“Amun su kpɛn’n ti kunngba cɛ, yɛlɛ Krist”

“Nán an yo amun wun kɛ be flɛ amun sran’m be su kpɛn, afin amun su kpɛn’n ti kunngba cɛ, yɛlɛ Krist.”​—MAT. 23:10.

1. ?Zoova i Lalofuɛ’m be liɛ’n, wan yɛ be kplin su kɛ ɔ yo be su Kpɛn ɔn?

BE NGA be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Klistfuɛ’n, klɔ sran mun yɛ be ti be asɔnun’m be su kpɛn ɔn. I wie yɛle papu ng’ɔ o Rɔmu lɔ’n, ɔ nin Ɲanmiɛn sulɛ wafa uflɛ’m be su kpɛn mun. Zoova i Lalofuɛ’m be liɛ’n, klɔ sran fi timan be su kpɛn. Be timan klɔ sran fi i sɔnnzɔnfuɛ. I sɔ’n nin ndɛ nga Zoova kɛnnin i i Wa’n su’n be kɔ likawlɛ. I waan: “N fɛ i sieli kɛ ɔ kan min ndɛ kle nvle-nvle’m be nunfuɛ mun naan ɔ yo mɛnmɛn’m be nyrun dunfuɛ, yɛ ɔ sie be.” (Eza. 55:4) Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin mɔ be o mɛn wunmuan’n nun’n be akpasua’n, ɔ nin “bua’m be wie” mun mɔ be nin be di junman’n, be kunndɛman kpɛnngbɛn uflɛ. Kpɛnngbɛn nga Zoova fa sieli be su’n, ɔ ju be. (Zan 10:16) Ndɛ yɛ mɔ Zezi kannin’n ti be liɛ’n su. I waan: “Amun su kpɛn’n ti kunngba cɛ, yɛlɛ Krist.”—Mat. 23:10.

Anzi ng’ɔ yoli Izraɛli nvle’n i sasafuɛ’n

2, 3. ?Junman benin yɛ Ɲanmiɛn i Wa’n dili mannin Izraɛli nvle’n niɔn?

² Laa kpa’n, ka naan b’a taka Klistfuɛ’m be asɔnun’n, Zoova sieli anzi kun kɛ ɔ dun Izraɛli m’ɔ ti i nvle’n, i ɲrun mmua. Kɛ Zoova fali Izraɛlifuɛ mun Ezipti lɔ fiteli’n, ɔ seli be kɛ: “Ń súnman min anz kun, ɔ́ dún mmua amun nyrun yɛ ɔ́ sásá amun atin’n nun. Ɔ́ fá amun trilili jú mɛn nga m’an siesie i lɔ m’an sie amun’n nun. Amun nian amun wun kpa maan amun nyin yi i. Nán amun jaso i wun. Ɔ su yaci-man amun nyin kekle’n su cɛ-man amun, afin min yɛ n sunmɛn i-ɔ.” (Tul. 23:20, 21) Ɔ ti weiin kɛ anzi sɔ mɔ Zoova ‘yɛ ɔ sunmɛn i’n,’ yɛle Ɲanmiɛn i Wa klikli’n.

³ Ka naan b’a wu Ɲanmiɛn i Wa’n i asiɛ’n su wa’n, be flɛ i kɛ Mikaɛli. Daniɛli fluwa’n nun’n, be flɛ Mikaɛli kɛ ‘Izraɛl i sasafuɛ.’ (Dan. 10:21) Zezi i sɔnnzɔnfuɛ Zidi kleli kɛ lele naan b’a wu Daniɛli’n, Mikaɛli i sa trannin ndɛ ng’ɔ tɔ Izraɛli nvle’n nun titi. Kɛ Moizi wuli’n, Satan kunndɛli kɛ ɔ́ fɛ́ i fuɛn’n fá yó i wun sa ye. Atrɛkpa’n, ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ yó naan Izraɛlifuɛ’m be sɔ Moizi kɛ amuin sa. Mikaɛli fali ajalɛ naan Satan w’a kwlá yoman sɔ. Zidi waan: “I nun nga anz kpɛnngbɛn Misɛl nin mmusu’m be si Satan bé kplí Moiz fuɛn’n, bɔ bé sí akplowa’n, anz sɔ’n w’a kwlá kɛn-mɛn i ndɛ tɛ, sanngɛ ɔ seli i kɛ: ‘Min Min’n ko wun wɔ!’” (Zid 9) Kɛ ɔ cɛli kan’n, ka naan Izraɛlifuɛ’m b’a utu Zeriko klɔ’n, Mikaɛli “Anannganman i alɛ kunfuɛ’m be su kpɛnngbɛn’n,” yɛ ɔ fiteli Zozie i ɲrun’n niɔn. Kpɛkun ɔ guɛli i awlɛn su nzue kɛ Ɲanmiɛn o i sin. (An kanngan Zozie 5:13-15 nun.) Kɛ mmusu kun m’ɔ le wunmiɛn kpa’n waan ɔ́ tánndan anzi kun ɲrun naan nán ɔ fa ndɛ cinnjin kun blɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Daniɛli’n, Mikaɛli m’ɔ ti anzi’m be su kpɛn’n wa ukali anzi sɔ’n.—Dan. 10:5-7, 12-14.

