Magmaan sa Madayang Puso

1, 2. Taano ta depisil maaraman an totoong kamugtakan kan satong piguratibong puso?

IPAMUGTAK na sarong amay na aga mantang ika nasa higdaan pa, nakamate ka nin grabeng kolog sa tahaw kan saimong daghan asin nasasakitan kang maghangos. Posibleng iisipon mo, ‘Tibaad atake na ini sa puso.’ Dai makakatabang an pagbaliwala sana sa problema. Kaipuhan na humiro tolos-tolos. Kaya tibaad mag-apod ka nin ambulansia tanganing matawan ka nin tamang asistensia medikal. Puedeng maingat na eksaminon ka nin sarong doktor, na tibaad naggagamit nin electrocardiogram. An maagap na diagnosis asin pagbolong puedeng mangahulogan nin buhay.

² Kumusta man an satong piguratibong puso? Tibaad bakong pasil na maaraman an tunay na kamugtakan kaiyan. Taano? Mababasa niato sa Biblia: “Madaya an puso nin orog kisa sa ano pa man na bagay asin desesperado. Siisay an makakamidbid kaiyan?” (Jer. 17:9) Kaya puede kitang madaya kan satong puso, na papaniwalaon kita na mayo nin totoong espirituwal na problema, mantang tibaad naheheling nin iba an maraot na senyales asin nahahadit sinda. Taano ta puede kitang madaya? Bueno, tibaad minakontra sa sato an satong makasalan na mga tendensia, mantang itinatago ni Satanas asin kan sistemang ini an totoong kamugtakan niato. Kun dapit sa pagsiyasat sa satong puso, may manonodan kita ki Jeremias asin sa mga taga Juda kan panahon nia.

3. Ano an nagin mga dios para sa dakol na tawo?

³ Ipinaheling kan kadaklan sa mga taga Juda na an saindang puso may depekto sa espirituwal. Binayaan ninda an solamenteng tunay na Dios asin suminamba sa mga dios kan Canaan, na dai man lamang sinda nakokonsensia. Inangat ni Jehova an mga parasambang idto: “Haen an mga dios mo na ginibo mo para sa saimo? Bumangon sinda kun kaya nindang iligtas ka sa panahon kan saimong kapahamakan. Huling an bilang kan mga dios mo nagin arog kan bilang kan mga siudad mo.” (Jer. 2:28) Sa kamugtakan niato, siertong dai niato iniisip na kita parasamba sa mga idolong dios. Alagad sa sarong diksionaryo, an terminong “dios” nangangahulogan na “sarong persona o bagay na dakulaon an halaga.” An dakol na tawo sa kinaban ineenot sa saindang buhay an karera, salud, pamilya, pati ataman na mga hayop. Para sa iba, dakulaon an halaga nin mga sikat na tawo, isport, teknolohiya, pagbiahe, o kan saindang tradisyon. Iyan an pinagmamaigotan nin dakol, na isinasakripisyo pa ngani an saindang relasyon sa Kaglalang. Puede daw na maapektaran an tunay na mga Kristiano, siring kan mga taga Juda kan panahon ni Jeremias?

MADAYA AN PUSO

4. Gurano kasinsero kan mga tawo na nagsabi: ‘Haen an tataramon ni Jehova? Paaboton mo iyan’?

⁴ Posibleng marhay na magigin interesante para sa saindo an konteksto kan sinabi ni Jeremias na an puso desesperado. Narealisar nia na an mga tawo nagsasabi: “Haen an tataramon ni Jehova? Paaboton mo tabi iyan.” (Jer. 17:15) Alagad sinsero daw sinda? Bueno, arog kaini an pagpoon kan kapitulong iyan nin Jeremias: “An kasalan nin Juda isinurat paagi sa batbat na panurat. Paagi sa panas nin brilyante inukit iyan sa tabla kan saindang puso.” An mayor na problema iyo na an mga taga Judang idto ‘nananarig sa daganon na tawo, na ginigibo an laman na magin saindang takyag, asin irinarayo ki Jehova an saindang puso.’ Kabaliktaran iyan kan minoriya, na nagtiwala sa Dios, asin nag-asa sa saiyang paggiya asin mga bendisyon.—Jer. 17:1, 5, 7.

