Magmaigot Para sa Kaligtasan kan Saindong Pamilya
“Padagos na padakulaon sinda sa disiplina asin pagtatanos nin isip ni Jehova.”—EFESO 6:4.
1, 2. Anong mga angat an napapaatubang sa mga magurang ngonyan?
AN SARONG popular na magasin inapod iyan na rebolusyon. Ini yaon sa sarong artikulo na naglaladawan sa nakakakubhan na mga pagkaliwat na nangyari sa pamilya sa dai pa sana nahahaloy na mga taon. An mga ini sinasabing “resulta kan epidemya nin diborsio, pag-agom giraray, pagdiborsio giraray, pagigin ilehitimo, asin bagong mga tension sa laog nin nagkakasararong pamilya.” An siring na mga tension asin kasakitan bakong makangangalas, huli ta ihinula kan Biblia na an mga tawo mapapaatubang sa “delikadong mga panahon” durante kaining “huring mga aldaw.”—2 Timoteo 3:1-5.
2 Kaya an mga magurang ngonyan napapaatubang sa mga angat na dai aram kan nakaaging mga kapag-arakian. Minsan ngani an ibang mga magurang sa tahaw niato pinadakula an saindang mga aki sa diosnon na mga paagi “poon sa pagkaomboy,” dakol na pamilya an dai pa sana nahaloy na nagpoon sa ‘paglakaw sa katotoohan.’ (2 Timoteo 3:15; 3 Juan 4) An saindang mga aki tibaad may edad na kan an mga magurang nagpoon na tokdoan sinda sa mga dalan nin Dios. Dugang pa, manonompongan sa tahaw niato an nagdadakol na bilang nin nagsosolo an magurang na mga pamilya asin mga pamilya sa padrasto o madrasta. Ano man an saindong kamugtakan, an hatol ni apostol Pablo minaaplikar: “Padagos na padakulaon sinda sa disiplina asin pagtatanos nin isip ni Jehova.”—Efeso 6:4.
An Kristianong mga Magurang Asin an Saindang mga Katongdan
3, 4. (a) Anong mga bagay an nagpaluya sa katongdan nin mga ama? (b) Taano an Kristianong mga ama ta dapat na bako sanang mga parahanapbuhay?
3 Mangnoha na ipinanongod ni Pablo an saiyang mga tataramon sa Efeso 6:4 pangenot na sa “mga ama.” An sarong parasurat nagpaliwanag na sa nakaaging mga kapag-arakian “an mga ama may paninimbagan sa moral asin espirituwal na pagpadakula sa saindang mga aki; an mga ama may paninimbagan sa edukasyon kan saindang mga aki. . . . Pero an Industrial na Rebolusyon hinale an kadayupotan na ini; an mga ama binayaan an saindang mga oma asin tindahan, binayaan an saindang mga harong tanganing magtrabaho sa mga pabrika asin kan huri sa mga opisina. An mga ina an naggibo kan dakol na obligasyon na dati paninimbagan kan mga ama. Nag-oorog nanggad, an pagkaama nagin sarong ideya imbes na gibo.”
4 Mga Kristianong lalaki: Dai magin kontento na magin na sanang parahanapbuhay, na iwinawalat sa saindong agom an gabos na pagsasanay asin pagpadakula sa saindong mga aki. An Talinhaga 24:27 sinadol an mga ama kan suanoy na mga panahon: “Andama an saimong gigibohon sa luwas, asin andama iyan sa oma. Dangan kaipuhan man na saimong pakosogon an saimong pamilya.” Siring man ngonyan, bilang nagtatrabahong lalaki, puwedeng kaipuhan nindong magtrabaho nin halawig asin maigot sa paghanapbuhay. (1 Timoteo 5:8) Alagad, pakatapos kaiyan, tabi magkaigwa nin panahon na “pakosogon an saimong pamilya”—sa emosyonal asin espirituwal na paagi.
