be wla’n kwlaa nin be angunndan’n kwlaa te su’ Zoova. Sanngɛ Hitler nin i Nazi anuannzɛ’n be osu nunnunnin. Sɛ bé kán be ndɛ ekun’n, abɔlɛ sa mɔ be yoli be’n, ti ɔ.—Matie 22:37.

14. (a) ?Suɛn mennin yɛ e kpɔfuɛ’m be tɔnnin Ɲanmiɛn i sufuɛ mun ɔn? ?Yɛ i bo’n guali sɛ? (b) ?I sɔ’n bubuli Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be sa sin cɛli? (Ebre Mun 13:5, 6)

¹⁴ Alɛ mɔ kɛ be nin Zoova nin i sufuɛ’m be kun’n, ɔ ti be wun yalɛ klelɛ ngbɛn’n, kɛ Nazi anuannzɛ’n sacili’n i sin afuɛ’m be nun’n, sran uflɛ’m be wa fali be wun wlali nun. I wie yɛle kɛ, Blɔfuɛ’m be klɔ sunman nun’n, asɔnun tɛtɛ nin politikifuɛ’m be tɔnnin Zoova i Lalofuɛ’m be suɛn kɛ be ti ‘ngbaciɛ’n i nunfuɛ tɛ kpa mun.’ Suɛn kunngba’n yɛ laa be fa tɔnnin Klistfuɛ klikli mun ɔn. (Sa Nga Be Yoli’n 28:22) Sanngɛ nn, abloki nvle’m be jɔlɛ difuɛ’m be anuannzɛ ng’ɔ fɛ i ɲin sie sran’m be kpa yolɛ’n su’n, ɔ seli kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be timan ngbaciɛ kun, naan be ti asɔnun wunmuan kun. I sɔ liɛ’n, e kpɔfuɛ’m be kwlá seman kɛ be siman sɔ. Sanngɛ, be yaciman Zoova i Lalofuɛ’m be suɛn tɔnlɛ. Klistfuɛ’m be suɛn tɔnlɛ sɔ’n ti’n, be tuli e niaan wie’m be junman nun. Be kleli Zoova i Lalofuɛ’m be mma’m be yalɛ suklu’m be nun. Srongble ti’n, be nga Zoova i Lalofuɛ’m be lueli sua be sa nun titi be fa yo be aɲia mun’n, be deli be sua mun. Wie liɛ bɔbɔ’n, Zoova mɔ be su i’n ti’n, awa wie’m be seli kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be timan be nvle nunfuɛ kun. Sanngɛ, Zoova i Lalofuɛ be sa sin w’a bubuman be.

15, 16. ?Kɛ e kpɔfuɛ’m be tanndannin Aflansi lɔ Zoova i Lalofuɛ’m be jasin fɛ’n i ɲrun’n, ngue yɛ e niaan’m be yoli ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ e niaan’m b’a yaciman jasin fɛ’n i bolɛ ɔ?

¹⁵ Aflansi lɔfuɛ bɔbɔ mɔ titi be ti wɛtɛɛfuɛ, mɔ be bu sa sin’n, koko nga nun’n, e ɲrun tanndanfuɛ akpasua kan wie yoli maan be kpɛli mmla naan e Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ junman’n saci. ?I lɛ nun’n, ngue yɛ Zoova i Lalofuɛ’m be yoli ɔ? Nanwlɛ, be boli jasin fɛ’n i dan kpa ekun trali laa’n, ɔ maan be junman’n bali nvlɛ. (Zak 4:7) Yɛle kɛ anglo nsiɛn sɛsɛsɛ’n, kɛ e fa sran ya’n, sran nga be kleli be Biblu’n nun like’n be ukali su ablasan nin nsan (33%). Nanwlɛ, kɛ Aflansi lɔ sran nga be awlɛn ti kpa’n be sɔ jasin fɛ’n nun klanman kɛ nga lɛ’n sa’n, Satan i awlɛn’n be i klun dan. (Sa Nglo Yilɛ 12:17) Sanngɛ ndɛ nga Ezai kannin’n, e niaan nga be o Aflansi lɔ’n be lafi su kɛ ɔ́ kpɛ́n su be lika. Ezai waan: ‘Alɛ ninnge kwlaa nga be yi i kɛ bé fá kún amun’n, ɔ́ yó ngbɛn. Sɛ sran wie fa amun kɔ jɔlɛ difuɛ wie i ja su’n, amun ndɛ’n tɔ́ i su, bé bú i fɔ.’—Ezai 54:17.

¹⁶ Zoova i Lalofuɛ’m be kloman kɛ be kle be yalɛ. Sanngɛ, ndɛ nga be tili mɔ Ɲanmiɛn seli Klistfuɛ kwlaa kɛ be kan’n, be kwlá yacimɛn i kanlɛ. Lika kwlaa nun’n, be mian be ɲin be fa awa i mmla’m be su. Sanngɛ sɛ sran’m be mmla’n nin Ɲanmiɛn liɛ’n be sansan be wun’n, i lɛ nun’n, be ɲin yi Ɲanmiɛn tra sran mun.

Nán e sro be

17. (a) ?Ngue ti yɛ e sroman e kpɔfuɛ mun ɔn? (b)?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo man be ɔ?

