Like nga Zoova yoli naan w’a de klɔ sran mun’n

1-2. (1) ?Ngue yɛle sa tɛ’n? (An nian “Ndɛ’n i nun yiyilɛ” nun) (2) ?É yó sɛ naan y’a kwlɛ i? (3) ?Ngue yɛ é wá wún i like suanlɛ nga, ɔ nin nga bé bá lɔ’n be nun-ɔn? (An nian “Fluwa nga i nun kannganfuɛ’m be liɛ” nun wie.)

NANWLƐ, Zoova klo wɔ dan. Sɛ a kunndɛ kɛ á wún i sɔ liɛ’n i wlɛ’n, like kun mɔ a kwla yo’n yɛ: Suan like ng’ɔ yoli naan w’a de wɔ sa tɛ’n nin wie’n be sa nun’n i su like. Sa tɛ’na ɔ ti ɔ kpɔfuɛ dan kpa kun. Ɔ bɔbɔ ɔ fanngan nun’n, a kwlá kwlɛmɛn i. E kwlaa e yo sa tɛ cɛn kwlakwla, yɛ kɛ mɔ e ti sa tɛ yofuɛ’n i ti yɛ e wu-ɔ. (Rɔm. 5:12) Sanngɛ ndɛ fɛ kun o lɛ. Yɛle kɛ Zoova se e kɛ i fanngan nun’n, é ɲán e ti sa tɛ’n i sa nun.

² Zoova uka klɔ sran mun naan be nin sa tɛ’n b’a kwla kun. Ɔ yo sɔ i afuɛ kɔe 6.000 yɛ. Klolɛ m’ɔ klo e’n i ti yɛ ɔ yo sɔ-ɔ. Kɛ ɔ fɛ i bo bolɛ nun lele andɛ’n, Zoova klo klɔ sran mun. I sɔ’n ti’n ɔ yoli ninnge kpanngban naan b’a kwla jran sa tɛ’n i ɲrun kekle. Ɔ si kɛ sa tɛ’n i agualiɛ’n yɛle wie’n. Kusu ɔ kunndɛman kɛ e wu. Ɔ kunndɛ kɛ e tran nguan nun tititi. (Rɔm. 6:23) Ɔ kunndɛ kɛ ɔ kusu a ɲan nguan sɔ’n wie. Like suanlɛ nga nun’n, é wá tɛ́ kosan nsan nga’m be su: (1) ?Ngue yɛ Zoova yoli naan klɔ sran’m b’a kwla lafi su kɛ cɛn wie lele’n bé ɲán be ti-ɔ? (2) ?Ngue yɛ laa’n, klɔ sran mɔ fɔ o be nun’n be yoli naan Zoova i klun w’a jɔ be wun-ɔn? (3) ?Ngue yɛ Zezi yoli naan w’a de klɔ sran mun sa tɛ’n nin wie’n be sa nun-ɔn?

LIKE NGA ZOOVA YOLI NAAN Y’A LAFI SU KƐ É ƝÁN E TI’N

3. ?Ɔ yoli sɛ yɛ Adan nin Ɛvu be wa kacili sa tɛ yofuɛ-ɔ?

³ Kɛ Zoova yili yasua nin bla klikli’n, ɔ kunndɛli kɛ be di aklunjɔɛ. Ɔ mannin be tranwlɛ klanman kpa. Ɔ yoli maan be jali, yɛ junman ng’ɔ mannin be’n ɔ yo ɲɛnmɛn dan. Yɛle kɛ be wu ba naan be trɛ naan be yi asiɛ’n. Yɛ be yo maan asiɛ’n wunmuan’n kaci klanman kɛ Edɛnin fie’n sa. Sanngɛ ɔ mannin be mmla kun. Mmla sɔ’n i su falɛ yoman ya. Ɔ seli be kɛ sɛ be yo ɲin kekle i su naan b’a diman mmla sɔ’n su’n bé wú. E si sa ng’ɔ juli’n kusu. Anzi kun m’ɔ kloman Ɲanmiɛn nin sran’n, ɔ wa lakali be naan be yo sa tɛ. Adan nin Ɛvu be yoli like nga klunwifuɛ sɔ’n seli be kɛ be yo’n. Be yoli sa tɛ. B’a lafiman Ɲanmiɛn m’ɔ kleli kɛ ɔ klo be’n i su. Ndɛ nga Zoova kannin’n kusu kpɛnnin su. Sa tɛ sɔ mɔ Adan nin Ɛvu be yoli’n ti’n, be yoli oke kpɛkun i agualiɛ su’n be wuli.—Bob. 1:​28, 29; 2:​8, 9, 16-18; 3:​1-6, 17-19, 24; 5:5.

