“Ginibo ni Jehova Kun Ano an Nasa Isip Nia”

1. Pagkalaglag kan Jerusalem, ano an sinabi ni Jeremias manongod sa mga hula ni Jehova?

GABA an Jerusalem. Nag-aaso pa an mga sinulo kan nanakop na mga Babilonyo. Nagigirumdoman ni Jeremias an grabe kamakatatakot na kurahaw kan mga ginagadan. Sinabi na sa saiya an mangyayari, asin eksaktong nangyari an sinabi nin Dios. “Ginibo ni Jehova kun ano an nasa isip nia,” an agagha kan propeta. Makamomondo nanggad an pagbagsak kan Jerusalem!—Basahon an Lamentacion 2:17.

2. Anong hula na sinabi dakol na siglo na an nakaagi an naheling ni Jeremias na naotob?

² Iyo, naheling ni Jeremias an kaotoban nin dakol na hula na ipinaabot sa banwaan nin Dios, kaiba an suanoy na mga hula. Dakol na siglo bago kaini, sinabi ni Moises sa Israel an magigin resulta nin pagkuyog o pagsuway sa Dios—magsalang “bendisyon” o “maldisyon.” An gusto ni Jehova iyo an pinakaikakarahay kan saiyang banwaan—an mga bendisyon. Sa ibong na lado, makatatakot an mga maldisyon na magigin resulta nin pagsuway. Si Moises nagpatanid—asin kan huri inotro ni Jeremias—na ‘kakakanon’ pa ngani kan mga dai nag-iintindi asin nagkokontra ki Jehova ‘an laman kan saindang mga aking lalaki asin babae.’ (Deut. 30:19, 20; Jer. 19:9; Lev. 26:29) Tibaad may mga nag-isip-isip, ‘Talaga daw na mangyayari an siring kamakangingiring bagay?’ Bueno, talagang nangyari iyan durante kan pagsalikop kan mga Babilonyo, kan mayo nang kakanon. “Pinakalakagaan kan mismong mga kamot nin mapagmalasakit na mga babae an sadiri nindang mga aki,” an sabi ni Jeremias. “An mga ini nagin siring sa tinapay na pangranga sa saro durante kan pagkagaba kan aking babae kan sakuyang banwaan.” (Lam. 4:10) Makamomondo nanggad!

3. Ano an katuyohan nin Dios sa pagsugo nin mga propeta sa saiyang banwaan?

³ Siempre, an katuyohan ni Jehova sa pagsugo nin mga propeta arog ni Jeremias bako sanang magpaisi nin nagdadangadang na kalaglagan. Gusto nin Dios na magin maimbod giraray an saiyang banwaan. Gusto niang magsolsol an mga nagkasala. Sinabi ini ni Esdras: “Si Jehova na Dios kan saindang mga apoon padagos na nagsugo tumang sa sainda paagi sa saiyang mga mensahero, na nagsugo nin paorootro, huli ta sia nakamate nin pagmalasakit sa saiyang banwaan asin sa saiyang erokan.”—2 Cron. 36:15; basahon an Jeremias 26:3, 12, 13.

4. Ano an namatean ni Jeremias sa mensaheng ipinahayag nia?

⁴ Arog ni Jehova, si Jeremias nagmalasakit sa saiyang banwaan. Maheheling nindo iyan sa sinabi nia bago bumagsak an Jerusalem. Ikinapurisaw niang marhay an nagdadangadang na kapahamakan na iyan. Malilikayan kutana an grabeng kapahamakan na ini kun an banwaan mahinanyog asin makuyog sa mensahe ni Jeremias! Imahinara an namatean ni Jeremias mantang ipinapahayag nia an mensahe nin Dios. “O an mga bituka ko, an mga bituka ko!” an agrangay nia. “Grabe an kolog kan mga lanob kan sakong puso. An sakong puso nariribok sa laog ko. Dai ko kayang mag-alo, huli ta an tanog kan amodyong iyo an nadadangog kan sakong kalag, an nagpapatanid na senyal nin guerra.” (Jer. 4:19) Dai nia kayang magsilensio na sana manongod sa nagdadangadang na kapahamakan.

TAANO TA NAKAKASIERTO SIANG MARHAY?