Atin Klefuɛ’n mɔ be kɛnnin i ndɛ’n bali

4. ?Mɛsi i su ndɛ benin yɛ be dun mmua kannin ɔn?

⁴ Ka naan sa nga e kɛnnin i ndɛ icra’n w’a ju’n, Zoova sunmɛnnin i anzi Gabliɛli kɛ ɔ ko kan “famiɛn ng’ɔ́ síe’n [“Mɛsi m’ɔ kle atin’n,” NW]” i balɛ ndɛ kle i nuan ijɔfuɛ Daniɛli. (Dan. 9:21-25)a Kɛ nga be dun mmua fa kannin’n sa’n, kɛ afuɛ nga be flɛ i 29 wá wíe’n, Zan yoli Zezi i batɛmu. Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin Zezi. Ɔ maan, Zezi kacili sran nga be kpɛli i sieli i ngunmin’n. Yɛle kɛ ɔ kacili Klist annzɛ Mɛsi. (Mat. 3:13-17; Zan 1:29-34; Gal. 4:4) Kɛ m’ɔ ti Mɛsi’n, ɔ́ wá káci Atin Klefuɛ kun m’ɔ leman wunsu ɔ.

5. ?I nun mɔ Klist dí i junman’n asiɛ’n su wa’n, wafa sɛ yɛ ɔ kleli kɛ ɔ ti Atin Klefuɛ ɔ?

⁵ Kɛ Zezi boli i junman’n i dilɛ bo asiɛ’n su wa’n, ɔ kleli kɛ i yɛ ɔ ti “Mɛsi m’ɔ kle atin’n,” niɔn. Kɛ ɔ boli i junman’n i bo m’ɔ dili cɛn ba nɲɔn kun cɛ’n, ɔ boli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kunndɛlɛ bo. Kpɛkun ɔ yoli i abonuan sa klikli’n. (Zan 1:35–2:11) Kɛ ɔ́ bó Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n nvle wunmuan’n nun sín’n, nn i sɔnnzɔnfuɛ’m bé sú i su. (Lik 8:1) Ɔ kleli be jasin fɛ’n i bolɛ. Yɛ i bɔbɔ dunnin be ɲrun mmua jasin fɛ’n i bolɛ’n nin sran’m be like klelɛ’n nun. I sɔ nun’n, ɔ kleli ajalɛ klanman kpa. (Lik 9:1-6) Andɛ kusu’n, ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be niɛn i liɛ’n su.

6. ?Ngue yɛ Klist yoli m’ɔ kle kɛ ɔ ti Bua Tafuɛ nin Atin Klefuɛ ɔ?