4. ?Ngue ti yɛ Zoova kpɔ sa tɛ’n niɔn? (Rɔmunfuɛ Mun 8:​20, 21)

⁴ Zoova yoli maan be klɛli ndɛ sɔ’n Biblu’n nun naan y’a wun ndɛ cinnjin kpa kun i wlɛ. Ndɛ sɔ’n ti’n, e wun sa nga ti yɛ Zoova kloman sa tɛ’n kaan sa’n. Afin sa tɛ’n ti’n e nin i e afiɛn saci, yɛ e wu. (Eza. 59:2) Satan liɛ’n ɔ kpɔ Zoova nin sran mun. I sɔ’n ti yɛ ɔ lakali Adan nin Ɛvu kɛ be yo sa tɛ mɔ lele nin i andɛ’n, ɔ te laka sran mun naan be yo sɔ’n niɔn. Kɛ Adan nin Ɛvu be yoli sa tɛ’n, atrɛkpa’n Satan buli i kɛ like nga ti yɛ Ɲanmiɛn yili sran’n, ɔ su kpɛnman su kun. Sanngɛ w’a wunmɛn i wlɛ kɛ Zoova i sran klolɛ’n ti dan. Like nga Zoova sunnzunnin kɛ ɔ́ yó mán Adan nin Ɛvu be mma mun’n, w’a kacimɛn i le. Kɛ mɔ Zoova klo klɔ sran mun’n ti’n, ɔ ka lɛ fali ajalɛ naan cɛn wie lele’n b’a ɲan be ti. (An kanngan Rɔmunfuɛ Mun 8:​20, 21 nun.) Zoova si kɛ Adan nin Ɛvu be mma’m be nun wie’m bé kló i yɛ bé fɛ́ i ndɛ’n su. Ɔ maan ɔ fali ajalɛ naan be sɔfuɛ mun b’a kwla fa be wun b’a mɛntɛn i, naan kusu b’a ɲan be ti sa tɛ’n nin wie’n be sa nun. ?Ngue yɛ Zoova yoli naan i sɔ’n w’a yo ye-ɔ?

5. ?Kɛ Adan nin Ɛvu be yoli sa tɛ’n, ajalɛ benin yɛ Zoova fali naan cɛn wie lele’n sran’m b’a ɲan be ti-ɔ? (Bo Bolɛ 3:15)

⁵ An kanngan Bo Bolɛ 3:15 nun. I klikli’n yɛle kɛ ɔ kannin sa ng’ɔ́ wá jú Satan su’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ “bla’n i osu’n nunfuɛ’n” wá dé sran mun. I agualiɛ su’n, osu sɔ’n wá núnnún Satan, yɛ ɔ́ núnnún sa kwlaa nga Satan kpɛli be ba Edɛnin fie’n nun lɔ’n. (1 Zan 3:8) Sanngɛ kwlaa naan sa sɔ’n w’a ju’n, Satan wá ká bla’n i osu’n i ja sin, yɛle kɛ ɔ́ kún i. Nanwlɛ, i sɔ’n wá yó Zoova i ya dan. Sanngɛ sa sɔ’n su yoman ngbɛn. Afin i ti’n, klɔ sran’m bé ɲán be ti sa tɛ’n nin wie’n be sa nun.

?LAA’N NGUE YƐ SRAN WIE’M BE YOLI NAAN ZOOVA I KLUN W’A JƆ BE WUN-ƆN?

6. ?Ngue yɛ sran kɛ Nowe nin Abɛli sa’n, be yoli naan b’a fa be wun b’a mantan Ɲanmiɛn-ɔn?