5. Ano an nagin reaksion kan mga kahimanwa ni Jeremias sa instruksion ni Jehova?

⁵ Nahayag an kamugtakan kan puso kan kadaklan paagi sa reaksion ninda sa sinabi nin Dios. (Basahon an Jeremias 17:21, 22.) Halimbawa, an Sabbath dapat na magin pahingalo sa regular na trabaho asin oportunidad na makikabtang sa espirituwal na mga aktibidad. An mga kahimanwa ni Jeremias dai dapat magnegosyo o mag-asikaso nin mga gibohon para sa iba kun Sabbath. Alagad nahayag sa reaksion ninda an kamugtakan kan saindang puso. “Sinda dai naghinanyog o nagkiling kan saindang talinga, asin pinatagas ninda an saindang liog tanganing dai magdangog asin tanganing dai mag-ako nin disiplina.” Minsan ngani aram ninda an ley nin Dios, may sadiri man sindang punto de vista—igwa sindang mga ginigibo kun Sabbath.—Jer. 17:23; Isa. 58:13.

6, 7. (a) Ano an tibaad bakong madonong na irason nin sarong Kristiano, sa ibong kan hatol hale sa grupong maimbod na oripon ngonyan? (b) Paano tibaad maapektaran an satong pag-atender sa mga pagtiripon?

⁶ Ngonyan, bako na kitang sakop kan ley nin Sabbath. Pero, igwa nin nagpapatanid na leksion sa nagin reaksion kan mga tawong idto, na nagpaheling kan kamugtakan kan saindang puso. (Col. 2:16) Tanganing magibo an kabotan nin Dios, tinalikdan niato an makasadiri o kinabanon na mga gibohon. Narerealisar niato na kamangmangan nanggad na magpili kita nin kombenyenteng paagi nin pagpaogma sa Dios. Asin posibleng marhay na dakol kitang naaraman na nagkonsentrar sa paggibo kan kabotan nin Dios asin talagang namatean ninda na iyan nakakarepresko saka nakakaginhawa. Kun siring, paano kita puedeng madaya?

⁷ An sarong Kristiano tibaad masala sa pag-isip na nungka siang madadaya kan saiyang puso, siring kan nangyari sa dakol kan panahon ni Jeremias. Halimbawa, tibaad magrason an sarong lalaki, ‘Kaipuhan kong magdanay sa trabaho tanganing masustentohan an sakong pamilya,’ asin natural sana iyan. Paano kun iyan magin dahelan na sia mag-isip, ‘Kaipuhan ko nin dugang na edukasyon tanganing makalaog o magdanay sa trabaho na halangkaw an sueldo’? Iyan tibaad garo baga rasonable man, na magigin dahelan na sia magkongklusyon, ‘Iba na an panahon niato, kaya tanganing mabuhay ngonyan kaipuhan mo nin edukasyon sa kolehio o unibersidad tanganing magdanay ka sa trabaho.’ Madali nanggad na an saro tibaad magpoon nang mainaan an pagpahalaga sa madonong asin timbang na sadol hale sa grupong maimbod asin mapagmansay na oripon manongod sa dagdag na edukasyon asin magpoon nang dai mag-atender sa mga pagtiripon! Sa bagay na ini, an nagkapira luway-luway na namolde kan mga pangangatanosan asin punto de vista kan kinaban. (Efe. 2:2, 3) An Biblia angay na nagpapatanid sa sato: “Dai kamo magpamolde sa kinaban na nasa palibot nindo sa sadiring hormahan kaiyan.”—Roma 12:2, Phillips.a

8. (a) Ano an tibaad ipaghambog nin sarong Kristiano? (b) Taano ta bako sanang pakaaram manongod sa Dios asin sa saiyang mga ginibo an kaipuhan?

