‘Amun fa kpɛn amun wun wla’

“Amun fa cɛn sɔ’n amun fa kpɛn amun wun wla. Kɛ ɔ ko ju’n, amun kwlaa amun yia, amun manman min Anannganman.”​—TUL. 12:14.

?WAFA SƐ YƐ AMÚN YÍYÍ NUN ƆN?

?Ka naan Izraɛlifuɛ’m b’a di Delɛ cɛn klikli’n, ngue yɛ Ɲanmiɛn seli kɛ be yo ɔ?

?Delɛ cɛn kasiɛn nga Zezi nin i akoto’m be dili’n, be dili i blɛ benin nun? ?Kɛ be wieli like di’n, sa benin yɛ ɔ juli cɛn sɔ’n nun ɔn?

?Zoova i su like benin yɛ Ezipt Lɔ Tulɛ 12—15 kle ɔ?

1, 2. ?Cɛn dilɛ benin yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo Klistfuɛ kwlaa i cinnjin ɔn? ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo be cinnjin ɔn?

?CƐN benin yɛ ɔ ti amun cinnjin mɔ afuɛ kwlaa nun’n, amun wla kpɛn su be di ɔ? Be nga b’a ja bla nin bian’n, be nun wie’m bé sé kɛ be aja cɛn’n niɔn. Sran wie’m be liɛ’n, bé sé kɛ cɛn nga be nvle’n ɲannin fɔundi’n niɔn. Sanngɛ cɛn kun ekun o lɛ mɔ sran’m be di i afuɛ kwlaa ɔ. Be di i titi i afuɛ 3.500 tra su yɛ. ?Amun si cɛn sɔ’n?

² Cɛn sɔ’n yɛle Zuifu’m be Delɛ cɛn’n. Ɔ ti Zuifu’m be cɛn cinnjin kpa. Be di be fa kpɛn be wun wla kɛ be yoli kanga Ezipti lɔ naan be fiteli nun. Ɔ fata kɛ be cɛn dilɛ sɔ’n yo e cinnjin kpa wie. Afin like nga be cɛn dilɛ sɔ’n kle be’n, ɔ ti e kwlaa e liɛ wie. Sanngɛ atrɛkpa’n, amún sé amun klun lɔ kɛ: ‘?N timan Zuifu’n, ngue ti yɛ Zuifu’m be Delɛ cɛn dilɛ’n ɔ́ kó yó min cinnjin ɔn?’ Like nga ti yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo e kwlaa e cinnjin’n, ɔ fin ndɛ yɛ’n mɔ Biblu’n kan’n. Ɔ se kɛ: ‘B’a kun Krist b’ɔ ti kɛ e Delɛ-cɛn i bua’n.’ (1 Kor. 5:7) Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun ndɛ sɔ’n i bo kpa’n, é wá kán Zuifu’m be Delɛ cɛn dilɛ’n i ndɛ kan. I sin’n, é kán wafa nga cɛn dilɛ sɔ’n, ɔ nin cɛn kun mɔ be seli Klistfuɛ mun kɛ be di’n be fa be wun’n i ndɛ wie.

?NGUE TI YƐ IZRAƐLIFUƐ’M BE DILI DELƐ CƐN’N NIƆN?

3, 4. ?Sa benin yɛ ɔ juli naan Zuifu’m b’a di be Delɛ cɛn klikli’n niɔn?

³ Sran kpanngban kpa mɔ be timan Zuifu bɔbɔ’n, be si sa ng’ɔ juli naan Zuifu’m b’a di be Delɛ cɛn klikli’n. Wie liɛ’n, Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun fluwa nga be flɛ i Lɔ Tulɛ’n nun yɛ be kanngannin sa sɔ’n i su ndɛ ɔ. Wie liɛ kusu’n, sran wie yɛ ɔ kan kleli be ɔ. Yɛ wie liɛ ekun’n, be niɛnnin i su flimu.

