Mga Hapot Hale sa mga Parabasa
◼ An mga Judio daw may legal na autoridad na gadanon si Jesus, arog kan isinusuherir kan mga tataramon ni Pilato sa Juan 19:6?
Dai niato maseguro kun baga kan panahon na idto tinawan kan mga Romano an mga Judio nin autoridad na otobon an sentensiang kagadanan.
Pakatapos na isutsot kan mga namomoon na Judio an pagdakop ki Jesus, naggibo sinda nin sarong pagbista. Sa panahon kan bista sinda “naghaharanap nin putik na saksi tumang ki Jesus tanganing gadanon sia.” Sa katapustapusi sinentensiahan ninda si Jesus na nagkasala nin paglanghad asin nagsabi ma kun siring sia “dapat na magadan.” (Mateo 26:59, 60, 65, 66) Alagad pakatapos na sinda “nag-orolay tumang ki Jesus tanganing gadanon sia,” dinara sia ninda sa Romanong gobernador, si Pilato.—Mateo 27:1, 2.
An mga pangyayaring ini naggiya sa dakol na pagkonklusyon na an mga Judio mayo kaidto kan permiso nin Roma na gadanon si Jesu-Cristo sa relihiyosong sahot na idto. Garo baga nagpapatunay sa punto-de-vistang ini an simbag kan mga Judio kan sabihan sinda ni Pilato na hokoman an akusado sa ley nin mga Judio. Sinda nagsimbag: “Bakong sono sa pagboot na kami gumadan sa siisay man.” (Juan 18:31) An totoo, an sarong tradisyon na isinasaysay sa Jerusalem Talmud nagsasabi na mga 40 taon bago malaglag an Jerusalem kan 70 C.E., an mga Judio nawaran kan saindang autoridad na gadanon an mga nagkasala.
Kaya pambihira nanggad na basahon an mga tataramon ni Pilato sa Juan 19:16. Sa pagsimbag sa mga kurahaw kan mga namomoon nin relihiyon na ipako si Jesus, si Pilato nagsabi sa sainda: “Kuana nindo sia asin pakua nindo sia, huli ta dai ako nin nakuang kasalan sa saiya.” An mga tataramon na ini garo baga kakontra kan isinabi kan mga Judio sa Juan 18:31.
An Judiong historyador na si Flavius Josephus nagtatao nin pagsaysay nin sarong aktuwal na nakaheling na tibaad magtao nin kaliwanagan sa pagkakatumang na ini. Ibinabareta nia na kaidtong pagsalakay nin mga Romano sa Jerusalem ka 70 C.E., an mga rebelde nagsibog pasiring sa patyo kan templo. An iba sa duguan na mga parapakilaban na ini nasa mga lugar na dai pinalalaogan huli sa kabanalan kaiyan. Naanggot sa paglapastangan na ini sa ibinibilang na banal na lugar pati kan mga Romano, si Heneral Tito nagkurahaw:
“Kamong makababaldeng banwaan! Bako daw na kamo an nagtogdok kan balustreng iyan [o hababang kudal na isiniseparar an sarong kabtang kan patyo] tanganing bantayan an saindong Banal na Harong? Bako daw na kamo nagbugtak nin mga gapo sa gilid kaiyan na may inukit na Griegong mga tataramon asin niamo, na nangangalad sa siisay man na lumihis sa barandilya? Asin bako daw na tinogotan mi kamo na gadanon an siisay man na lumihis dian, dawa kun sia Romano? Kun siring, taano, kamong mga parakasala, ta tinotongtongan nindo ngonyan an mga bangkay sa laog kaiyan?”—The Jewish War, isinalin ni G. A. Williamson, pahina 312. Samo an italiko.
Kaya, minsan ngani dai tinogotan kan mga Romano an mga Judio na magpadusa nin kagadanan sa mga kasalan na sibil, minalataw na sinda nagtao nin autoridad na gumadan huli sa nagkapirang magagabat na relihiyosong kasalan. An mga Judio na nag-intrega ki Jesus ki Pilato tibaad inisip na marahay na pabayaan na an mga Romano an gumadan, seguro tanganing gibohon na mas makababalde an saiyang kagadanan, asin kun siring an ano man na reklamo kan publiko magigin tumang sa mga taga ibang nasyon. (Galacia 3:13; Deuteronomio 21:23) Alagad, si Pilato, seguro sa pagmawot na likayan an problemang iyan, sinabihan sinda: “Kuanan nindo sia asin pakuan nindo sia.” Tibaad ipinaririsa man nia na sa paghona nia kun an isyu relihiyoso asin may igong gabat, an mga namomoon sa mga Judio dapat na manimbag sa paggadan ki Jesus.
[Mga ritrato sa pahina 31]
An inskripsion na ini hale sa patyo kan templo (helingon an sadit na retrato) nagpatanid sa mga Hentil tumang sa paglihis sa hababang lanob kan templo
[Credit Line]
Paglaladawan sa siudad nin Jerusalem kan panahon kan ikaduwang templo—na yaon sa natad kan Holyland Hotel, Jerusalem
[Credit Line]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.