⁸ Totoo, may mga Kristiano kan enot na siglo na mayaman asin tibaad medyo prominente sa kinaban. Totoo man iyan sa nagkapirang Kristiano sa panahon niato. Ano an maninigo nindang magin saboot manongod sa mga nagibo ninda, asin paano niato sinda maninigong mansayon? Itinao ni Jehova an simbag paagi ki Jeremias. (Basahon an Jeremias 9:23, 24.) Imbes na ipaghambog an mga nagibo nin tawo, madonong na midbidon nin saro na an pinakamahalaga iyo an pakamidbid sa Unibersal na Soberano. (1 Cor. 1:31) Pero, ano an boot sabihon kan pagkaigwa nin pakasabot asin kaaraman dapit ki Jehova? Bueno, an ngaran nin Dios aram kan mga tawo kan panahon ni Jeremias. Aram man ninda an ginibo nia sa pagligtas sa saindang mga apoon sa Dagat na Pula, durante kan paglaog sa Dagang Panuga, kan mga panahon kan mga Hokom, asin durante kan pamamahala kan maimbod na mga hade. Minsan siring, dai talaga ninda midbid si Jehova ni nagkaigwa sinda nin tunay na pagtubod sa saiya. Pero, sinabi ninda: ‘Ako nagdadanay na daing kasalan. Siertong an kaanggotan nin Dios nahale na sa sako.’—Jer. 2:35.

AN PAAGI NIN PAGMOLDE SA SATO NI JEHOVA

9. Taano ta makakasierto kita na puedeng mabago an puso, asin paano iyan puedeng mangyari?

⁹ An mga Judio na pinaabotan ni Jeremias kan mensahe nin Dios kinaipuhan na mabago an puso. Puede iyan huling an Dios nagsabi dapit sa mga mabalik hale sa pagkadistiero: “Tatawan ko sinda nin pusong makakamidbid sa sako, na ako si Jehova; asin sinda magigin sakong banwaan, asin ako mismo magigin saindang Dios, huli ta sinda mabaralik sa sako.” (Jer. 24:7) Puede man ngonyan an arog kaiyan na pagbabago. Apuera dian, puedeng pakarhayon kan kadaklan sa sato an kamugtakan kan satong espirituwal na puso. Tolong bagay an mahalagang marhay: seryosong personal na pag-adal kan Tataramon nin Dios, pakasabot sa kun paano minomolde nin Dios an sato mismong buhay, asin pag-aplikar kan nanonodan niato manongod sa saiya. Bakong arog kan mga tawo kan panahon ni Jeremias, maninigo niatong booton na ipasiyasat an satong puso sa Dakulang Parasiyasat nin mga puso. Asin puede niatong siyasaton an sato mismong puso paagi sa Biblia saka pagrisa sa kun paano si Jehova naghihiro para sa sato. (Sal. 17:3) Madonong nanggad na gibohon iyan!

10, 11. (a) Taano ta nagduman si Jeremias sa sarong paragibo nin koron? (b) Ano an nagdedeterminar kun paano momoldehon ni Jehova an mga tawo?

¹⁰ Gustong moldehon ni Satanas an gabos na tawo sa sarong klase nin hormahan, alagad an pagmolde nin Dios depende sa kamugtakan nin indibiduwal. Maheheling niato an pagkailustrar kaini sa naeksperyensiahan ni Jeremias. Sarong aldaw, sinabihan sia nin Dios na magduman sa harong nin paragibo nin koron. An paragibo nin koron nagtatrabaho sa saiyang gibohan nin koron, alagad kan naraot an ginigibo niang koron, an basa pang dalipay na iyan minolde na sana nia na magin ibang korte nin koron. (Basahon an Jeremias 18:1-4.) Taano ta sinabihan si Jeremias na masdan ini, asin ano an manonodan niato sa naeksperyensiahan nia?

