Watchtower ONLINE NA LIBRARYA
Watchtower
ONLINE NA LIBRARYA
Bicol
  • BIBLIYA
  • PUBLIKASYON
  • PAGTIRIPON
  • w86 5/1 p. 7-12
  • Ibalangibog an Kahadean nin Dios

Mayong video na available para digdi.

Sori, may error sa pag-load kan video.

  • Ibalangibog an Kahadean nin Dios
  • An Torrengbantayan Nagpapahayag kan Kahadean ni Jehova—1986
  • Mga Subtema
  • Kaagid na Materyal
  • Si Jehova Nagin Hade sa Israel
  • An Ihinulang Pastor-Hade Naglataw
  • “Sumunod Ka Sako”—Ano an Reaksion Nindo?
  • Mga Instruksion sa Paghuhulit kan Kahadean
  • Sinusuportaran daw Nindo an Soberaniya ni Jehova?
    An Torrengbantayan Nagpapahayag kan Kahadean ni Jehova—2007
  • “An Maogmang Bareta Kaipuhan na Ikahulit Nguna”
    An Torrengbantayan Nagpapahayag kan Kahadean ni Jehova—1988
  • “Magin Parasunod Taka”—Ano an Boot Sabihon ni Jesus?
    “Madia Magin Parasunod Taka”
  • Namamahala Na an Kahadean nin Dios
    Kaaraman na Minagiya Pasiring sa Buhay na Daing Katapusan
Iba Pa
An Torrengbantayan Nagpapahayag kan Kahadean ni Jehova—1986
w86 5/1 p. 7-12

Ibalangibog an Kahadean nin Dios

“Pabayai an gadan na maglobong kan saindang gadan, alagad lumakaw ka asin magbalangibog ka kan kahadean nin Dios.”—LUCAS 9:60.

1. Anong mahahalagang hapot an pinalalataw kan sinabi ni Jesus sa Lucas 9:60?

AN Kahadean nin Dios—idto an pinakamahalagang bagay sa buhay ni Jesus! Iyo man ngonyan para sa sato gabos na tunay na mga parasunod nia. Bilang mga Kristiano, pinagmamaigotan niatong sundan an mga lakad ni Jesus paagi sa pamumuhay sono sa Biblia. (1 Pedro 2:21) Alagad ngonyan, na kita yaon na sa taon nin 1986, posible daw na kaipuhan niatong siyasaton giraray an satong mga ipinaoorog sa buhay? Halimbawa, paano nindo ipaliliwanag an pagsabi ni Jesus sa sarong tawo na “pabayai an gadan na maglobong kan saindang gadan”? Taano sa paghona nindo ta idinoon kaidto ni Jesus an halaga nin pagbalangibog kan mensahe kan Kahadean, bilang kabaliktaran sa garo baga tama man na mga pag-asikaso sa pamilya? Ano an sasabihon nindo?

2. Kasuarin nagpoon an soberaniya ni Jehova, asin gurano iyan kahaloy na magdadanay?

2 Haloy pa bago ginamit ni Jesus an mga tataramon na “kahadean nin Dios,” an salmistang si David nagsurat sa pasabong nin Dios: “Si Jehova mismo nagparigon kan saiyang trono sa mismong kalangitan; asin an saiyang sadiring pagkahade nagsakop sa gabos na bagay.” (Salmo 103:19) An soberaniya ni Jehova nagpoon kan magpoon siang lumalang. An pundasyon kan saiyang trono noarin man dai mahihiro. An saiyang diretso sa unibersal na soberaniya noarin man dai maaagaw sa saiya. Bakong makangangalas na an sarong salmista nagsadol: “Ipahayag nindo sa mga nasyon an saiyang kamurawayan, . . . huli ta si Jehova dakula asin maninigo nanggad na omawon”!—Salmo 96:3, 4; 109:21; Daniel 4:34, 35.

3. (a) Anong mga pangyayari an nagbunga kan pag-angat sa paghade ni Jehova? (b) Paano katuyohan nin Dios na husayon an isyu manongod sa unibersal na soberaniya?

