Kaogmahan—Kun Paano Iyan Manonompongan

Kapitulo 1: Talaga daw na Posible an Sarong Maogmang Buhay?

¹ “Marahay an mabuhay!” Iyan an namamatean nin saro kun sia maogma. Alagad kun kita realistiko, aram ta na bakong perming arog kaiyan an buhay. Yaon an mga problema. An mga ini tibaad kadakol o magabaton kaya an tunay na kaogmahan garo pangatorogan sana. Kaipuhan daw na magin siring kaiyan?

² Aram nindo na an maogmang buhay binibilog nin laen-laen na elemento. Tanganing maogma sa buhay kaipuhan ta nin bastanteng pagkakan, asin angay na gubing. Kaipuhan ta nin harong na dian manonompongan ta an proteksion asin kapahingaloan. Pero pundamental sana an mga ini. Mahalaga man an kawiliwiling pag-iribaiba asin marahay na salud.

³ Alagad maski an mga igwa kan mga bagay na ini tibaad naghihidaw pa nin tunay na kaogmahan. An klase nin trabaho nin saro, o an mga kamugtakan sa pinagtatrabawohan nia, tibaad halean sia nin pagkakontento. Siring man, sa dakol na pamilya may iriwal sa pag-oltanan nin mga mag-agom o sa pag-oltanan nin mga magurang asin mga aki. Dai man niato puedeng ignorohon an bagay na kita gabos may posibilidad na magkahelang o biglang magadan. Nagtutubod daw kamo na posibleng mapangganahan an mga ini asin an iba pang problema tangani na kita makanompong nin tunay na satispaksion? May dahelan na tubodon iyan. Pero tanganing an siisay man magkamit nin maogmang buhay, kaipuhan nguna nia nin sarong bagay na bakong gabos igwa​—an dahelan na mabuhay.

⁴ An saindong buhay dapat na magkaigwa nin kahulogan tanganing kamo magin tunay na maogma. Sa saiyang librong The Transparent Self, si Propesor S. M. Jourard nagsurat:

“An tawo nabubuhay sagkod na naeeksperyensiahan niang may kahulogan asin halaga an saiyang buhay saka sagkod na sia may dahelan na mabuhay . . . Oras na mawara sa buhay nin tawo an kahulogan, halaga, asin paglaom, sia minapondo nang mabuhay; sia minapoon nang magadan.”

Minimidbid na man ini ngonyan sa industriya. An sarong report sa Canada dapit sa pagpalta sa trabaho nagkomento:

“An mga tawo naghahanap nin kahulogan sa saindang buhay asin dai na naninigoan na magin daing halaga na mga piesang daing ngaran sa makinarya nin sosyedad.”​—Atlas World Press Review.

⁵ Nakatatabang ining ipaliwanag kun taano an dakol na mayaman ta talagang dai naninigoan. A, iyo, sinda nagkakakan, natotorog, nagpapamilya, asin igwa man kan mga kaalingan asin kagianan sa buhay. Alagad puedeng aram ninda na iyan totoo man sa dakol na hayop. Siertong bako sana iyan an buhay.

⁶ An simbag bako man na basta halawig na buhay. Gikan sa eksperyensia aram kan dakol na gurang na nakapupungot an halawig na buhay na dai nakamamate na an saro may nahaman o kinakaipuhan. Naobserbaran na daw nindo iyan?

⁷ Bako sanang mga tawong may edad na an nakamamate kan kadaihan nin nobleng dahelan na mabuhay. Ipinaheling kan sarong surbey na ginibo kan Unibersidad nin Daito Bunka sa Hapon na, sa 1,500 na estudyante sa haiskul, 50 porsiento kan mga babae asin 34 porsiento kan mga lalaki an nakaisip nang maghugot. Taano? Primero sa itinaong mga dahelan an “kadaihan nin kahulogan kan buhay.” Asin napapalaen daw an kamugtakan sa Europa, sa Amerika, asin sa Aprika? An pagdakol nin mga paghugot sa bilog na kinaban nagpapaheling na nagdadakol an mga tawo na bakong maogma asin sawa na sa buhay.

⁸ Tibaad bako man kitang gayo desesperado. Tibaad manompongan ta na may kaogmahan na posible apisar kan satong mga problema. Pero, dai ta malilikayan na maghapot, May tunay daw na kahulogan an buhay? Paano daw ako magigin maogma sagkod lamang?

⁹ Kaidtong dakol nang siglo an nakaagi sinurbey nin sarong hade an dakol na pinagkakasibotan sa buhay​—pagpamilya, pagpayaman, pagkua nin dugang na edukasyon, pagkakan nin masisiram asin pagtogdok nin magagayon na edipisyo. An siring na mga bagay tibaad garo kawiliwili. Alagad nanompongan nia na iyan puede man na magdara nin dakol na pagkauyam. Naghapot sia:

“Ano an nakukua nin tawo para sa gabos niang pagpapagal asin para sa paghihingoa kan saiyang puso na ipinaghihigos nia sa sirong kan aldaw? Huli ta sa gabos niang aldaw an saiyang trabaho nangangahulogan nin mga kakologan asin pagkauyam, siring man sa banggi an saiyang puso dai nanggad naghihingalo. Ini man mayo nin kamanungdanan.”a