5. Taano ta may kompiansa si Jeremias sa mensahe na ihinulit nia?

⁵ Taano ta may kompiansa si Jeremias na mangyayari an ihinula nia? (Jer. 1:17; 7:30; 9:22) Sia tawong may pagtubod na nag-adal sa Kasuratan asin aram nia na si Jehova an Dios nin totoong hula. Pinatotoohan nin kasaysayan an kakayahan ni Jehova na ihula an mga mangyayari na garo baga imposible sa punto de vista nin tawo, siring kan pagtalingkas kan Israel sa kaoripnan sa Egipto. Pamilyar si Jeremias sa pagkasaysay sa Exodo asin sa mga tataramon nin nakaheling mismo. Pinagirumdom ni Josue an mga kapwa Israelita: “Aram nindong marhay sa bilog nindong puso asin sa bilog nindong kalag na mayo ni sarong tataramon sa gabos na marahay na tataramon na sinabi sa saindo ni Jehova na saindong Dios an nasudya. Iyan gabos naotob para sa saindo. Mayo ni sarong tataramon sa mga iyan an nasudya.”—Jos. 23:14.

6, 7. (a) Taano ta maninigo kamong magin interesado sa mga hula na ipinahayag ni Jeremias? (b) Ano an makakatabang sa saindo na magkaigwa nin kompiansa sa mensaheng ihinuhulit nindo?

⁶ Taano ta maninigo na padagos kamong magtao nin atension sa mga ihinula ni Jeremias? Enot, huling sia igwa nin makatanosan na kompiansa sa pagkamasasarigan kan mga tataramon ni Jehova. Ikaduwa, huling naootob na ngonyan an nagkapira sa mga ipinahayag nin Dios paagi ki Jeremias, asin maheheling pa nindo an kaotoban kan iba. Ikatolo, huling si Jeremias pambihirang lingkod nin Dios dahel sa kadakolan kan ipinahayag nia sa ngaran nin Dios saka sa kaigotan nia sa pagpahayag kaiyan. “Dawa kun ikokomparar sa ibang propeta, si Jeremias nakakalabi sa sainda,” an sabi nin sarong intelektuwal. Si Jeremias sarong importanteng marhay na propeta na isinugo nin Dios sa Saiyang banwaan kaya kan si Jesus magtaram kaidto, namaluan kan nagkapira na nagdangog sa saiya na sia si Jeremias.—Mat. 16:13, 14.

⁷ Arog ni Jeremias, kamo nabubuhay sa panahon na naootob an mahalagang marhay na mga hula sa Biblia. Asin arog ni Jeremias, kamo kaipuhan na magdanay na may kompiansa sa pagigin totoo kan mga panuga nin Dios. (2 Ped. 3:9-14) Paano nindo magigibo iyan? Paagi sa padagos na pagpakosog sa saindong pagtitiwala na biyong masasarigan an mga hula sa Tataramon nin Dios. Tanganing magibo iyan, rerepasohon niato sa kapitulong ini an nagkapirang hula na ipinahayag ni Jeremias asin naheling niang naotob. An iba na pag-oolayan niato naotob kan huri. Asin an iba pa may direktang epekto sa saindo ngonyan asin sa saindong ngapit. Mapakosog logod kan repasong ini an saindong pagtitiwala sa mga hula ni Jehova tanganing kamo magin orog pa nganing kombensido na ‘gigibohon nia kun ano an nasa isip nia.’—Lam. 2:17.

MGA HULANG IPINAHAYAG NI JEREMIAS ASIN NAHELING NIANG NAOTOB

8, 9. Ano an sarong dahelan na pambihirang libro an Biblia?

⁸ Dakol an nagpoprobar na hulaan an mangyayari sa ngapit. Isip-isipa an mga ekonomista, politiko, espiritista, asin parabareta kan magigin kamugtakan nin panahon. Daing duda na naheling nindo na depisil makagibo nin dai nasasalang mga prediksion dawa sa simpleng mga bagay, siring baga kan kun ano an tibaad mangyari sa masunod na pirang aldaw o semana. Alagad an dai nasasalang hula saro sa mga karakteristiko kan Biblia. (Isa. 41:26; 42:9) Dai nasasala an gabos na hula ni Jeremias, baga man iyan manongod sa harani na o harayo pang ngapit. An kadaklan kaiyan dapit sa mga indibiduwal asin nasyon. Pag-olayan nguna niato an nagkapira na naotob kan panahon ni Jeremias.

