Sambahon an Kaglalang, Bakong an Linalang

“Si Jehova na saimong Dios an dapat mong sambahon, asin sa saiya ka sana magtao nin banal na paglilingkod.”—LUCAS 4:8.

1. Paano tinatawan nin kahulogan an terminong “sumamba,” asin paano maninigong gibohon an tunay na pagsamba?

AN TERMINONG “sumamba” tinatawan nin kahulogan sa sarong diksionaryo na arog kaini: “Paghelingon na may dakula, sobra pa nganing paggalang, onra, o debosyon.”a Siisay an maninigong tawan nin siring na pagsamba? Si Jesu-Cristo nagsabi: “Mamotan mo si Jehova na saimong Dios sa bilog mong puso asin sa bilog mong kalag patin sa bilog mong isip.” (Mateo 22:37) Siring man, kan opresiran kan gabos na kahadean sa kinaban kun sia “sumamba” nin saro sanang beses ki Satanas, si Jesus nagsayuma, na sinasabi: “Si Jehova na saimong Dios an dapat mong sambahon, asin sa saiya ka sana magtao nin banal na paglilingkod.” (Lucas 4:7, 8) Sa mga tataramon asin gawe-gawe ni Jesus, malinaw na si Jehova Dios sana an dapat na sambahon. Kaiba sa pagsambang ini an “banal na paglilingkod,” ta “an pagtubod na daing gibo gadan.”—Santiago 2:26.

2. Taano ta maninigo na sumamba sana sa Kaglalang?

² An siring na pagsamba ki Jehova tama ta sia an Supremong Soberano kan bilog na uniberso, an Kaglalang sa makangingirhat na kalangitan asin sa daga kaiba an gabos na buhay na yaon dian. Bilang siring, sia sana an maninigong paghelingon na may “dakula, sobra pa nganing paggalang, onra, o debosyon” nin mga tawo. An Biblia nagsasabi: “Angay ka, Jehova, na samong Dios, na mag-ako kan kamurawayan asin dangog patin kapangyarihan, huli ta linalang mo an gabos na bagay, asin huli sa saimong kabotan an mga iyan naglataw asin nalalang.” (Kapahayagan 4:11) Tunay na mayo nin tawo, mayo nin bagay na may buhay o mayo nin buhay, na maninigo sa siring na “paggalang, onra, o debosyon.” Si Jehova sana an maninigong tawan nin “dai nababangang debosyon.”—Exodo 20:3-6.

May Espesyal na Pangangaipo na Humiro Tolos

3. Taano ta may espesyal na pangangaipo na kita humiro tolos sa pagsamba sa Dios?

³ Huli ta kita nabubuhay sa panahon nin paghokom, ngonyan igwa nin espesyal na pangangaipo na humiro tolos tanganing masamba an Dios sa tamang paagi. Diniditerminaran ngonyan an daing sagkod na mga kaaabtan. An makahulang Tataramon nin Dios nagsasabi sato na sa “huring mga aldaw” na ini kan presenteng palakaw nin mga bagay, si Cristo Jesus nagdatong sa langitnon na kamurawayan “asin an gabos na anghel kaibanan nia.” Sa anong katuyohan? Ihinula mismo ni Jesus an katuyohan na iyan, na sinasabi: “An gabos na nasyon titiponon sa atubang nia, asin pagbubulagbulagon nia an mga tawo, kun paanong ibinubulag nin pastor an karnero hale sa mga kanding.” An mga karnero mapasiring sa “buhay na daing katapusan.” An mga kanding mapasiring sa “pagkaparang daing katapusan.”—2 Timoteo 3:1-5; Mateo 25:31, 32, 46.

4. (a) Paano ipinamimidbid ni Pablo an mga lalaglagon nin permanente sa katapusan kan kinaban na ini? (b) Anong kaisipan an ipinaheheling kan mga magkakamit nin buhay na daing katapusan?