⁴ Izraɛlifuɛ’m be dili plɔtrɔ afuɛ kpanngban kpa Ezipti mɛn’n nun. Cɛn kun’n, Zoova sunmannin Moizi nin Aarɔn kɛ be ko se Ezipti famiɛn’n kɛ ɔ yaci Izraɛlifuɛ’m be nun naan be jaso i mɛn’n nun. Sanngɛ Ezipti famiɛn’n timan wun ase kanfuɛ kaan sa. Ɔ maan w’a manman Izraɛlifuɛ’m be atin. I sɔ’n ti, Zoova fali ɲrɛnnɛn fanunfanun guali Ezipti mɛn’n su. Ɲrɛnnɛn kasiɛn m’ɔ ti i blu su’n, Eziptifuɛ’m be mma klikli’m be kwlaa be wuli. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, yɛ Ezipti famiɛn’n yacili Izraɛlifuɛ’m be nun ɔn.​—Tul. 1:11; 3:9, 10; 5:1, 2; 11:1, 5.

5. ?Ngue yɛ Ɲanmiɛn seli Izraɛlifuɛ mun kɛ be yo naan b’a ɲan be ti ɔ? (An nian desɛn ng’ɔ o kan like suanlɛ’n bo i bo lɛ’n.)

⁵ Ka naan Izraɛlifuɛ’m b’a fin Ezipti lɔ b’a fite’n, Ɲanmiɛn kleli be ninnge wie m’ɔ fata kɛ be yo ɔ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn be o afuɛ nga be flɛ i 1.513 ka naan b’a wu Zezi’n i nun. Ebre’m be anglo nga be flɛ i Abib i nun ɔn. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, be wa flɛli anglo sɔ’n kɛ Nisan. Afuɛ sɔ’n nun’n, Nisan anglo’n i cɛn klikli’n tɔli Marsi i le 21 nnɔsua nun yɛ ɔ wieli Marsi i le 22 nnɔsua nun. Afin Ebre’m be cɛn kwlaa bo i bo nnɔsua nun yɛ ɔ wie nnɔsua uflɛ su. Anglo’n i le 14 su’n, ɔ fata kɛ Izraɛlifuɛ awlobo’m be kwlaa be kpɛ bua annzɛ boli kun i kɔmin. Be sɔ i mmoja’n wie be fa klikli be sua’m be anuan’n i kadri’n i fama su nin i bɛ su, ɔ nin i ti su nglo’n. (Tul. 12:3-7, 22, 23) Kɛ be wlɛ nnɛn’n, be di i nin kpaun mɔ kpaun ayre nunman nun’n, ɔ nin ijre wiwi wie mun. I liɛ’n, kɛ Ɲanmiɛn i anzi’n wá sín Ezipti mɛn’n su ɔ́ kún ba klikli mun’n, w’a kunman Izraɛlifuɛ’m be liɛ mun wie. Be liɛ’n, Ɲanmiɛn sásá, bé ɲán be ti Eziptifuɛ’m be sa nun.​—Tul. 12:8-13, 29-32.

6. ?Ngue ti yɛ Izraɛlifuɛ’m be di Delɛ cɛn’n i afuɛ nuan kwlaa ɔ?

⁶ Sa kwlaa sɔ m’ɔ juli naan Izraɛlifuɛ’m b’a ɲan be ti’n, ɔ fataman kɛ be wla fi su. I sɔ’n ti, Ɲanmiɛn seli be kɛ: “Amun fa cɛn sɔ’n amun fa kpɛn amun wun wla. Kɛ ɔ ko ju’n, amun kwlaa amun yia, amun manman min Anannganman sa nga n yoli’n ti. Kɛ ɔ fɛ i blɛ nga nun’n, amun nin amun osu nunfuɛ mun amun di i sɔ cɛn’n titi. Ɔ ti mmla kun mɔ be kwlá kaci-mɛn i.” Kɛ Nisan’n i le 14 su Izraɛlifuɛ’m be di Delɛ cɛn’n ko wie’n, be di kpaun mɔ b’a guaman nun kpaun ayre’n i cɛn’n. Be di i cɛn ba nso. Cɛn dilɛ nɲɔn sɔ mɔ be di i cɛn ba mɔcuɛ’n, be kwla flɛ i kɛ Delɛ cɛn. (Tul. 12:14-17; Lik 22:1; Zan 18:28; 19:14) Cɛn dandan ng’ɔ fata kɛ Izraɛlifuɛ’m be di be afuɛ kwlaa’n, i kun yɛle Delɛ cɛn’n.​—2 Nyo. 8:13.

