LIKE SUANLƐ 9
Maan e bu nguan’n i like cinnjin
“I dunman nun ti yɛ e o nguan nun-ɔn, yɛ i dunman nun ti yɛ e kwla like yo-ɔ.”—YOL. 17:28.
JUE 141 Nguan’n ti abonuan like
I SU FITILƐa
1. ?Wafa sɛ yɛ Zoova bu nguan m’ɔ fa mannin e’n niɔn?
WIENUN-ƆN, ɔ janvuɛ kun cɛ wɔ sua kun. Sanngɛ sua sɔ’n gua yɛ i wun ayre nga be kannin’n w’a tutu. Kannzɛ bɔbɔ ɔ ti sɔ’n, sanngɛ ɔ le gua kpa. Ɔ maan a klo i yɛ a kunndɛ kɛ á níɛn i lika. I wafa kunngba’n, Zoova cɛli e like cinnjin kpa kun. Like sɔ’n yɛle nguan’n. Zoova bu nguan’n i like cinnjin dan ti’n, ɔ fɛli i Wa’n fa yili e ti tɛ.—Zan 3:16.
2. ?Kɛ nga 2 Korɛntifuɛ Mun 7:1 fa kan’n sa’n, ngue yɛ Zoova kunndɛ kɛ e yo-ɔ?
2 Zoova yɛ ɔ man nguan’n niɔn. (Jue. 36:9) Akoto Pɔlu wunnin i sɔ liɛ’n i wlɛ kpa. Ɔ maan ɔ seli kɛ: “I dunman nun ti yɛ e o nguan nun-ɔn, yɛ i dunman nun ti yɛ e kwla like yo-ɔ.” (Yol. 17:25, 28) Ɔ maan e kwla se kɛ e nguan’n ti like kun mɔ Ɲanmiɛn fa cɛli e-ɔ. Asa’n, ɔ man e ninnge ng’ɔ fata kɛ e ɲan be naan y’a ka nguan nun titi’n. (Yol. 14:15-17) Zoova yoman abonuan sa fa sasaman e. Sanngɛ ɔ kunndɛ kɛ e yo like kwlaa nga e kwla yo naan y’a ka nguan nun naan y’a kwla su i titi’n. (An kanngan 2 Korɛntifuɛ Mun 7:1 nun.) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e nian e wun lika kpa naan y’a tɔman tukpacɛ-ɔ? ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e sasa e nguan’n niɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla yo sɔ-ɔ?
MAAN E BU NGUAN’N I LIKE CINNJIN
3. ?Sa nga ti yɛ ɔ fata kɛ e nian e wun kpa naan y’a tɔman tukpacɛ’n, i kun yɛle benin?
3 Sa nga ti yɛ ɔ fata kɛ e nian e wun lika kpa naan y’a tɔman tukpacɛ’n yɛle kɛ sɛ e ti juejue’n yɛ e kwla tu e klun e su Zoova-ɔ. (Mar. 12:30) E kunndɛ kɛ ‘é fá e wun mɛ́n i kɛ tɛ mɔ e su yi mɔ fiɛn kaan sa nunmɛn i wun, m’ɔ kwla jɔ i klun’n sa.’ I sɔ’n ti’n, e yoman ninnge nga be kwla yo maan e tɔ tukpacɛ’n. (Rɔm. 12:1) I yo, kannzɛ ɔ yo sɛ, saan é tɔ́ tukpacɛ cɛn kun. Sanngɛ e yo like kwlaa nga e kwla yo naan y’a yo juejue titi’n. Afin e kunndɛ kɛ é klé e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n kɛ e bu nguan m’ɔ fa mannin e’n i like cinnjin.
4. ?Ngue yɛ Famiɛn Davidi kunndɛli kɛ ɔ́ yó-ɔ?
4 Famiɛn Davidi kannin like nga ti yɛ ɔ bu nguan mɔ Ɲanmiɛn fa mɛnnin i’n i like cinnjin’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “?Sɛ n wu’n ɔ́ yó ngue ye? ?Sɛ n jra kunman’n nun lɔ’n, ɔ́ yó ngue ye? ?Ndutre’n kwla manman wɔ? ?Ɔ kwla kan nanwlɛ mɔ a di’n i ndɛ?” (Jue. 30:9) Atrɛkpa’n, kɛ Davidi wá wú’n yɛ ɔ klɛli ndɛ ngalɛ’n niɔn. Sanngɛ ɔ fuali kpa kɛ ɔ́ yó juejue titi naan ɔ́ cɛ́ nguan nun. I liɛ’n, ɔ́ kwlá sú Zoova tititi. E si kɛ i sɔ yɛ e kwlaa e kunndɛ kɛ é yó-ɔ.
