Pagsambay​—Taano ta Dai?

“SOLAMENTE ika sana.” An mga tataramon na ini sa sarong popular na kanta nagpapahayag kan pagmate nin kadaklan na lalaki asin babae para sa pinakakasalan ninda. Alagad gurano an ilinalawig kan siring na kaimbodan?

An pagsambay nauso nang gayo sa modernong sosyedad na an dai pagsambay ibinibilang na haros abnormal. Igwa nin mga nagkokonsinte sa siring na katraydoran, ipinagdedepensa iyan, asin irenerekomendar pa ngani iyan. An iba nagsasabi na iyan nakatatabang sa mas marahay na pag-agoman. Arog kan isinurat kan sikologong si Tony Lake asin kan peryodistang si Ann Hills sa saindang librong Affairs: The Anatomy of Extra-Marital Relationships: “Daing duwa-duwa na an buhay nin dakol na may agom na lalaki asin babae napararahay asin ginigibong mas makahulogan nin hilom na mga relasyon sa sekso.”

An popular na mga magasin na pambabae prangkang naghahapot: “Mapepreserbar daw nin pagsambay an saindong pag-agoman?” Bilang simbag, parateng ipinangangatanosan na an pagsambay puwedeng magpangyari saindo na orog na apresyaron an saindong agom, o makahipno sa mga kakulangan sa saindong seksuwal na buhay. Gigibohon kamo kaiyan na mas eksperyensiado, mas kayang pakiibanan an saindong agom asin an saindong mga aki, asin kun siring mas maogma, an sabi nin iba. Itinatao an impresyon na kun dai kamo nakikisambay, nalulugi kamo. Alagad totoo daw?

Pinararahay daw nin Pagsambay an Pag-agoman?

Posible daw na an paggibong popular sa mga pagsambay may labot sa pagdakol nin mga diborsio sa satong panahon? Sa Sweden haros tolo sa kada limang pag-agoman minasagkod sa diborsio. Asin dai man nahuhuri an mga kabilangan sa ibang nasyon.​—Helingon an kaibang kahon, “Estadistika sa Kasal Asin Diborsio Para sa 1983.”

Gurano nakakontribuwir an pagsambay sa mga diborsiong iyan? Sa pagkomento sa mga kabilangan para sa United Kingdom, si Lake asin Hills nagsasabi: “Labi sa kabanga sa mga lalaki na nakipagdiborsio kan mayo pa sa edad na kuwarenta pagsambay an sinitar na dahelan sa mga petisyon na isinumitir sa mga hokoman. Rasonableng ipamugtak na an pagsambay nangyari sa mas dakol pa sa mga pag-agoman na ini, asin na iyan dai sinitar bilang mayor na dahelan sa petisyon. Kadungan kaiyan, magigin makangangalas nanggad kun bakong mas dakol an mga pagsambay taon-taon ki sa diborsio.”

An bago pa sanang surbey sa Tsina, na ginibo sa Shanghai Academy of Social Science, nakadiskobre na an kadaihan nin kaimbodan sarong mayor na dahelan nin diborsio sa nasyon na iyan. An diborsio huli sa kadaihan nin kaimbodan “nagtriple sa nakaaging duwang taon,” sabi kan report hale sa Shanghai.

Daing duwa-duwa, an mga pagsambay saro sa mayor na mga dahelan nin laglag na mga pag-agoman. Kun siring, puwede daw na irekomendar an pagsambay bilang remedyo sa maluyang pag-agoman? Puwede daw na irekomendar na bolong an droga na minagadan sa 30 sagkod 40 porsiento o labi pa sa mga minainom kaiyan? Imposible!

An iba nagsasabi na pinakamarahay na isekreto sa agom an pagsambay. Alagad paano? An paliwanag ni Lake asin Hills: “An mga pagsambay parateng napapalibotan nin nagpoprotehir na mga kaputikan asin pandadaya. Baga man an pagsambay sekreto o bako asin baga man iyan natapos na o nagpapadagos pa, an mga kaputikan parateng ginigibo tanganing ‘protehiran’ an pag-agoman, o ingatan an nagkapirang bagay sa relasyon kan mag-agom. An dakol sa mga kaputikan na ini kabanga sana kan katotoohan, ta an bilog na katotoohan magigin makologon na atubangon, o tibaad makaliwat na gayo sa relasyon kan mag-agom.”

Kun nagpapakasal an lalaki asin babae, sinda nanunumpa sa lambang saro. An paglapas sa panunumpa pagdaya, pagpasaloib. An mga kaputikan daw, pagdaya, asin kabanga kan katotoohan nakapagdara na nin nagdadanay na kaogmahan sa pag-agoman? Kaya bago nindo isipon na magkaigwa nin sekretong pagsambay, marahay na ihapot sa sadiri: Magigin mas maogma daw an gabos na napapalabot? Ano man an pakamate nin kasalan asin an dai nawawarang takot na tibaad madiskobre?