5. Paano an Kristianang mga agom makapagmamaigot para sa kaligtasan kan saindang pamilya?
5 Mga Kristianang agom: Kamo kaipuhan man na magmaigot para sa kaligtasan kan saindong pamilya. An Talinhaga 14:1 nagsasabi: “An tunay na madonong na babae itinotogdok an saiyang harong.” Bilang mag-agom, kamo asin an saindong agom pareho may paninimbagan sa pagsasanay sa saindong mga aki. (Talinhaga 22:6; Malaquias 2:14) Puwedeng kabale digdi an pagdisiplina sa saindong mga aki, pag-andam sainda para sa Kristianong mga pagtiripon asin ministeryo sa langtad, o patin pagkondukta nin pampamilyang pag-adal kun dai iyan nagigibo kan saindong agom. Dakol man an saindong magigibo na tokdoan an saindong mga aki nin mga gibohon sa harong, marahay na ugale, kalinigan sa pisikal, asin dakol na iba pang nakatatabang na bagay. (Tito 2:5) Kun an mga agom na lalaki asin babae magkaibang naggigibo sa paaging ini, mas marahay nindang ikatatao an mga pangangaipo kan saindang mga aki. Ano man nanggad an nagkapira sa mga pangangaipong iyan?
Pag-asikaso sa Saindang Emosyonal na mga Pangangaipo
6. Ano an mga kabtang nin mga ina asin ama sa emosyonal na pagtalubo kan saindang mga aki?
6 Kun an ‘nagpapasusong ina mapagmahal sa saiyang mga aki,’ sinda nakakamateng ligtas, tiwasay, namomotan. (1 Tesalonica 2:7; Salmo 22:9) Pipirang ina an makakapogol sa pagmate na tumao nin sobrang atension sa saindang mga omboy. Naghapot si propeta Isaias: “Malilingaw daw an babae sa saiyang pinasususo tanganing dai sia maherak sa aki kan saiyang tulak?” (Isaias 49:15) Kaya an mga ina may mahalagang kabtang sa emosyonal na pagtalubo nin mga aki. Minsan siring, an mga ama may mahalagang kabtang man sa bagay na ini. An edukador sa pamilya na si Paul Lewis nagsabi: “Nungka akong nagkaigwa nin siisay man na nagtatrabaho sa kaso sosyal na nagkaigwa man lamang nin [delingkuwenteng] aki na nagreport nin marahay na relasyon sa saindang tatay. Mayo ni sarong aki sa mananggatos.”
7, 8. (a) Ano an ebidensia nin marigon na bogkos sa pag-oltanan ni Jehova Dios asin kan saiyang Aki? (b) Paano an mga ama makakagibo nin mamomoton na bogkos sa saindang mga aki?
7 Mahalaga kun siring na an Kristianong mga ama maingat na magpatalubo nin mamomoton na bogkos sa saindang mga aki. Halimbawa, horophoropa si Jehova Dios asin si Jesu-Cristo. Sa bautismo ni Jesus, si Jehova nagpahayag: “Ika an sakuyang Aki, an namomotan; inoyonan taka.” (Lucas 3:22) Dakol nanggad an ipinahayag sa pipirang tataramon na idto! Si Jehova (1) minidbid an saiyang Aki, (2) hayag na isinabi an saiyang pagkamoot ki Jesus, asin (3) ipinahayag an saiyang pag-oyon ki Jesus. Alagad, bako sana ini an oras na ipinahayag ni Jehova an saiyang pagkamoot sa saiyang Aki. Si Jesus kan huri nagsabi sa saiyang Ama: “Ika namoot sako bago lalangon an kinaban.” (Juan 17:24) Minsan siring, bako daw na an gabos na makinuyog na aking lalaki asin babae talagang nangangaipo nin pagmidbid, pagkamoot, asin pag-oyon kan saindang mga ama?
8 Kun kamo sarong ama, posibleng dakol an saindong mahihimo na gumibo nin mamomoton na bogkos sa saindong mga aki paagi sa regular na paggibo nin tamang pisikal asin berbal na mga kapahayagan nin pagkamoot. Totoo, depisil para sa ibang lalaki na ipaheling an saindang kapadangatan, nangorogna kun nungka sindang nag-ako nin hayag na kapadangatan sa sainda mismong ama. Pero maski an lawi na pagprobar na magpahayag nin pagkamoot sa saindong mga aki puwedeng magkaigwa nin mapuwersang epekto. Total, “an pagkamoot nagpaparigon.” (1 Corinto 8:1) Kun an saindong mga aki nakakamateng tiwasay huli sa saindong sa-ama na pagkamoot, sinda mas may tendensiang magin ‘tunay na aking lalaki asin babae’ asin makamateng suwelto na magtiwala sa saindo.—Talinhaga 4:3.