7. ?Cɛn dilɛ uflɛ benin yɛ Zezi kpɛli i ba ɔ?

⁷ Kɛ mɔ Zezi nin i akoto mun be ti Zuifu’n ti’n, be dili Delɛ cɛn’n kɛ nga Moizi Mmla kleli kɛ be di’n sa. (Mat. 26:17-19) Cɛn sɔ’n i kasiɛn nga Zezi nin i akoto’m be dili’n i bo’n, Zezi kpɛli cɛn dilɛ uflɛ kun i ba. Be flɛ i kɛ e Min’n i aliɛ’n i cɛn. I akoto’m bé wá dí i afuɛ kwlaa nun. ?Blɛ benin nun yɛ ɔ fata kɛ be di cɛn sɔ’n niɔn?

?BLƐ BENIN NUN YƐ BE DILI E MIN’N I ALIƐ’N I CƐN’N NIƆN?

8. ?Delɛ cɛn dilɛ’n nin e wla kpɛnlɛ cɛn’n i su kosan benin yɛ sran wie’m be kwla usa be wun ɔn?

⁸ Kɛ Zezi nin i akoto’m bé dí Delɛ cɛn’n, i nun yɛ ɔ kpɛli i aliɛ’n i cɛn dilɛ’n i ba ɔ. Sanngɛ e kwla usa e wun kɛ: ‘?Ngue ti yɛ wie liɛ’n, e wla kpɛnlɛ cɛn’n nin cɛn nga andɛ Zuifu’m be di Delɛ cɛn’n, be tɔman cɛn kunngba ɔ?’ Ndɛ nga Ɲanmiɛn maan Moizi kan kleli Izraɛlifuɛ mun’n, ɔ uka e naan y’a wun i wlɛ. Ɔ seli kɛ Nisan i le 14 su’n, “maan Izraɛli nvle’n nunfuɛ’m be kwlaa be kpɛ be nnɛn nga be kpali be’n be kɔmin.” Blɛ trele ng’ɔ fata kɛ be yo sɔ’n, ɔ kleli be wie.​—An kanngan Ezipt Lɔ Tulɛ 12:5, 6 nun.

9. ?Kɛ Ezipt Lɔ Tulɛ 12:6 fa kan’n sa’n, blɛ benin nun yɛ ɔ fata kɛ Izraɛlifuɛ’m be kpɛ Delɛ cɛn nnɛn’m be kɔmin ɔn? (An nian kuku nga be klɛli lɛ kɛ “?Dɔ benin su yɛ be kun nnɛn mun ɔn?” i nun wie.)

⁹ Kɛ Ezipt Lɔ Tulɛ 12:6 fa kan’n sa’n, cɛn’n i ‘nnɔsua nun’ yɛ ɔ fata kɛ Izraɛlifuɛ’m be kpɛ nnɛn’m be kɔmin ɔn. Zuifu’m be aniɛn’n nun Biblu nga be flɛ i Tanakh nin Biblu wie’m be nun’n, be se kɛ, kɛ “lika’n yó mantanmantan mɔ aosin’n kúnndɛ wlá’n,” yɛ Izraɛlifuɛ’m be kun nnɛn mun ɔn. Biblu wie’m be liɛ’n, be se kɛ “kɛ lika’n wá sán’n,” annzɛ “nnɔsua flɔlɔ.” Ɔ maan kɛ wia’n tɔ mɔ lika’n nin a luman’n, yɛ ɔ fata kɛ be kun nnɛn mun ɔn. Dɔ sɔ’n su yɛ Nisan i le 14 bo i bo ɔ.

10. ?Blɛ benin nun yɛ sran wie’m be waan be kpɛ Delɛ cɛn dilɛ nnɛn’m be kɔmin ɔn? ?Kosan benin yɛ e kwla usa e wun ɔn?