⁶ Kɛ Zezi fɛli i wun sunnzunnin bua tafuɛ kpa’n, ɔ fali e ɲin sieli i atin m’ɔ kle’n i nun like uflɛ su. Wia afiliɛ lɔ’n, bua tafuɛ’m be kle be bua’m be atin sakpa. William Thomson klɛli i fluwa’n nun kɛ: “Bua tafuɛ’n dun mmua i bua’m be ɲrun. Ɔ kleman be atin sa ngbɛn, sanngɛ ɔ nian naan sɛ atin’n ti kpa o. [...] Ɔ fɛ i kpɔnman’n fa kle be atin kpɛkun ɔ sasa be be kpɔfuɛ’m be wun.” Zezi kannin ndɛ kun fa kleli kɛ ɔ ti bua tafuɛ nin atin klefuɛ kpa. Ɔ seli kɛ: “N liɛ’n, n ti bua tafuɛ kpa, bua tafuɛ kpa’n fɛ i wun to i bua’m be ti. M bua’m be ti min nɛn, n si be, yɛ be su n su.” (Zan 10:11, 27) Kɛ nga Zezi fa kannin’n sa’n i bua’m be ti’n, ɔ fɛli i wun fa yili tɛ. Sanngɛ Zoova “fɛ i sieli i fama su kɛ ɔ yo ye Atin Klefuɛ nin e Defuɛ.”—Yol. 5:31; Ebr. 13:20.

Ɔ ti asɔnun’n i sunianfuɛ

7. ?Ngue yɛ Zezi fa nian asɔnun’n su ɔ?

⁷ Kɛ be cɛnnin Zezi m’ɔ́ wá kɔ́ ɲanmiɛn su’n, ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: “Nyanmiɛn mannin min atin kɛ n sie nyanmiɛn su lɔ nin asiɛ’n su ninnge’n kwlaa.” (Mat. 28:18) Zoova waan Zezi fa Ɲanmiɛn wawɛ’n wlɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be fanngan naan be si ndɛ nanwlɛ’n kpa. (Zan 15:26) Afuɛ nga be flɛ i 33 i pantekɔtu’n nun’n, Zezi fali wawɛ sɔ’n mannin Klistfuɛ klikli mun. (Yol. 2:33) I sɔ m’ɔ yoli’n, ɔ wlali Klistfuɛ asɔnun’n i bo ase. Zoova sieli i Wa’n ɲanmiɛn su lɔ kɛ ɔ nian asɔnun’n m’ɔ o asiɛ’n su wa’n i su. (An kanngan Efɛzfuɛ Mun 1:22 nin Kolɔsfuɛ Mun 1:13, 18 nun.) Zezi fa Zoova i wawɛ’n fa kle asɔnun’n i atin. Kpɛkun kɛ m’ɔ “sie anz mun” ti’n, ɔ kwla fa be di junman.—1 Piɛ. 3:22.

8. ?Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, wan mun yɛ Klist fa be kleli i sɔnnzɔnfuɛ’m be atin ɔn? ?Yɛ wan mun yɛ ɔ fa be kle i sɔnnzɔnfuɛ’m be atin andɛ ɔ?

⁸ Asa ekun’n, Klist sinnin Ɲanmiɛn wawɛ’n i lika “ɔ mannin sran’m be like kɛ be yo.” Ɔ sieli wie’m be kɛ be ‘nian Kristfuɛ’m bɔ be ti i bua’m be lika yɛ ɔ sieli wie mun kɛ be kle be like’ asɔnun’n nun. (Efɛ. 4:8, 11) Akoto Pɔlu wlali asɔnun sunianfuɛ’m be su nun kɛ: “I sɔ’n ti, an nian amun bɔbɔ amun wun kpa, yɛ an nian bua fa nga Nyanmiɛn Wawɛ’n fa amun sieli be su’n be su kpa.” (Yol. 20:28) I nun mɔ Klistfuɛ asɔnun’n bó i bo’n, asɔnun sunianfuɛ sɔ’m be kwlaa be ti yasua mɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n o be su ɔ. Akoto nin kpɛnngbɛn mɔ be o Zerizalɛmu lɔ asɔnun’n nun’n, be yoli asɔnun wunmuan’m be ɲrun dinfuɛ. Klist fɛli i sɔ sran mun kleli i ‘niaan’ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n o be su mɔ be o asiɛ wunmuan’n su’n, be atin. (Ebr. 2:11; Yol. 16:4, 5) Mɛn’n i awieliɛ blɛ nga nun’n, Klist fɛli “i ninnge’n kwlaa” wlɛli i “sran kpa nanwlɛfuɛ b’ɔ si ngwlɛlɛ’n” nin i ja nunfuɛ mɔ yɛle e Ɲrun dinfuɛ’m be anuannzɛ’n i sa nun. Ninnge sɔ mun yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ninnge kwlaa nga be o asiɛ’n su wa’n. Be nga be o anuannzɛ sɔ’n nun’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n o be su. (Mat. 24:45-47) Be nga be kpali be sieli be ngunmin’n nin be wiengu nga be flɛ be bua’m be wie mun’n, be wun i wlɛ kɛ sɛ be fa atin nga andɛ e Ɲrun dinfuɛ’m be anuannzɛ’n kle be su’n, nn be su su Klist m’ɔ ti be Atin Klefuɛ’n i su.