3 Minsan siring, bakong gabos nagpadagos na mag-omaw ki Jehova. Si Satanas, an enot na apostata, inangat an paagi na ipinahayag asin ginamit ni Jehova an Saiyang soberaniya sa Saiyang mga linalang sa daga. (Genesis 3:1-5; Job 1:6-12; 2:1-5) Bilang resulta, sa daga asin dangan sa langit, may mga linalang na naolakitan kan rebeldeng kaisipan ni Satanas. Inimpluwensiahan man ni Satanas an mga tawo na magpatindog nin sunod-sunod na mga kahadean nin tawo. Ginamit nia an mga ini tanganing angaton an katamaan kan paghade nin Dios. (Kapahayagan 13:1-6) Tanganing mahusay an isyung ini nin unibersal na soberaniya, may katuyohan si Jehova na sarong bagay na pambihira, arog kan ihinula sa Daniel 2:44: “Sa mga aldaw kan mga hadeng idto an Dios kan kalangitan mapatindog nin sarong kahadean na dai noarin man malalaglag. . . . Iyan an maronot asin matapos kan gabos na ining kahadean, asin iyan magdadanay sagkod lamang.”

Si Jehova Nagin Hade sa Israel

4. Sa anong sentido na nakapagsabi si David na “Si Jehova naghahade na,” asin ano an hinagad kan siring na okasyon?

4 Kaya nagigin malinaw ngonyan na, minsan ngani an soberaniya ni Jehova poon pa kan sia maglalang, katuyohan niang gumibo nin espisipikong kapahayagan kan saiyang paghade tanganing husayon sagkod lamang an isyu dapit sa pagigin may diretso kan saiyang soberaniya. An kapahayagan na ini iyo an langitnon na Mesiyanikong Kahadean. An daganon na kahadean na inestablisar ni Jehova sa nasyon nin Israel nagserbing sadit na representasyon kan Kahadean na ini “na dai noarin man malalaglag.” Kaya, kan darahon ni Hadeng David an kaban nin tipan sa siudad nin Jerusalem, sia maogmang nakapag-awit: “Mag-ogma logod an kalangitan, asin maggayagaya an daga, asin magsarabi sinda sa tahaw kan mga nasyon, ‘Si Jehova naghahade na!’” (1 Cronica 16:31) Iyo, sa espesyal na sentido si Jehova “naghahade na” sa bilog na Israel. Idto panahon nin labi-labing kagayagayahan, asin boot ni David na ibalangibog an makangangalas na okasyon na iyan!

5, 6. (a) Sa anong paagi na si David pambihira sa gabos na hade? (b) Siisay an ipinanganino ni David, asin sa anong bagay?

5 An pagigin dating pastor ni Hadeng David nagin basihan kan saiyang pagigin pambihirang hade sa tahaw nin mga hade. Sia sarong pastor-hade. Ilinaladawan kan salmista an pagkapili nin Dios ki David para sa katongdan na ini, na an sabi: “Pinili [ni Jehova] si David na saiyang lingkod asin kinua sia sa mga toril kan aripompon . . . tanganing magin pastor ki Jacob na saiyang banwaan asin sa Israel na saiyang mana. Asin pinagpastoran nia sinda sono sa kaimbodan kan saiyang puso, asin sa kasanayan kan saiyang mga kamot giniyahan nia sinda.”—Salmo 78:70-72.

6 An nagpapastor na pangataman ni David sa saiyang banwaan, an saiyang kaimbodan sa puso manongod sa saiyang Dios, asin an saiyang abilidad bilang namomoon nagkuwalipikar saiya na magladawan sa nagdadangadang na Mesiyas, na gagamiton sa espesyal na paagi tanganing ipahayag an unibersal na paghade ni Jehova asin magin mamomoton na Pastor-Hade. An makangangalas na pangyayaring ini sa mga katuyohan ni Jehova ihinula ni propeta Ezequiel: “Papatindogon ko [sa Israel] an sarong pastor, asin papakakanon nia sinda, minsan an sakong oripon na si David. . . . Asin ako mismo, si Jehova, magigin Dios ninda, asin an sakong oripon na si David prinsipe sa tahaw ninda. Ako mismo, si Jehova, an nagtaram.”—Ezequiel 34:22-24.

An Ihinulang Pastor-Hade Naglataw

7, 8. (a) Paano an ihinulang Pastor-Hade ipinamidbid, asin ano an maninigo sa saiyang paglataw? (b) Sa anong katuyohan na si Jesus “inoyonan” ni Jehova?