An iba pa nangangatanosan na an pangenot na katuyohan nin pag-agoman iluwas an mga aki sa kinaban, asin an halaga nin pagdadanay sa agom nawawara kun an mga aki dakula na asin naghale na sa harong. Sinasabi ninda na puwedeng magkaigwa nin seksuwal na pagkabuhay giraray. Kaya ano an diperensia sa pakikisambay sa panahon na iyan?

An Seksuwal na “Pagkabuhay Giraray”

May mga sikologo asin parakonseho sa pamilya na nagrerekomendar na an mga medyo nagkakaedad na makisambay tanganing mabuhay giraray an natotorog na mga abilidad. An sabi ni Lake asin Hills: “An pagsambay sa panahon na ini tibaad magtao pa ngani nin orog na kasarigan sa masarig nang pag-agoman, na nagpapangyari sa saro sa mag-agom na magin buhay sa bagong mga paagi na dai man tinatakot an saro.”

Totoo, an pagsambay tibaad makapukaw sa seksuwal na gana nin saro o magpanigo sa saiyang paslong kapritso sa kadikit na panahon. “Garo baga idto nakaaarang ideya, an pagkaigwa nin sambay,” sabi nin sarong nagkakaedad nang babae. Alagad ano an karibay?

Helinga an nangyari sa sarong nagkakaedad nang lalaki pakatapos na sia makisambay sa saiyang sekretarya, na mas hoben saiya nin 18 taon. Nagkasuhay sinda kan agom nia sa laog nin 30 anyos, nagpoon siang mag-inom nin makosog, asin sa huri hinale sia sa saiyang trabaho. Sia nag-aagrangay: “Ginibo ko sana man iyan ta ipinag-oorgolyo kong gayo an sakong sadiri. Isipon mo na ako, sa edad ko, nakakua pa nin magayon, hoben na babae. Sa paghona ko an pakamateng ini na maghambog, patunayan kun gurano ka ka-macho, iyo an dakulang dahelan kan kamangmangan na ginigibo nin mga lalaki kun sinda nagkakaoportunidad. Ini makamomondo, ta an pag-orgolyong iyan nasasarig sa falsong pundasyon.”

“Falsong pundasyon” nanggad! An Biblia arog kaini an pagkasabi kaidto pa: “An kapalangkawan naeenot sa kapahamakan, asin an espiritu nin kapaabaw-abawan naeenot sa pagkapukan.”​—Tal. 16:18.

An Sekso daw an Importante sa Gabos?

An iba naghahanap nin sekso sa luwas nin pag-agoman ta sa paghona ninda kulang an naaako ninda sa saindang agom. May tendensia sindang isipon na an kaogmahan sa buhay depende sa aktibo nanggad na seksuwal na buhay. Para sa sainda an tradisyonal na parasiyempreng relasyon sa sarong agom lipas na sa panahon. Arog kan isinabi ni Rita Liljeström, katabang na propesor sa sosyolohiya sa Sweden: “Sa Sweden grabe an kadaihan nin kaimbodan. An kaimbodan sa agom napalibotan na nin pagtuya. ‘Gusto ming magin moderno.’”

Interesante nanggad, an Biblia dakol an sinasabi manongod sa sekso, na nag-aatubang nin timbang na punto-de-vista sa bagay. Halimbawa, helinga an isinurat kan madonong na si Hadeng Salomon:

“Uminom ka nin tubig hale sa saimong sadiring lalagan, asin nin mga toro hale sa tahaw kan saimong sadiring bobon. Maninigo daw na makawarak sa luwas an saimong mga burabod, an saimong mga sapa nin tubig sa mismong mga plasa? Magin logod iyan para sa saimo sana, asin bakong para sa mga tagaibang banwaan sa kaibanan mo. Bendisyonan logod an saimong burabod, asin mag-ogma ka sa agom na babae kan saimong pagkabarobata, sarong makawiwiling usang babae asin magayon na kanding sa bukid. An saiya logod na daghan makaburat sa saimo sa gabos na panahon. Sa saiyang pagkamoot ika danay logod na maggayagaya. Kaya taano, aki ko, ta ika maggagayagaya kaiba nin ibang babae o makugos sa daghan nin babaeng tagaibang daga?”​—Talinhaga 5:​15-20.

Kaya dai minimenus kan Biblia an ‘kagayagayahan’ asin satispaksion na maninigong itao nin pagdodorog sa lalaki asin babae. Alagad mangnoha na ini dapat na sa laog nin pag-agoman, ‘sa agom kan pagkabarobata nin saro.’

