Paano Niato Puwedeng Idagdag an Karahayan sa Satong Pagtubod?
“Idagdag sa saindong pagtubod an karahayan.”—2 PEDRO 1:5.
1, 2. Taano ta malalaoman niato an banwaan ni Jehova na gibohon kun ano an marahay?
SI Jehova perming naghihiro sa marahay na paagi. Ginigibo nia kun ano an matanos asin marahay. Kaya si apostol Pablo makasasabi dapit sa Dios bilang an saro na nag-apod sa linahidan na mga Kristiano ‘paagi sa Saiyang kamurawayan asin karahayan.’ Ipinaheling sainda kan tamang kaaraman manongod sa saindang marahay na langitnon na Ama kun ano an kinakaipuhan tanganing makapadagos sa buhay nin tunay na diosnon na debosyon.—2 Pedro 1:2, 3.
2 Dinadagka ni apostol Pablo an mga Kristiano na “magin . . . mga paraarog sa Dios, bilang namomotan na mga aki.” (Efeso 5:1) Arog kan saindang langitnon na Ama, an mga parasamba ni Jehova maninigong gibohon kun ano an marahay sa ano man na kamugtakan. Pero ano an karahayan?
Kun Ano an Karahayan
3. Paano tinawan nin kahulogan an “karahayan”?
3 An modernong-aldaw na mga diksionaryo tinatawan nin kahulogan an “karahayan” na “moral na karahayan; pagigin marahay.” Ini “tamang paghiro asin pag-isip; pagigin marahay nin ugale.” An marahay na tawo matanos. Nangangahulogan man an karahayan nin “pagsunod sa pamantayan nin pagigin tama.” Siyempre, para sa mga Kristiano an “pamantayan nin pagigin tama” dinideterminaran nin Dios asin ipinaliliwanag sa saiyang Banal na Tataramon, an Biblia.
4. Anong mga kuwalidad na sinambit sa 2 Pedro 1:5-7 an maninigong pagmaigotan na pataluboon nin mga Kristiano?
4 An tunay na mga Kristiano nagsusunod sa matanos na mga pamantayan ni Jehova Dios, asin sinda naghihimate sa saiyang mahalagang mga panuga paagi sa pagtubod. Naghihinanyog man sinda sa sadol ni Pedro: “Paagi sa pagtao nindo bilang simbag kan gabos na odok na paghihingoa, idagdag sa saindong pagtubod an karahayan, sa saindong karahayan an kaaraman, sa saindong kaaraman an pagpopogol sa sadiri, sa saindong pagpopogol sa sadiri an pakatagal, sa saindong pakatagal an diosnon na debosyon, sa saindong diosnon na debosyon an sa-magturugang na pagpadangat, sa saindong sa-magturugang na pagpadangat an pagkamoot.” (2 Pedro 1:5-7) Kaipuhan na magmaigot an Kristiano na pataluboon an mga kuwalidad na ini. Ini dai nagigibo sa laog sana nin pirang aldaw o taon kundi nangangaipo nin bilog na buhay nin padagos na paghihingoa. Tara, an pagdagdag nin karahayan sa satong pagtubod sarong angat mismo!
5. Ano an karahayan sa Makakasuratan na punto-de-vista?
5 An leksikograpo na si M. R. Vincent nagsasabi na an orihinal na klasikal na kahulogan kan terminong Griego na trinadusir na “karahayan” nangangahulogan nin “ano man na klase nin kamurawayan.” Ginamit ni Pedro an plural na porma kaiyan kan sabihon nia na an mga Kristiano maninigong ihayag sa mga nasyon an “mga kamurawayan,” o mga karahayan, nin Dios. (1 Pedro 2:9) Sa Makakasuratan na punto-de-vista, an karahayan sinasabi na bakong daing hiro-hiro kundi “moral na kapangyarihan, moral na kosog, kakosogan nin kalag.” Sa pagsambit sa karahayan, nasa isip ni Pedro an may kapusoan na karahayan sa moral na an mga lingkod nin Dios linalaoman na ipaheling asin papagdanayon. Pero mantang kita bakong sangkap, puwede daw talaga niatong gibohon an marahay sa pagheling nin Dios?