¹¹ Gustong ipaheling ni Jehova ki Jeremias asin sa Israel na Sia igwa nin autoridad na moldehon an mga tawo asin nasyon segun sa kun ano an gusto Nia. Paano nagmomolde an Dios? Bakong arog nin mga tawong paragibo nin koron, si Jehova dai nasasala; dai man nia basta na sana rinaraot an mga gibo kan saiyang kamot. An reaksion nin mga tawo sa pagmolde ni Jehova sa sainda iyo an nagdedeterminar kun ano an gigibohon nia sa sainda.—Basahon an Jeremias 18:6-10.

12. (a) Ano an reaksion ni Joaquim sa paghihingoa ni Jehova na moldehon sia? (b) Anong leksion an manonodan mo sa pagkasaysay manongod ki Joaquim?

¹² Kun siring, paano minomolde ni Jehova an mga indibiduwal? An pangenot na ginagamit nia ngonyan iyo an Biblia. Mantang binabasa asin iinaaplikar nin saro an Tataramon nin Dios, ihinahayag nia kun anong klaseng tawo sia, asin puede siang moldehon nin Dios. Pag-olayan niato an halimbawa ni Hadeng Joaquim tanganing maheling kun paano namolde kutana an mga tawo kan panahon ni Jeremias may koneksion sa mga bagay sa aroaldaw na buhay. Ipinagboot kan Ley na ‘dai dapat pagdayaon an sarong tangdanan na trabahador,’ pero iyan mismo an ginibo kan hade, na inaprobetsaran an mga kapwa Israelita paagi sa pagpatrabaho sa sainda na hababa an tangdan sa pagtogdok “nin dakulang harong.” (Deut. 24:14; Jer. 22:13, 14, 17) Hiningoa nin Dios na moldehon si Joaquim paagi sa Saiyang tataramon na ipinaabot kan mga propeta. Pero, sinunod kan hade an inklinasyon kan saiyang madayang puso. Sinabi nia, “Dai ako makuyog” asin ipinadagos nia an saiyang ginigibo poon kan saiyang pagkahoben. Huli kaini, an Dios nagsabi: “[Si Joaquim] ilolobong siring kan paglobong sa sarong asno, na guguyodon asin iaapon.” (Jer. 22:19, 21) Kamangmangan nanggad kun kita masabi: ‘Arog na talaga ako kaini’! Ngonyan, an Dios dai nagsusugo nin mga propeta arog ni Jeremias, alagad Sia talagang nagtatao nin paggiya. Tinatabangan kita kan grupong maimbod asin mapagmansay na oripon na masabotan asin iaplikar an mga prinsipyo sa Biblia. Puedeng kalabot digdi an mga aspekto nin aroaldaw na buhay, arog baga kan satong pagbado asin pagpakarhay sa sadiri o musika saka pagbayle sa kasal o sa iba pang sosyal na okasyon. Mapamolde daw kita sa Tataramon nin Dios?

13, 14. (a) Taano ta nag-oyon an mga igwa nin oripon sa Jerusalem na patalingkason an saindang mga oripon na Hebreo? (b) Paano nahayag an tunay na kamugtakan kan puso kan mga igwa nin oripon?

¹³ Estudyare an saro pang halimbawa. Si Zedequias pinatukaw kan mga Babilonyo sa trono nin Juda bilang sakop na hade. Dangan, sarongat sa sadol nin Dios paagi ki Jeremias, si Zedequias nagrebelde. (Jer. 27:8, 12) Kaya sinalikopan kan mga Babilonyo an Jerusalem. Inisip kan hade asin kan saiyang mga prinsipe na may dapat sindang gibohon bilang pagsunod sa Ley tanganing makamtan an pabor nin Dios. Huling aram ni Zedequias na dapat na patalingkason an mga oripon na Hebreo sa ikapitong taon kan saindang pagkaoripon, nakipagtipan sia na patalingkason an siring na mga oripon. (Ex. 21:2; Jer. 34:14) Iyo, mantang an Jerusalem nasasalikopan nin mga kalaban, bigla nindang naisipan na garo baga marahay para sa sainda na patalingkason an saindang mga oripon!—Basahon an Jeremias 34:8-10.