5. ?Kannzɛ y’a yo oke annzɛ e timan juejue’n, sanngɛ ngue yɛ e kwla yo-ɔ?
5 Tukpacɛ’n nin oke yolɛ’n ti’n, ɔ ju wie’n e kwlá yoman ninnge nga e yo be laa’n. Ɔ maan e wla kwla bo e wun yɛ e akunndan’n kwla sanngan. Kannzɛ bɔbɔ ɔ ti sɔ’n, sanngɛ nán maan e yaci e wun sasalɛ nin e wun lika nianlɛ le. ?Ngue ti-ɔ? Afin kɛ Famiɛn Davidi sa’n, kannzɛ y’a yo oke annzɛ e kpinndinman’n e kwla manman Zoova titi. Nanwlɛ, kɛ e si kɛ kannzɛ e kpinndinman’n annzɛ y’a yo oke’n Ɲanmiɛn bu e sran’n, i sɔ’n yo e fɛ dan! (Mat. 10:29-31) Kannzɛ e wu bɔbɔ’n, sanngɛ Ɲanmiɛn cɛ́n e. (Zɔb. 14:14, 15) Ɔ maan Blɛ mɔ e te o nguan nun’n, maan e sasa e wun yɛ e nian e wun lika kpa naan y’a tɔman tukpacɛ.
MAAN E KPALO NINNGE NGA BE KWLA FA ƝRƐNNƐN YI E SU’N
6. ?Aliɛ dilɛ’n nin nzan nɔnlɛ’n nun’n, ngue yɛ Zoova kunndɛ kɛ e yo-ɔ?
6 Kannzɛ Biblu’n timan dɔɔtrɔ fluwa’n, sanngɛ i nun ndɛ’n uka e naan y’a si akunndan nga Zoova bu i juejue yolɛ’n su’n. I wie yɛle kɛ ɔ wla e fanngan kɛ e “kpalo ninnge nga be kwla fa ɲrɛnnɛn” yi e su’n. (Aku. 11:10) Biblu’n se kɛ nán maan e yo aliɛ safuɛ annzɛ nzannunmunfuɛ. Afin ninnge sɔ’m be kwla yo maan e tɔ tukpacɛ annzɛ e wu bɔbɔ. (Ɲan. 23:20) Zoova kunndɛ kɛ e nian e wun su naan y’a diman aliɛ annzɛ y’a nɔnman nzan dan.—1 Kor. 6:12; 9:25.
7. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanndra Mun 2:11 kwla uka e naan y’a fa ajalɛ kpa juejue yolɛ’n nun-ɔn?
7 Wafa nga e kwla kle kɛ e bu nguan mɔ Ɲanmiɛn fa cɛli e’n i like cinnjin’n, i kun yɛle kɛ maan e yo ninnge mun ngwlɛlɛ su. (Jue. 119:99, 100; an kanngan Ɲanndra Mun 2:11 nun.) I wie yɛle kɛ maan e kpa aliɛ nga e di be’n be nun. Sɛ e klo aliɛ kun naan sanngɛ e si kɛ ɔ kwla man e tukpacɛ’n, nán e se kɛ é dí aliɛ sɔ’n. Wafa nga e kwla kle kɛ e yo ninnge mun ngwlɛlɛ su ekun’n, i wie yɛle kɛ maan e lafi kpa, e kpinngbin e wun, e yo sanwun titi yɛ e yo e awlo nun yɛinyɛin titi.
MAAN E SASA E WUN KPA
8. ?Biblu’n nun ndɛ benin yɛ ɔ kle kɛ e wun sasalɛ’n ti cinnjin Zoova ɲrun-ɔn?
8 Zoova mannin Izraɛlifuɛ’m be mmla naan kɛ be o be awlo lɔ’n annzɛ bé dí junman wie’n, like yaya w’a yoman be. (Tul. 21:28, 29; Mml. 22:8) Sɛ sran kun w’a niɛnmɛn i wun su naan ɔ kun sran’n, be tu i fɔ kekle kpa. (Mml. 19:4, 5) Asa’n, Mmla sɔ’n nun’n sɛ sran kun yo ba m’ɔ o bla kun i ku sɛ’n nun’n i like yaya’n be tu i fɔ. (Tul. 21:22, 23) Biblu’n kle weiin kɛ Zoova kunndɛman kɛ e fa e wun sasalɛ’n e yo aɔwi ndɛ.