Klist kpɛli jasin fɛ’n i bolɛ’n i ba

9, 10. ?Wafa sɛ yɛ Klist fali ajalɛ naan Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n w’a tru ɔ?

⁹ Kɛ be boli jasin fɛ’n i bolɛ nin sran’m be like klelɛ’n i bo lele m’ɔ́ fá jú andɛ’n, Zezi bɔbɔ tinngɛli junman sɔ’n. Ɔ kleli wafa ng’ɔ fata kɛ be bo Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n be kle asiɛ’n sufuɛ mun’n. I nun m’ɔ́ dí i junman’n asiɛ’n su wa’n, ɔ seli i akoto’m be kɛ: “Nán an wɔ be bɔ be ti-man Zuif’n be sin, yɛ nán an wɔ Samari klɔ fi su, sanngɛ an wɔ Izraɛl osu’n nun bua’m bɔ b’a mlin’n be sin. Kɛ amún kɔ́’n, wuun án kán kle sran’m be kɛ Nyanmiɛn i sielɛ blɛ’n w’a mantan.” (Mat. 10:5-7) Be boli jasin sɔ’n kleli Zuifu nin be nga be kacili Zuifu’n juejue su. I li kɛ afuɛ nga be flɛ i 33 i pantekɔtu’n sinnin’n, yɛ be yoli sɔ kpa’n niɔn.—Yol. 2:4, 5, 10, 11; 5:42; 6:7.

¹⁰ I sin Zezi fali Ɲanmiɛn wawɛ’n yoli maan be boli Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n kleli sran uflɛ wie mun ekun. I waan be bo kle Samalifuɛ nin be nga be timan Zuifu’n be wie. (Yol. 8:5, 6, 14-17; 10:19-22, 44, 45) Kɛ mɔ Zezi kunndɛ kɛ jasin fɛ’n tru nvlenvle’n kwlaa nun’n ti’n, i bɔbɔ suli Sɔlu m’ɔ fin Tarsi’n i bo naan ɔ kaci Klistfuɛ. Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ Ananiasi kɛ: “Jao kɔ atin bɔ be flɛ i Seiin’n su Zidas awlo lɔ, ko nian Sɔl b’ɔ fin Tarsi’n i osu. [...] Kɔ, afin bian sɔ’n, m’an fɛ i kɛ ɔ di n junman’n, naan ɔ bo n dunman’n nvle wie’m be nun famiɛn mun nin Izraɛlfuɛ’m be nyrun.” (Yol. 9:3-6, 10, 11, 15) “Bian sɔ’n” yɛ be wa flɛli i akoto Pɔlu’n niɔn.—1 Tim. 2:7.

11. ?Wafa sɛ yɛ Klist fali Ɲanmiɛn wawɛ’n yoli naan jasin fɛ’n bolɛ’n junman’n w’a ɔ i ɲrun ɔn?