¹⁰ Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Zuifu’m be kwlakwla be fa be nnɛn mun kɔ Zerizalɛmu lɔ Ɲanmiɛn sua’n nun. Lɔ yɛ be kpɛ nnɛn’m be kɔmin ɔn. Nnɛn kwlaa sɔ’m be kɔmin kpɛlɛ’n fa blɛ dan. I sɔ’n ti’n kɛ afuɛ ya kpanngban sinnin’n, Zuifu wie’m be wa seli kɛ Nisan 14 i awieliɛ su’n, i ndɛ yɛ Ezipt Lɔ Tulɛ 12:6 kan ɔn. ?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, blɛ benin nun yɛ Izraɛlifuɛ’m be di aliɛ’n niɔn? Zuifu’m be ninnge yolɛ’n i su like suanfuɛ dan kun suan Zonatan Klawans. I waan Nisan i le 15 su yɛ Izraɛlifuɛ’m be di aliɛ’n niɔn. Sanngɛ, ɔ di i nanwlɛ kɛ Biblu’n nun fluwa nga be flɛ i Lɔ Tulɛ’n w’a kɛnmɛn i trele. Asa ekun’n, lele nin i kɛ bé sáci Zerizalɛmu lɔ Ɲanmiɛn sua’n i mlɔnmlɔn afuɛ nga be flɛ i 70 nun’n, Zuifu’m be mmla klefuɛ’m be fluwa wie fi w’a kleman wafa nga be di Delɛ cɛn’n.

11. (a) ?Afuɛ nga be flɛ i 33 nun Delɛ cɛn nun’n, ngue yɛ be yoli Zezi ɔ? (b) ?Ngue ti yɛ afuɛ 33 nun Nisan i le 15 su wunmiɛn delɛ cɛn’n, ɔ yoli “cɛn dan” ɔn? (An nian ndɛ ng’ɔ o ja ngua lɛ’n.)

¹¹ ?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, blɛ benin nun yɛ afuɛ nga be flɛ i 33 nun’n, be dili Delɛ cɛn’n niɔn? Kɛ Nisan i le 13 su’n ɔ́ wá wíe’n, Zezi seli Piɛli nin Zan kɛ: “An ko tɔn Delɛ-cɛn aliɛ’n maan e ko di.” (Lik 22:7, 8) Kpɛkun kɛ Nisan i le 14 su’n i nnɔsua’n juli’n, ɔ nin i akoto mun be dili aliɛ’n. Cɛn sɔ’n tɔli wue cɛn. Kɛ be dili aliɛ’n wieli’n, yɛ Zezi kpɛli i aliɛ’n i dilɛ’n i ba ɔ. (Lik 22:14, 15) Cɛn kunngba sɔ’n i kɔnguɛ’n nun yɛ be trali Zezi be boli i yalɛ klelɛ bo ɔ. Kɛ aliɛ cɛnnin’n yɛ be boboli i waka’n su ɔ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn wia’n w’a jran. I nnɔsua wia’n nun yɛ ɔ wuli ɔ. (Zan 19:14) Ɔ maan ‘Krist b’ɔ ti kɛ e Delɛ-cɛn i bua sa’n,’ cɛn nga i nun yɛ be kpɛ Delɛ cɛn dilɛ bua’m be kɔmin’n i nun yɛ be kunnin i ɔ. (1 Kor. 5:7; 11:23; Mat. 26:2) Be sieli i naan cɛn uflɛ m’ɔ ti Nisan i le 15 w’a bo i bo.a​—Sau. 23:5-7; Lik 23:54.

LIKE NGA LAA IZRAƐLIFUƐ’M BE DELƐ CƐN MƆ BE DI’N KLE E’N

12, 13. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ Delɛ cɛn’n i dilɛ’n, ɔ yo Izraɛlifuɛ’m be mma’m be cinnjin wie ɔ?

¹² I nun nga Izraɛlifuɛ’m bé dí Delɛ cɛn klikli’n Ezipti lɔ’n, Ɲanmiɛn seli kɛ be “yo i sɔ titi” afuɛ kwlaa nun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, ba’m bé wá úsa be si nin be nin mun, like nga ti yɛ be yo i sɔ like’n. (An kanngan Ezipt Lɔ Tulɛ 12:24-27 nun; Mml. 6:20-23) Kɛ siɛ nin niɛn’m be ko yiyi nun’n, ba’m bé wún i wlɛ kɛ Delɛ cɛn’n i dilɛ’n ti cinnjin kpa. Ɔ maan bé dí cɛn’n bé fá ‘kpɛ́n be wun wla’ wie.​—Tul. 12:14.