7 An Saro na ihinula ni Jehova iyo an saiya mismong Aki, si Jesus. Mapadapit sa saiya, an anghel na si Gabriel nagsabi sa daragang si Maria: “Uya! ika mangingidam sa saimong matris asin mangangaki nin sarong aking lalaki, asin aapodon mo an saiyang ngaran na Jesus. An sarong ini magigin dakula asin aapodon Aki kan Kaharohalangkawe; asin itatao saiya ni Jehova Dios an trono ni David na saiyang ama, asin sia magsasakop bilang hade sa harong ni Jacob sagkod lamang, asin dai magkakaigwa nin katapusan an saiyang kahadean.” (Lucas 1:31-33) Ini magigin makangangalas nanggad na kapahayagan kan pagkahade ni Jehova! Tunay na an siring na nagdadangadang na okasyon maninigo sa kadarudakulaing pagpahayag sa bilog na kinaban: “Si Jehova naghahade na!”

8 Pakalihis kan milagrosong pagkamundag ni Jesus asin kan saiyang pagdakula, iprenesentar nia an saiyang sadiri na magpabautismo sa salog nin Jordan. Kan panahon na idto ipinamidbid nin Dios si Jesus bilang saiyang Aki paagi sa pagbubo nin espiritu sa saiya asin pagsabi: “Ika an sakuyang Aki, an namomotan; inoyonan ta ka.” (Lucas 3:22) Para sa ano na si Jesus “inoyonan”? An tala ni Lucas nagpapaliwanag: “Si Jesus mismo, kan sia magpoon sa saiyang gibohon, mga tolong polo nang taon an edad.” (Lucas 3:23; nota sa ibaba kan Ref. Bi.: “O, ‘magpoon [na magtokdo].’”) An Revised Standard Version asin an New International Version nagsasabi, “Kan ponan nia an saiyang ministeryo.” Ano an “gibohon,” o “ministeryo” ni Jesus? Ano an “itinokdo” nia? An parasurat na si Mateo nagtatao kan simbag: “[Si Jesus] naglibot sa bilog na Galilea, na nagtotokdo sa saindang mga sinagoga asin naghuhulit kan maogmang bareta kan kahadean patin nagpapaomay kan gabos na klase nin kahelangan asin kan gabos na klase nin kamatean sa banwaan.”—Mateo 4:23.

9. Sa anong mga punto na si Jesus kapareho kan saiyang apoon na si David?

9 Idinusay ni Jesus an saiyang buhay sa ‘pagbalangibog kan kahadean nin Dios.’ Kapareho kan saiyang apoon na si David, ipinaheling nia an saiyang kaimbodan sa puso paagi sa dai noarin man pagkompromiso kan saiyang kaimbodan sa Kahadean ni Jehova. (Lucas 9:60; 4:3-13; Juan 16:33) Pinatunayan ni Jesus na sia an “sarong pastor” na ipinanuga ni Jehova na patitindogon. Naogma siang pakakanon sa espirituwal an mga ginibo kan mga namomoon sa relihiyon na “maniwang asin nagkakaralagalag siring sa mga karnero na mayong pastor.” (Mateo 9:36) Manonongod sa saiyang ekspertong trabaho nin pagpastor sa mga tawo asin kun paano iyan luway-luway na mahiwas sa maabot na mga taon, si Jesus nagsabi: “Ako an marahay na pastor, asin midbid ko an sakong mga karnero patin midbid ako kan sakong mga karnero . . . asin igwa pa ako nin ibang karnero, na bakong sa toril na ini; kaipuhan man na darahon ko an mga ini, asin sinda maghihinanyog sa sakong tingog, asin sinda manini sarong aripompon, sarong pastor.”—Juan 10:14, 16.

10. Paano kita makakanood sa laen-laen na reaksion kan mga Judio sa pag-agda ni Jesus na sumunod sa saiya?

10 Ano an reaksion kan mga Judio sa pag-agda ni Jesus na magin saiyang arog-karnerong mga parasunod? Laen-laen an saindang mga reaksion. Mantang sinisiyasat niato an nagkapira sa mga reaksion na ini, horophoropon kun ano an nagin saindong reaksion poon kan madangog nindo an mensahe kan Kahadean nin Dios.

“Sumunod Ka Sako”—Ano an Reaksion Nindo?