⁶ Kɛ afuɛ’m bé sín’n, Zoova yoli maan blɛblɛblɛ klɔ sran’m be wunnin like ng’ɔ fata kɛ be yo naan b’a fa be wun b’a mɛntɛn i’n i wlɛ. Kɛ Adan nin Ɛvu be yoli sa tɛ Edɛnin fie’n nun lɔ’n, i sin’n sran klikli ng’ɔ fɛli i wun mantannin Ɲanmiɛn’n, yɛle Abɛli m’ɔ ti be wa nɲɔn su’n. Abɛli kloli Ɲanmiɛn yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ fɛ́ i wun mɛ́ntɛn i, ɔ maan ɔ yili tɛ mɛnnin i. Kɛ m’ɔ ti nnɛn tafuɛ’n ti’n, ɔ fɛli i bua ba wie mun yɛ ɔ fali yili tɛ sɔ’n niɔn. Zoova “sɔli like ng’ɔ mannin’n nun klanman.” (Bob. 4:4) Sran uflɛ wie mun ekun be yili tɛ kɛ ngalɛ’n sa be mannin Zoova, yɛ ɔ sɔli nun klanman. Be nun kun yɛle Nowe. (Bob. 8:​20, 21) Tɛ sɔ mɔ Zoova sɔli be nun’n, ɔ kle kɛ klɔ sran mɔ fɔ o be nun’n be kwla fa be wun be mɛntɛn i, kpɛkun i klun jɔ be wun.b

7. ?Ngue yɛ like nga Abraamun kplinnin su kɛ ɔ́ yó’n ɔ kle e-ɔ?

⁷ Zoova seli Abraamun m’ɔ ti i sufuɛ’n kɛ ɔ yo like kun mɔ i yolɛ’n su yoman pɔpɔ-ɔ. Yɛle kɛ ɔ seli i kɛ ɔ fɛ i wa Izaaki yi tɛ mɛn i. Nanwlɛ, i sɔ’n w’a yoman pɔpɔ w’a manman Abraamun kaan sa. Ɔ nin i sɔ ngba’n, ɔ miɛnnin i ɲin fali Zoova i ndɛ’n su. Sanngɛ kɛ i waan ɔ́ kún Izaaki’n, Zoova seli i kɛ nán ɔ kun i. Sa sɔ mɔ Ɲanmiɛn seli i kɛ ɔ yo’n, ɔ fa e ɲin sie i like kun mɔ i bɔbɔ wá yó i cɛn wie lele’n su. Yɛle kɛ i klun klo su’n, ɔ́ wá fɛ́ i wa kunngba cɛ’n mán. Nanwlɛ, Ɲanmiɛn klo sran dan.—Bob. 22:​1-18.

8. ?Ngue yɛ tɛ kwlaa nga Izraɛlifuɛ’m be yili’n ɔ kle e-ɔ? (Sanwun Yolɛ 4:​27-29; 17:11)

⁸ Kɛ afuɛ kpanngban sinnin mɔ Zoova mannin Izraɛlifuɛ’m be mmla’n, ɔ seli be kɛ be yi be sa tɛ’m be ti tɛ. (An kanngan Sanwun Yolɛ 4:​27-29; 17:11 nun.) Tɛ sɔ mɔ be yili’n ɔ kle kɛ cɛn wie lele’n Ɲanmiɛn wá yí tɛ kun m’ɔ leman wunsu’n naan ɔ́ fá dé sran mun mlɔnmlɔn. Ɲanmiɛn maan i nuan ijɔfuɛ’m be kannin sa ng’ɔ́ wá jú osu ng’ɔ́ wá ba’n i su’n i ndɛ. Yɛle kɛ ɔ́ wá wún ɲrɛnnɛn yɛ bé kún i kɛ bua mɔ be fa yi tɛ’n sa. Ɲanmiɛn i Wa’n m’ɔ ti i liɛ ngunmin’n yɛle osu sɔ’n. (Eza. 53:​1-12) Ɔ maan Zoova tali nda kɛ ɔ́ fɛ́ i Wa kunngba cɛ’n mán naan ɔ́ dé klɔ sran mun sa tɛ’n nin wie’n be sa nun. Nanwlɛ, ajalɛ nga Zoova fali’n ɔ yo ɲɛnmɛn dan. Ɔ dunman nun wie ti yɛ ɔ fɛli i sɔ ajalɛ’n niɔn.

LIKE NGA ZEZI YOLI NAAN W’A DE KLƆ SRAN MUN’N

9. ?Zezi i su ndɛ benin yɛ Zan Batɛmun yofuɛ’n kannin-ɔn? (Ebre Mun 9:22; 10:​1-4, 12)

⁹ Afuɛ 29 nun’n, Zan Batɛmun yofuɛ’n kannin Zezi m’ɔ fin Nazarɛti’n i ndɛ seli kɛ: “An nian! Ɲanmiɛn i Bua Ba m’ɔ́ wá yí sa tɛ ng’ɔ o mɛn’n nun’n yɛ ɔ o yɛ!” (Zan 1:29) Ndɛ sɔ’n kleli weiin kɛ Zezi yɛ ɔ ti bla’n i osu nga Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ bá’n niɔn. Ɔ́ wá fɛ́ i nguan’n mán naan ɔ́ yí sran’m be ti tɛ. I sɔ’n kle kɛ bla’n i osu nga Zoova kɛnnin i ndɛ’n, w’a ba naan ɔ́ dé sran mun sa tɛ’n i sa nun mlɔnmlɔn.—An kanngan Ebre Mun 9:22; 10:​1-4, 12 nun.