⁹ Siisay ngonyan an makakahula sa magigin kamugtakan kan kinaban pakalihis nin saro o duwang taon? Halimbawa, may analisador daw nin mga aktibidad kan mga nasyon na eksaktong makakahula kun baga magkakaigwa nin pagbabago sa liderato nin mga gobyerno? Minsan siring, pinasabngan nin Dios si Jeremias na ihula an paghiwas kan impluwensia nin Babilonya. Sinabi nia na an Babilonya iyo an “kopang bulawan” na gagamiton ni Jehova sa pagpaabot kan saiyang grabeng kaanggotan sa Juda asin sa dakol na kaharaning siudad saka banwaan, na ooriponon sinda. (Jer. 51:7) Iyan mismo an naheling ni Jeremias asin kan saiyang mga katemporanyo.—Ikomparar an Jeremias 25:15-29; 27:3-6; 46:13.

10. Ano an ihinula ni Jehova manongod sa apat na hade nin Juda?

¹⁰ Ginamit man ni Jehova si Jeremias tanganing ipaheling an kaaabtan kan apat na hade nin Juda. Mapadapit ki Joacaz, o Salum, na aki ni Hadeng Josias, ihinula nin Dios na sia ididistiero asin dai na noarin man makakabalik sa Juda. (Jer. 22:11, 12) Nangyari iyan. (2 Ha. 23:31-34) Ipinahayag nin Dios na an kasalihid ni Joacaz, si Joaquim, ilolobong “siring kan paglobong sa sarong asno.” (Jer. 22:18, 19; 36:30) Dai espesipikong sinasabi kan Biblia kun paano sia nagadan o kun ano an ginibo sa saiyang bangkay, alagad talagang ipinapaheling kaiyan na an aki niang si Joachin an suminalihid sa saiya durante kan pagsalikop. Ihinula ni Jeremias na si Joachin (na midbid man na Conias asin Jeconias) ididistiero sa Babilonya asin duman magagadan. (Jer. 22:24-27; 24:1) Naotob iyan. Kumusta man an ultimong hade na si Zedequias? Ihinula ni Jeremias na si Zedequias itatao sa kamot nin mga kaiwal, na dai maheherak sa saiya. (Jer. 21:1-10) Ano an nangyari? Talagang binihag sia kan mga kaiwal. Ginadan ninda sa atubangan nia an saiyang hoben na mga aking lalaki, binuta sia, asin dinara sia sa Babilonya, na duman nagadan. (Jer. 52:8-11) Iyo, naotob an gabos na hulang ini.

11. Siisay si Hananias, asin ano an ihinula ni Jehova manongod sa saiya?

¹¹ Mababasa niato sa Jeremias kapitulo 28 na durante kan paghade ni Zedequias, kinontra kan falsong propetang si Hananias an ipinahayag ni Jehova paagi ki Jeremias manongod sa pagsakop kan Babilonya sa Jerusalem. Binaliwala ni Hananias an tataramon nin Dios asin sinabi nia na mababari an sakal nin pang-ooripon ni Nabucodonosor sa Juda asin sa ibang nasyon. Minsan siring, sa pagboot ni Jehova, ibinuyagyag ni Jeremias an kaputikan ni Hananias, sinabi nia giraray na an dakol na nasyon maserbi sa mga Babilonyo, asin sinabihan an falsong propeta na magagadan ini bago matapos an taon. Asin iyan an nangyari.—Basahon an Jeremias 28:10-17.

12. Ano an nagin reaksion kan kadaklan sa mga katemporanyo ni Jeremias dapit sa saiyang pangenot na propetikong mensahe?

¹² Siempre, an pangenot na propetikong mensahe nin Dios ki Jeremias iyo an mapadapit sa pagbagsak kan Jerusalem mismo. Dakol na beses na nagpatanid si Jeremias na mabagsak an siudad kun an mga Judio dai masolsol sa ginigibo nindang idolatriya, inhustisya, asin kadahasan. (Jer. 4:1; 16:18; 19:3-5, 15) Dakol sa mga katemporanyo ni Jeremias an nag-isip na nungkang gigibohon iyan ni Jehova. An templo nin Dios yaon sa Jerusalem. Matogot daw siang laglagon an banal na lugar na iyan? Nag-isip sinda na nungkang mangyayari iyan. Pero, aram nindo na dai nagpuputik si Jehova. Ginibo nia kun ano an nasa isip nia.—Jer. 52:12-14.