¹⁴ Pagkatapos kaiyan, may nag-abot na hukbong militar nin mga Egipcio tanganing tabangan an Jerusalem, kaya ipinondo kan mga Babilonyo an pagsalikop. (Jer. 37:5) Ano an gigibohon kan mga nagpatalingkas kan mga oripon ninda? Pinuersa nindang gibohon giraray na oripon an mga pinatalingkas na ninda. (Jer. 34:11) An punto iyo na kan an mga Judio nasa peligro, garo baga inootob man ninda an mga ley nin Dios, na naghohona na makakabayad sinda sa nakaagi nindang gibo-gibo. Alagad kan mayo na an peligro, nagbalik sinda sa dati nindang gibo-gibo. Sa ibong kan sagin na pag-oyon ninda sa katuyohan kan Ley, nahayag sa saindang mga gibo kan huri na sa puso ninda habo nindang magsunod sa instruksion kan Tataramon nin Dios asin magpamolde dian.

AKOON AN PAGMOLDE NI JEHOVA

15. Paano nindo gustong moldehon kamo ni Jehova? Iilustrar.

¹⁵ Sa tabang kan pambilog na kinaban na kongregasyon ni Jehova, puede niatong maaraman an mga prinsipyo sa Biblia dapit sa sarong espesipikong paghiro. Halimbawa, tibaad aram niato an dapat gibohon kun garo baga kita nakolgan nin sarong tugang. (Efe. 4:32) Tibaad admitiron niato na tama asin madonong an hatol kan Biblia. Pero, anong klaseng dalipay kita? Kita daw talagang masunod sa pagmolde ni Jehova? Kun an satong puso madaling moldehon, magbabago kita; momoldehon kita kan Dakulang Paragibo nin Koron na magin koron na mas angay niang gamiton. (Basahon an Roma 9:20, 21; 2 Timoteo 2:20, 21.) Imbes na magpaheling nin ugale na arog kan ki Joaquim o kan mga igwa nin oripon kan panahon ni Zedequias, maninigo niatong akoon an pagmolde ni Jehova para sa katuyohan na may onra.

16. Anong mahalagang katotoohan an aram ni Jeremias?

¹⁶ Pati si Jeremias minolde nin Dios. Ano an nagin kaisipan kan propeta? Maheheling nindo iyan sa inadmitir nia: “Bakong kapot nin tawong naglalakaw dawa an paggiya sa saiyang lakad.” Dangan nakimaherak sia: “Itanos mo ako, O Jehova.” (Jer. 10:23, 24) Mga hoben, aarogon daw nindo si Jeremias? Posibleng marhay na dakol na desisyon an napapaatubang sa saindo. May mga hoben na gustong ‘giyahan an sadiri nindang lakad.’ Kun nagdedesisyon, maasa daw kamo sa Dios para sa paggiya? Arog ni Jeremias, mapakumbaba daw nindong aadmitiron na an mga tawo mayong kakayahan na giyahan an sadiri nindang mga lakad? Girumdomon: Kun hinahagad nindo an paggiya nin Dios, momoldehon nia kamo.

17-19. (a) Taano ta nagbaklay nin harayo si Jeremias pa-Eufrates? (b) Paano nabalo an pagkuyog ni Jeremias? (c) Sa ano nakatabang an ginibo ni Jeremias may koneksion sa hagkos?

