Kun Taano ta Ginamit Nia an Kadarudakulaing Ngaran

“Nagkasala ako, sono sa saro kan sakong mga kritiko, sa pagsaliot kan terminong ‘Jehova’ imbes na ‘an Kagurangnan,’ na sa laog nin dakol na siglo napagkatodan nang katimbang kaiyan.”

Ini an komento ni J. J. Stewart Perowne sa introduksion kan ikaduwang edisyon kan saiyang traduksion kan librong Salmo, na enot na ipinublikar kan 1864. An kritiko, na nagsurat sa Hulyo 2, 1864 Saturday Review, nagkontra sa paggamit kan ngaran nin Dios sa traduksion, huling dai na iyan ginagamit minsan sa Judio o Kristianong mga iglesia. Hiningako nia na an ngaran na Jehova konektadong gayo sa mga Judio asin na ibang tataramon an maninigong gamiton, arog baga kan “Kagurangnan” o “Dios,” “na mayong lokal o nasyonal na koneksion.”

Dai uminoyon si Perowne sa mga argumentong ini, huling dai nia “gustong halean nin minsan sarong letra” an kapahayagan nin Dios sa tawo. Tama niang kinontestar na an mga paratradusir na an pagtradusir sa ngaran nin Dios sa Hebreo “Kagurangnan” dai naheheling an pagkakalaen sa pag-oltanan kan duwang terminong Hebreo.

Dugang pa, iininsister ni Perowne na igwa nin kualipikadong gayong mga autoridad na oyon sa pagbalik kan ngaran nin Dios. Kinotar nia an bantog na poetang Ingles na si Samuel Taylor Coleridge:

“Taano ta ipapadagos an pagtradusir kan Hebreo sa Ingles na sinublian sana, paagi sa paggamit kan Septuagint? Bako daw na inako na niato an terminong Hebreo na Jehovah (sa Bicol, Jehova)? Bako daw na an Κύριος, o Kagurangnan, sa Septuagint, sarong Griegong pansalida sa kadakoldakol na paglataw kan Hebreo na Jehova? Kun siring, taano ta dai ibalik an orihinal na termino; asin may kaimbodan na tradusiron sa Daan na Tipan an Jehova, na Jehova; asin an gabos na teksto sa Bagong Tipan, na nagkokotar sa Daan, kan terminong Hebreo sa tekstong pinagkotaran?”

Inadmitir ni Perowne na nawara na an eksaktong pagpronunsiar kan Hebreong Tetragrammaton, alagad nagkomento sia: “Kun huli sana sa superstisyosong pag-alangan ipinondo na an paggamit kan ngaran sa Judiong Iglesia, asin kun huli sa pagparakopya na sana kan mga Bersion na Griego asin Latin nawara an ngaran sa sato mismong Bersion [na Ingles], ini mga dahelan na dai man lamang makakokombensir tumang sa pagbalik sa orihinal na paggamit.” Mas gusto ni Perowne an pormang “Jehova” huli ta bantog na iyan na marhay. Poon kan panahon na idto ginamit na man kan nagkapirang mas modernong traduksion an ngaran nin Dios. Ginagamit kan New World Translation of the Holy Scriptures an ngaran na Jehova nin labing 7,200 na beses sa Hebreo asin sa Kristianong Griegong Kasuratan.

Sa saiyang traduksion kan Salmo, pinagmaigotan ni Perowne na arogon “na marhay an pormang Hebreo, kapwa sa estilo kaiyan asin sa gramatika kan mga frase.” Kan tinatradusir an Salmo 69, bersikulo 5 asin 6, naheling nia an pangangaipo na ipaheling an pagkakalaen sa pag-oltanan kan mga terminong Hebreo para sa “Dios” (’Elo·himʹ), “Kagurangnan” (ʼAdho·naiʹ), asin “Jehova”: “O Dios [’Elo·himʹ], Ika an nakaaaram kan sakong kamangmangan, asin an sakong pagigin makasalan dai natago sa Saimo. Sinda na naghahalat sa Saimo dai logod masopog huli sa sako, O Kagurangnan [ʼAdho·naiʹ], Jehova (Dios nin) mga hukbo. Dai logod maribaraw sinda, huli sa sako, na naghahanap sa Saimo, O Dios nin Israel.”