¹¹ Kɛ ɔ juli kɛ be bo Ɲanmiɛn Sielɛ’n jasin fɛ’n be kle nvle nga i nunfuɛ’m be timan Zuifu’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n suli Pɔlu i bo kɛ ɔ ko di ngaliɛ difuɛ junman Azi Minɛli nin Abloki. Sa Nga Be Yoli’n fluwa’n nun’n, Liki waan: “Le kun kɛ [Klistfuɛ nga be ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ nin like klefuɛ mɔ be o Antiɔsu m’ɔ o Siri mɛn’n nun’n i asɔnun’n nun’n] be kpɛ srɛ nun bɔ bé yó asɔnun’n, Nyanmiɛn Wawɛ’n seli be kɛ: ‘An fa Barnabas nin Sɔl man min maan be di junman nga ti yɛ n flɛli be’n.’ Kɛ be kpɛli srɛ nun bɔ be nin Nyanmiɛn kokoli yalɛ wieli’n, be fa be sa fuali be su naan b’a man be atin kɛ be wɔ.” (Yol. 13:2, 3) Zezi bɔbɔ ‘fali Sɔl b’ɔ fin Tarsi’n kɛ ɔ di i junman’n’ naan ɔ bo i dunman’n nvlenvle’m be nun. Ɔ maan Klist m’ɔ ti asɔnun’n i Atin Klefuɛ’n yɛ maan jasin fɛ’n i bolɛ junman’n wa ɔli i ɲrun ndɛndɛ kpa ɔ. I nun mɔ Pɔlu ɔli i ngaliɛ difuɛ junman’n i dilɛ’n i kpɛ nɲɔn su’n, ɔ yoli weiin kpa kɛ Zezi fa Ɲanmiɛn wawɛ’n tinngɛ jasin fɛ’n bolɛ’n junman’n. Junman sɔ’n i su ndɛ nga be klɛli’n nun’n, be waan “Jésus Wawɛ’n” kleli Pɔlu nin be ng’ɔ nin be su tu ajalɛ’n be atin. I bo’n yɛle kɛ Zezi fali Ɲanmiɛn wawɛ’n yɛ ɔ yoli sɔ ɔ. Ɔ yoli sɔ aolia nun like kun mɔ Pɔlu wunnin i’n, i nun. Ɔ maan ɔ kleli be kɛ be wɔ Abloki.—An kanngan Sa Nga Be Yoli’n 16:6-10 nun.

Wafa nga Zezi nian asɔnun’n su’n

12, 13. ?Wafa sɛ yɛ Sa Nglo Yilɛ fluwa’n kle kɛ Klist i ɲin o sa ng’ɔ ju asɔnun’m be kwlaa be nun’n, i su ɔ?

¹² Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, sa ng’ɔ ju Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mɔ be kpali be sieli be ngunmin’n be asɔnun’m be nun’n, ɔ fɛli i ɲin sieli su kpa. Ɔ si sa ng’ɔ o asɔnun kunngunngun sɔ’m be su’n i kpa liɛ su. Kɛ e kanngan Sa Nglo Yilɛ ndɛ tre 2 nin 3 e wun i sɔ liɛ’n weiin. Ɔ boli asɔnun nso mɔ be o Azi Minɛli’n be dunman. (Ngl. 1:11) Ɔ ti weiin kusu kɛ blɛ sɔ’n nun’n, wafa nga asɔnun uflɛ nga be o asiɛ’n su’n be nin Ɲanmiɛn be nanti’n, ɔ si i wie kpa.—An kanngan Sa Nglo Yilɛ 2:23 nun.

¹³ Zezi yoli asɔnun sɔ wie’m be mo. Afin ɲrɛnnɛn blɛ nun’n, be jrannin kekle yɛ be fɛli i ndɛ’n su titi kpɛkun be kpaloli be nga be kacili be sin sili Ɲanmiɛn’n. (Ngl. 2:2, 9, 13, 19; 3:8) Asa kusu’n, ɔ tuli asɔnun kpanngban be fɔ kpa. Afin be nunfuɛ’m be klomɛn i kɛ laa’n sa kun. Kpɛkun kɛ be wie’m be sɔ amuin mɔ be yo sa sukusuku mɔ be bubu be wun nun’n, be buman be fɔ. (Ngl. 2:4, 14, 15, 20; 3:15, 16) Kɛ mɔ Zezi ti asɔnun sunianfuɛ kun m’ɔ klo sran’n ti’n, ɔ kannin ndɛ yɛ’n. Ndɛ sɔ’n ti be ng’ɔ tuli be fɔ’n be liɛ wie. I waan: “Be kwlaa nga n klo be sa’n, n ijɔ be, yɛ n tu be fɔ. I sɔ’n ti’n, an yaci amun nyrun kouun yolɛ’n, yɛ an kaci amun nzuɛn’n.” (Ngl. 3:19) Kannzɛ bɔbɔ Zezi o ɲanmiɛn su lɔ’n, sanngɛ ɔ fa Ɲanmiɛn wawɛ’n kle i sɔnnzɔnfuɛ nga be o asiɛ’n su wa’n, be atin. Ndɛ ng’ɔ kan klɛli asɔnun sɔ mun’n i atabo’n nun’n, ɔ seli kɛ: “Sran ng’ɔ si fa sie’n, maan ɔ tie ndɛ nga Nyanmiɛn Wawɛ’n kan kle asɔnun mun’n!”—Ngl. 3:22.