Bakong Sangkap Pero Marahay
6. Minsan ngani kita bakong sangkap, taano ta masasabing kaya niatong gibohon an marahay sa pagheling nin Dios?
6 Nagmana kita nin pagkabakong sangkap asin kasalan, kaya tibaad maghorophorop kita kun paano talaga kita makagigibo nin marahay sa pagheling nin Dios. (Roma 5:12) Siertong nagkakaipo kita nin tabang ni Jehova kun boot niatong magkaigwa nin malinig na puso, na dian naggigikan an marahay na mga kaisipan, tataramon, asin mga hiro. (Ikomparar an Lucas 6:45.) Pakatapos magkasala manongod ki Bat-seba, an nagsolsol na si salmistang David nakimaherak: “Lalangon mo sa sakuya an malinig na puso, O Dios, asin bugtakan mo ako nin bagong espiritu, sarong marigon.” (Salmo 51:10) Inako ni David an pagpatawad nin Dios asin an tabang na kinakaipuhan tanganing makapadagos sa marahay na dalan. Kun siring, kun kita nagkasala nin magabat alagad may pagsolsol na inako an tabang nin Dios asin kan mga magurang sa kongregasyon, makababalik kita sa marahay na dalan asin makapagdadanay dian.—Salmo 103:1-3, 10-14; Santiago 5:13-15.
7, 8. (a) Kun boot niatong makapagdanay na marahay, ano an kaipuhan? (b) Ano an tabang sa pagigin marahay kan mga Kristiano?
7 Huli sa minanang pagkamakasalan, kaipuhan niato an padagos na panlaog na pakikilaban na gibohon an hinahagad sato kan dalan nin karahayan. Kun kita magdadanay na marahay, nungka na matotogotan niato an satong sadiri na magin oripon nin kasalan. Imbes, kaipuhan kitang magin ‘oripon sa katanosan,’ na perming nag-iisip, nagtataram, asin naggigibo sa marahay na paagi. (Roma 6:16-23) Siyempre, makosog an satong mga horot nin laman asin makasalan na tendensia, asin napaaatubang kita sa pagdinaogan kan mga ini asin kan marahay na mga bagay na hinahagad sa sato nin Dios. Kaya, ano daw an maninigong gibohon?
8 An sarong bagay, nagkakaipo kitang maghimate sa mga paggiya kan banal na espiritu, o puwersa aktiba ni Jehova. Kun siring, maninigo kitang sumunod sa sadol ni Pablo: “Magpadagos kamong maglakaw sa espiritu asin dai kamo makakagibo nin ano man na horot nin laman. Huli ta an laman tumang sa espiritu sa kamawotan kaiyan, asin an espiritu tumang sa laman; huli ta an mga ini nagkokontrahan sa kada saro, kaya an mismong mga bagay na boot nindong gibohon dai nindo ginigibo.” (Galacia 5:16, 17) Iyo, bilang puwersa para sa katanosan, igwa kita kan espiritu nin Dios, asin bilang giya sa tamang paggawe, igwa kita kan saiyang Tataramon. Igwa man kita kan mamomoton na tabang kan organisasyon ni Jehova asin kan sadol kan “maimbod asin madonong na oripon.” (Mateo 24:45-47) Kaya mapanggana kitang makapakikilaban tumang sa makasalan na mga tendensia. (Roma 7:15-25) Siyempre, kun magsabong sa isip an maating ideya, kaipuhan na isikwal niato iyan tolos-tolos asin mamibi para sa tabang nin Dios tanganing malabanan an ano man na sugot na humiro sa ano man na paagi na mayo nin karahayan.—Mateo 6:13.