10. ?Wafa sɛ yɛ Zezi kleli kɛ ‘ɔ bali sa tɛ yofuɛ’m be flɛlɛ-ɔ’?

¹⁰ Zezi kleli kɛ be nga be sa tɛ’n ti’n be wla w’a bo be wun’n, be ndɛ lo i. Ɔ yiali be kɛ be kaci i sɔnnzɔnfuɛ. Zezi si kɛ sa tɛ’n ti yɛ klɔ sran’m be wun be ɲrun-ɔn. Ɔ maan be ng’ɔ ukali be kpa’n yɛle be nga be sa tɛ’n ti’n be wun be ɲrun’n. Ɔ seli kɛ: “Be nga be ti juejue’n be mianman ayre yofuɛ wun, sanngɛ be nga be kpinndinman’n, be yɛ be miɛn i wun-ɔn.” Yɛ ɔ kan guali su kɛ: “M’an baman sran kpa’m be flɛlɛ. Sanngɛ sa tɛ yofuɛ mun yɛ n bali be flɛlɛ-ɔ.” (Mat. 9:​12, 13) Zezi niannin ndɛ sɔ m’ɔ kannin’n su nantili. I wie yɛle kɛ, kɛ bla kun fɛli i ɲinmuɛn’n luɛluɛli i ja mun’n, ɔ kannin ndɛ kleli i amanniɛn su yɛ ɔ yacili i sa tɛ mun cɛli i. (Lik. 7:​37-50) I wie ekun yɛle Samari bla’n i liɛ’n. Bla sɔ’n i bian ng’ɔ nin i be o nun’n ɔ timɛn i wun. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Zezi kannin ndɛ cinnjin wie mun kleli i. (Zan 4:​7, 17-19, 25, 26) I kpa bɔbɔ’n Ɲanmiɛn mɛnnin i kwlalɛ naan ɔ kwla wie’n. Ɔ maan ɔ cɛnnin bla nin yasua nin kpɛnngbɛn nin ba kanngan wie mɔ be wuli’n.—Mat. 11:5.

11. ?Ngue ti yɛ be nga be yo sa tɛ’n be fali be wun mantannin Zezi-ɔ?

¹¹ Nán ngbɛn ti yɛ be nga be yo sa tɛ’n, b’a sisiman be bo naan b’a fa be wun b’a mantan Zezi-ɔ. Afin ɔ si be aunnvɔɛ, yɛ ɔ yo be ye. Kɛ be nin i be o’n srɛ kunman be. (Lik. 15:​1, 2) Zezi yoli be mo yɛ ɔ yoli be ye, i su mɔ be lafi’n ti. (Lik. 19:​1-10) Ɔ kleli sran mun wafa nga Zoova si aunnvɔɛ’n. (Zan 14:9) Ndɛ ng’ɔ kan kleli sran mun’n, ɔ nin wafa ng’ɔ nin be trannin’n, ɔ kle weiin kɛ Zoova si aunnvɔɛ, ɔ klo be, yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka be naan be kwla sa tɛ’n. Zezi ukali sa tɛ yofuɛ mun naan be kunndɛ kɛ bé káci be nzuɛn’n naan be su i su.—Lik. 5:​27, 28.

12. ?Zezi i wie’n i su ndɛ benin yɛ i bɔbɔ kannin-ɔn?