?Sa ngaʼm be nun’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e bu nguan’n i like cinnjin-ɔn? (An nian ndɛ kpɔlɛ 9 nun.)
9. ?Ngue yɛ e kwla yo naan like yaya w’a yoman e-ɔ? (An nian foto mun.)
9 Wafa nga e kwla kle kɛ e bu nguan mɔ Ɲanmiɛn fa mannin e’n i like cinnjin’n, i wie ekun yɛle kɛ e awlo lɔ’n nin e junman su lɔ’n, maan e sasa e wun kpa naan like yaya w’a yoman e. I wie yɛle kɛ sɛ e le like wie m’ɔ kwla kpɛ sran’n, annzɛ ayre tɛ wie’n annzɛ kusu dɔɔtrɔ ayre wie’n, maan e yia be su kpa. Yɛ maan e sie be mmua naan ba kanngan’m b’a wunman be. Asa’n, sɛ e trɔ sin’n annzɛ e jin nzue sin nun’n, annzɛ kusu e su fa mannzin wie mɔ kolan o nun’n é dí junman’n, nán maan e yaci be lɛ naan e ko yo like uflɛ. Asa’n, sɛ e nɔnnin ayre annzɛ e nɔnnin nzan naan e wunman e wun fɛ kpa’n, ɔ fataman kɛ e cisan loto nun. Yɛ sɛ lafilɛ kun e’n, nán maan e cisan loto nun. Sɛ e su cisan loto nun’n kusu’n, ɔ fataman kɛ e nian e telefɔnun nun.
KƐ SANVUƐSA WIE JU’N
10. ?Ka naan sanvuɛsa wie w’a ju’n, yɛ kɛ ɔ ko ju’n ngue yɛ e kwla yo-ɔ?
10 Ɔ ju wie’n, e kwlá yoman naan sanvuɛsa w’a juman. I wie yɛle kɛ asiɛ’n kwla keje, nzue’n kwla tɔ lele ɔ di lika’n annzɛ sin dan wie kwla yra lika’n. Wie liɛ kusu’n tukpacɛ m’ɔ sa ndɛndɛ’n kwla tru lika’n nun annzɛ alɛ kwla tɔ. Kɛ sa sɔ’m be ju’n, e kwla yo ninnge wie mun naan sa w’a ɲanman e annzɛ sɛ sa ɲan e’n w’a yoman tɛ sɔ liɛ. Yɛle kɛ sɛ be se kɛ nán e fite’n, nán maan e fite. Sɛ be se kɛ e wanndi’n, maan e wanndi. Yɛ sɛ be se kɛ nán maan e yo like wie’n, maan e di su. (Rɔm. 13:1, 5-7) Sanngɛ e kwla siesie e wun e sie. I lɛ nun’n maan e nanti be wun buabualɛ i su ajalɛ nga awa’n kle’n su. I wie yɛle kɛ e kwla fa nzue nin aliɛ ng’ɔ saciman ndɛndɛ’n nin ayre wie mun e sie e sa su.
11. ?Sɛ tukpacɛ m’ɔ sa ndɛndɛ’n tru lika’n nun’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo i ndɛndɛ-ɔ?
11 ?Yɛ sɛ tukpacɛ m’ɔ sa ndɛndɛ’n tru e asa’n su lɔ nin, ngue yɛ é yó-ɔ? I lɛ nun’n, ɔ fata kɛ e nanti ajalɛ nga awa’n kle e’n su. Yɛle kɛ maan e wunnzin e sa nun tikatika, e kata e bue nin e nuan’n su, nán maan e nin e wiengu mun e tran e mantan su dan, yɛ nán maan e fite. Kɛ e nanti ajalɛ sɔ’m be su’n, e kle kɛ e bu nguan m’ɔ Ɲanmiɛn fa cɛli e’n i like cinnjin.
12. ?Kɛ sanvuɛsa wie ju’n, wafa sɛ yɛ ndɛ ng’ɔ o Ɲanndra Mun 14:15 nun’n kwla uka e naan y’a wun ndɛ ng’ɔ fata kɛ e tie’n i wlɛ-ɔ?