⁴ Si apostol Pablo nagsurat manongod sa “kapahayagan kan Kagurangnan na Jesus hale sa langit kaiba an saiyang makapangyarihan na mga anghel sa naglalaad na kalayo, kun sia mamalos na sa mga dai nakakamidbid sa Dios asin sa mga dai nagkukuyog kan maogmang bareta manongod sa satong Kagurangnan na Jesus. An mga ini mismo magtitios kan silot nin daing sagkod na pagkalaglag.” (2 Tesalonica 1:7-9) Kaya, daing sagkod na pagkalaglag an kaaabtan nin masumbikal, arog-kanding na mga tawo na habong makanood manongod sa mga katuyohan nin Dios o nagsasayumang humiro kun sinda may oportunidad. Alagad “buhay na daing katapusan” an kaaabtan nin mapakumbaba, arog-karnerong mga tawo na boot na makanood manongod ki Jehova, naghihinanyog sa saiyang mga instruksion, dangan nagpapasakop sa saiyang kabotan. An Biblia nagsasabi: “An kinaban maagi sana asin an horot kaiyan, alagad an naggigibo kan kabotan nin Dios magdadanay sagkod lamang.”—1 Juan 2:17; helingon man an 2 Pedro 2:12.

5, 6. (a) Ano an kaipuhan na gibohon nin saro tanganing manompongan an katotoohan manongod ki Jehova asin sa saiyang mga katuyohan? (b) Taano ta makasasarig kita na an mga naghahanap sa katotoohan makakanompong kan katotoohan ano man an kamugtakan ninda sa buhay?

⁵ An mga arog-karnero andam na isakripisyo an oras, kosog, asin materyal na mga kayamanan tanganing hanapon an katotoohan. Ginigibo ninda an sinasabi kan Talinhaga 2:1-5: “Aki ko, kun akoon mo an sakong mga kasabihan asin pahalagahan mo an sakong mga pagboot, na magtao nin atension sa kadonongan sa saimong talinga, tanganing ikakiling mo an saimong puso sa pakamansay; siring man, kun mag-apod ka sa pakasabot asin magkurahaw ka sa pagmansay, kun padagos mong hanapon iyan siring baga sa pirak, asin siring baga sa natatagong kayamanan padagos mong hanapon iyan, sa siring masasabotan mo an pagkatakot ki Jehova, asin makukua mo an mismong kaaraman dapit sa Dios.”

⁶ An pagigin gustong hanapon si Jehova iyo an nagpapalaen kan mga arog-karnero sa mga arog-kanding. “Kun hanapon mo sia, mapakua sia sa saimo; alagad kun ika magbaya sa saiya, ika saiyang isisikwal sagkod lamang.” (1 Cronica 28:9) Kaya, ano man an rasa o nasyonalidad nin sarong tawo, ano man an saiyang inadalan, baga man mayaman o dukha, kun odok niang hahanapon an katotoohan manongod sa Dios, manonompongan nia iyan. Sa saindang halangkaw na kamugtakan sa kalangitan, seseguradohon ni Cristo asin kan saiyang mga anghel na manompongan kan naghahanap an katotoohan, saen man nag-iistar an tawong iyan. Ano an balos sa paghanap na iyan? Si Jesus nagsabi: “Ini nangangahulogan nin buhay na daing katapusan, an saindang pagkua nin kaaraman dapit saimo, an iyo sanang tunay na Dios, asin sa saro na saimong sinugo, si Jesu-Cristo.”—Juan 17:3; helingon man an Ezequiel 9:4.

Paglikay sa Pagsamba sa Linalang

7, 8. (a) Ano an peligro sa pagsamba sa mga tawo? (b) Iladawan an may ‘sobrang paggalang, onra, o debosyon’ na pagheling ki Maria?