Pag-asikaso sa Saindang Espirituwal na mga Pangangaipo
9. (a) Paano inasikaso kan matatakton sa Dios na mga magurang na Israelita an espirituwal na mga pangangaipo kan saindang pamilya? (b) Ano an mga oportunidad nin mga Kristiano na tokdoan an saindang mga aki sa impormal na paagi?
9 An mga aki igwa man nin espirituwal na mga pangangaipo. (Mateo 5:3) Si Moises sinadol an mga magurang na Israelita: “An mga tataramon na ini na ipinagboboot ko saimo ngonyan dapat na mamugtak sa saimong puso; asin dapat na idoon mo an mga iyan sa saimong aki asin sabihon iyan kun ika nagtutukaw sa saimong harong asin kun ika naglalakaw sa dalan asin kun ika naghihigda asin kun ika minabangon.” (Deuteronomio 6:6, 7) Kun kamo sarong Kristianong magurang, dakol kamong magigibo sa saindong impormal na pagtotokdo, arog baga ‘kun kamo naglalakaw sa dalan.’ An panahon na ginagamit sa paglunad na magkairibanan sa sasakyan kan pamilya, pamamakal, o paglakaw na kairiba an saindong mga aki kun naghaharongharong sa Kristianong ministeryo nagtatao nin marahay na mga oportunidad sa pagtao nin pagtotokdo sa pamugtak na mga kamugtakan. An mga oras nin pagkakan nangorognang marahay na panahon na makapag-orolay-olay an mga pamilya. “Ginagamit mi an oras nin pagkakan na pag-orolayan an mga bagay na nangyari durante kan maghapon,” an paliwanag nin sarong ina.
10. Taano an pampamilyang pag-adal ta kun beses sarong angat, ano an maninigong determinasyon nin mga magurang?
10 Alagad, an pormal na pagtotokdo paagi sa regular na pag-adal sa Biblia kaiba an saindong mga aki mahalaga man. Totoo, “an kakablasan nagagakot sa puso” nin mga aki. (Talinhaga 22:15) May mga magurang na nagsasabi na an saindang mga aki madaling makaolang sa saindang pampamilyang pag-adal. Paano? Paagi sa pagigin dai napapamugtak asin nalalangkag, paagi sa paggibo nin nakauuyam na mga istorbo (arog baga nin pakikiiwal sa mga tugang), o paagi sa pagsagin ignorante sa pundamental na mga katotoohan sa Biblia. Kun ini magpapadagos sagkod sa punto na pagigin pagpakinosogan nin mga kabotan, an kabotan nin magurang an dapat na magin pinakamakosog. An Kristianong mga magurang dai dapat sumuko asin pabayaan an mga aki na dominaron an pamilya.—Ikomparar an Galacia 6:9.
11. Paano magigibong nakaoogma an pampamilyang pag-adal?
11 Kun an saindong mga aki dai naoogma sa pampamilyang pag-adal, tibaad puwedeng gibohon an pirang pagliliwat. Halimbawa, an pag-adal daw ginagamit bilang sarahotan sa pagrepaso sa dai pa sana nahahaloy na mga pagkukulang kan saindong mga aki? Puwedeng pinakamarahay na pag-orolayan sa pribado an siring na mga problema. Regular daw na ginigibo an saindong pag-adal? Kun kinakanselar nindo iyan huli sa sarong paboritong pasale o karawat sa telebisyon, posible na daing gayo isasaboot kan saindong mga aki an pag-adal. Kamo daw odok asin entusiastiko sa saindong paagi nin pagkondukta sa pag-adal? (Roma 12:8) Iyo, an pag-adal maninigo na nakaoogma. Hingoahon na makapartisipar an gabos na aki. Magin positibo asin nakapakokosog, na mainit na tinatawan nin komendasyon an saindong mga aki sa saindang partisipasyon. Siyempre, dai sana basta kobrehan an materyal, kundi hingoahon na aboton an puso.—Talinhaga 23:15.