13. (a) Ano an pagkakapareho kan panahon niato asin kan ki Jeremias? (b) Taano ta maninigo kamong magin interesado sa mga ipinanuga nin Dios sa nagkapirang indibiduwal kan panahon ni Jeremias?

¹³ An situwasyon kan banwaan nin Dios ngonyan kapareho sa mga maimbod ki Jehova kan panahon ni Jeremias. Aram niato na si Jehova madali nang magpaabot nin kapahamakan sa gabos na habong maghimate sa mga patanid nia. Pero, puede kitang maparigon kan ihinula niang mga panuga, arog kan mga Judio na nagdanay sa dalisay na pagsamba kan panahon ni Jeremias. Huli sa kaimbodan kan mga Recabita ki Jehova asin sa mga pagboot kan saindang apoon, sinabi nin Dios na sinda makakaligtas sa pagkalaglag kan Jerusalem. Talagang nakaligtas sinda. Iyan puedeng pinapatunayan kan pagkasambit kan huri ki “Malquias na aki ni Recab,” na nagtabang sa paghirahay kan Jerusalem kan si Nehemias an gobernador. (Neh. 3:14; Jer. 35:18, 19) Inasegurar ni Jehova si Ebed-melec na sia makakaligtas man huling sia nagtiwala sa Dios asin sinuportaran nia si Jeremias. (Jer. 38:11-13; 39:15-18) Kaagid kaiyan, nanuga an Dios na aakoon kan kaibaiba ni Jeremias na si Baruc an “kalag [kaini] bilang samsam.” (Jer. 45:1, 5) Ano an kongklusyon nindo base sa pagkaotob kan mga hulang ini? Ano sa paghona nindo an gigibohon sa saindo ni Jehova kun kamo maimbod?—Basahon an 2 Pedro 2:9.

MGA HULA NA NAOTOB KAN HURI

14. Taano ta pambihira an hula nin Dios manongod sa Babilonya?

¹⁴ Ihinula nin Dios na sasakopon ni Nabucodonosor bako sanang an Juda kundi pati an Egipto. (Jer. 25:17-19) Garo baga imposibleng marhay iyan huli ta an Egipto makapangyarihan na gayo, na dominado pa ngani an Juda. (2 Ha. 23:29-35) Pagkabagsak kan Jerusalem, may natadang mga Judio na nagplanong bayaan an saindang lugar asin magpa-Egipto tanganing magin ligtas asin tiwasay duman. Gusto nindang magduman apisar na pinatanidan na sinda ni Jehova na dai paggibohon iyan asin sinabihan na bebendisyonan sinda kun sinda magdanay sa Juda. Sa ibong na lado, kun sinda madulag pa-Egipto, aabotan sinda duman kan espada na kinakatakotan ninda. (Jer. 42:10-16; 44:30) Dai sinabi sa mga isinurat ni Jeremias kun baga naheling nia na sinakop kan Babilonya an Egipto. An segurado iyo na naotob sa nagdulag na mga Israelita an mga hula ni Jehova kan an Egipto sakopon kan mga Babilonyo kaidtong enot na mga taon kan ikaanom na siglo B.C.E.—Jer. 43:8-13.

15, 16. Paano naotob an tataramon nin Dios mapadapit sa pagtalingkas kan saiyang banwaan?