12 Kɛ sanvuɛsa wie ju’n, bewanbewan ndɛ nga e janvuɛ mun annzɛ sran wie’m be kan’n ɔ sɔnnin. Wie liɛ bɔbɔ be kan ndɛ wie zronali’m be nun mɔ be timan nanwlɛ-ɔ. I sɔ’n ti’n, nán maan e “fa ndɛ kwlaa su.” Sanngɛ maan e fa ndɛ nga awa nin dɔɔtrɔ’m be kan’n su. (An kanngan Ɲanndra Mun 14:15 nun.) Asa’n, e Anuannzɛ’n i Ɲrun Dinfuɛ mun nin Betɛli komite’m bé úsaúsa nun kpa ka naan b’a kle e ajalɛ trele ng’ɔ fata kɛ e fa naan y’a yo aɲia mun annzɛ y’a bo jasin fɛ’n. (Ebr. 13:17) Sɛ e di ajalɛ nga be kle’n su’n, é sásá e wun kpɛkun é sásá e wiengu mun wie. Yɛ i sɔ’n yó maan bé kán Zoova i Lalofuɛ’m be wun ndɛ kpa.—1 Piɛ. 2:12.
NÁN MAAN E FA MMOJA
13. ?Mmoja ndɛ’n nun’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e bu nguan’n i like cinnjin-ɔn?
13 Sran kpanngban be si kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be bu mmoja’n i like cinnjin. Ɔ maan be nanti mmoja’n i su mmla nga Zoova mannin’n su. Kannzɛ bɔbɔ lika’n jran sɛ’n, be faman mmoja. (Yol. 15:28, 29) I sɔ’n kleman kɛ e kunndɛ kɛ é wú. E bu nguan mɔ Ɲanmiɛn fa mannin e’n i like cinnjin. Ɔ maan kɛ e tɔ tukpacɛ’n, e kunndɛ dɔɔtrɔ nga be si ayre yo kpa mɔ be kwla kplin su kɛ be manman e mmoja’n.
14. ?Ngue yɛ e kwla yo naan like yaya wie w’a yoman e-ɔ?
14 Sɛ e nian e wun lika kpa naan e nanti ajalɛ nga be o like suanlɛ nga nun’n su’n, atrɛkpa’n e su tɔman tukpacɛ kekle sɔ liɛ. Asa’n sɛ e tɔ tukpacɛ naan be yo e opele’n é jáso ndɛndɛ. Asa ekun’n, sɛ awlo lɔ nin junman’n su lɔ’n e sasa e wun’n annzɛ sɛ e di loto nun cisanlɛ’n i su mmla’m be su’n, like yaya wie su yoman e.
Kɛ mɔ e bu nguan’n i like cinnjin’n ti’n, maan e klɛklɛ fluwa ng’ɔ kle kɛ e faman mmoja’n su. Yɛ maan ɔ tran e sa nun blɛ kwlaa nun. (An nian ndɛ kpɔlɛ 15 nun.)d
15. (1) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e klɛklɛ fluwa ng’ɔ kle kɛ e faman mmoja’n su kpa-ɔ? (An nian foto’n.) (2) ?Kɛ nga e fa wunnin i video’n nun’n sa’n, sɛ mmoja ndɛ’n tɔ’n wafa sɛ yɛ e kwla fa ajalɛ kpa-ɔ?
15 Kɛ mɔ e bu nguan’n i like cinnjin’n ti’n, e klɛklɛ fluwa ng’ɔ kle kɛ e faman mmoja’n su.b Yɛ kan kwlaa nga é kɔ́’n, ɔ o e sa nun. Fluwa sɔ’n su’n e kle ayre nga e kunndɛ kɛ be fa yo e’n wie. ?Amun fluwa liɛ’n i su ndɛ nga amun klɛli’n be te di su? Sɛ amun nin-a klɛman su’n annzɛ sɛ ɔ fata kɛ amun kaci i su ndɛ wie mun’n, nán amun sisi amun bo i sɔ yolɛ’n nun. Sɛ e klɛ e fluwa’n su kɛ ng’ɔ nin i fata’n sa’n, i sɔ’n úka dɔɔtrɔ mun naan b’a wun ayre nga be kwla fa yo e’n ndɛndɛ’n. Asa’n i sɔ’n úka be naan b’a manman e ayre wie m’ɔ kwla yo e tɛ’n.c
16. ?Sɛ e siman wafa nga e kwla klɛklɛ fluwa ng’ɔ kle kɛ e faman mmoja’n su’n, ngue yɛ e kwla yo-ɔ?
