Mga Hapot Hale sa mga Parabasa

Kan sugoon ni Jesu-Cristo an 12 apostol tanganing maghulit, sinabihan daw sinda na magdara nin mga sogkod asin magsulot nin sandalyas?

Marigon na sinasabi nin nagkapira na nagkokorontrahan an tolong pagkasaysay sa Ebanghelyo dapit sa pagsugo ni Jesus sa mga apostol. Minsan siring, paagi sa pagkomparar sa mga pagkasaysay na ini, puede kitang makaabot sa interesanteng kongklusyon. Enot, ikomparar niato an isinurat ni Marcos asin Lucas. An pagkasaysay sa Marcos nagsasabi: ‘Pinagbotan sinda ni Jesus na dai magdara nin ano man sa pagbaklay apuera sana sa sogkod, mayong tinapay, mayong supot nin kakanon, mayong kuartang tanso sa saindang mga hagkos na supot, kundi magsandalyas, asin dai magsulot nin duwang pang-irarom na gubing.’ (Mar. 6:7-9) Si Lucas nagsurat: “Dai kamo magdara nin ano man sa pagbaklay, ni sogkod ni supot nin kakanon, ni tinapay ni kuartang plata; ni magkaigwa man nin duwang pang-irarom na gubing.” (Luc. 9:1-3) Maririsa niato digdi an garo baga kontradiksion. Segun ki Marcos, sinabihan an mga apostol na magdara nin sogkod asin magsandalyas, alagad an pagkasaysay ni Lucas nagsasabi na dai sinda dapat magdara nin ano man, dawa sogkod. Bakong arog ni Marcos, dai nasambitan ni Lucas an dapit sa mga sandalyas.

Tanganing masabotan an gustong ipaabot ni Jesus sa pagkakataon na ini, mangnohon an ekspresyon na yaon sa tolong Ebanghelyo. Sa mga pagkasaysay na kinotar pa sana saka sa Mateo 10:5-10, sinabihan an mga apostol na dai magsulot o dai magkaigwa nin “duwang pang-irarom na gubing.” Posibleng marhay na an lambang apostol may sulot nang sarong pang-irarom na gubing. Kaya dai na ninda kaipuhan na magkua nin saro pa para sa pagbaklay. Siring man, nakasandalyas na sinda. Idinoon ni Marcos an pangangaipo na “magsandalyas,” an sandalyas na ginagamit na ninda. Paano man an mga sogkod? An The Jewish Encyclopedia nagsasabi: “Garo baga napagkatodan man kan suanoy na mga Hebreo sa pangkagabsan na magdara nin sogkod.” (Gen. 32:10) Nasambitan ni Marcos na an mga apostol ‘dai dapat magdara nin ano man sa pagbaklay’ apuera sana sa sogkod na yaon na sa sainda kan itao sa sainda ni Jesus an pagboot. Huli kaini, idinoon kan mga kagsurat kan Ebanghelyo an instruksion ni Jesus na dai na maghingoang kumua nin ekstrang mga suplay para sa pagbaklay.

An puntong ini orog pang idinoon ni Mateo, na nakadangog kan pagboot ni Jesus kan pagkakataon na iyan asin nagsurat kaiyan. Si Jesus nagsabi: “Dai kamo kumua nin bulawan o plata o tanso para sa saindong mga hagkos na supot, o nin supot nin kakanon para sa pagbaklay, o duwang pang-irarom na gubing, o sandalyas o sogkod; huli ta an trabahador maninigo sa saiyang kakanon.” (Mat. 10:9, 10) Paano man an sandalyas na sulot na kan mga apostol asin an sogkod na kapot na ninda? Dai sinabi ni Jesus na iapon ninda an mga yaon na sa sainda, kundi sinabihan nia sinda na dai kumua nin siring na mga bagay. Taano ta nagtao sia nin siring na pagboot? Huli ta “an trabahador maninigo sa saiyang kakanon.” Iyan an pinakapunto kan pagboot ni Jesus, na kaoyon kan sadol nia sa Sermon sa Bukid na dai sinda magparahadit sa kun ano an saindang kakakanon, iinomon, o susuloton.—Mat. 6:25-32.