Pagdisiplina sa Katanosan
12. Taano ta dai perming kalabot sa disiplina an pisikal na pagkastigo?
12 An mga aki igwa man nin makosog na pangangaipo para sa disiplina. Bilang sarong magurang, kamo maninigong magbugtak nin mga limitasyon para sa sainda. An sabi kan Talinhaga 13:24: “An nagpopogol sa paggamit kan saiyang sogkod naoongis sa saiyang aki, alagad an namomoot sa saiya iyo an nagsisiyasat sa saiya na may pagdisiplina.” Alagad, dai boot sabihon kan Biblia na an disiplina dapat na perming itao sa pisikal na paagi. An Talinhaga 8:33 nagsasabi: “Maghinanyog kamo sa disiplina,” asin sinasabihan kita na “mas hararom an epekto nin sarong pagsaway sa saro na may pakasabot kisa paghampak sa sarong mangmang nin sanggatos na beses.”—Talinhaga 17:10.
13. Paano maninigong gibohon an pagdisiplina sa aki?
13 May okasyon na puwedeng angay an pisikal na disiplina. Alagad, kun ginigibo sa kaanggotan, iyan posibleng masobrahan asin mayong epekto. An Biblia nagpapatanid: “Kamong mga ama, dai nindo pagpaanggoton an saindong mga aki, tanganing dai sinda panluyahan nin boot.” (Colosas 3:21) Iyo nanggad, “an pan-aapi puwedeng makaparungaw sa sarong madonong.” (Eclesiastes 7:7) An napaaanggot na aki puwede pa nganing magrebelde tumang sa matanos na mga pamantayan. Kaya an mga magurang maninigong gamiton an Kasuratan sa pagdisiplina sa saindang mga aki sa katanosan sa marigon pero timbang na paagi. (2 Timoteo 3:16) An diosnon na disiplina ginigibo na may pagkamoot asin kahoyoan.—Ikomparar an 2 Timoteo 2:24, 25.a
14. Ano an maninigong gibohon nin mga magurang kun namamatean ninda an tendensia na sumuko sa pagkaanggot?
14 Siyempre, “kita gabos nasisingkog nin dakol na beses.” (Santiago 3:2) Minsan an sarong normal na mamomoton na magurang puwedeng madaog kan pangigipit ngonyan asin may masabi na bakong maboot o magpaheling nin pagkaanggot. (Colosas 3:8) Kun iyan mangyari man, dai pagtogotan na sumolnop an aldaw na an saindong aki nasusustohan o na kamo mismo nasa kaanggotan. (Efeso 4:26, 27) Resolberan an mga bagay-bagay kaiba kan saindong aki, na nagpapatawad kun iyan garo baga angay. (Ikomparar an Mateo 5:23, 24.) An pagpaheling nin siring na kapakumbabaan puwede na papagdayupoton kamo asin an saindong aki. Kun namamatean nindo na dai na nindo kayang makapagpogol asin masuko na sa kaanggotan, humagad nin tabang sa mga nombradong magurang sa kongregasyon.
Mga Pamilyang Nagsosolo an Magurang Asin mga Pamilya sa Padrasto o Madrasta
15. Paano puwedeng matabangan an mga aki sa mga pamilyang nagsosolo an magurang?
15 Alagad, bakong gabos na aki suportado nin duwang magurang. Sa Estados Unidos, 1 sa 4 na aki an pinadadakula nin nagsosolong magurang. Dakol an ‘mga aking lalaki na daing ama’ kaidtong mga panahon sa Biblia, asin an pagmakolog sa sainda paorootrong nasasambitan sa Kasuratan. (Exodo 22:22) Ngonyan, an Kristianong mga pamilya na nagsosolo an magurang napapaatubang man sa mga pangigipit asin kadepisilan, pero nararanga sinda sa pakaaram na si Jehova “ama nin mga aking lalaki na daing ama asin hokom nin mga babaeng balo.” (Salmo 68:5) An mga Kristiano sinasadol na ‘atamanon an mga ilo asin balo sa saindang kasakitan.’ (Santiago 1:27) An mga kapagtubod dakol an magigibo sa pagtabang sa mga pamilyang nagsosolo an magurang.b
16. (a) Ano an maninigong gibohon nin nagsosolong mga magurang para sa saindang sadiring pamilya? (b) Taano ta tibaad depisil an pagdisiplina, pero taano iyan ta dapat na gibohon?