14-16. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zezi yoli Zoova i nvle ng’ɔ o asiɛ’n su wa’n i Atin Klefuɛ juejuefuɛ ɔ? (b) ?Kɛ mɔ Zezi “nin” i sɔnnzɔnfuɛ’m be o nun ‘cɛn kwlaa lele mɛn’n fá wíe’n’ ti’n, be junman’n dili sɛ? (c) ?Ngue yɛ é wá wún i like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn?

¹⁴ E wunnin i kɛ Mikaɛli (Zezi) yoli Izraɛli i Atin Klefuɛ juejuefuɛ kpa. I sin’n, Zezi kleli i sɔnnzɔnfuɛ klikli’m be atin yakpa su. Yɛ ɔ tali i sɔnnzɔnfuɛ mɔ be ti kɛ i bua mun sa’n klolɛ su. I nun m’ɔ o asiɛ’n su wa’n, ɔ dunnin jasin fɛ’n i bolɛ junman’n i ɲrun mmua. Kɛ ɔ wuli mɔ be cɛnnin i’n, ɔ niannin Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n i trulɛ’n su kpa.

¹⁵ Zezi wá fá Ɲanmiɛn wawɛ’n yó maan bé bó jasin fɛ’n lele jú mɛn’n i awieliɛ. Ka naan Zezi w’a ɔ ɲanmiɛn su’n, ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: “Kɛ Nyanmiɛn Wawɛ’n ko ba amun wun’n, ɔ́ tín amun, án wá kán min ndɛ Zerizalɛm wa, nin Zide mɛn wunmuan’n nun, ɔ nin Samari lɔ lele fá jú asiɛ’n i awieliɛ.” (Yol. 1:8; an kanngan 1 Piɛr 1:12 nun.) Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, Klist niannin jasin fɛ’n bolɛ’n su. Ɔ maan be boli jasin fɛ’n i bolɛ kpa.—Kol. 1:23.

¹⁶ Sanngɛ Zezi bɔbɔ kleli kɛ bé dí junman sɔ’n lele fá jú mɛn’n i awieliɛ blɛ’n nun. Kɛ Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be bo jasin fɛ’n nvlenvle’n kwlaa nun naan be kle sran’m be like naan be kaci i sɔnnzɔnfuɛ’n, ɔ tali be nda kɛ: “Min nin amun e o cɛn kwlaa lele mɛn’n fá wíe.” (Mat. 28:19, 20) Kɛ ɔ fɛ i afuɛ nga be flɛ i 1914 nun mɔ be sieli Klist i famiɛn’n lele andɛ’n, ɔ “nin” i sɔnnzɔnfuɛ’m be o nun kpa tra laa bɔbɔ. Yɛ ɔ ti be Atin Klefuɛ. Kɛ ɔ fɛ i afuɛ sɔ nun lele andɛ’n, junman ng’ɔ wlɛ i wun ase dili’n, é wá kókó su yalɛ like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n, i nun.

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

I nun flanlɛ

• ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn i Wa’n kleli Izraɛlifuɛ’m be atin juejue su ɔ?

• ?Ngue yɛ Klist fa kle asɔnun’n i atin asiɛ’n su wa ɔ?

• ?Wafa sɛ yɛ Klist niannin jasin fɛ’n i trɛlɛ’n su ɔ?

• ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Klist i ɲin o wafa nga asɔnun kwlaa i nunfuɛ’m be nin Ɲanmiɛn be nanti’n, i su ɔ?

[Foto, bue 24]

“Ń súnman min anz kun, ɔ́ dún mmua amun nyrun.”

[Foto, bue 26]

Laa’n Klist i bua’m be lika nianlɛ’n ti’n, Klist “mannin sran’m be like kɛ be yo.”