¹⁷ Kalabot sa asignasyon ni Jeremias an pagkuyog sa instruksion nin Dios. Kun kamo si Jeremias, sinunod daw kutana nindo an ano man na siring kaiyan na itinaong mga instruksion? Sarong beses, sinabihan ni Jehova si Jeremias na magkua nin hagkos na lino asin ihagkos iyan. Sunod, pinagbotan sia nin Dios na magduman sa Eufrates. Hanapon nindo iyan sa mapa, asin maheheling nindo na mga 500 kilometros an pagbaklay na ini. Pag-abot duman, itatago ni Jeremias an hagkos sa gaak nin dakulang gapo dangan mabaklay sia pabalik sa Jerusalem. Asin paghaloyhaloy pinabalik sia nin Dios tanganing kuanon an hagkos. (Basahon an Jeremias 13:1-9.) Gabos-gabos, nagbaklay si Jeremias nin mga 1,900 kilometros. Dai nanggad makapaniwala an mga kritiko sa Biblia na sia mabaklay nin arog kaiyan karayo sa laog nin dakol na bulan.b (Esd. 7:9) Pero, iyan an sinabi nin Dios asin ginibo ni Jeremias.

¹⁸ Imahinara an propeta na nagbabaklay sa kabukidan nin Juda dangan, depende sa ruta nia, maagi sa sarong desierto pa-Eufrates. An tuyo itago sana an sarong hagkos na lino! Siertong nagngalas an kataraed nia sa haloy niang pagkawara. Pagbalik nia, mayo na sa saiya an hagkos na lino. Dangan sinabihan sia nin Dios na magbaklay giraray nin harayo, tanganing kuanon an hagkos, na raot na asin “dai nang pakinabang.” Imahinara kun gurano nanggad kadali na isipon kutana: ‘Sobra na man iyan. Para ano pa?’ Pero, huling namolde nin Dios, bakong arog kaiyan an nagin reaksion nia. Imbes na magreklamo, ginibo nia an instruksion sa saiya!

¹⁹ Ipinaliwanag nin Dios an dahelan pagkatapos sana kan ikaduwang pagbaklay. An mga ginibo ni Jeremias iinandam sia sa pagpaabot nin mapuersang mensahe: “An maraot na banwaan na ini na habong magkuyog sa sakong mga tataramon, na naglalakaw sa kasutilan kan saindang puso asin padagos na nagsusunod sa ibang mga dios tanganing maglingkod sa sainda asin dumuko sa sainda, magigin arog nanggad kan hagkos na ini na daing pakinabang.” (Jer. 13:10) Kahangahanga nanggad na paagi nin pagtokdo ni Jehova sa saiyang banwaan! An odok sa pusong pagkuyog ni Jeremias ki Jehova sa garo baga bako man mahalagang bagay nakatabang sa paghihingoa nin Dios na taroson an puso kan banwaan.—Jer. 13:11.

20. Taano ta tibaad ipagngalas nin nagkapira an saindong pagkuyog, alagad ano an masisierto nindo?

²⁰ An mga Kristiano ngonyan dai pinapalakaw nin ginatos na kilometro tanganing mag-ako nin leksion gikan sa Dios. Pero, dahel sa saindong pamumuhay bilang Kristiano, posible daw na magngalas an saindong kataraed o kairiba o tatsaran pa ngani kamo? Tibaad kalabot dian an saindong pagbado asin pagpakarhay sa sadiri, an pinili nindong edukasyon, an gusto nindong karera, o pati an pagmansay nindo sa mga inomon na de alkohol. Magigin determinado daw kamo arog ni Jeremias na sunodon an paggiya nin Dios? Paagi sa mga bagay na pinipili nindo huling ipinapamolde nindo sa Dios an saindong puso, makakatao kamo nin marahay na patotoo. Sa paano man, para sa saindong nagdadanay na ikakarahay an pagigin makinuyog sa instruksion ni Jehova na yaon sa saiyang Tataramon asin an pag-ako sa paggiyang itinatao paagi sa grupong maimbod na oripon. Imbes na magpadara sa madayang puso, puede kamong magin arog ni Jeremias. Kun siring, magin desidido na magpamolde sa Dios; magpamolde kamo sa saiya na magin siring sa koron na may onra na magagamit nia nin padagos.