An Karahayan Asin an Satong mga Kaisipan
9. An marahay na paggawe nagkakaipo nin anong klase nin kaisipan?
9 An karahayan nagpopoon sa kun paano nag-iisip an saro. Tanganing magkamit nin pag-oyon nin Dios, kaipuhan niatong isipon an dapit sa matanos, marahay, may karahayan na mga bagay. Si Pablo nagsabi: “Mga tugang, ano man na totoo, ano man na seryosong bagay, ano man na matanos, ano man na malinig, ano man na makawiwili, ano man na marahay an dangog, ano man na marahay asin ano man na inoomaw, padagos na horophoropon an mga bagay na ini.” (Filipos 4:8) Nangangaipong isentro niato an satong isip sa matanos, malinig na mga bagay, asin an ano man na bagay na mayong karahayan dai maninigong makaakit sato. Sinabi ni Pablo: “An mga bagay na saindong nanodan asin inako asin nadangog patin naheling mapadapit sa sako, gibohon nindo.” Kun kita arog ni Pablo—marahay an pag-isip, pagtaram, asin paghiro—magigin kitang marahay na kairiba asin marahay na mga halimbawa sa Kristianong pamumuhay, asin ‘mapapasato an Dios nin katoninongan.’—Filipos 4:9.
10. Paano an personal na pag-aplikar kan 1 Corinto 14:20 makatatabang sato na magdanay na marahay?
10 Kun mawot niatong magdanay na marahay an kaisipan asin sa siring mapaogma an satong langitnon na Ama, kinakaipuhan na iaplikar niato an sadol ni Pablo: “Dai kamo magin saradit na aki sa mga kapangyarihan nin pagsabot, kundi magin kamong mga omboy kun dapit sa karatan; alagad magin maygurang sa mga kapangyarihan nin pagsabot.” (1 Corinto 14:20) Ini nangangahulogan na bilang mga Kristiano kita dai naghahanap nin kaaraman o eksperyensia sa karatan. Imbes na togotan an satong isip na maraot sa paaging ini, madonong na pinipili niatong magdanay na daing eksperyensia asin inosente dapit sa bagay na ini siring sa mga omboy. Kadungan kaini, lubos niatong nasasabotan na an inmoralidad asin salang gibo kasalan sa pagheling ni Jehova. An hararom na odok sa pusong pagmawot na paogmahon sia paagi sa pagigin marahay mapakikinabangan niato, huli ta pahihiroon kita kaiyan na likayan an maating mga klase nin pag-aling-aling asin iba pang nakararaot sa isip na mga impluwensia kan kinaban na ini na namumugtak sa kapangyarihan ni Satanas.—1 Juan 5:19.
An Karahayan Asin an Satong Pagtaram
11. An pagigin marahay nangangaipo nin anong klase nin pagtaram, asin manongod sa bagay na ini, ano an mga halimbawa niato ki Jehova Dios asin ki Jesu-Cristo?
11 Kun marahay an satong kaisipan, maninigong magkaigwa ini nin hararom na epekto sa satong sinasabi. An pagigin marahay nangangaipo nin malinig, kapakipakinabang, sadiosan, nakapakokosog na pagtaram. (2 Corinto 6:3, 4, 7) Si Jehova “Dios nin katotoohan.” (Salmo 31:5) Maimbod sia sa gabos niang pakiiiba, asin an saiyang mga panuga segurado huli ta dai sia makapuputik. (Bilang 23:19; 1 Samuel 15:29; Tito 1:2) An Aki nin Dios, si Jesu-Cristo, “pano nin dai na kutana maninigong kabootan asin katotoohan.” Mientras na nasa daga, permi niang itinataram an katotoohan mantang saiyang inako iyan gikan sa saiyang Ama. (Juan 1:14; 8:40) Dugang pa, si Jesus “dai . . . nakaginibo nin kasalan, ni nakua man sa saiyang ngoso an kadayaan.” (1 Pedro 2:22) Kun kita tunay na mga lingkod nin Dios asin ni Cristo, magigin kitang sadiosan sa pagtaram asin matanos sa paggawe, na garo “nahahagkosan nin katotoohan.”—Efeso 5:9; 6:14.
