An Ngaran nin Dios Pigpronunsiar sa Israel
SA LAOG nin dakol na siglo estriktong pinagbawalan kan tradisyonal na Judaismo an mga parasunod kaiyan na pronunsiaron an ngaran nin Dios, na Jehova. Sono sa Misna, an siisay man na magtaram kan ngaran nin Dios “dai magkakaigwa nin kabtang sa kinaban na madatong.”—Sanhedrin 10:1.a
Kan Enero 30, 1995, an dating Separdicong poon na rabi kan Israel tuyong pigpronunsiar an ngaran nin Dios. Ginibo nia ini mantang namimibi kan tikkun, sarong pamibi na Cabalista manongod sa pagtatanos. Ipinapamibi ini tanganing tibaad ibalik nin Dios an armoniya sa uniberso, na, segun sa mga parasamba, rinibok nin maraot na mga puersa. An diaryong Yedioth Aharonoth na Pebrero 6, 1995, nagsabi: “Ini sarong liturhiya na may masakit nanggad paniwalaan na puersa kaya an mga tataramon kaiyan minalataw sana sa sarong espesyal na pulyeto na dai ipinapabakal sa publiko.” An pagsitar sa ngaran nin Dios sa kontekstong ini pinaghohona na nagtatao nin espesyal na puersa sa kahagadan.
Mahalagang mangnohon na an Biblia pinagbobotan an mga lingkod nin Dios na gamiton an ngaran nin Dios, na Jehova. (Exodo 3:15; Talinhaga 18:10; Isaias 12:4; Sofonias 3:9) Sa orihinal na Hebreong teksto kan Biblia, an ngaran na iyan minalataw nin haros 7,000 na beses. Minsan siring, an Biblia nagpapatanid tumang sa salang paggamit kan ngaran nin Dios. An ikatolo sa Sampulong Togon nagsasabi: “Dai mo paggamiton an ngaran ni Jehova na saimong Dios sa basang na paagi, huli ta dai pababayaan ni Jehova na daing padusa an naggagamit kan saiyang ngaran sa basang na paagi.” (Exodo 20:7) Paano puedeng magamit sa basang na paagi an ngaran nin Dios? An sarong komentaryo kan The Jewish Publication Society nagsasabi na an termino sa Hebreo na trinadusir na “sa basang na paagi” puedeng kabale bako sana an “bakong seryosong paggamit” kan ngaran nin Dios kundi siring man “an pagtaram nin dai kaipuhan na pamibi.”
Kun siring, paano niato maninigong mansayon an tikkun na pamibing Cabalista manongod sa pagtatanos? Ano an pinaghalean kaiyan? Kan ika-12 asin ika-13 siglo C.E., an sarong mistikong porma nin Judaismo, na inapod Cabala, nagpoon na magin popular. Kan ika-16 na siglo, si Isaac Luria, sarong rabi, iinintrodusir an “tikkunim” sa liturhiyang Cabalista. An ngaran nin Dios ginamit bilang mistikong anting-anting na may pambihirang mga kapangyarihan, asin iyan nagin kabtang kan ritual na Cabalista. Sa paghona daw nindo ini tamang paggamit kan ngaran nin Dios?—Deuteronomio 18:10-12.
Ano man an simbag nindo sa hapot na iyan, maoyon kamo na an pagtaram sa publiko kan ngaran nin Dios sa presenteng aldaw na Israel sarong pambihirang marhay na pangyayari. Pero, an Dios mismo naghula: “Sa aldaw na iyan siertong masarabi kamo: ‘Magpasalamat kamo ki Jehova, banwaan! Mag-apod kamo sa saiyang ngaran. Ipaaram nindo sa mga banwaan an saiyang mga ginibo. Sambiton nindo na an saiyang ngaran halangkaw. Umawit kamo ki Jehova, huli ta sia naggibo nin mga bagay na daing kaagid. Ini ipinamareta sa bilog na daga.’”—Isaias 12:4, 5.
Nakaoogma, sa Israel, arog sa labing 230 kadagaan sa bilog na kinaban, ginigibo kan Mga Saksi ni Jehova an gabos na paghihingoa na tabangan an saindang mga kataed na kamtan an tamang kaaraman manongod ki Jehova. Naglalaom sinda na dakol pa an makasasabot sa kahulogan kan mga teksto na arog kan Salmo 91:14: “Huli ta sa sakuya . . . ibinugtak [ni Jehova] an saiyang kapadangatan, tatawan ko man sia nin dudulagan. Iingatan ko sia huli ta namidbid nia an sakuyang ngaran.”
[Nota sa Ibaba]
a An Misna sarong koleksion nin mga komentaryo na dagdag sa ley na nasa Kasuratan, na basado sa mga paliwanag kan mga rabi na inapod Tannaim (paratokdo). Ibinugtak iyan sa nasusurat na porma sa huring kabtang kan ikaduwa asin sa kapinonan kan ikatolong siglo C.E.
[Retrato sa pahina 28]
Digdi sa Negeb, an ngaran ni Jehova asin an saiyang Tataramon ipinahayag kan saiyang banwaan
[Retrato sa pahina 29]
Paskil na nagpapaheling kan ngaran nin Dios