⁷ An dakol na tawo sa bilog na daga pinagheheling an mga tawo—buhay man o gadan—na may ‘sobrang paggalang, onra, o debosyon.’ Minsan sa paghona ninda ini kabtang kan saindang pagsamba sa Dios, iyan sa katotoohan irinarayo sinda sa tunay na pagsamba. Ini nagbubukas kan dalan na sinda tumubod sa mga doktrina asin gumibo nin mga bagay na tumang sa kabotan nin Dios. An sarong lataw na halimbawa iyo an pagheling ki Maria, an ina ni Jesus, kan minilyon na tawo sa mga kadagaan na Romano Katoliko asin Katolikong Ortodokso sa Sirangan.

⁸ An mga imahen asin ladawan ni Maria linuluhudan sa may pagsambang gawe, asin sa opisyal na doktrina kan iglesya, sia inaapod na “si Birhen Maria Theotokos.” An terminong the·o·toʹkos nangangahulogan “nangaki sa Dios” o “ina nin Dios.” An New Catholic Encyclopedia nagsasabi: “Si Maria an ina nin Dios. . . . Kun si Maria bakong tunay na ina nin Dios, kun siring si Cristo bakong tunay na Dios asin tunay na tawo.” Kaya, bilang kabtang kan doktrina nin Trinidad, an mga relihiyon na ini nagtotokdo na si Jesus an Makakamhan sa gabos na Dios sa pormang tawo, na ginigibo si Maria na “ina nin Dios.” An iyo man sanang reperensia nagsasabi pa na kaiba sa debosyon ki Maria an: “(1) odok na paggalang, o magalang na pagmidbid sa dignidad kan banal na Birhen na Ina nin Dios; (2) pag-arang, o an pag-apod sa Nuestra Señora para sa saiyang sa-ina asin sa-reynang pakimaherak para sa iba; . . . asin pribadong mga pamibi [ki Maria].”

9. Itinotokdo daw kan Biblia na si Maria an “ina nin Dios”?

⁹ Minsan siring, an terminong the·o·toʹkos dai minalataw sa ipinasabong na Kasuratan. Asin mayo nin sinasabi an Biblia na si Maria an “ina nin Dios.” Iyan dai itinokdo ni Jesus, ni kan mga Kristiano kan enot na siglo. Dugang pa, malinaw na ipinaheheling kan Biblia na si Jesus bakong Dios na Makakamhan sa gabos na nasa pormang tawo kundi an Aki nin Dios.b An totoo, kan si Maria paisihon nin anghel na sia mangangaki, sia sinabihan: “An banal na espiritu madatong sa saimo, asin an kapangyarihan kan Kaharohalangkawe malindong sa saimo. Kaya man an ipangangaki aapodon na banal, Aki nin Dios.” (Lucas 1:35) Kaya si Jesus Aki nin Dios, bakong an Dios mismo sa pormang tawo. Kaya, si Maria ina kan aki nin Dios na si Jesus, bakong ina nin Dios sa pormang tawo. Iyan an dahelan na dai inapod ni Jesus o kan saiyang mga disipulo si Maria na “ina nin Dios.”

10, 11. (a) Anong mga halimbawa an nagpapaheling kan pagheling ni Jesus sa saiyang ina? (b) Ano an pagheling kan mga apostol asin disipulo ni Jesus sa saiyang ina?

¹⁰ An pagheling ni Jesus sa saiyang ina nagpaparisa kan kamugtakan kaini. Sa sarong punsion sa kasal sa Cana, an tala kan Biblia nagsasabi sato: “Kan maubos na an arak an ina ni Jesus nagsabi sa saiya: ‘Mayo na sinda nin arak.’ Alagad si Jesus nagsabi sa saiya: ‘Ano an labot ko sa saimo, babae?’ ” Digdi an Romano Katolikong Douay Version kan Biblia nagsasabi: “Babae, ano an halaga kaiyan sa sako asin sa saimo?” (Juan 2:3, 4) Sa saro na naman na okasyon, may nagsabi sa saiya: “Maogma an matris na nagdara sa saimo asin an mga suso na pinagsusuhan mo!” Idto marahay na oportunidad para ki Jesus na tawan nin espesyal na onra an saiyang ina asin ipaheling na iyan man an maninigong gibohon nin iba. Imbes, si Jesus nagsabi: “Bako, imbes, Maogma an mga nagdadangog sa tataramon nin Dios asin nag-ootob kaiyan!”—Lucas 11:27, 28.

