“Klo ɔ Min Nyanmiɛn’n kpa”

“Klo ɔ Min Nyanmiɛn’n kpa, fa ɔ wla’n kwlaa guɛ i su, maan wɔ akunndan’n kwlaa trɛn i su.”​—MAT. 22:37.

?AMÚN TƐ́ SU SƐ?

?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e klo Ɲanmiɛn ɔn?

?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e klo Ɲanmiɛn ɔn?

?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e klo Ɲanmiɛn ɔn?

1. ?Ngue ti yɛ Zezi nin i Si be kloli be wiengu kpa ɔ?

KƐ CƐN kun Zezi kán Zoova ndɛ’n, ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ i “Si’n klo i.” (Zan 5:20) Cɛn kun ekun’n, ɔ seli be kɛ: “N klo e Si’n.” (Zan 14:31) Ɔ fataman kɛ i sɔ mɔ Zezi kannin’n, ɔ bo e nuan. Afin, kwlaa naan w’a ba asiɛ’n su wa’n, ɔ nin Ɲanmiɛn be trannin afuɛ kpanngban kpa ɲanmiɛn su lɔ lele. Kɛ ɔ́ yó sɔ nn i “sa o junman’n su.” (Nya. 8:30) Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ fɛli i ɲin sieli i Si su yɛ ɔ sili i kpa. Ɔ maan, be nɲɔn’n be kloli be wiengu, yɛ be afiɛn mantannin kpa.

2. (a) ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e klo Ɲanmiɛn ɔn? (b) ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ be su like suanlɛ nga nun ɔn?

² Kɛ e klo sran kun’n, e klo i kpa e guɛ i ti nin i bo. I sɔ yɛ ɔ fata kɛ e klo Ɲanmiɛn ɔn. Jue tofuɛ Davidi seli kɛ: “Ee! Anannganman, n klo wɔ! Wɔ yɛ a man min wunmiɛn-ɔn.” (Jue. 18:2) Ɲanmiɛn seli kɛ sɛ e klo i’n, ɔ́ kló e wie. (An kanngan Mmla’n 7:12, 13 nun.) ?Kɛ mɔ e wunman Ɲanmiɛn’n, wafa sɛ yɛ e kwla klo i ɔ? ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e klo Ɲanmiɛn ɔn? ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e klo i ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e klo Ɲanmiɛn ɔn?

E KWLA KLO ƝANMIƐN

3, 4. ?Ngue ti yɛ e kwla klo Ɲanmiɛn ɔn?

³ E kwlá wunman Ɲanmiɛn. Afin ɔ ti “aolia nun sran.” (Zan 4:24) Sanngɛ, e kwla klo Ɲanmiɛn. Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, be se e kɛ e klo Ɲanmiɛn. I wie yɛle kɛ, Moizi seli Izraɛlifuɛ mun kɛ: “Amun klo Anannganman amun Nyanmiɛn’n kpa, amun fa amun wla’n kwlaa guɛ i su, amun fa amun wunmiɛn’n kwlaa yo like ng’ɔ kle kɛ amun klo i’n.”​—Mml. 6:5.

⁴ E kwla klo Ɲanmiɛn. Afin, ɔ yili e kɛ e klo i bɔbɔ nin sran. Yɛ ɔ yili e kɛ e su i. Kɛ e si Ɲanmiɛn’n, e klo i kpa. Kpɛkun, e liɛ yo ye. Zezi seli kɛ: “Be nga be si kɛ be di Nyanmiɛn ninnge’m be yalɛ’n, be liɛ su ti ye, afin Nyanmiɛn yɛ ɔ sie be sakpa-a!” (Mat. 5:3) Be flɛ bian kun kɛ Morisɔn, yɛ ɔ klɛli fluwa kun. Ndɛ ng’ɔ kɛnnin i fluwa sɔ’n nun’n, ɔ ti sran kpanngban be liɛ su. Ɔ seli kɛ: “Kɛ ɔ fɛ i lalafuɛ nun lele m’ɔ́ fá jú andɛ’n, sran’m be kunndɛ kɛ bé sí Ɲanmiɛn naan bé sú i. Kɛ e wun ninnge kwlaa nga sran’m be yo naan b’a kwla si Ɲanmiɛn’n, ɔ yo ɲɛnmɛn.”​—Man Does Not Stand Alone.

5. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ e kwla si Ɲanmiɛn ɔn?

⁵ ?Klɔ sran’m be kwla si Ɲanmiɛn? Sɛ e kunndɛ Ɲanmiɛn’n, é sí i. Afin Ɲanmiɛn bɔbɔ kunndɛ kɛ e si i. I nun mɔ Pɔlu o Atɛni lɔ’n, ɔ kɛnnin i sɔ weiin kleli sran wie mɔ be yiali lika nga be flɛ i Areopazi’n i nun lɔ’n. Klɔ sɔ’n i sufuɛ’m be amuɛn kun suan Atena. Yɛ be kplɛnnin i sɔlɛ sua. Pɔlu seli be kɛ: “Nyanmiɛn b’ɔ yili mɛn’n nin i nun like’n kwlaa’n, [...] ɔ tran-man sua bɔ sran kplan mɛn i’n nun. [...] Sran ng’ɔ yili be’n be kwlaa be osu’n ti kun. Ɔ yili be kɛ be tran asiɛ’n su, ɔ sieli be afuɛ nga be di’n i nuan, yɛ ɔ jali nvle kun nin kun be awɛ. Nyanmiɛn yoli i sɔ kɛ be kunndɛ i, wienun-ɔn, sɛ be fuafua be sa-a bé wún i o, afin ɔ nin ye nin e nun wie fi nun-man mmua.” (Yol. 17:24-27) Nanwlɛ, sran’m be kwla si Ɲanmiɛn. Zoova i Lalofuɛ mɔ be ti akpinngbin nso tra su’n, be ‘wunnin Ɲanmiɛn.’ Yɛle kɛ be si Ɲanmiɛn yɛ be klo i.

?WAFA SƐ YƐ Ɔ FATA KƐ E KLO ƝANMIƐN ƆN?

6. ?Zezi waan ‘mmla klikli nin i nun dan’n’ yɛle benin?

⁶ Sran ng’ɔ klo Ɲanmiɛn’n, ɔ klomɛn i i nuan bui su. Zezi kɛnnin i sɔ weiin. Cɛn kun’n, Farizifuɛ kun usɛli i kɛ: “?Nja, mmla’n i nun dan’n yɛlɛ onin?” Jésus tɛli i su kɛ: “Klo ɔ Min Nyanmiɛn’n kpa, fa ɔ wla’n kwlaa guɛ i su, maan wɔ akunndan’n kwlaa trɛn i su. I yɛ ɔ ti mmla klikli nin i nun dan nin-ɔn.”​—Mat. 22:34-38.

7. (a) ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e klo e “Min Nyanmiɛn’n kpa” ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e fa e “wla’n kwlaa guɛ i su” ɔ? (c) ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e “akunndan’n kwlaa trɛn i su” ɔ?

⁷ Zezi seli kɛ maan e klo e “Min Nyanmiɛn’n kpa.” Yɛle kɛ, nán e klo Ɲanmiɛn e nuan bui su. Sanngɛ, maan like nga é yó’n, ɔ kle kɛ e klo Ɲanmiɛn. Ɔ seli ekun kɛ, e fa e “wla’n kwlaa guɛ i su.” Yɛle kɛ, ninnge nga e awlɛn o be su mun o, ninnge nga e kunndɛ kɛ é yó be mun o, maan be yo Ɲanmiɛn liɛ’n su. Asa ekun’n, ɔ seli kɛ maan e “akunndan’n kwlaa trɛn i su.” Yɛle kɛ, ninnge nga e bu be akunndan’n, maan be kwlaa be kle kɛ e klo Ɲanmiɛn. É kpɛ́ i kpo é sé kɛ like kwlaa nga é yó’n, maan e fa e wun nannan su e yo e kle kɛ e klo Ɲanmiɛn.

8. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e klo Ɲanmiɛn ɔn?

⁸ Maan e suan Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like, yɛ e nanti su. Kpɛkun, maan e kan Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n i ndɛ juejue su. Sɛ e yo sɔ’n, é klé kɛ e klo Ɲanmiɛn naan e fa e wla’n kwlaa guɛ i su, naan e akunndan’n kwlaa trɛn i su. (Mat. 24:14; Rɔm. 12:1, 2) Asa ekun’n, e nin Zoova e afiɛn mántan kpa. (Zak 4:8) Nanwlɛ, like nga ti yɛ ɔ fata kɛ e klo Zoova, be diman be yalɛ. É wá kán be nun wie’m be ndɛ.