¹³ Izraɛlifuɛ’m be kleli be mma mun nin be anunman mun Delɛ cɛn dilɛ’n i su like kpanngban. I kun yɛle kɛ, be kleli be kɛ Zoova o lɛ sakpa naan ɔ niɛn i sufuɛ’m be lika, yɛ ɔ sasa be. I nun m’ɔ fali ɲrɛnnɛn guali Ezipti mɛn’n su’n, Eziptifuɛ’m be mma klikli’m be wuli. Sanngɛ, ɔ sasali Izraɛlifuɛ’m be mma klikli liɛ mun.

14. ?Siɛ nin niɛn mun Delɛ cɛn’n i su like benin yɛ amun kwla kle amun mma mun ɔn?

¹⁴ Siɛ nin niɛn mun, andɛ Zoova seman kɛ afuɛ kwlaa nun amun di Delɛ cɛn’n naan sɛ amun mma’m be usa amun’n, amun tu i bo kle be. ?Sanngɛ amun kle be Delɛ cɛn’n i su like? ?Amun kle be kɛ Zoova te sɛsɛ i sufuɛ mun? ?Amun kle be kɛ amun bɔbɔ amun lafi su kpa sɔ wie? (Jue. 27:11; Eza. 12:2) ?Kɛ amún kɛ́n i sɔ ndɛ klé be’n, amun tu amun klun be kan naan w’a wluwlu be wun? Sɛ amun yo sɔ’n, amun awlobo’n láfi Zoova su kpa ekun.

15, 16. ?Zoova i su like benin yɛ Ezipt Lɔ Tulɛ 12—15 kle e mɔ siɛ nin niɛn’m be kwla fa kle be mma mun ɔn?

¹⁵ Delɛ cɛn’n i su ndɛ’n kle kɛ Zoova kwla sɛsɛ i sufuɛ mun, sanngɛ nɛ́n i ngba ɔ. Ɔ kle ekun kɛ Zoova kwla de i sufuɛ mun wie. Kɛ Zoova ‘fali Izraɛlifuɛ mun Ezipti lɔ’ fiteli’n, ɔ fali sin wɛnsrɛn wie ja tiaan fa kleli be atin’n wia nun. Kɔnguɛ’n, sin taaman wie ja tiaan yɛ ɔ kpaja be su-ɔ. Zoova kpɛli ndɛma jenvie’n nun. Ɔ maan Izraɛlifuɛ’m be sinnin i afiɛn be fiteli. Kpɛkun, ɔ yoli maan Izraɛlifuɛ’m be ɲin bo lɛ’n, Ezipti famiɛn’n nin i sonja’m be mlɔnnin jenvie sɔ’n nun mlɔnmlɔn. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Izraɛlifuɛ’m be toli jue be manmannin Zoova. Be seli kɛ: “Ń tó jue ḿ mánmán Anannganman. [...] Ɔ toli nnɛn kpanngɔ’m be nin be su fufuɛ mun yili jenvie’n nun lɔ. Min wunmiɛn nga n lɛ i’n fin Anannganman. [...] I yɛ ɔ deli min-ɔn.”​—Tul. 13:14, 21, 22; 15:1, 2; Jue. 136:11-15.

¹⁶ ?Siɛ nin niɛn mun, amun kle amun mma mun kɛ Zoova le tinmin naan ɔ kwla de i sufuɛ mun? ?Ajalɛ nga amun fa be’n, annzɛ amun ijɔlɛ’n kle be kɛ amun lafi Zoova su kɛ ɔ kwla de amun nin be bɔbɔ? Kɛ amun nin bé sú Ɲanmiɛn awlo lɔ’n, amun nin be kwla koko Ezipt Lɔ Tulɛ 12—15, annzɛ Sa Nga Be Yoli’n 7:30-36, annzɛ Daniɛl 3:16-18, 26-28 be su yalɛ. Kpɛkun, amun kle be wafa nga Zoova deli i sufuɛ mun’n. Nanwlɛ, bakanngan mun o, kpɛnngbɛn mun o, ɔ fata kɛ e kwlaa e lafi su kɛ Zoova wá dé e kɛ nga laa ɔ deli i sufuɛ mun’n sa.—An kanngan 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 1:9, 10 nun.