¹¹ An siring na mga pagkasambit nagpapaheling na si Jesus nagmaan na dai magtao nin debosyon o sobrang onra ki Maria o apodon sia sa ano man na espesyal na titulo. Dai nia tinogotan na an saindang relasyon makaimpluwensia sa saiya. Asin an mga apostol asin disipulo nag-arog sa saiyang halimbawa, huli ta mayo saen man sa saindang ipinasabong na mga surat na si Maria tinatawan nin sobrang onra, titulo, o impluwensia. Mantang sia iginagalang ninda bilang ina ni Jesus, dai sinda luminihis dian. Tunay na noarin man dai sia ninda inapod na “ina nin Dios.” Aram ninda na si Jesus bakong Makakamhan sa gabos na Dios sa pormang tawo asin, kun siring, na si Maria dai puwedeng magin ina nin Dios, katongdan na lihis nanggad sa itinatao kan Tataramon nin Dios ki Maria.

An Pagsamba sa Inang-Diosa

12. Saen asin kasuarin nabilog an ideya na si Maria an “ina nin Dios”?

¹² Kun siring, saen naghale an ideyang ini? Iyan luway-luway na naglaog sa apostatang Kakristianohan kan ikatolo asin ikaapat na siglo kan satong Komon na Kapanahonan. Ini nangorogna pakalihis kan taon 325 C.E. kan aprobaran kan Konsilyo nin Nicaea an bakong makakasuratan na doktrina na si Cristo Dios. Kan akoon na an salang ideyang idto, mas pasil nang itokdo na si Maria “ina nin Dios.” Manongod digdi, an The New Encyclopædia Britannica nagsasabi: “An titulo [‘ina nin Dios’] garo baga naglataw sa may debosyon na paggamit, seguro sa Alexandria, kaidtong mga ika-3 o ika-4 na siglo . . . Sa paghinanapos kan ika-4 na siglo, an Theotokos mapanggana nang naestablisar sa laen-laen na kabtang kan iglesya.” An New Catholic Encyclopedia nagsasabi na an doktrina opisyal na inako “magpoon kan Konsilyo nin Efeso kan 431.”

13. Ano an posibleng nakaimpluwensia sa Konsilyo nin Efeso kan 431 C.E. na opisyal na ideklarar si Maria bilang “ina nin Dios”?

¹³ Interesante an bagay kun saen nagtiripon an konsilyong idto asin kun taano. An librong The Cult of the Mother-Goddess, ni E. O. James, nagsasabi: “An Konsilyo nin Efeso nagtiripon sa simbahan kan Theotokos kan 431. Duman, kun saen man, sa siudad na bantog sa debosyon kaiyan ki Artemis, o Diana arog kan apod sa saiya kan mga Romano, na kun saen sinasabi na an saiyang ladawan naholog hale sa langit, sa lindong kan dakulang templo na dedikado sa Magna Mater [Dakulang Ina] poon kan 330 B.C. asin igwa, sono sa tradisyon, nin temporaryong erokan ni Maria, an titulong ‘nangaki sa Dios’ haros imposibleng mabigo na suportaran.”