?NGUE TI YƐ Ɔ FATA KƐ E KLO ZOOVA Ɔ?

9. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e klo Zoova ɔ?

⁹ Zoova ti e Yifuɛ, i yɛ ɔ man e like’n kwlaa ɔ. Pɔlu seli kɛ: “I yɛ ɔ man e nguan-an, i ti yɛ e o lɛ bɔ e kwla kan e wun-ɔn.” (Yol. 17:28) Zoova yili asiɛ’n fa mannin e. (Jue. 115:16) Kpɛkun, ɔ fali ndidiɛ like wafa’n kwlaa nin ninnge kwlaa nga mɔ maan e kwla tran nguan nun’n sieli i asiɛ’n su. I sɔ’n ti, Listri lɔfuɛ mɔ be ti amuɛn sɔfuɛ’n, Pɔlu seli be kɛ: “Nyanmiɛn b’ɔ lafiman, [...] w’a yaci-mɛn i wun nglo yilɛ sa kpakpa b’ɔ yo be’n be nun, ɔ maan nzue’n tɔ, yɛ amun fie’m be yo ye, ɔ man amun aliɛ kpanngban, yɛ ɔ maan amun klun jɔ.” (Yol. 14:15-17) E Yifuɛ Zoova man e like kwlaa ng’ɔ ju e’n i klun ufue su. ?I lɛ’n nun’n, nán klolɛ cɛ yɛ ɔ fata kɛ e klo i ɔ?​—Aku. 12:1.

10. ?Like nga Ɲanmiɛn yoli naan sa tɛ’n nin wie’n b’a tranman lɛ kun’n ti’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ?

¹⁰ Ɲanmiɛn yoli maan sa tɛ nin wie’n mɔ be fin Adam, be su tranman lɛ kun. (Rɔm. 5:12) Ɲanmiɛn Ndɛ’n waan: “Nyanmiɛn kle ye kɛ ɔ klo e, afin kɛ e ti sa tɛ yofuɛ’n, e ti ɔ maan Krist wuli.” (Rɔm. 5:8) Kɛ mɔ Ɲanmiɛn klo e’n, i ti yɛ ɔ sunmɛnnin i Wa’n naan ɔ kpɔ e ti ɔ. Sɛ e lafi i Wa’n su naan e yaci sa tɛ’n i yolɛ’n, Ɲanmiɛn yáci e sa tɛ mun cɛ́ e. I sɔ’n ti’n, maan e la Ɲanmiɛn i ase dan e kle kɛ e klo i.​—Zan 3:16.

11, 12. ?Ngue yɛ Zoova maan e lafi su ɔ?

¹¹ Zoova maan e lafi su kɛ é ɲán anannganman nguan. (Rɔm. 15:13) I sɔ mɔ e lafi su’n ti’n, e jran kekle e kpɔnzɔman. Be nga Ɲanmiɛn kpali be sieli be ngunmin kɛ bé kɔ́ ɲanmiɛn su’n, be lafi su kɛ ‘like nga bé fá yó be mo’n yɛlɛ nguan’n, ɔ ti kɛ famiɛn kle sa.’ (Ngl. 2:10) Sran onga mɔ be lafi Ɲanmiɛn su wie’n, bé wá ɲán anannganman nguan asiɛ’n m’ɔ́ wá káci lika klanman’n i su. (Lik 23:43) ?Kɛ e bu i sɔ liɛ’n i akunndan’n, wafa sɛ yɛ ɔ yo e ɔ? Nanwlɛ, e klun jɔ, e wla gua ase yɛ e klo Ɲanmiɛn mɔ “like kpa kwlaa nga be fa man sran’n, ɔ nin like kpa kwlaa nga be nyɛn i’n, be fin” i’n.​—Zak 1:17.