¹² Zezi si sa ng’ɔ́ wá tɔ́ i su’n. Ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kpɛ sunman kɛ bé fɛ́ i mɛ́n i kpɔfuɛ mun, kpɛkun bé bóbó i waka kun su. (Mat. 17:22; 20:​18, 19) Ɔ si kɛ, kɛ nga Zan nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ mun be fa kannin’n sa’n, tɛ ng’ɔ́ wá fɛ́ i wun yí’n, ɔ́ yí sa tɛ ng’ɔ o mɛn’n nun’n. Asa’n ɔ seli ekun kɛ, kɛ ɔ ko fɛ i nguan’n ko man’n, ɔ́ ‘yó maan sran wafawafa kwlaa bé bɛ́ i sin.’ (Zan 12:32) Be nga be lafi Zezi su mɔ be mian be ɲin be niɛn i ajalɛ’n su’n, Zoova i klun kwla jɔ be wun. Kpɛkun cɛn wie lele’n, bé ‘ɲán be ti sa tɛ’n i sa nun.’ (Rɔm. 6:​14, 18, 22; Zan 8:32) Kɛ mɔ Zezi si sɔ’n ti’n ɔ yoli yakpa, yɛ i klun klo su ɔ kplinnin su kɛ be kle i ɲrɛnnɛn naan be kun i. I liɛ’n ɔ́ kwlá dé e.—Zan 10:​17, 18.

13. (1) ?Zezi i wie’n yoli sɛ? (2) ?Yɛ ngue yɛ Zezi i wie’n kle e Zoova su-ɔ? (An nian desɛn’n wie.)

¹³ Zezi i janvuɛ’m be nun kun fɛli i mɛnnin i kpɔfuɛ mun. I sin’n, be trɛli i, be kɛnnin i ndɛ tɛtɛ, be tɔnnin i suɛn, be dili i jɔlɛ, yɛ be seli kɛ be kun i. I kpa bɔbɔ’n be kleli i ɲrɛnnɛn lele. I agualiɛ su’n, be boboli i waka kun su naan ɔ wu. Ɔ nin i sɔ ngba’n w’a kpɔciman Ɲanmiɛn. Sanngɛ Zoova i ɲrɛnnɛn liɛ ng’ɔ wunnin i’n, ɔ tra Zezi liɛ’n. Zoova klo i Wa’n dan. Asa’n ɔ le tinmin. Ɔ maan ɔ kwla yo naan b’a klemɛn i wa’n i ɲrɛnnɛn kun. Sanngɛ w’a yoman sɔ. ?Ngue ti-ɔ? Klolɛ m’ɔ klo klɔ sran mun’n ti-ɔ. Zezi seli kɛ: “Ɲanmiɛn kloli mɛn’n lele ɔ fɛ i Wa kunngba cɛ’n mannin naan sran kwlaa ng’ɔ kle kɛ ɔ lafi i su’n w’a mlinman, sanngɛ ɔ ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n.”—Zan 3:16.

14. ?Ngue yɛ tɛ mɔ Zezi fɛli i wun yili’n kle wɔ-ɔ?

¹⁴ Like ng’ɔ kle kpa kɛ Zoova klo Adan nin Ɛvu be mma mun’n, yɛle e ti tɛ mɔ Zezi fɛli i wun yili’n. Tɛ sɔ’n kusu kle kɛ Zoova klo wɔ kpa. Ɔ fɛli i Wa m’ɔ klo i kpa’n mannin naan w’a kwla de wɔ sa tɛ’n nin wie’n be sa nun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n i awlɛn kpɔtɔli i klun. (1 Zan 4:​9, 10) Nanwlɛ, Zoova kunndɛ kpa kɛ ɔ́ úka e tinuntinun naan e nin sa tɛ’n e kun lele naan e kwlɛ i.

15. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan y’a ɲan tɛ mɔ Ɲanmiɛn fɛli i Wa’n yili’n i su ye-ɔ?

¹⁵ Tɛ mɔ Ɲanmiɛn fɛli i Wa kunngba cɛ’n yili’n ti’n, ɔ kwla yaci e sa tɛ mun cɛ e. Sanngɛ kɛ ɔ ko yo naan w’a yo sɔ’n, ɔ fata kɛ e bɔbɔ e yo like kun. Zan Batɛmun yofuɛ’n ɔ nin Zezi bɔbɔ be kannin like sɔ’n i ndɛ. Be seli kɛ: “An kaci amun akunndan’n, afin ɲanmiɛn su lɔ Famiɛn Diwlɛ’n w’a mantan koko.” (Mat. 3:​1, 2; 4:17) Ɔ maan sɛ e kunndɛ kɛ é kwlá sa tɛ’n, naan e nin e Si Ɲanmiɛn e afiɛn mantan’n, ɔ fata kɛ e kaci e akunndan’n. ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ sran kun kwla kle kɛ w’a kaci i akunndan’n niɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ i sɔ liɛ’n kwla ukɛ i naan ɔ nin sa tɛ’n b’a kun-ɔn? Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun’n, é wá tɛ́ su.