¹⁵ Ihinula man ni Jeremias an katapusan kan Babilonya mismo na masakop sa Egipto. Sarong siglo bago iyan mangyari, eksaktong ihinula ni Jeremias an biglang pagbagsak kan Babilonya. Paano? Ihinula kan propeta nin Dios na “mamamara” an katubigan na depensa kaiyan, asin dai makikipaglaban an makokosog na lalaki kaiyan. (Jer. 50:38; 51:30) Detalyadong naotob an mga hulang ini kan pasukion kan mga Medo asin Persiano an Salog nin Eufrates, magdakit paibong dian, saka maglaog sa siudad, na binigla an mga Babilonyo. Posibleng marhay na para sa saindo may kahulogan man an sinabi na an siudad magigin desierto na mayong nag-iistar. (Jer. 50:39; 51:26) Sagkod sa panahon na ini, an kagabaan kan dating poderosong Babilonya nagpapatotoo na dai nasasala an hula nin Dios.

¹⁶ Ipinahayag ni Jehova paagi ki Jeremias na an mga Judio 70 taon na maserbi sa mga Babilonyo. Dangan ibabalik nin Dios an saiyang banwaan sa saindang daga. (Basahon an Jeremias 25:8-11; 29:10.) Lubos an kompiansa ni Daniel sa hulang ini, asin ginamit nia iyan na basehan sa pag-aram kun noarin matatapos an “grabeng pagkadestroso kan Jerusalem.” (Dan. 9:2) Sinabi ni Esdras na “tanganing maotob an tataramon ni Jehova sa ngoso ni Jeremias, pinukaw ni Jehova an espiritu ni Ciro na hade kan Persia,” na suminakop sa Babilonya, tanganing ibalik an mga Judio sa saindang daga. (Esd. 1:1-4) Pagkatapos kaiyan, an mga nagbalik puedeng maggayagaya nin labi-labi sa katoninongan kan saindang dagang tinuboan asin ibalik an dalisay na pagsamba duman, siring kan ihinula ni Jeremias.—Jer. 30:8-10; 31:3, 11, 12; 32:37.

17. Ipaliwanag kun paano puedeng nanonongod sa duwang magkalaen na pangyayari an mga tataramon ni Jeremias manongod sa “pagtangis” sa Rama.

¹⁷ Si Jeremias nagsurat man nin mga hula na haloy pa an kaotoban. Sia nagsabi: “Ini an sinabi ni Jehova, ‘Sa Rama may sarong boses na nadadangog, panambitan asin mapait na pagtangis; si Raquel nagtatangis dahel sa saiyang mga aking lalaki. Habo niang magparanga dahel sa saiyang mga aking lalaki, huling mayo na sinda.’” (Jer. 31:15) Minalataw na an bihag na mga Judio nagtiripon sa siudad nin Rama, mga walong kilometro sa amihanan nin Jerusalem, pagkalaglag kaiyan kan 607 B.C.E. Tibaad ginadan pa ngani sa Rama an nagkapirang bihag. Puedeng iyan an nagin enot na kaotoban, na garo man sana si Raquel an nagtatangis dahel sa pagkagadan kan saiyang “mga aking lalaki.” Pero, pakalihis nin labing anom na siglo, may mga omboy sa Betlehem na ipinagadan ni Hadeng Herodes. Ipinaliwanag kan kagsurat nin Ebanghelyo na si Mateo na nakahula sa mga tataramon ni Jeremias an magigin grabeng pagtangis huli sa masaker na idto.—Mat. 2:16-18.

18. Paano naotob an hula nin Dios mapadapit sa Edom?

¹⁸ An saro pang hula naotob man kan enot na siglo C.E. Ihinula nin Dios paagi ki Jeremias na kabilang an Edom sa mga nasyon na magdudusa sa pananakop kan Babilonya. (Jer. 25:15-17, 21; 27:1-7) Alagad bako sana iyan an sinabi nin Dios. An Edom magigin arog kan Sodoma asin Gomorra. Aram nindo an boot sabihon kaiyan—dai na noarin man iistaran, mawawara na. (Jer. 49:7-10, 17, 18) Iyan an eksaktong nangyari. Sa paghona nindo, saen ngonyan maheheling an ngaran na Edom asin mga Edomita? Sa ano man na mapa sa presenteng panahon? Dai na. Iyan maheheling na sana sa mga libro dapit sa kasaysayan kan suanoy asin kan Biblia o sa mga mapa mapadapit sa panahon na iyan. Isinaysay ni Flavio Josefo na napiritan an mga Edomita na akoon an Judaismo kan ikaduwang siglo B.C.E. Pagkatapos kaiyan, kan laglagon an Jerusalem kan 70 C.E., sinda nawara na bilang sarong banwaan.