¹² Ɲanmiɛn maan e lafi su kɛ be nga be wuli’n bé cɛ́n. (Yol. 24:15) Kɛ e sran wu’n, ɔ ti awlaboe. Sanngɛ kɛ mɔ e lafi su kɛ Ɲanmiɛn wá cɛ́n be nga be wuli’n ti’n, e ‘wla bo-man kɛ be nga be lɛ-man like bɔ be fa be wla gua su’n be liɛ’n sa.’ (1 Tɛs. 4:13) Ɲanmiɛn Zoova kunndɛ kɛ blɛ ng’ɔ sieli i kɛ ɔ́ cɛ́n sran mun’n, ɔ ju ndɛndɛ. I li i sufuɛ nanwlɛfuɛ mun yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ cɛ́n be ndɛndɛ kpa ɔ. (Zɔb 14:15) Kɛ Ɲanmiɛn wá cɛ́n be nga be wuli’n, mɔ be nin be fuɛ mun bé wá trán asiɛ’n su wa ekun’n, aklunjuɛ’n yó dan. Kɛ e bu i kwlaa sɔ’n i akunndan’n, e klo Ɲanmiɛn dan.

13. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn nian e lika sakpa ɔ?

¹³ Zoova nian e lika kpa. (An kanngan Jue Mun 34:7, 19, 20 nin 1 Piɛr 5:6, 7 nun.) E mɔ e ti kɛ Ɲanmiɛn i “kuku’n nun nnɛn mun sa’n,” e wla gua ase. Afin e si kɛ sa’n kwlaa nun’n, ɔ́ nían e lika. (Jue. 79:13) Klolɛ mɔ Zoova klo e’n, i ɲin wá fíte dan kpa. Yɛle kɛ, ɔ sieli Zezi Klist Famiɛn ɲanmiɛn su lɔ. Ɔ ka kan, ɔ́ wá núnnún klunwifuɛ mun. Yɛ ɲrɛnnɛn nin yalɛ klelɛ’n su tranman lɛ kun. I sin’n, aɲinyiɛfuɛ’m bé ɲán fɔundi nin ninnge kwlaa nga be miɛn i wun’n. (Jue. 72:7, 12-14, 16) Kɛ e bu i kwlaa sɔ’n i akunndan’n, e klo Ɲanmiɛn kpa. Kpɛkun, e fa e wla’n kwlaa guɛ i su, e fa e wunmuan’n kwlaa mɛn i, yɛ e akunndan’n kwlaa trɛn i su.​—Lik 10:27.

14. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Zoova bu e sran ɔn?

¹⁴ Zoova man e atin kɛ e yo i Lalofuɛ. I sɔ’n ti e sran bulɛ dan. (Eza. 43:10-12) Zoova man e atin kɛ e kle sran mun kɛ i yɛ ɔ sie nglo nin asiɛ’n niɔn. I sɔ’n ti’n, e klo i. E cici sran’m be wla kɛ ɲrɛnnɛn’n su tranman lɛ kun. Jasin fɛ sɔ’n mɔ e bo i juejue su’n, e lafi su kpa kɛ ɔ́ kpɛ́n su. Afin, ɔ o Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun. Yɛ Ɲanmiɛn buaman ato. (An kanngan Zozie 21:45 nin 23:14 nun.) Nanwlɛ, ninnge nga ti yɛ e kwla klo Zoova, be diman be yalɛ. ?Sanngɛ, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e klo i ɔ?

?WAFA SƐ YƐ E KWLA KLE KƐ E KLO ƝANMIƐN ƆN?

15. ?Sɛ e suan Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like naan e nanti su’n, mmlusuɛ benin yɛ é ɲɛ́n i ɔ?

¹⁵ Maan e suan Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like titi yɛ e nanti su. Sɛ e yo sɔ’n, é klé kɛ e klo Zoova naan e kunndɛ kɛ i ndɛ’n ɔ yo kɛ ‘kannin sa, ɔ kpaja e bo.’ (Jue. 119:105) Kɛ ɲrɛnnɛn tɔ e su’n, e ɲan fɔnvɔlɛ i nuan ndɛ’n nun. Fɔnvɔlɛ ndɛ sɔ’n wie yɛ: “Ɔ yo-man nyrɛnnɛnfuɛ’n i finfin, ɔ yimɛn i ase.” “Anannganman, a suan min bo ɔ klun-ufue’n ti. Blɛ bɔ min akunndan’n sanngan sa sunman ti’n, a fɔnvɔ min.” (Jue. 22:24, 94:18, 19) Zoova si ɲrɛnnɛnfuɛ’m be aunnvuɛ. Zezi niɛn i ajalɛ’n su. (Eza. 49:13; Mat. 15:32) Sɛ e suan Biblu’n nun like’n, é wún i wlɛ kpa kɛ Zoova klo sran. Ɔ maan, é kló i kpa wie.