16 Kun kamo nagsosolong magurang, ano an magigibo nindo mismo tanganing makinabang an saindong pamilya? Kaipuhan kamong magin mahigos dapit sa pampamilyang pag-adal sa Biblia, pag-atender sa mga pagtiripon, asin ministeryo sa langtad. Minsan siring, an pagdisiplina tibaad partikularmenteng masakit na angat. Puwedeng ipinagmomondo pa nindo an pagkagadan kan saindong namomotan na agom. O tibaad linalabanan pa nindo an pakamate nin sala o kaanggotan huli sa pagbulag nin agom. Kun kamo pareho igwa nin katanosan na mag-ataman sa mga aki, puwedeng natatakot pa ngani kamo na tibaad mas gusto kan saindong aki na umiba sa saindong binulagan o idiniborsiong agom. An siring na mga situwasyon puwedeng magpadepisil sa emosyonal na paagi na gibohon an timbang na disiplina. Alagad, an Biblia nagsasabi sato na “an aki na pinababayaan sana magdadara nin kasopganan sa saiyang ina.” (Talinhaga 29:15) Kaya dai magpadara sa pakamate nin sala, pagbasol, o emosyonal na pangigipit kan dating agom. Magbugtak nin rasonable asin dai nagliliwatliwat na mga pamantayan. Dai ikompromiso an mga prinsipyo sa Biblia.—Talinhaga 13:24.
17. Paano puwedeng magin malibog an mga katongdan kan mga miembro nin pamilya sa mga harong na nagsosolo an magurang, asin ano an magigibo tanganing malikayan ini?
17 Minsan siring, an mga kadepisilan puwedeng lumataw kun an nagsosolong ina tinatratar an saiyang aking lalaki bilang kasalihid na agom—an lalaki sa harong—o an saiyang aking babae bilang pinagtitiwalaan nin boot, na pinagagabatan sia nin personal na mga problema. An paggibo kan siring bakong angay asin nakariribaraw sa sarong aki. Kun an mga katongdan nin magurang asin aki nagigin malibog, puwedeng malaglag an disiplina. Ipaaram na kamo an magurang. Kun kamo sarong ina na nangangaipo nin hatol na basado sa Biblia, hagadon iyan sa mga magurang sa kongregasyon o puwedeng sa maygurang na mas maedad nang tugang na babae.—Ikomparar an Tito 2:3-5.
18, 19. (a) Ano an nagkapirang angat na napapaatubang sa mga pamilya sa padrasto o madrasta? (b) Paano makakapaheling nin kadonongan asin pakamansay an mga magurang asin aki sa pamilya nin padrasto o madrasta?
18 An mga pamilya sa padrasto o madrasta napapaatubang man sa mga angat. Sa parate, nanonompongan nin mga padrasto o madrasta na bibihira an “tolos-tolos na pagkamoot.” Halimbawa, an mga aki kan agom tibaad sensitibong gayo sa ano man na garo baga paboritismo sa tunay na mga aki. (Ikomparar an Genesis 37:3, 4.) Sa katunayan, an mga aki kan agom tibaad linalabanan pa an kamondoan huli sa nagadan na magurang asin an takot na an pagkamoot sa padrasto o madrasta magigin minsan paano pagsuway sa saindang tunay na ama o ina. An mga paghihingoa na itao an kinakaipuhan na disiplina tibaad mapaatubang sa maisog na pagirumdom, ‘Bako ka an tunay kong magurang!’
19 An Talinhaga 24:3 nagsasabi: “Nin huli sa kadonongan an harong napatitindog, asin nin huli sa pakamansay iyan magigin masarig.” Iyo, an gabos nangangaipo nin kadonongan asin pakamansay tanganing an pamilya kan padrasto o madrasta magin mapanggana. Pag-abot nin panahon, dapat akoon nin mga aki an parateng makolog na katunayan na nagliwat na an mga bagay. An mga padrasto o madrasta kaipuhan man na makanood na magin mapasensia asin maheherakon, na dai tolos-tolos nakokologan kun napapaatubang sa garo baga pagsayuma. (Talinhaga 19:11; Eclesiastes 7:9) Bago gibohon an katongdan nin paradisiplina, hingoahon na magpoon nin pakipagkatood sa aki kan agom. Sagkod na dai pa naeestablisar an siring na bogkos, puwedeng ibilang nin iba na mas marahay na togotan an tunay na magurang na iyo an gumibo nin pagdisiplina. Kun minalataw an mga tension, dapat na gibohon an mga paghihingoa na makikomunikar. “Sa mga nag-oorolay-olay igwa nin kadonongan,” an sabi kan Talinhaga 13:10.c
Padagos na Magmaigot Para sa Kaligtasan kan Saindong Pamilya!