19. Ano an ihinahayag kan libro nin Jeremias kun dapit sa kakayahan nin Dios na umotob nin hula?

¹⁹ Arog kan naaraman nindo, an lambang kapitulo kan libro nin Jeremias pano nin mga hula mapadapit sa mga indibiduwal asin nasyon. Naotob na an kadaklan sa mga hulang ini. An katunayan na ini igo nang dahelan na tawan nindo nin atension asin pag-adalan an libro nin Jeremias huling may pinapatunayan iyan sa saindo manongod sa dakulang Dios nindo. Ginibo ni Jehova kun ano an nasa isip nia, asin gigibohon nia kun ano pa an nasa isip nia. (Basahon an Isaias 46:9-11.) Mapapakosog kaini an saindong kompiansa sa hula kan Biblia. Sa katunayan, an nagkapirang hula na isinurat ni Jeremias igwang mga kaotoban na may direktang epekto sa saindo asin sa saindong ngapit. Siyasaton niato an nagkapira sa mga ini sa natatadang kabtang kan kapitulong ini.

MGA HULA NA MAY EPEKTO SA SAINDO

20-22. Taano ta masasabi na bako sanang saro an kaotoban kan mga hula sa Biblia, pati na an nagkapira sa libro nin Jeremias? Magtao nin halimbawa.

²⁰ An sarong hula sa Biblia puedeng bako sanang saro an kaotoban. Totoo iyan sa simbag ni Jesus sa hapot kan saiyang mga disipulo manongod sa tanda kan saiyang “presensia asin kan pagtatapos kan sistema nin mga bagay.” (Mat. 24:3) Nagkaigwa iyan nin kaotoban kan mga taon nin 66 sagkod 70 C.E. Minsan siring, malinaw na may kaotoban pa an hulang iyan durante kan “dakulang kahorasaan” na maabot sa bilog na maraot na sistemang ini. Iyan magigin kahorasaan “na dai pang kaagid na nangyari poon sa kapinonan kan kinaban sagkod ngonyan, dai pa, ni mangyayari pa giraray.” (Mat. 24:21) May mga pagkakaagid iyan sa mga hula na isinurat ni Jeremias. An nagkapira sa mga ini nagkaigwa nin enot na kaotoban kan 607 B.C.E. alagad magkakaigwa man nin ikaduwang kaotoban sa huri pa, arog kan naaraman niato may koneksion ki ‘Raquel na nagtangis dahel sa saiyang mga aking lalaki.’ (Jer. 31:15) Iyo, an nagkapira sa mga ihinula ni Jeremias nanonongod sa panahon na kinabubuhayan nindo, asin an kaotoban kaiyan may epekto sa saindo personalmente.

²¹ Maaaraman nindo iyan sa libro nin Kapahayagan. Si apostol Juan pinasabngan na sambiton an mga ihinula ni Jeremias mapadapit sa katapusan kan Babilonya kan 539 B.C.E. Maheheling niato sa Kapahayagan an mga pagkakaagid kan enot na pangyayaring iyan asin kan nakatalagang mas dakulang mangyayari. Kabilang sa mga ihinula ni Jeremias na naotob sa presenteng mga panahon iyo an manongod sa pagbagsak nin sarong dakulang imperyo—an pambilog na kinaban na imperyo nin falsong relihion, an “Dakulang Babilonya.” (Kap. 14:8; 17:1, 2, 5; Jer. 50:2; 51:8) An banwaan nin Dios kaipuhan na ‘lumuwas sa saiya’ tanganing dai madamay sa kaaabtan nia. (Kap. 18:2, 4; Jer. 51:6) ‘Mamamara’ an katubigan kan siudad na iyan, na nagsisimbolisar sa saiyang mga banwaan, o mga parasunod.—Jer. 51:36; Kap. 16:12.

²² Maootob pa sa satong ngapit an panuga nin Dios na sia mamamalos sa falsong relihion huli sa pagmaltrato kaini sa saiyang banwaan. ‘Babaloson sia ni Jehova segun sa gabos na ginibo nia.’ (Jer. 50:29; 51:9; Kap. 18:6) Asin magigin kagabaan an piguratibong mga daga kan falsong relihion.—Jer. 50:39, 40.