16. ?Sɛ e srɛ Ɲanmiɛn titi’n, wafa sɛ yɛ i bo gúa ɔ?

¹⁶ Maan e srɛ Ɲanmiɛn titi. Kɛ e ‘srɛ Ɲanmiɛn’n ɔ ti.’ Ɔ maan e klo i, yɛ e nin i e afiɛn mantan kpa. (Jue. 65:3) E wun i wlɛ kɛ sa ng’ɔ sɔnman e nun’n, Ɲanmiɛn kplinman su kɛ ɔ tɔ e su. (1 Kor. 10:13) Sɛ sa wie bo e wla naan e sun flɛ i’n, ɔ́ yó maan e ‘wun jɔ́ e fɔuun.’ E su wunman sa ti mɔ e wun jɔ e fɔuun sɔ’n, i bo mlɔnmlɔn. (Fil. 4:6, 7) Wie liɛ’n, e kwla srɛ Zoova e klun lɔ kɛ Neemi fa yoli’n sa. Kpɛkun, ɔ tɛ e su. (Nee. 2:1-6) Kɛ ɔ yo sɔ’n, e klo i kpa ekun. Kpɛkun, e lafi i su kɛ kpa kɛ sa kwlaa ng’ɔ́ tɔ́ e su’n, ɔ́ jrán e sin. Ɔ maan, é kwlá trá e awlɛn.​—Rɔm. 12:12.

17. ?Sɛ e klo Ɲanmiɛn sakpa’n, wafa sɛ yɛ é bú aɲia’m be bo tranlɛ’n niɔn?

¹⁷ Maan e tran aɲia kanngan nin aɲia dandan’m be bo titi. (Ebr. 10:24, 25) Laa Izraɛlifuɛ’m be yia be tie Ɲanmiɛn ndɛ’n, yɛ be suan Zoova i su like. Ɔ maan, be kwla sro i, yɛ be nanti i Mmla’n su. (Mml. 31:12) Sɛ e kusu e klo Ɲanmiɛn sakpa’n, é trán aɲia’m be bo titi. Afin, aɲia’m be bo tranlɛ’n ti i mmla. (An kanngan 1 Zan 5:3 nun.) I sɔ’n ti, maan e yo like kwlaa nga e kwla yo naan y’a tran aɲia’m be kwlaa be bo’n. Nanwlɛ, wafa nga e kloli Zoova i bo bolɛ nun’n, maan e klo i sɔ titi.​—Ngl. 2:4.

18. ?Ɲanmiɛn mɔ e klo i’n ti’n, ngue yɛ e yo ɔ?

¹⁸ Maan e bo “jasin fɛ’n b’ɔ ti nanwlɛ’n” i juejue su. (Gal. 2:5) Ɲanmiɛn mɔ e klo i’n ti’n, e kɛn i Sielɛ’n i jasin fɛ’n i ndɛ kle e wiengu. Armagedɔn alɛ nun’n, Zezi mɔ Ɲanmiɛn sieli i Famiɛn’n, ɔ́ ‘kún sa kpa’n i ti alɛ.’ Ɔ maan, sran kwlaa sí kɛ Zoova yɛ ɔ ti Famiɛn’n niɔn. (Jue. 45:5; Ngl. 16:14, 16) Kɛ e kan ninnge nga Ɲanmiɛn wá yó be’n, be ndɛ mɔ sran’m be wun i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn ti sran klofuɛ’n, i sɔ’n yo e fɛ dan.​—Mat. 28:19, 20.

19. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e ɲin yi asɔnun kpɛnngbɛn mun ɔn?