KƐ Ɔ KO YO NAAN E WLA W’A FIMAN SU’N TI

17, 18. ?Ngue ti yɛ Zezi i mmoja’n le ɲrun tra bua nga be kun be Delɛ cɛn dilɛ nun’n be mmoja’n niɔn?

¹⁷ E mɔ e ti Klistfuɛ andɛ’n, nán Moizi Mmla’n yɛ ɔ sie e ɔ. Ɔ maan e diman Delɛ cɛn’n e fa kpɛnman e wun wla. (Rɔm. 10:4; Kol. 2:13-16) Sanngɛ afuɛ kwlaa nun’n, e yia e fa Ɲanmiɛn Wa’n i wie’n e kpɛn e wun wla. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Delɛ cɛn nga Izraɛlifuɛ’m be dili i Ezipti lɔ’n kwla kle e like kpanngban.

¹⁸ Bua annzɛ boli nga Izraɛlifuɛ’m be kunnin be’n, be sɔli be mmoja’n wie be fa kliklili be sua’m be anuan’m be kadri’m be su. I sɔ’n ti, be mma klikli’m b’a wuman. Andɛ e yoman kɛ be sa naan Zoova de e. Sanngɛ sran kun fɛli i wun yili tɛ naan i mmoja m’ɔ le ɲrun kpa’n ti’n, e ɲan nguan tititi. Sran sɔ’n yɛle Zezi. Akoto Pɔlu waan Zezi ‘mmoja b’ɔ fa kpɛntɛn-kpɛntɛn’n’ ti’n, ‘Nyanmiɛn i mma ngbɛn-ngbɛn bɔ be klɛli be dunman nyanmiɛn su lɔ’n,’ bé ɲán anannganman nguan ɲanmiɛn su lɔ. Ɲanmiɛn i mma sɔ mun yɛle Klistfuɛ ng’ɔ kpali be sieli be ngunmin’n. (Ebr. 12:23, 24) Zezi i mmoja kunngba sɔ’n ti’n, sran wie mun bé ɲán anannganman nguan asiɛ’n su wa. Ɔ maan sɛ é kɔ́ ɲanmiɛn su o, sɛ é ká asiɛ’n su wa o, ɔ fata kɛ ndɛ nga tran e klun titi. Yɛle kɛ: “Kɛ Krist wuli bɔ i mmoja’n guali’n ti, Nyanmiɛn deli e, ɔ yacili sa nga e yoli i’n cɛli ye. I sɔ’n nun e wun ye dan nga ɔ yoli ye i klun-ufue’n ti.”​—Efɛ. 1:7, 8.

19. ?Kɛ bé dí Delɛ cɛn nnɛn’n, ngue yɛ be yomɛn i owie mun ɔn? ?Kɛ mɔ b’a fufuman Zezi i owie mun wie’n, i sɔ’n kle e sɛ?