11. Iladawan an reaksion ni Simon, Andres, Santiago, Juan, asin Mateo sa pangagda ni Jesus na, “Sumunod kamo sa sako.”

11 Kan si Jesus naglalakaw sa baybayon kan Dagat nin Galilea, naheling nia si Simon asin an saiyang tugang na si Andres na nagsisira. “Si Jesus nagsabi sa sainda: ‘Sumunod kamo sa sako, asin gigibohon ko kamong mga parasira nin mga tawo.’ Asin tolos man na binayaan ninda an saindang hikot asin nagsunod sa saiya. Asin pag-oroenotan naheling nia si Santiago na aki ni Zebedeo asin si Juan na tugang nia . . . asin . . . inapod nia sinda. Asin binayaan ninda an saindang ama na si Zebedeo sa sakayan kaiba kan mga parapatandan asin nagsunod sa saiya.” (Marcos 1:16-20) Ipinaheling an kaparehong positibong reaksion kan parasingil nin buhis na si Levi, o Mateo. “[Si Jesus] nagsabi sa saiya: ‘Sumunod ka sako.’ Asin sa pagbaya kan gabos sia buminuhat asin nagsunod sa saiya.”—Lucas 5:27, 28.

12. Ano an problema kan tawo na nagsabi ki Jesus: “Ako masunod saimo saen ka man paduman”?

12 Minsan siring, bakong gabos may positibong reaksion sa pag-agda ni Jesus, “Sumunod ka sako.” Isip-isipa an tawo na sinasabi sa Lucas kapitulo 9, na nasabat ni Jesus mantang nagbabaklay hale sa sarong baryo pasiring sa saro. Sia nagsabi ki Jesus: “Ako masunod saimo saen ka man paduman.” Ipinaririsa kan tala ni Mateo na an tawong ini sarong eskriba. An mga eskriba iginagalang kan banwaan asin inaapod na “Rabbi.” Ngonyan helinga an simbag ni Jesus: “An mga amid igwa nin mga lungib asin an mga gamgam nin langit igwa nin mga hapunan, alagad an Aki nin tawo mayo man lamang nin mahihigdaan.” (Lucas 9:57, 58) Sinasabi ni Jesus sa tawong ini na kaipuhan na sia magsakripisyo kun sia magigin Saiyang parasunod. Ipinaririsa na an tawong ini sobra kamapalangkaw tanganing akoon an klaseng ini nin pamumuhay. An kadaihan nin kasegurohan huli sa dai pakaaram kun saen sia matotorog sa masunod na banggi dai nia kayang akoon.

13. Taano ta sinimbag ni Jesus sa paaging ginibo nia an saro pa na nagin kutana saiyang parasunod?

13 Si Jesus nagsabi pa sa sarong nagmamasid: “Sumunod ka sako.” Alagad, sa pagsimbag, sia nagsabi ki Jesus: “Togoti nguna ako na humale asin ilobong an sakong ama.” Mangnoha an simbag ni Jesus: “Pabayai an gadan na maglobong kan saindang gadan, alagad lumakaw ka asin magbalangibog ka kan kahadean nin Dios.” (Lucas 9:59, 60) An sarahotan kan tawong ini dai nagpaparisa na gadan na an saiyang ama. Kun sia gadan na, harayoon an posibilidad na an aki yaon duman sa tinampo na naghihinanyog ki Jesus. Bako, minalataw sa isinabi kan tawo na sia naghahagad nin panahon tanganing halaton an kagadanan kan saiyang ama. Dai sia andam na enoton tolos sa saiyang buhay an Kahadean nin Dios.—Mateo 6:33.

14, 15. (a) Ano an ipinaririsa kan kahagadan ki Jesus kan ikatolong tawo? (b) Anong leksion an manonodan niato ngonyan sa simbag ni Jesus sa tawong ini?

14 An tala nagsasabi manongod sa ikatolong tawo, na nagpresentar: “Ako masunod saimo, Kagurangnan; alagad togoti nguna akong magpaaram sa mga nasa harong ko.” Malinaw na an tawong ini naghahagad nin mga kondisyon sa saiyang pagigin parasunod ni Jesus. Garo sia nagsasabi ki Jesus: ‘Uya! ako magigin saro sa saimong mga parasunod, kun . . . ’ Ano an simbag ni Jesus? “Mayo nin siisay man na nagkapot sa arado asin nagsalingoy sa mga bagay na nasa hudian na magkakanigo sa kahadean nin Dios.” (Lucas 9:61, 62) Kun boot nin sarong paraarado na diretso an agi kan saiyang arado sa oma, kaipuhan na sia perming humeling sa enotan. Kun sia sumalingoy tanganing humeling sa likod, an agi kan arado posibleng magin tiriko. Tibaad sia masingkog pa! Iyo man sa mga parasunod ni Jesus; an pagsalingoy ninda sa daan na palakaw na ini nin mga bagay, dawa sa kadikit sanang panahon, paghanap nin problema, na pinapangyayari na an saindang bitis masingkog asin humale sa ‘hayakpit na dalan na pasiring sa buhay.’—Mateo 7:14; helingon an Lucas 17:31-35.