14. Paano pinatutunayan kan kasaysayan na an doktrinang ini may paganong ginikanan?

¹⁴ Kaya kapareho kan Trinidad, an doktrinang “ina nin Dios” sarong paganong katokdoan na nagsasagin Kristianong pagtubod. Idto prominente na sa paganong mga relihiyon dakol pang siglo bago si Cristo. An The New Encyclopædia Britannica nagsasabi sa irarom kan temang “inang diosa”: “Arin man sa laen-laen na babaeng diosa asin sa-inang mga simbolo nin paglalang, pagkamundag, pangangaki, seksuwal na pagsasaro, pagpadakula, asin siklo nin pagdakula. An termino iinaapod man sa mga pigura na arog kamagkalaen kan inaapod na mga Venus kan Stone Age asin ni Birhen Maria. . . . Mayo nin kultura na dai guminamit nin sa-inang simbolismo sa paglaladawan sa mga dios kaiyan. . . . Sia an paraprotehir asin paraataman sa sarong banal na aki asin, kun pahihiwason, sa bilog na katawohan.” Kaya, an Katolikong padi na si Andrew Greely nagsasabi sa saiyang librong The Making of the Popes 1978: “An simbolong Maria direktang ikinokonektar an Kristianismo sa suanoy na [paganong] mga relihiyon nin mga inang diosa.”

Pagsambang Bakong Maninigo

15. (a) Ano an nangyari sa Kakristianohan mapadapit ki Maria? (b) Sono sa Biblia, siisay sana an makakapakimaherak sa Dios para sa sato?

¹⁵ An pagsabi na si Maria “ina nin Dios” ilinalangkaw sia sa katongdan na may tendensia an mga tawo na sambahon sia, asin iyan an nangyari sa laog nin mga siglo. An ginatos na milyon na tawo sa dakol na kadagaan namibi sa saiya o paagi sa saiya asin nagtao nin may pagsambang debosyon sa mga imahen o ladawan nia. Minsan ngani tibaad probaran nin mga teologo na ipanarahotan ini paagi sa pagsabi na an siring na odok na paggalang ki Maria saro sanang bakong direktang paagi nin pagsamba sa Dios, bako iyan an punto-de-vista nin Dios. “Igwa nin sarong Dios, asin sarong tagapag-oltanan sa tahaw nin Dios asin nin mga tawo, an sarong tawo, si Cristo Jesus.” (1 Timoteo 2:5; 1 Juan 2:1, 2) Si Jesus mismo nagsabi: “Ako iyo an dalan asin an katotoohan patin an buhay. Mayo nin makaduduman sa Ama kun bakong huli sa sako.”—Juan 14:6.

16. Paano liniwanag ni Pedro asin Juan na si Jehova sana an dapat na sambahon?

¹⁶ An pagtao ki Maria nin debosyon direkta man o bakong direkta, pamimibi sa saiya, paghorohod sa saiyang mga imahen o ladawan, pagsamba sa linalang imbes na sa Kaglalang. Iyan idolatroso, asin an mga Kristiano pinagbobotan na “lumikay sa idolatriya.” (1 Corinto 10:14) Kan an Hentil na si Cornelio huminorohod na may paggalang ki apostol Pedro, mangnoha an nangyari: “Sa paglaog ni Pedro, sinabat sia ni Cornelio, naglaob sa saiyang pamitisan asin nagsamba sa saiya. Alagad pinatindog sia ni Pedro, na sinasabi: ‘Tumindog ka; ako tawo man.’ ” (Gibo 10:25, 26) An paghorohod na may pagsamba sa sarong tawo bakong maninigo, asin habo iyan na akoon ni Pedro. Siring man, pakaako nin bisyon sa sarong anghel, si apostol Juan nagbabareta: “Ako naglaob sa pagsamba sa pamitisan kan anghel na nagpaheling sako kan mga bagay na ini. Alagad sia nagsabi sako: ‘Mag-ingat ka! Dai mo iyan paggibohon! Ako kapwa oripon mo asin kan saimong mga tugang na propeta asin kan mga nag-ootob kan tataramon kan balumbon na ini. Sambahon mo an Dios.’ ” (Kapahayagan 22:8, 9) Kun minsan anghel nin Dios dai dapat na sambahon, gurano pa daw an mga tawo o mga imahen ninda.