¹⁹ Maan e ɲin yi asɔnun kpɛnngbɛn mun. (Yol. 20:28) Zoova kunndɛ kɛ e liɛ yo ye. I sɔ’n ti, ɔ mannin e asɔnun kpɛnngbɛn mun. Ɲanmiɛn Ndɛ’n waan asɔnun kpɛnngbɛn’m bé yó kɛ “like bɔ be fiɛ i bo bɔ kɛ aunngban’n ɔ́ fíta’n ɔ ɲan-man be’n sa. Bé yó kɛ lika bɔ be fia nun, bɔ kɛ aunngban dan’n ɔ́ tú’n, ɔ kan-man be’n sa. Bé yó kɛ nzue ba b’ɔ sonji lika kee nun’n sa. Bé yó kɛ yɛbuɛ dan wie b’ɔ man fɔnvɔ lika bɔ waka fi fifi-man lɛ’n sa.” (Eza. 32:1, 2) Kɛ aunngban dan kun su tu mɔ e ɲan fiawlɛ’n, ɔ yo e fɛ. Asa ekun’n, kɛ wia’n bó kpa mɔ e ɲan fiawlɛ’n, e wun jɔ e fɔuun. Asɔnun kpɛnngbɛn’n be ti e fiawlɛ wie. Kɛ sa’m be tɔ e su’n, be fɔnvɔ e yɛ be wla e fanngan. Sɛ e ɲin yi be’n, é klé kɛ e klo Zoova. Yɛ é klé kɛ e klo Zezi Klist m’ɔ ti asɔnun’n i su kpɛn’n wie. Afin, be yɛ be “mannin” e asɔnun kpɛnngbɛn mun ɔn.​—Efɛ. 4:8; 5:23; Ebr. 13:17.

MAAN E KLO ƝANMIƐN TITI

20. ?Sɛ e klo Ɲanmiɛn sakpa’n, ngue yɛ é yó ɔ?

²⁰ Maan ‘Ɲanmiɛn ndɛ nga e ti’n, e fa su. Nán e tie i ngbɛn.’ I liɛ’n, é klé kɛ e klo Ɲanmiɛn. Yɛ e nin i e afiɛn mántan kpa. (An kanngan Zak 1:22-25 nun.) Sran ng’ɔ fa Ɲanmiɛn ndɛ’n su’n, ɔ bo jasin fɛ’n i juejue su. Kpɛkun, kɛ ɔ kɔ aɲia’m be bo’n, ɔ tɛ kosan’m be su. Ɲanmiɛn “i mmla’n, fiɛn kaan sa nun-mɛn i wun.” Ɔ kle e like kwlaa ng’ɔ fata kɛ e yo’n. Kɛ mɔ e klo Ɲanmiɛn ti’n, e nanti i mmla’n su.​—Jue. 19:8-12.

21. ?Kɛ e kan e wun ase e srɛ Ɲanmiɛn’n, ngue yɛ e kwla fa srɛlɛ sɔ’n e sunnzun i ɔ?

²¹ Kɛ mɔ e klo Ɲanmiɛn ti’n, e srɛ i titi. Laa Izraɛli lɔ’n, Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be yra ansans Zoova ɲrun cɛn kwlakwla. Famiɛn Davidi fɛli i Ɲanmiɛn srɛlɛ’n sunnzunnin ansans. Ɔ seli kɛ: “Min srɛlɛ nga n srɛ’n, maan ɔ yo ɔ nyrun kɛ ansans sa. Min sa nga m man be su’n maan ɔ yo ɔ nyrun kɛ nnɔsua nun tɛ bɔ be yi’n sa.” (Jue. 141:2; Tul. 30:7, 8) Zoova tieli Davidi i srɛlɛ’n. Kɛ e kusu é srɛ́’n, maan e yo wun ase kanfuɛ e kan e klun ndɛ, yɛ maan e si ye. I liɛ’n, e srɛlɛ’n yó kɛ ansans sa Zoova ɲrun. Yɛ ɔ́ jɔ́ i klun.​—Ngl. 5:8.

22. ?Ngue yɛ like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n wá kɛ́n i ndɛ ɔ?

²² Zezi seli kɛ, maan e klo Ɲanmiɛn. Yɛ e klo e wiengu wie. (Mat. 22:37-39) Sɛ e klo Zoova naan e nanti i mmla’m be su’n, é kló e wiengu. ?Ngue yɛ é yó naan y’a kle kɛ e klo e wiengu ɔ? Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n, wá tɛ́ su.