20. Ano an maninigong padagos na gibohon kan mga Kristianong payo nin pamilya?
20 An marigon na Kristianong mga pamilya bakong pagkanorongod sana. Kamong mga payo nin pamilya kaipuhan na padagos na magmaigot para sa kaligtasan kan saindong pamilya. Magin puka, na rinirisa an bakong marahay na mga ugale o kinabanon na mga tendensia. Magtao nin marahay na halimbawa sa pagtaram, gawe, pagkamoot, pagtubod, asin kalinigan. (1 Timoteo 4:12) Ipaheling an mga bunga kan espiritu nin Dios. (Galacia 5:22, 23) An pasensia, konsiderasyon, pagpatawad, asin kabootan paririgonon an saindong mga paghihingoa na itokdo sa saindong mga aki an mga dalan nin Dios.—Colosas 3:12-14.
21. Paano mapagdadanay an mainit, maogmang atmospera sa laog nin pamilya nin saro?
21 Sa tabang nin Dios, hingoahon na mapagdanay an maogma, mainit na espiritu sa laog kan saindong harong. Gumamit nin panahon na magkairibahan bilang sarong pamilya, na naghihingoang kumakan na iriba kisuerra sarong beses kada aldaw. Mahalaga an Kristianong mga pagtiripon, paglilingkod sa langtad, asin pampamilyang pag-adal. Alagad, igwa man nin ‘panahon nin pagngisi asin panahon nin pagtarok.’ (Eclesiastes 3:1, 4) Iyo, mag-iskedyul nin mga panahon nin nakapakokosog na pag-aling-aling. An mga pagpasyar sa mga museo, su, asin kaagid na mga lugar nakaoogma para sa bilog na pamilya. O puwede nindong gadanon an TV asin gumamit nin panahon sa pagkarantahan, paghinanyog nin musika, pagkarawat, asin pag-erestoryahan. Makatatabang ini sa pamilya na magin mas magkadarayupot.
22. Taano ta maninigo kamong magmaigot para sa kaligtasan kan saindong pamilya?
22 Kamo logod gabos na Kristianong magurang magpadagos na naghihingoa na lubos na mapaogma si Jehova “mantang kamo padagos na nagbubunga sa gabos na marahay na gibo asin nag-ooswag sa tamang kaaraman dapit sa Dios.” (Colosas 1:10) Itogdok an saindong pamilya sa ibabaw nin marigon na pundasyon nin pagkuyog sa Tataramon nin Dios. (Mateo 7:24-27) Asin laoman nindo na an saindong mga paghihingoa na padakulaon an saindong mga aki “sa disiplina asin pagtatanos nin isip ni Jehova” ooyonan nia.—Efeso 6:4.
[Mga Nota sa Ibaba]
a Helingon an The Watchtower na Setyembre 15, 1980, pahina 15-26.
b Helingon an artikulong “The Bible’s Viewpoint: ‘The Rod of Discipline’—Is It Out-of-Date?” sa Awake! na Setyembre 8, 1992.
c Helingon an The Watchtower na Oktubre 15, 1984, pahina 21-5.
Paano Nindo Sisimbagon?
◻ Paano puwedeng makikooperar an agom na lalaki asin babae sa pagparigon sa saindang pamilya?
◻ Ano an pirang emosyonal na pangangaipo nin mga aki, asin paano ini ikatatao?
◻ Paano matotokdoan kan mga payo nin pamilya an saindang mga aki kapwa sa pormal asin impormal na paagi?
◻ Paano an mga magurang makakadisiplina sa katanosan?
◻ Ano an magigibo para sa kapakinabangan kan mga pamilyang nagsosolo an magurang asin mga pamilya sa padrasto o madrasta?
[Ritrato sa pahina 16]
An pagkamoot asin pag-oyon nin sarong ama mahalaga sa emosyonal na pagtalubo nin sarong aki