¹⁷ E kpɔfuɛ’m b’a mian tɛ kpa. Afin be waan be nin Ɲanmiɛn bé kún. Sanngɛ, like nga Zezi seli kɛ e yo’n, maan e yo. Yɛle kɛ, nán e sro e kpɔfuɛ mun. Sanngɛ, maan e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yo be kpa. (Matie 5:44) Srɛlɛ mɔ e srɛ ekun’n, yɛle kɛ sɛ sa mɔ be nun wie’m be wunmɛn i wlɛ’n ti yɛ be kle e yalɛ’n, maan Ɲanmiɛn tike be angunndan’n. I liɛ’n, kɛ Sɔlu m’ɔ fin Tarsi’n i liɛ’n sa’n, Zoova tike be ɲin naan be kwla wun ndɛ nanwlɛ’n i wlɛ wie. (2 Korɛntfuɛ Mun 4:4) Sɔlu kleli Klistfuɛ’m be yalɛ laa. Sanngɛ, ɔ kacili Klistfuɛ kpɔkun be flɛli i akoto Pɔlu. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, i blɛ su kpɛn’m be kleli i ɲrɛnnɛn kpa. Sanngɛ, ɔ seli i niaan Klistfuɛ mun kɛ ‘be bu be nga be sie be’n nin be nga be jran be ja nun’n be sran, maan be ɲin yi be, sa kpa kwlaa nga be se be kɛ be yo’n, maan be yo. Nán maan be kan sran wun ndɛ, nán maan be klo utre, maan be yaci sa cɛ, maan sran’n kwlaa be wun kɛ be ti wɛtɛfuɛ.’ (Tit 3:1, 2) Aflansi lɔ Zoova i Lalofuɛ mun nin be nga be o asiɛ wunmuan’n su’n, be mian be ɲin be fa afɔtuɛ sɔ’n su.

18. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zoova kwla de i sufuɛ mun ɔn? (b)?Yɛ kɛ be kle e yalɛ’n, wafa sɛ yɛ i bo’n gua ɔ?

¹⁸ Ɲanmiɛn seli i nuan ijɔfuɛ Zeremi kɛ: “N jin ɔ sin, ń dé wɔ.” (Zeremi 1:8) ?Andɛ kusu’n, wafa sɛ yɛ Zoova kwla de e wie ɔ? Zoova kwla sin sran kɛ Gamaliɛli m’ɔ ti jɔlɛ difuɛ kpa’n sa’n, i lika ɔ de e. Annzɛ kusu’n, ɔ kwla yo maan be tu sran tɛfuɛ ng’ɔ ti bia’n su’n i bo, kpɔkun be fa sran kun m’ɔ ti wɛtɛɛfuɛ’n be sie i osu. Sanngɛ ɔ ju wie’n, Zoova yaci i sufuɛ’m be lɛ be kle be yalɛ lele ɔ guɛ i ti’n i nin i bo. (2 Timote 3:12) Sɛ be kle e yalɛ naan Zoova tɛman su’n, kannzɛ ɔ yo sɛ’n, saan ɔ́ mán e wunmiɛn naan e jran kekle. (1 Korɛntfuɛ Mun 10:13) Ɔ maan, kɛ sa kun tɔ mɔ Ɲanmiɛn tɛman su be ja nun lɛ’n, e si kɛ i agualiɛ’n gúa kpa. Afin, be nga be nin Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be kun’n, be nin Ɲanmiɛn bɔbɔ yɛ be kun ɔn. Ɔ maan, ɔ ti be wun yalɛ klelɛ ngbɛn.

19. ?Afuɛ 2006 nun Biblu’n nun ndɛ mma liɛ’n yɛle mennin? ?Yɛ ngue ti yɛ ndɛ mma sɔ’n nin i fata ɔ?

¹⁹ Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ bé wá klé be ɲrɛnnɛn kpa. (Zan 16:33) Ɔ maan, ɔ nin i fata kɛ e kan ndɛ ng’ɔ o Sa Nga Be Yoli’n 5:29 nun’n. I waan: ‘Sɛ e ɲin yi Ɲanmiɛn tra sran mun’n, ɔ ti kpa tra kɛ e ɲin yi sran’n.’ I sɔ’n ti’n, Zoova i Lalofuɛ’m be fali Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’n yoli be afuɛ 2006 nun Biblu’n nun ndɛ mma. Ɔ maan afuɛ 2006 nga nun’n, kannzɛ bɔbɔ é wún ɲrɛnnɛn sɛ’n, sanngɛ maan e ta nda kɛ é ɲín yí Ɲanmiɛn trá sran mun tititi!

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

?Amun kwla tɛ su sɛ?

• ?Fanngan mennin yɛ wafa nga akoto’m be jrannin be ɲrun tanndanlɛ’n i ɲrun’n, ɔ wla e ɔ?

• ?Ngue ti yɛ sɛ titi’n e ɲin yi Ɲanmiɛn tra sran mun’n, ɔ ti kpa kɛ e ɲin yi sran’n niɔn?

• ?Kɛ e niɛn i kpa sa’n, wan yɛ e kpɔfuɛ’m be nin i be kun ɔn?

• ?Wafa sɛ yɛ be nga be jran kekle ɲrɛnnɛn’n i ɲrun’n, be lafi su kɛ i bo gúa mán be ɔ?

[Ndɛ kwle, bue 7]

Afuɛ 2006 nun Biblu’n nun ndɛ mma liɛ’n yɛ: ‘Sɛ e ɲin yi Ɲanmiɛn tra sran mun’n, ɔ ti kpa tra kɛ e ɲin yi sran’n.’—Sa Nga Be Yoli’n 5:29.

[Foto, bue 3]

‘Sɛ e ɲin yi Ɲanmiɛn tra sran mun’n, ɔ ti kpa tra kɛ e ɲin yi sran’n.’

[Foto, bue 5]

Kaifu lafili sran’m be su trali Ɲanmiɛn.