15 Nadangog na daw nindo an pangagda ni Jesus: “Sumunod ka sako”? Ano an reaksion nindo? Ipinaheling daw nindo an positibong reaksion na kapareho kan sa mga disipulong si Simon, Andres, Santiago, Juan, asin Mateo? Kapareho kan mga tawong idto, andam daw kamong gumibo nin ano man na pagsasakripisyong kaipuhan tanganing makasunod sa mga lakad kan Kagurangnan? Kun an simbag nindo iyo, kun siring makakamtan man nindo an dai masokol na pribilehiyo nin pakikikabtang sa pagbalangibog kan maogmang bareta kan Kahadean nin Dios.

16. Paano inandam ni Jesus an saiyang mga disipulo para sa pag-iba sa saiya sa paghuhulit kan maogmang bareta?

16 Bago isinugo ni Jesus an saiyang mga disipulo na magbalangibog kan Kahadean, sia ekspertong nagtokdo sa sainda kun paano iyan gigibohon paagi sa saiyang personal na halimbawa. Pakalihis kaini, tinawan sinda ni Jesus nin detalyadong instruksion kun paano hahanapon an mga arog-karnero sa arin man na teritoryo. An mga instruksion ni Jesus aplikado pa man giraray sa ika-20 siglong ini. Siyasaton niato an nagkapira digdi arog kan nasusurat sa kapitulo 10 kan tala ni Mateo.

Mga Instruksion sa Paghuhulit kan Kahadean

17. Ikomparar an laog kan mensahe kan Kahadean na ihinulit kan enot na siglo sa kan sa ngonyan.

17 An tema kan mensahe kan mga disipulo kapareho kan ibinabalangibog ni Jesus: “Sa pagduman nindo, maghulit kamo, na nagsasabi, ‘An kahadean kan kalangitan naghaharani na.’” (Mateo 10:7) Minsan siring, an Kahadean na iyan naestablisar na ngonyan sa kalangitan. Naghahade na ngonyan an Pastor-Hade ni Jehova, si Cristo Jesus! Kaya, an mga tataramon ni David igwa ngonyan nin orog na kahulogan: “Mag-ogma logod an kalangitan, asin maggayagaya an daga, asin magsarabi sinda sa tahaw kan mga nasyon, ‘Si Jehova naghahade na!’” (1 Cronica 16:31) Ngonyan, kita bako sanang may pribilehiyo na suportaran an espesyal na kapahayagan na ini kan unibersal na pagkahade ni Jehova kundi nasa sato man an kaogmahan na mabuhay sa panahon na an isyu manongod sa soberaniya ni Jehova huhusayon para sa bilog na panahon na maabot.

18. Ano an idinoon ni Jesus sa saiyang mga parasunod sa Mateo 10:8-10, asin siisay an espesyalmenteng makakasabot kaini ngonyan?

18 Ilinaladawan kan Mateo 10:8-10 an kaisipan kan mga nakikikabtang sa paghuhulit. An Kahadean nin Dios kaipuhan na ipaorog sa saindong buhay, an pisikal na mga pangangaipo segunda sana. Taano? Si Jesus nagsasabi: “Huli ta an trabahador maninigo sa saiyang kakanon.” An satong langitnon na Ama perming mangangataman sa mga nagsasarig sa saiya. Asin an ginatos na ribo nin bilog na panahon na mga ministro kan mga Saksi ni Jehova ngonyan makapagpapatotoo sa bagay na ini.—Bilang 18:30, 31; Deuteronomio 25:4.

