Pakipaglaban Para sa Banal na Lugar

KAIDTONG Hulyo 15, 1099, nakamtan kan Enot na Krusada, na autorisado kan papa sa Roma, an kamawotan kaiyan na sakopon an Jerusalem. Nakasisindak an garadanan! An gobernador asin an saiyang bantay an solamenteng nag-eerok na natadang buhay, kan itao an dakulang soborno. Sa saiyang librong The Crusades, an klerigo na si Antony Bridge nagbareta manongod sa nangyari sa iba pang mga nag-eerok na Muslim asin Judio: “Kan an mga Krusado pabayaan na gibohon an gusto ninda sa laog kan siudad, sinda napadara sa grabe kadakula asin teribleng makosog na pagmawot sa dugo. . . . Ginadan ninda an lambang lalaki, babae asin aki na manompongan ninda sa siudad . . . Kan mayo nang magagadan, an mga ganador nagparada sa mga tinampo kan siudad . . . pasiring sa Simbahan kan Banal na Lolobngan tanganing magpasalamat sa Dios.”

Poon kan pagkongkistar kan krusado, an presensia kan Kakristianohan sa Jerusalem namidbid sa pagkaigwa nin dai pagkakaoyon sa pag-oltanan kan Katoliko Romano, Ortodokso sa Sirangan, asin ibang Kristiano daang mga relihion. Kaidtong 1850 an iriwal sa pag-oltanan kan manlaenlaen na namomoon sa iglesia mapadapit sa banal na mga lugar sa Jerusalem saka sa palibot kaiyan nagin mayor na dahelan kan Guerra sa Crimea. An Inglaterra, Pransia, asin Estadong Otomano nakipaglaban sa Rusya na ikinagadan nin kabangang milyon.

An guerra dai tuminapos sa pasuruhay kan Kakristianohan mapadapit sa Jerusalem asin sa banal na mga lugar kaiyan. An mga Otomano, na nakasasakop kan nasyon kan panahon na idto, naghingoa na magtao nin katoninongan paagi sa pagbangabanga kan banal na mga lugar sa laen-laen na pagtubod. “An prinsipyong ini,” an ipinaliliwanag ni Dr. Menashe Har-el sa saiyang librong This Is Jerusalem, “inako . . . kan Naciones Unidas paagi sa Resolusyon sa Pagbangabanga kan Nobyembre 1947. Sa siring iyan kabtang kan internasyonal na ley.” Bilang resulta, an Simbahan kan Banal na Lolobngan binangabanga sa mga Katoliko Romano, Griego Ortodokso, Armeniano, Siriano, asin Copt. Sa katapustapusi, iininsister kan mga Etiope an saindang diretso sa simbahan na ini paagi sa pagpaistar nin nagkapirang miembro sa mga payag na yaon sa ibabaw kan atop. An dakol minamansay an Simbahan kan Banal na Lolobngan bilang kabanalbanaleng lugar kan Kakristianohan. Pano iyan nin altar, imahen, asin ladawan. An saro pang banal na lugar daa, an Kalbaryo ni Gordon, rinereberensiar kan nagkapirang Protestante bilang an sinasabing lugar na dian ginadan asin ilinobong si Jesus.

Kaidto pa sinabihan ni Jesus an sarong babae na naniniwala sa banal na mga lugar: “Madatong an oras na bakong sa bukid na ini ni sa Jerusalem na sasambahon nindo an Ama. . . . An tunay na mga parasamba masamba sa Ama sa espiritu asin katotoohan.” (Juan 4:21-24) Sa siring, an tunay na mga Kristiano dai sinasamba an banal na mga lugar. An paglaglag sa bakong fiel na Jerusalem kan mga hukbo nin Roma kaidtong 70 C.E. nagseserbing patanid sa Kakristianohan. An saiyang idolatriya, pagkabaranga, asin kasalan sa dugo nagpapatunay na falso an saiyang paghingako bilang Kristiano. Kun siring, aabtan ninda an ihinula nin Dios para sa gabos na relihion na minakompuesto sa Dakulang Babilonya.—Kapahayagan 18:2-8.