¹⁰ Kan huri idinoon an kadaihan nin kamanungdanan kaiyan kan iladawan nia an naghahalat sa tawo pakalihis nin pirang taon nin buhay​—nagluluyang pagheling, maluyang mga takyag asin tabay, raot o tipo nang mga ngipon, purisaw na pagtorog asin sa katapustapusi kagadanan.b

¹¹ Kaya, minsan pa hinohona niato na may kaogmahan na manonompongan sa buhay, may nakariribaraw man na mga hapot na nakaaapektar sa sato gabos. Orog na ngonyan. Taano? Bueno, an editor na si Vermont Royster nagkomento na sa laog nin labi sana nin kadikit sa 50 taon dakula an nagin pag-oswag nin mga tawo sa saindang kaaraman asin teknikal na abilidad, alagad ta idinagdag nia:

“Uya an sarong makangangalas na bagay. Sa paghorophorop mismo sa tawo, sa saiyang mga problema, sa saiyang lugar sa unibersong ini, kakadikit pa sana kan satong iinoswag poon kan pumoon an panahon. Dai pa niato nasisimbag an mga hapot na kun siisay kita asin kun taano ta yaon kita digdi patin kun saen kita paduman.”​—Science Digest.

¹² Siempre, tibaad palimanlimanan sana nin saro an siring na mga hapot asin ‘mag-ogma sa buhay.’ Dakol an masasabi apabor sa paghanap nin kaalingan sa buhay apisar kan mga problema kaiyan. Alagad bakong realistiko na mamuhay nin sagin-sagin sana.c An satong buhay magkakaigwa nin tunay na kahulogan asin kan basihan para sa kaogmahan kun masabotan na niato kun “siisay kita asin kun taano ta yaon kita digdi patin kun saen kita paduman.” Magigibo daw niato iyan?

¹³ Parateng ikinokonklusyon nin seryosong mga parahorophorop na an mga simbag depende sa pundamental na hapot na, ‘Nag-eeksister daw an Dios?’ Kun igwang Dios, rasonable na aram nia kun saen kita gikan, kun taano ta yaon kita digdi asin kun saen kita paduman. Aram man nia kun taano ta nag-eeksister an karatan, kun baga iyan matatapos, asin, kun iyo, paano. Asin aram nia kun ano an satong magigibo tanganing magin mas maogma asin mas makahulogan an satong buhay. Kaya, kun siring, ‘Nag-eeksister daw an Dios?’

[Mga Nota sa Ibaba]

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

Ano an kaipuhan tanganing magin maogma sa buhay? (1-10)

Anong mga hapot an inaatubang niato manongod sa buhay, asin paano napapalabot an pagtubod sa Dios? (11-13)

[Kahon sa pahina 27]

‘MAY HALAGA PA DAW AN BUHAY?’

Si Michele, sarong babaeng Pranses, nagsaysay na binayaan nia an harong asin komunidad “tanganing dulagan an mapagsaginsagin na kinaban asin an pagkadisganar sa mga nakapalibot sa sako.” Dangan​—

“Napalabot ako sa inmoralidad, droga asin peligrosong kairiba. Hinahanap ako kan mga pulis asin kan Interpol. Dikit na nanggad akong mabiktima kan mga nagnenegosyo nin mga patotot. Sa pagbarobalyo nin mga lugar sa paghanap nin paliwanag para sa satong pag-eksister, nanompongan ko an laen-laen na sekta. Alagad an buhay garo dai nang halaga. An pagmate ko dai na akong serbi asin inisip ko na sanang magadan.”

[Kahon sa pahina 28]

SARONG RIBARAW NA LALAKI

An sarong lalaki sa Hapon na an ngaran Yamamoto nagsaysay:

“Mantang nag-aandam para sa eksaminasyon sa paglaog sa kolehio kaidtong pirang taon na an nakaagi, an dakol kong panahon inubos ko sa paghorophorop sa kahulogan asin katuyohan nin buhay. Mientras na pinag-aadalan ko nin orog an mga libro sa pilosopiya, orog akong nadidisganar. Pakapasar ko sa eksaminasyon, nakiayon ako sa sarong partido politikal. Alagad sa pakaheling sa gabos na karatan sa palibot ko, sa giraray inatubang ko an hapot na, ‘Ano an katuyohan nin buhay?’”

Dai sia nakakua nin nakakokontentong simbag sa mga pilosopiya nin tawo, na malinaw na dai nakaresolber sa mga problema nin katawohan. Dai man ipinaheling kan saiyang pag-adal sa kasaysayan o kan saiyang eksperyensia sa politika na an simbag ikatatao nin arin man na gobyerno nin tawo. Prinobaran na nin mga tawo an gabos na klaseng gobyerno, pero dai pa nasisimbag an hapot mapadapit sa kahulogan nin buhay. Sinabi pa kan Hapon:

“Namuhay ako na mahilig sa kasingawan, na sa sarong kabtang ginigibo iyan huli sa kadaihan nin paglaom. Alagad dai nahaloy narisa ko an katontohan kaiyan. Sa katapustapusi uminabot ako sa konklusyon na an simbag sa sakong haloy nang nakariribaraw na hapot mapadapit sa dahelan o katuyohan na mabuhay depende sa kun baga nag-eeksister an Dios o dai.”