19. Paano ginigibo ngonyan an paghanap sa mga maninigo, asin sa paggiya niisay?

19 Si Jesus nagtao kan sumunod na instruksion: “Sa ano man na siudad o baryo kamo lumaog, hanapon nindo kun siisay dian an maninigo, asin magdanay kamo dian sagkod na kamo humale.” (Mateo 10:11) Maninigo sa ano? Maninigo sa pribilehiyo na istimaron an lingkod na ini ni Jehova asin maghinanyog sa mensahe kan Kahadean nin Dios. Siyempre, kaidto an mga disipulo seguro nag-erok sa harong kan tawong maninigo asin ginamit iyan bilang pinakabase mantang tinatapos ninda an teritoryo tanganing hanapon an iba pang maninigo. Ngonyan, an mga Saksi ni Jehova nagsusunod sa kaparehong paagi. Minagamit sinda nin minilyon na oras asin nin dakulang paghihingoa sa paghanap sa mga maninigo sa laen-laen na teritoryo. Dangan, kun ini manompongan, an mga Saksi may dakulang kaogmahan sa pagsongko giraray sa mga kagharong na iyan asin pagpaliwanag kan Tataramon nin Dios sa sainda. Kaya, ngonyan, ekspertong pinagpapastoran ni Jesus an iba pang mga arog-karnero sa saiyang too nin pag-oyon.—Mateo 25:31-33.

20. Paano an maninigong pamilya nakakanamit kan katoninongan na minawot dian kan parahulit kan Kahadean?

20 “Sa paglaog nindo sa harong, magtaong galang kamo sa pamilya; asin kun an harong maninigo, an katoninongan na minawot nindo dian pabayaan na dumatong dian.” (Mateo 10:12, 13) An “Magkaigwa logod nin katoninongan an harong na ini” usong pataratara kan aldaw ni Jesus. (Lucas 10:5) An mga anghel nag-arawit kan panahon na mamundag si Jesus: “Kamurawayan sa Dios sa kaitaasan, asin sa daga katoninongan sa mga tawo na igwa kan marahay na boot.” (Lucas 2:14) An maninigong pamilya nakakanamit kan ihinulang katoninongan na ini paagi sa pag-ako sa mensahe nin Kahadean na dara kan mga disipulo. Ngonyan, an maogmang bareta kan Kahadean igwa nin kaparehong epekto. Dinadara kaiyan an mga tawo sa matoninong na relasyon sa Dios paagi ki Jesu-Cristo, asin iyan nagdadara man nin katoninongan sa tahaw nin mga kapwa nagtuturubod.—2 Corinto 5:20, 21; Filipos 4:7; Efeso 4:3.

21. Taano ta tamang-tama an taonan na teksto para sa 1986?

21 Sa taon nin 1986, an mga Kingdom Hall kan mga Saksi ni Jehova sa bilog na daga magpapaheling kan teksto para sa taon na kinua sa Lucas 9:60: “Lumakaw ka . . . , magbalangibog ka kan kahadean nin Dios.” Kanigoan karahay na pagirumdom asin pagsadol ini para sa gabos na tunay na mga ministro nin Dios na regular na makikabtang sa paghuhulit kan Kahadean nin Dios! Iyo, an Kahadean na iyan yaon na poon kan 1914! Iyan an instrumento nin Dios sa kamot kan saiyang Mesiyanikong Hade para sa pagronot sa gabos na kinabanon na kahadean ni Satanas. Kaya bakong makangangalas na an Kahadean nin Dios mani an pinakamahalaga sa buhay kan lambang saro sa mga Saksi ni Jehova. Aram niato na ini nangangahulogan kan satong kaligtasan pasiring sa buhay!—1 Timoteo 4:16.

Ano an Isisimbag Nindo?

◻ Gurano na kahaloy asin kasegurado kan pagkahade ni Jehova?

◻ Anong unibersal na isyu an kaipuhan ngonyan na husayon?

◻ Ano an kaipuhan na andam na gibohon kan gabos na mga parasunod ni Jesus?

◻ Taano an mga tataramon na “Si Jehova naghahade na” ta mas makahulogan ngonyan?

◻ Ano an ikatatabang kan taonan na teksto para sa 1986?

[Retrato para sa pahina 9]

Binayaan ni Mateo an gabos asin nagsunod ki Jesus

    Bicol Publications (1983-2025)
    Mag-log Out
    Mag-log In
    • Bicol
    • I-share
    • Settings na Gusto Mo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kasunduan sa Paggamit
    • Palisiya sa Privacy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Mag-log In
    I-share