Minsan ngani sa primero garo baga nagkokorontrahan an mga pagkasaysay sa Ebanghelyo, saro sanang punto an tinotokar kan gabos na iyan. An mga apostol mahale na an dara sana iyo an yaon na sa sainda asin dai sinda dapat na madisturbo paagi sa pagkua nin ano man na ekstrang suplay. Taano? Huli ta si Jehova an matao kan pangangaipo ninda.

Siisay an “babae, mga babae pa ngani” na sinambit ni Salomon?—Ecl. 2:8.

Dai kita makakasierto, alagad an sarong posibilidad iyo na sinda an mga prominenteng babae na nakaolay ni Salomon sa saiyang palasyo.

Sa Eclesiastes kapitulo 2, sinambit ni Salomon an manlaenlaen na bagay na nagibo nia, kaiba na an saiyang dakol na proyekto nin pagtogdok. Sia nagsabi pa: “Nagtipon man ako nin plata asin bulawan para sa sakong sadiri, asin nin rogaring na para sana sa mga hade asin sa mga distrito hurisdiksional. Nagkaigwa ako nin mga paraawit na lalaki asin mga paraawit na babae asin nin labi-labi nanggad na kaogmahan sa mga aking lalaki nin katawohan, sarong babae, mga babae pa ngani.”—Ecl. 2:8.

Naghohona an dakol na komentarista na an “mga babae” na sinambit ni Salomon nanonongod sa dakol na taga ibang nasyon na nagin agom asin kasaroan nia kan huring mga taon kan saiyang buhay, an mga babaeng nagtulod sa saiya sa falsong pagsamba. (1 Ha. 11:1-4) Minsan siring, may mga depekto sa paliwanag na iyan. Kan isurat ni Salomon an mga tataramon na ini, dati na niang midbid an “babae, mga babae pa ngani” na iyan. Asin kan panahon na iyan, inooyonan pa sia ni Jehova, huling pinapasabngan sia nin Dios na magsurat nin mga libro sa Biblia. Laen nanggad iyan sa situwasyon nia kaidtong huring mga taon kan saiyang buhay kan nagkaigwa sia nin ginatos na taga ibang nasyon na agom asin kasaroan saka kan nagsagibo sia nin falsong pagsamba.

Sa libro na Eclesiastes, sinabi ni Salomon na “hinanap [nia] an kawiliwiling mga tataramon asin an pagsurat kan tamang mga tataramon nin katotoohan.” (Ecl. 12:10) Malinaw na aram nia an mga tataramon para sa “agom na babae,” “reyna,” asin “kasaroan,” huling ginamit nia an mga tataramon na iyan sa ipinasabong na mga isinurat nia. (Tal. 5:18; 12:4; 18:22; Ecl. 9:9; Awit ni Sal. 6:8, 9) Alagad sa Eclesiastes 2:8, dai ginamit an pamilyar na mga tataramon na iyan.

Manonompongan niato sa mga tataramon na “babae, mga babae pa ngani” an solamenteng paglataw (singular asin plural) sa Biblia nin sarong napapalaen na termino sa Hebreo. Inaadmitir nin mga iskolar na dai masierto an kahulogan kaiyan. An dakol na paratradusir kan Biblia sinasabot an frase sa Eclesiastes 2:8 na nanonongod sa mga babae, na nasa pormang singular dangan plural o superlatibo. An pagkatradusir na “babae, mga babae pa ngani” igwa kan kahulogan na iyan.

Si Salomon bantog na marhay kaya sarong reyna hale sa mayaman na kahadean nin Seba an nakabareta dapit sa saiya, nagbisita, asin napahanga. (1 Ha. 10:1, 2) Itinotokdo kaiyan an sarong posibleng kahulogan kan sinambit ni Salomon na “babae, mga babae pa ngani.” Posibleng an pinapanongdan nia iyo an bantog na mga babae na nakaolay nia sa saiyang palasyo durante kan dakol na taon na sia inooyonan pa nin Dios.