Siyempre, an seksuwal na horot tibaad magkalaen sa pag-oltanan kan mag-agom. Arog sa dakol na ibang parte nin buhay, an maogmang relasyon naghahagad nin pagigin madaling makibagay asin andam na maghiras. Iyo man sa pagdodorog. Kaipuhan an komunikasyon. An kada saro kaipuhan na aram an mga abilidad asin kamawotan kan saro. Si apostol Pablo nagrerekomendar: “Itao kan lalaki sa saiyang agom an nanonongod sa saiya; asin siring man kaiyan an gibohon nin babae sa saiyang agom.” Asin sa paggibo kaiyan, marahay na kuyogon ninda an konektadong prinsipyong ini: “An lambang saro maghanap, bakong kan saiyang karahayan, kundi kan iba.”​—1 Corinto 7:​3; 10:24.

Minsan ngani an sekso may lugar sa laog nin pag-agoman, iyan dai nangangahulogan na iyan na an importante sa gabos o na an seksuwal na gana puwede nang dai nin kontrol. Bilang ilustrasyon: An alkohol, kun tama sana, “nagpapagayagaya sa puso nin magagadanon na tawo,” sabi kan Biblia. (Salmo 104:15) Alagad tunay na iyan dai nangangahulogan na maninigo kitang magkaigwa nin sobrang pagmawot sa alkohol o na dai na niato kaipuhan na kontrolon kun noarin, saen, asin paano kita mainom kaiyan.​—Talinhaga 20:​1; 23:29-35.

An Bakong Paslong Pamantayan

An sekso bakong iyo an solamente ni pinakamarahay man na basihan para sa maogmang pag-agoman. An pagkamoot na nagtatao kan basihan para sa nagdadanay na satispaksion iyo an magkasaralak na pakikikatood, kabootan, pagmakolog, pagsabot, kaimbodan, responsibilidad. Iyan an tunay na pagkamoot sa agom. Iyan an nagdadanay, nakatatabang sa mag-agom na magtagal, kun minaabot an mga pagbalo, kun an pisikal o mental na kahelangan nakaoolang sa pagdodorog, o kun nawawara na an kosog asin kagayonan huli sa paggurang.

Bilang konklusyon, an pinakamarahay na hatol iyo an makukua sa Libro nin mga Libro, an Biblia, sa pagsabi kaiyan: “Magmaimbod ka sa saimong agom asin sa saiya mo sana itao an saimong pagkamoot.” (Talinhaga 5:​15, Today’s English Version) Idinugang kan Kristianong apostol na si Pablo: “Magin logod kagalang-galang sa gabos an pag-aragoman, asin dai pagdigtaan an higdaan, huli ta hohokoman nin Dios an mga parapakisaro asin parasambay.” (Hebreo 13:4) Kaoyon dian, ipinagirumdom ni Jesu-Cristo sa nagkapirang naghahapot kan saiyang kaaldawan: “Dai daw nindo nabasa na sia na naglalang sainda sa kapinonan ginibo sindang lalaki asin babae asin nagsabi, ‘Huli kaini babayaan nin lalaki an saiyang ama asin ina asin magdadanay sa saiyang agom, asin an duwa magigin sarong laman’?”​—Mateo 19:​4, 5; Genesis 2:24.

An marigon na pag-agoman na napapasikad sa daing kapasloan na pagkamoot asin kaimbodan, na may kaibang dai nababaring pagkamoot sa Dios asin sa saiyang Tataramon, iyo an basihan para sa nagdadanay na kaogmahan​—para sa mag-agom, sa saindang mga aki, asin sa gabos pang iba na kalabot.

[Blurb sa pahina 8]

An pagsambay nauso nang gayo sa modernong sosyedad na an dai pagsambay ibinibilang na haros abnormal

[Kahon sa pahina 10]

Estadistika sa Kasal Asin Diborsio Para sa 1983:

Kasal Diborsio Ratio

E.U.A.: 2,444,000 1,179,000 Mga 1 sa 2

U.S.S.R.: 2,834,000 946,000 1 sa 3

Australia: 113,905 41,412a Labing 1 sa 3

Cuba: 76,365 29,249 Mga 2 sa 5

Netherlands: 78,415 32,596 Mga 2 sa 5

United Kingdom: 387,000 145,802b Mga 2 sa 5

Hungaria: 75,978 29,000 Mga 2 sa 5

Denmark: 27,096 14,763 Labing 1 sa 2

Sweden: 36,210 20,618 Haros 3 sa 5

An mga kabilangan na ini basado sa Demographic Yearbook 1983. An kabilangan sa Sweden asin Denmark kinua sa Yearbook of Nordic Statistics 1984.

[Mga Nota sa Ibaba]

[Ritrato sa pahina 9]

An maogmang relasyon nin mag-agom nagkakaipo nin marahay na komunikasyon asin nin pagigin andam na makibagay