17. Ano an inaadmitir nin sarong Katolikong ensiklopedya na puwedeng ibunga kan odok na paggalang ki Maria?

¹⁷ Na an siring na debosyon ki Maria puwedeng magbunga nin bakong maninigong pagsamba inaadmitir kan The Catholic Encyclopedia. An enot na edisyon kan reperensiang ini nagsabi: “Imposibleng deharan na an popular na debosyon sa Mahal na Birhen parateng may kaibang pagpalabilabi asin pag-abuso.”

18. Saen gikan an siring na bakong makakasuratan na doktrina?

¹⁸ Saen daw gikan an siring na bakong makakasuratan na doktrina? An pundamental na ginikanan seguradong an Kaiwal nin Dios, si Satanas na Diablo. (Juan 8:44) Taano man ta palalakopon nia an siring na katokdoan? Tanganing menuson asin pababaon an Soberanong Kagurangnan na Jehova, ilangkaw an mga tawo, asin manribaraw. Irinarayo kaiyan an mga tawo sa tunay na pagsamba asin pinapangyayari sinda na maglaom sa mga linalang para sa kaligtasan. Sa dakol na siglo dinugangan man kaiyan an kapangyarihan kan klero sa ordinaryong mga tawo, na tinokdoan na sinda dapat na biyong pumasakop sa saindang relihiyosong mga namomoon ta an klero sana an may kaaraman sa siring kakomplikadong teolohiya.

19, 20. (a) Taano ta makasisierto kita na bago gibohon an mga paghokom nin Dios, an mga arog-karnero makakanompong sa katotoohan? (b) Anong mga hapot an ipaliliwanag sa masunod na luwas?

¹⁹ Minsan siring, ihinula ni Jesus: “An maogmang baretang ini kan kahadean ihuhulit sa bilog na ineerokan na daga para sa pagpatotoo sa gabos na nasyon; dangan madatong an katapusan.” (Mateo 24:14) Asin si Jehova nanunuga na paagi sa paghuhulit kan Kahadean, titiponon nia an gabos na arog-karnero tanganing ‘tokdoan sinda dapit sa saiyang mga dalan tangani na sinda makalakaw sa saiyang mga dana.’ (Isaias 2:2-4) Huli ta sinda tinipon sa malinig na pagsamba ki Jehova, si Jesus nagsabi manongod sa sainda: “Mamimidbid nindo an katotoohan, asin bubutasan kamo kan katotoohan.” (Juan 8:32) Kaya an mga naghahanap sa katotoohan makakanompong kaiyan asin makabubutas sa falsong relihiyosong mga katokdoan na nakaoolang sa mga tawo sa pag-otob sa kabotan kan Kaglalang.

²⁰ Igwa nin iba pang inaako nin dakol na mga relihiyosong katokdoan asin kaugalean na nakaparayo kan mga tawo sa tunay na pagsamba sa Kaglalang, na nagtatao nin debosyon sa linalang. Ano daw an nagkapira sa mga ini, asin ano an ibinunga kaiyan? Ano an kalabot sa tunay na pagsamba? Sisiyasaton kan masunod na luwas an mga hapot na ini.

[Mga Nota sa Ibaba]

Ano an Isisimbag Nindo?

◻ Paano malinaw na ipinaheling ni Jesus na si Jehova sana an dapat na sambahon?

◻ Taano ta may espesyal na pangangaipo ngonyan na sumamba nin tama?

◻ Taano si Maria ta dai maninigong tawan nin sobrang onra?

◻ Saen guminikan an ideya na si Maria “ina nin Dios”?

◻ Paano idinoon ni apostol Pedro asin Juan na si Jehova sana an dapat na sambahon?