12. Kun boot niatong magin marahay, anong mga klase nin pagtaram an kaipuhan tang likayan?
12 Kun kita marahay, igwa nin mga klase nin pagtaram na lilikayan niato. Gigiyahan kita kan sadol ni Pablo: “Magkaharale na logod saindo an gabos na malisyosong kapaitan asin kaanggotan asin kaongisan asin sirilyakan asin rilibakan kaibahan an gabos na karatan.” “An pakikisaro asin gabos na klase nin karigsokan o kapasloan dai ngani masambitan dian sa saindo, siring sa maninigo sa mga banal; ni an makasosopog na gawe ni an rungaw na orolay ni an bastos na sorobahan, mga bagay na bakong maninigo, kundi imbes an mga pagpasalamat.” (Efeso 4:31; 5:3, 4) An iba maheheling na nakarerepresko na makaibanan kita huli ta an satong matanos na puso pinipirit kita na likayan an bako sa Kristianong pagtaram.
13. Taano ta kaipuhan na kontrolon nin mga Kristiano an dila?
13 An pagmawot na mapaogma an Dios asin magtaram nin marahay na mga bagay makatatabang sato na kontrolon an dila. Huli sa makasalan na mga tendensia, kita gabos nasisingkog sa tataramon sa panapanahon. Alagad, an disipulong si Santiago nagsabi na “kun binubusalan ta an ngoso nin mga kabayo,” sinda makinuyog na minaduman kun saen niato sinda ginigiyahan. Kun siring, maninigo niatong hingoahon na busalan an dila asin pagmaigotan na gamiton sana iyan sa mararahay na paagi. An dai nakokontrol na dila “sarong kinaban nin karatan.” (Santiago 3:1-7) An lambang klase nin maraot na gawe kan maraot na kinaban na ini iinaasosyar sa dai namamansong dila. Ini responsable sa siring na nakadadanyar na mga bagay arog nin falsong pagpatotoo, pagmuda, asin pagpakaraot. (Isaias 5:20; Mateo 15:18-20) Asin kun an matabil na dila nagtataram nin mapag-abuso, nakakokolog, o nagpapakaraot na mga tataramon, iyan pano-pano nin nakagagadan na hilo.—Salmo 140:3; Roma 3:13; Santiago 3:8.
14. Anong dobleng pamantayan sa pagtaram an kaipuhan na likayan nin mga Kristiano?
14 Arog kan ipinaheheling ni Santiago, dai niato ‘maoomaw si Jehova’ paagi sa pagtaram nin marahay dapit sa Dios dangan salang ginagamit an dila tanganing ‘sumpaon an mga tawo’ paagi sa pagtaram sainda nin maraot. Makasalan nanggad na kumanta nin mga pag-omaw sa Dios sa mga pagtiripon dangan lumuwas asin magtaram nin maraot manongod sa mga kapagtubod! Kapwa an mahamis asin mapait na tubig dai puwedeng magburakbusak sa sasarong burabod. Kun kita naglilingkod ki Jehova, igwa nin diretso an iba na laoman kitang magtaram nin mararahay na bagay imbes na magtaram nin makakanos na tataramon. Kun siring isikwal niato an maraot na pagtaram asin hingoahon na magtaram nin mga bagay na ikararahay kan mga kaiba niato asin mapakosog sainda sa espirituwal.—Santiago 3:9-12.