16 Kannzɛ e ti gbanflɛn-o annzɛ talua-o annzɛ e ti juejue-o, sanvuɛsa wie kwla fu e nun annzɛ e kwla tɔ tukpacɛ kekle. (Aku. 9:11) I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e nian e fluwa ng’ɔ kle kɛ e faman mmoja’n su kpa naan w’a titiman. Sɛ a siman wafa nga be klɛklɛ su’n, se asɔnun kpɛnngbɛn mun naan be uka ɔ. Bé yíyí wafa nga a kwla klɛklɛ fluwa’n su’n i nun klé ɔ, sanngɛ nán be yɛ bé klé ɔ ajalɛ ng’ɔ fata kɛ a fa’n niɔn. Ɔ bɔbɔ yɛ ɔ fata kɛ a kle ayre nga á kplín su annzɛ a su kplinman su kɛ be fa yo wɔ’n niɔn. (Gal. 6:4, 5) Sanngɛ be kwla yiyi ajalɛ nga a fali’n nun kle ɔ annzɛ sɛ a siman klɛ’n, be kwla klɛ man ɔ.
NÁN MAAN E LIKE YOLƐ YO YA
17. ?E wun ayre yolɛ’n nun’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e like yolɛ yoman ya-ɔ?
17 E wun ayre yolɛ’n nun’n ajalɛ nga e fa be’n be nun sunman be taka wafa nga e wun Biblu’n nun ndɛ’m be wlɛ’n su. (Yol. 24:16; 1 Tim. 3:9) Ɔ maan kɛ é fá ajalɛ’n annzɛ e nin e wiengu mun é kókó ajalɛ nga e fali’n i su yalɛ’n, maan e wla kpɛn ndɛ ng’ɔ o Filipufuɛ Mun 4:5 nun’n su. Ɔ se kɛ: “Maan sran’m be kwlaa be wun kɛ amun like yolɛ yoman ya.” Sɛ e ti sran mɔ i like yolɛ yoman ya’n, e su mianman e wiengu mun kɛ e wun ayre yolɛ’n nun’n be yo kɛ e sa yɛ e su buman e wun ayre lɛ’n i akunndan sa trilili. Yɛ kannzɛ bɔbɔ e wiengu’m be faman ajalɛ kunngba nga e fali’n wie’n, é kló be yɛ e ɲin yí be titi.—Rɔm. 14:10-12.
18. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e bu nguan’n i like cinnjin-ɔn?
18 Maan e sasa e wun yɛ e su Zoova kpa titi. I liɛ’n, é klé i kɛ e bu nguan m’ɔ fa mannin e’n i like cinnjin. (Ngl. 4:11) Dɔ nga su’n, tukpacɛ’n nin sanvuɛsa’m be kle e yalɛ. Sanngɛ nɛ́n i sɔ yɛ e Yifuɛ’n sunnzunnin i e lika-ɔ. Ɔ cɛ kan’n, ɔ́ wá mán e nguan m’ɔ leman awieliɛ’n yɛ tukpacɛ nin wie’n be su tranman lɛ kun. (Ngl. 21:4) Ka naan blɛ sɔ’n w’a ju’n, nán maan e yo naan like wie kpɛ e nguan’n i sin. Maan e tu e klun e su e Si Ɲanmiɛn Zoova m’ɔ klo e’n titi.
JUE 140 Nguan’n su wieman le!
a Like suanlɛ nga wá úka e naan y’a bu nguan mɔ Ɲanmiɛn fa mannin e’n i like cinnjin. Kɛ sanvuɛsa wie ju’n, like trele nga e kwla yo naan y’a fite nun’n é wá kɛ́n i ndɛ. Asa’n, é wá kán like nga e kwla yo naan like yaya wie w’a yoman e’n, i ndɛ wie. Asa ekun’n, é wá kán wafa nga e kwla siesie e wun naan sɛ be fa e kɔ dɔɔtrɔ ndɛndɛ’n y’a si like ng’ɔ fata kɛ e yo’n i ndɛ.
b Be flɛ fluwa sɔ’n kɛ DPA.
c An nian video nga be flɛ i kɛ Comment faire des choix médicaux concernant le sang ? Ɔ o jw.org su.
d FOTO’N I SU NDƐ.: Aniaan gbanflɛn kun su klɛklɛ fluwa ng’ɔ kle kɛ e faman mmoja’n i su. Yɛ kɛ ɔ́ fíte’n ɔ fa kɔ.