23. Anong pagbabalik sa espirituwal na paagi, na ihinula ni Jeremias, an nangyari kan ika-20 siglo?

²³ Arog kan tibaad naaraman na nindo, an mga ihinula ni Jeremias nagtatao man nin paglaom. Oyon dian, ihinula nia na ibabalik an tunay na pagsamba digdi sa daga sa presenteng mga panahon. An pagtalingkas kan mga bihag na Judio sa suanoy na siudad nin Babilonya nakakaagid sa pagtalingkas kan banwaan nin Dios sa presenteng panahon hale sa Dakulang Babilonya pagkaestablisar kan Kahadean sa langit. Sa espirituwal na paagi, ibinalik ni Jehova sa dalisay na pagsamba an saiyang banwaan, na nagresulta sa saindang pagpasalamat asin paggayagaya. Binebendisyonan nia an saindang paghihingoa na tabangan an iba na sambahon sia asin abundang mapakakan sa espirituwal. (Basahon an Jeremias 30:18, 19.) Aram man nindo base sa personal na eksperyensia kun paano inootob ni Jehova sa presenteng mga panahon an saiyang panuga na magtao sa saiyang banwaan nin mga pastor—mga lalaking maygurang sa espirituwal na talagang nagmamakolog asin nagpoprotehir sa aripompon.—Jer. 3:15; 23:3, 4.

24. Anong mapuersang mga tataramon ni Jeremias an maootob pa?

²⁴ An mga tataramon ni Jeremias sa suanoy na banwaan nin Dios igwa nin panugang mas marahay na mga bagay para sa mga maimbod saka nin patanid na kalaglagan para sa mga dai nagdadanay sa saindang relasyon ki Jehova. Arog man kaiyan ngonyan. Risang-risa niato an pagkaapurado kan patanid sa mga tataramon na ini: “An mga gagadanon ni Jehova sa aldaw na iyan seguradong hale sa sarong poro kan daga sagkod sa ibong na poro kan daga. Sinda dai tatangisan, ni titiponon o ilolobong man. Sinda magigin siring sa odo sa ibabaw kan daga.”—Jer. 25:33.

25. Igwa nin anong paninimbagan an banwaan nin Dios ngonyan?

²⁵ Iyo, arog ni Jeremias, kita nabubuhay sa delikadong mga panahon. Arog kan panahon nia, an reaksion nin mga tawo sa mensahe ni Jehova puedeng mangahulogan nin buhay o kagadanan. An mga lingkod nin Dios ngonyan bakong mga propeta. Dai kita pinasabngan na dagdagan an dai nasasalang mga tataramon ni Jehova na katotoohan na yaon sa Biblia. Pero, sinugo kita na maghulit kan maogmang bareta kan Kahadean sa gabos na panahon sagkod sa katapusan kan sistema nin mga bagay. (Mat. 28:19, 20) Siertong habo niatong ‘habonon an mga tataramon ni Jehova’ paagi sa dai pagsabi sa mga tawo kun ano an madali nang mangyari. (Basahon an Jeremias 23:30.) Determinado kitang dai halean nin puersa asin halaga an saiyang mga tataramon. Naotob na an dakol na ipinahula nin Dios ki Jeremias. Inaasegurar kita kaini na lubos na mapagtitiwalaan an mga dai pa naootob. Dapat na sabihon niato sa mga tawo na siertong gigibohon nin Dios ‘kun ano an nasa isip nia asin kun ano an ipinagboot nia poon pa kan mga aldaw kan suanoy.’—Lam. 2:17.

26. Ano pang hula an eestudyaran niato?

²⁶ Dai magigin kompleto an ano man na pag-estudyar sa propetikong aktibidad asin mensahe ni Jeremias kun dai tatawan nin atension an marahayon na mga panuga ni Jehova dapit sa sarong “bagong tipan” na ipinakipagtipan nia sa saiyang banwaan, na an mga ley kaiyan isusurat nia sa saindang puso. (Jer. 31:31-33) An hulang ini asin an kaotoban kaini, na may direktang epekto sa saindo, iyo an tema kan sunod na kapitulo.