An Karahayan Asin an Satong mga Paghiro
15. Taano ta mahalagang gayo na likayan an pagigin biko?
15 Mantang an Kristianong kaisipan asin pagtaram kaipuhan na magin marahay, kumusta man an satong mga paghiro? An pagigin marahay sa paggawe iyo an solamenteng paagi na magkaigwa nin pag-oyon nin Dios. Mayo nin lingkod ni Jehova na makababaya sa karahayan, magigin biko asin madaya, asin maisip na an siring na mga bagay aakoon nin Dios. An Talinhaga 3:32 nagsasabi: “Huli ta an biko ikinaoongis ni Jehova, alagad ta Sia dayupot sa mga matanos.” Kun mamahalon niato an satong relasyon ki Jehova Dios, an nakapupukaw sa isip na mga tataramon na ini maninigong umolang sato na magpakana nin nakararaot o gumibo nin ano man na kabikoan. Tara, kabale sa pitong ikinababalde kan kalag ni Jehova iyo “an puso na nagpapakana nin maraot”! (Talinhaga 6:16-19) Kun siring, likayan niato an siring na mga paggawe asin gibohon an marahay, sa kapakinabangan kan satong kapwa asin sa ikamumuraway kan satong langitnon na Ama.
16. Taano an mga Kristiano ta kaipuhan na dai gumibo nin ano man na pagsaginsagin?
16 An pagpaheling nin karahayan nangangaipo na kita magin sadiosan. (Hebreo 13:18) An tawong mapagsaginsagin, na an mga paghiro dai nakaooyon sa saiyang mga tataramon, bakong marahay. An terminong Griego na trinadusir na “mapagsaginsagin” (hy·po·kri·tes΄) nangangahulogan nin “saro na minasimbag” asin nangangahulogan man na sarong aktor sa entablado. Mantang an mga aktor na Griego asin Romano nagmamaskara, an tataramon na ini ginamit sa piguratibong pagtaram para sa saro na nagsasaginsagin. An mga parasaginsagin “mga bakong maimbod.” (Ikomparar an Lucas 12:46 sa Mateo 24:50, 51.) An pagsaginsagin (hy·po΄kri·sis) puwede man na mangahulogan nin karatan asin katusohan. (Mateo 22:18; Marcos 12:15; Lucas 20:23) Makamomondo nanggad kun an nagtitiwalang tawo mabiktima paagi sa mga pagngisi, putik na pag-omaw, asin mga hirong pagsaginsagin sana! Pero nakaoogma na aram niato na kita nakiiiba sa natitiwalaan na mga Kristiano. Asin binibendisyonan kita nin Dios sa pagigin marahay asin bakong mapagsaginsagin. An saiyang pag-oyon yaon sa mga nagpapaheling nin “pagpadangat sa tugang na mayo nin pagsaginsagin” asin igwa nin “pagtubod na mayo nin pagsaginsagin.”—1 Pedro 1:22; 1 Timoteo 1:5.
An Karahayan Aktibong Pagigin Marahay
17, 18. Mantang ipinaheheling niato an bunga nin espiritu na karahayan, paano kita makiiiba sa iba?
17 Kun idadagdag niato an karahayan sa satong pagtubod, magmamaigot kitang pumondo sa pag-isip, pagtaram, asin paggibo nin mga bagay na dai inooyonan nin Dios. Alagad, an pagpaheling nin Kristianong karahayan naghahagad man na gumibo kita nin aktibong karahayan. Sa katunayan, an karahayan tinawan nin kahulogan na pagigin marahay. Asin an karahayan bunga kan banal na espiritu ni Jehova, bakong produkto nin paghihingoa sana nin tawo. (Galacia 5:22, 23) Mantang ipinaheheling niato an bunga kan espiritu na karahayan, pahihiroon kita na umisip nin marahay sa iba asin komendaran sinda para sa saindang marahay na mga kuwalidad sa ibong kan saindang mga pagkabakong sangkap. Maimbod daw sindang naglingkod ki Jehova sa laog nin dakol na taon? Kun siring maninigo ta sindang pahelingan nin paggalang asin magtaram nin marahay manongod sainda asin sa saindang paglilingkod sa Dios. An satong langitnon na Ama tinatandaan an pagkamoot na ipinaheheling ninda para sa saiyang ngaran asin an saindang mararahay na gibo nin pagtubod, asin kaipuhan na siring man kita.—Nehemias 13:31b; Hebreo 6:10.
