Mga Tanawon sa Dagang Panuga

Madia Pasyar Kamo sa Dagat nin Galilea!

PIPIRANG lugar an mas madaling sumabong sa isip kan mga parabasa sa Biblia kisa sa Dagat nin Galilea. Alagad puwede daw kamong pumirong asin imahinaron an matabang na dagat na ini, na hinahanap an pangenot na mga lugar, arog baga kan kun saen minalaog asin minaluwas an Salog nin Jordan o an mga namumugtakan nin Capernaum asin Tiberias?

Tawan nin panahon na adalan an kinua sa eroplanong tanawon sa ibaba, na ikinokomparar an ilinakip na mapa na may numero. Pira sa may numerong mga lugar an aram nindo? Mantang mas dakol dian an aram nindo, mas magigin buhay asin makahulogan man an Biblia nindo. Sa katuyohan na iyan, umiba kamo samo para sa halipot, nakapagtotokdong pagpasyar.

An kinua sa eroplanong tanawon na ini nagheheling sa amihanan na sirangan. Pumoon kita sa #1. Anong parte iyan kan dagat? Iyo, an poro sa timog, kun saen minaluwas an Jordan, na minabolos sa pag-oltanan nin Samaria asin Galaad pababa na sa Gadan na Dagat. Sa wala maheheling nindong mas harani an porong ini kan dagat, na maheheling man sa 1993 Calendar of Jehovah’s Witnesses.

An Dagat nin Galilea yaon sa pinakatahaw kan Rift Valley, mga 200 metros na mas hababa sa Dagat Mediterraneo. Mantang sinisiyasat nindo an kinua sa eroplanong tanawon, mangnoha an haralangkaw na bukid sa sirangan na baybayon kaiyan (sa palibot kan #7). Yaon man an haralangkaw na bolod asin bukid sa mas harani, o solnopan, na baybayon, na idinodoon na an dagat na ini namumugtak sa sarong kababan, na an dagat mga 21 kilometros an laba asin sa pinakamahiwas 12 kilometros an lakbang. Igwang espasyo sa mga baybayon para sa mga baryo pati siudad, arog baga nin Tiberias (#2). Girumdomon na an kadaklan na nakalunad sa mga baroto hale sa Tiberias buminalyo sa dagat paduman sa lugar kun saen si Jesus milagrosong nagpakakan nin 5,000.​—Juan 6:​1, 10, 17, 23.

Mantang nanananggilid kamo sa baybayon paamihanan hale sa Tiberias, maagi kamo sa matubang na rehiyon nin Genesaret (#3).a Sa lugar na ini itinao ni Jesus an Sermon sa Bukid, asin posibleng sa haraning baybayon, inapod nia si Pedro asin an tolo pang iba na magin “mga parasira nin tawo,” arog kan ipinaheheling digdi. (Mateo 4:​18-22) Sa padagos na pagbiyahe, maabot kamo sa Capernaum (#4), na iyo an sentro nin mga aktibidad para ki Jesus, na inapod pa ngani na “saiyang sadiring siudad.” (Mateo 4:​13-17; 9:​1, 9-11; Lucas 4:​16, 23, 31, 38-41) Sa pagdagos pa-sirangan sa ibong kan dagat, mabalyo kamo (#5) kun saen minabolos an itaas na Jordan pasiring sa dagat (sa ibaba). Dangan maabot kamo sa lugar nin Betsaida (#6).

Puwede niatong gamiton minsan an pira sanang lugar na ini tanganing iilustrar kun paanong an saindong kaaraman manongod sa Dagat nin Galilea makatatabang saindo na masundan, asin na imahinaron, an mga kasaysayan sa Biblia. Pakapakakana ni Jesus sa 5,000 sa lugar nin Betsaida asin prinobaran kan kadaklan na gibohon siang hade, sinugo nia an mga apostol na lumunad sa baroto pasiring sa Capernaum. Durante kan saindang paglayag, biglang uminabot an makosog na bagyo gikan sa mga bukid asin duminarakula an alon, na ikinatakot kan mga apostol. Pero dinumanan sinda ni Jesus na naglalakaw sa ibabaw kan dagat, pinakalma an bagyo, asin pinangyari sindang ligtas na makadoong sa harani sa Genesaret. (Mateo 14:​13-34) An mga hale sa Tiberias buminalyo giraray pasiring sa Capernaum.​—Juan 6:​15, 23, 24.

Sa pagpadagos sa palibot kan sirangan kan dagat, maagi kamo sa posibleng inapod na “nasyon kan mga Gadareno [o, mga Geraseno].” Girumdomon na digdi pinaluwas ni Jesus an mga demonyo na nasa duwang lalaki. An mga espiritung idto maringison na luminaog sa dakulang grupo nin orig, na ruminulukso sa ampas pasiring sa dagat. Pakatapos kaiyan an saro sa mga lalaki nagtao nin patotoo sa kataed na mga siudad kan Decapolis na Griego an tataramon. Uminabot asin huminale si Jesus sa lugar na ini sakay sa baroto sa pagbalyo sa Dagat nin Galilea.​—Mateo 8:28–​9:1; Marcos 5:​1-21.

Mantang tinatapos nindo an saindong pagpasyar pasiring sa ibabang poro kan dagat, maagi kamo harani sa lugar na an dakulang salog (na inaapod Yarmuk) nagdadara nin bastanteng tubig sa nasa ibabang Salog nin Jordan.

Dai itinataong espisipiko kan Biblia an lugar para sa nagkapirang pangyayari sa palibot kan Dagat nin Galilea, arog baga kan pagpaheling ni Jesus pagkabuhay liwat kan si Pedro asin an ibang apostol naninira (sa ibaba). Sa paghona daw nindo harani iyan sa Capernaum? Minsan paano, an saindong kaaraman manongod sa importanteng dagat na ini nakakatabang saindo na imahinaron an posibilidad na iyan.

[Nota sa Ibaba]

[Mga ritrato sa pahina 24]

1

2

3

4

5

6

7

N

S

E

W

[Picture Credit Line sa pahina 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line sa pahina 25]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line sa pahina 24, 25]

Garo Nalbandian

[Picture Credit Line sa pahina 25]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.