¹⁹ Kɛ Izraɛlifuɛ’m bé dí Delɛ cɛn aliɛ’n, Ɲanmiɛn seli kɛ “nán be fufu nnɛn’n i owie’n.” (Tul. 12:46; Kal. 9:11, 12) ?Yɛ Zezi m’ɔ ti “Nyanmiɛn Bua Gbanflɛn’n” nin? ?Kɛ ɔ fɛli i wun yili e ti tɛ’n, be yoli i owie’n sɛ? (Zan 1:29) Maan e nian. Be boboli Zezi nin kodiawiefuɛ nɲɔn. Kun o i bɛ su, yɛ kun o i fama su. Zuifu’m be srɛli Pilati kɛ ɔ man be atin naan be bubu be ja’n. I liɛ’n, bé wú ndɛndɛ. Ɔ maan be kwla yi be waka’n su naan Nisan i le 15 w’a toman be lɛ. Afin wunmiɛn delɛ cɛn nɲɔn tɔ cɛn sɔ’n nun. Sonja’m be bubuli kodiawiefuɛ’m be ja’n. Kɛ be “toli Jésus bɔ be wun kɛ w’a wu’n, ɔ maan b’a bubu-mɛn i liɛ’n wie.” (Zan 19:31-34) B’a fufuman Delɛ cɛn nnɛn’m be owie mun. I wafa kunngba’n, b’a fufuman Zezi i owie mun wie. Ɔ maan Delɛ cɛn nnɛn nga be kunnin be’n, be yoli tɛ nga afuɛ 33 nun Nisan i le 14 su’n Zezi fɛli i wun yili’n be “wawɛ.” (Ebr. 10:1) Zezi kusu’n, Jue Mun 34:21 kannin kɛ be su fufumɛn i owie mun. Kɛ e wun kɛ ndɛ sɔ’n kpɛnnin su’n, ɔ kle e kɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n ti nanwlɛ. Ɔ maan e lafi su kpa ekun.

20. ?Ngbaciɛ benin yɛ ɔ o Delɛ cɛn dilɛ’n, ɔ nin e Min’n i aliɛ’n i cɛn dilɛ’n be afiɛn ɔn?

²⁰ Wafa nga be dili Delɛ cɛn’n, ɔ nin wafa nga Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ be di i aliɛ’n i cɛn’n, ngbaciɛ o be afiɛn. I wie yɛle kɛ Delɛ cɛn nnɛn nga Izraɛlifuɛ’m be kun i’n, be di nnɛn’n be yaci i mmoja’n lɛ. Zezi liɛ’n, ɔ seli be ng’ɔ nin bé wá dí famiɛn “Nyanmiɛn i mɛn’n nun lɔ’n” mun kɛ, be di kpaun’n naan be nɔn nzan’n. Kpaun nin nzan’n, be ti i wunnɛn’n, ɔ nin i mmoja’n be nzɔliɛ. Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun’n, é wá yíyí ndɛ sɔ’n nun kpa.​—Mar. 14:22-25.

21. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e suan Delɛ cɛn’n i su like ɔ?

²¹ Delɛ cɛn mɔ Ɲanmiɛn seli Izraɛlifuɛ mun kɛ be di’n, ɔ yoli be cɛn cinnjin kpa. Be dili be fa ‘kpɛnnin be wun wla.’ E mɔ e ti Klistfuɛ andɛ’n, e diman wie. Sanngɛ Izraɛlifuɛ’m be cɛn dilɛ sɔ’n kle e like kpa kpanngban. Ninnge sɔ m’ɔ kle e’n, be o “Nyanmiɛn Ndɛ nga be klɛli’n” nun wie. I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e suan Delɛ cɛn’n i su like.—2 Tim. 3:16.

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

[Foto, bue 18]

[Kuku, bue 20]

?DƆ BENIN SU YƐ BE KUN NNƐN MUN ƆN?

Fluwa sifuɛ nga be suan Zuifu’m be su like’n, be waan nnɔsua nun dɔ kun su yɛ Izraɛli lɔ awlobo kwlaa nun be kun Delɛ cɛn dilɛ nnɛn mun ɔn. Be bo be kunlɛ’n i bo nnɔsua nun dɔ 6 su kɛ sɛnzɛ’n ko tɔ’n. Be yo i sɔ lele fa ju dɔ 7 miniti 20 su kɛ lika’n ko san’n. Zoova seli Izraɛlifuɛ mun kɛ be kun Delɛ cɛn nnɛn mun kɛ Nisan i le 14 bo i bo’n. Mmla’n 16:6 se kɛ: “Amun kun Delɛ-cɛn’n i nnɛn’n [...] nnɔsua kɛ sɛnzɛ’n w’a tɔ’n, afin dɔ kunngba sɔ’n su yɛ amun tuli Ezipt lɔ-ɔ.”​—Tul. 30:8; Kal. 9:3-5, 11.

[Foto, bue 21]

?Delɛ cɛn dilɛ’n i su like benin yɛ amun kwla kle amun mma mun ɔn? (An nian ndɛ kpɔlɛ 14 nun.)