18 An karahayan ginigibo kitang mapasensia, mapagsabot, maheherakon. Kun an kapwa parasamba ni Jehova nagsasakit o may depresyon, mataram kita na may pagranga asin hahanapon an pagtao saiya nin kaginhawahan, kun paano ngani an satong mamomoton na langitnon na Ama rinaranga kita. (2 Corinto 1:3, 4; 1 Tesalonica 5:14) Kita nakikidamay sa mga nagmomondo, tibaad huli sa pagkagadan nin sarong namomotan. Kun may magigibo kita tanganing mainaan an kasakitan, gigibohon niato iyan, huli ta an marahay na espiritu nagpapahiro nin mamomoton, maboot na gibo.
19. Paano kita posibleng tatrataron nin iba kun kita marahay sa pag-isip, tataramon, asin gibo?
19 Mantang inoomaw niato si Jehova paagi sa pagtaram nin marahay manongod sa saiya, posibleng omawon man kita nin iba kun marahay an satong pag-isip, tataramon, asin gibo. (Salmo 145:10) An madonong na talinhaga nagsasabi: “An mga bendisyon para sa payo kan matanos, alagad kun manongod sa ngoso kan mga maraot, tinatahoban kaiyan an kadahasan.” (Talinhaga 10:6) An maraot asin maringis na tawo mayo nin karahayan na magpapapadangat sa saiya sa iba. Inaani nia an saiyang itinatanom, huli ta an mga tawo dai sadiosan na makatatao sa saiya kan saindang mga pag-omaw paagi sa pagtaram nin marahay manongod sa saiya. (Galacia 6:7) Orog karahay nanggad para sa mga nag-iisip, nagtataram, asin minagawe sa marahay na mga paagi bilang mga lingkod ni Jehova! Nakamtam ninda an pagkamoot, pagtitiwala, asin paggalang nin iba, na pinahihiro na omawon sinda asin magtaram nin marahay manongod sa sainda. Dugang pa, an saindang diosnon na karahayan nagbubunga nin mahahalagang bendisyon ni Jehova.—Talinhaga 10:22.
20. An marahay na mga kaisipan, pagtaram, asin gibo puwedeng magkaigwa nin anong epekto sa kongregasyon kan banwaan ni Jehova?
20 An marahay na mga pag-isip, pagtaram, asin gibo siertong ikararahay nin kongregasyon kan banwaan ni Jehova. Kun an mga kapagtubod igwa nin mapagpadangat, magalang na mga kaisipan sa lambang saro, an sa-magturugang na pagkamoot nag-ooswag sa tahaw ninda. (Juan 13:34, 35) An marahay na pagtaram, kabale an odok sa boot na komendasyon asin pagpakosog, nagpapatalubo nin maogmang kooperasyon asin pagkasararo. (Salmo 133:1-3) Asin an nakaoogma, mararahay na gibo nagpapahiro sa iba na maghimate sa kaparehong paagi. Orog sa gabos, an paggibo nin Kristianong karahayan nagbubunga nin pag-oyon asin bendisyon kan satong marahay na langitnon na Ama, si Jehova. Kun siring gibohon logod niato na pasohan na maghimate sa mahalagang mga panuga nin Dios paagi sa paggibo nin pagtubod. Asin sierto nanggad gumibo kita nin odok sa boot na paghihingoa na idagdag an karahayan sa satong pagtubod.
Ano an Isisimbag Nindo?
◻ Paano nindo tatawan nin kahulogan an “karahayan,” asin taano ta puwedeng magin marahay an bakong sangkap na mga tawo?
◻ An karahayan nangangaipo nin anong klase nin mga pag-isip?
◻ Paano maninigong makaapektar sa satong pagtaram an karahayan?
◻ Ano an maninigong magin epekto kan karahayan sa satong mga paghiro?
◻ Ano an pirang kapakinabangan sa pagigin marahay?
[Mga ritrato sa pahina 17]
Mantang an mahamis asin mapait na tubig dai puwedeng magburakbusak sa sasarong gikanan, an iba tamang laoman an mga lingkod ni Jehova na magtaram sana nin marahay na mga bagay