Ebolusyon na Napapairarom sa Pagbista

An dusay na mga ebolusyonista nag-iinsister ngonyan para sa biyong pagsiyasat giraray sa organikong mga ginikanan

IMAHINARA na kamo sarong eksperto sa ley sa sarong kriminal na pagbista. Ipinahahayag kan akusado an saiyang pagigin daing sala, asin uminatubang an mga testigo tanganing magpatotoo sa saiyang kapakanan. Alagad, mantang naghihinanyog sa saindang patotoo, naririsa nindo na an kada testigo nagkokontra sa iba. Dangan, kan apodon giraray sa enotan an mga testigo sa kampi kan akusado, naliwat an saindang mga estorya. Bilang sarong eksperto sa ley, tatawan daw nindo nin importansia an saindang patotoo? Magkakaigwa daw kamo nin tendensia na pawaran nin sala an akusado? Posibleng dai, huli ta an ano man na dai pagkakapareho sa patotoo kan mga testigo nakakapaluya sa kredibilidad kan akusado.

Siring kaiyan an kaso kan teoriya nin ebolusyon. Kadakoldakol na testigo an uminatubang tanganing mag-estorya nin manlaenlaen manongod sa ginikanan nin buhay, na idinidepensa an teoriya nin ebolusyon. Pero an sainda daw na patotoo mapangangaptan sa korte? An mga nagsusuportar daw sa teoriya nagtataram nin oroyon?

Nagkokorontrahan na Patotoo

Paano nagpoon an buhay? Tibaad mayo nang ibang hapot an nakapukaw nin dakol na pagbanabana asin nakaapod nin dakol na debate. Alagad, an kontrobersiya bako sanang ebolusyon kontra sa paglalang; dakol sa pagkorontrahan an nangyayari sa tahaw kan mga ebolusyonista mismo. Haros an lambang detalye nin ebolusyon​—kun paano iyan nangyari, saen iyan nagpoon, siisay o ano an nagpoon kaiyan, asin kun gurano kalawig an proseso—​pinag-iiriwalan na gayo.

Sa laog nin dakol na taon an mga ebolusyonista nagsabi na nagpoon an buhay sa sarong mainit na tangke nin organikong “sabaw.” May mga naniniwala ngonyan na an sabo sa dagat puwedeng nakaprodusir nin buhay. An mga geyser sa irarom nin dagat saro pang isinusuherir na lugar na ginikanan nin buhay. Ipinamumugtak nin nagkapira na an nabubuhay na mga organismo uminabot paagi sa mga bulalakaw na huminugpa sa daga. O tibaad, an sabi nin iba, an mga asteroid suminalpok sa daga asin liniwat an atmospera, na nagcausa nin buhay sa prosesong iyan. “Patamaa sa daga an sarong dakulang batbat na asteroid,” an sabi kan sarong parasiyasat, “asin makakanompong nanggad kamo nin interesanteng mga pangyayari.”

An naturalesa kan kapinonan nin buhay pinag-oorolayan man giraray. “An buhay dai naglataw sa irarom nin kalmado, paborableng mga kamugtakan, siring kan ipinamugtak kaidto,” an isinusuherir kan magasin na Time, “kundi sa irarom nin garo nagkakalayong kalangitan nin sarong planeta na pinupuwersa paagi sa mga pagputok nin bulkan asin riniribok nin mga kometa asin asteroid.” Tanganing lumataw an buhay sa tahaw nin siring na kariribokan, an ibang sientista nagsasabi ngonyan, an bilog na proseso siertong nangyari sa laog nin sarong mas halipot na peryodo nin panahon kisa sa nakaaging paghona.

An mga sientista igwa man nin magkaralaenlaen na punto-de-vista dapit sa kun saen an Dios​—“kun sia nag-eeksister”—​angay na nagkaigwa nin kabtang. May mga nagsasabi na luminataw an buhay na mayong pakikilabot nin sarong Kaglalang, mientras na an iba nagsusuherir na pinonan nin Dios an proseso asin pinabayaan an ebolusyon na magpadagos.

Pakapoon kan buhay, paano nangyari an ebolusyon? Dawa digdi, nagkokorontrahan an mga estorya. Kan 1958, sarong siglo pakapublikar kan The Origin of Species, an ebolusyonistang si Ser Julian Huxley nagkomento: “An dakulang diskobremiento ni Darwin, an unibersal na prinsipyo nin natural na pagpili, marigon asin sa kahurihurihi napatunayan bilang an solamenteng ahensia nin mayor na ebolusyonaryong pagliwat.” Alagad, pakalihis nin beinte-kuwatrong taon, an ebolusyonistang si Michael Ruse nagsurat: “An nagdadakol na bilang nin mga biologo . . . nag-aargumento na an arin man na ebolusyonaryong teoriya basado sa mga prinsipyo ni Darwin​—partikularmente an arin man na teoriya na minamansay an natural na pagpili bilang an instrumento sa ebolusyonaryong pagliwat—​mapandaya na bakong kompleto.”

An magasin na Time, mantang nagsasabing igwa nin “dakol na marigon na katunayan” na nagsusuportar sa teoriya nin ebolusyon, minsan siring nag-aadmitir na an ebolusyon sarong komplikadong kasaysayan na igwa nin “dakol na depekto asin dakol na nagkokorontrahan na teoriya manongod sa kun paano papanoan an nawawarang mga ebidensia.” Imbes na magsuherir na an kaso sirrado na, an nagkapira sa pinakadusay na mga ebolusyonista nag-iinsister ngonyan para sa biyong pagsiyasat giraray sa organikong mga ginikanan.

Kun siring, an argumento na minasuportar sa ebolusyon​—partikularmente sa kapinonan nin buhay sono sa ebolusyon—​bakong basado sa pararehong patotoo. An sientistang si T. H. Janabi nagkomento na an mga nagsusuportar sa ebolusyon “nakapatalubo nin asin binayaan an dakol na salang teoriya sa laog nin dakol na taon asin an mga sientista dai nanggad nagkaoroyon minsan sa sarong teoriya.”

Interesante, linaoman ni Charles Darwin an siring na pagkorontrahan. Sa introduksion sa The Origin of Species, sia nagsurat: “Aram kong marhay na bihira an sarong punto na ipinaliliwanag sa librong ini na an mga katunayan dai ipananarahotan, na parateng malinaw na minagiya sa mga konklusyon na direktang kabaliktaran kan mga ikinonklusyon ko.”

Tunay nanggad, an siring na nagkokorontrahan na patotoo nagpapalataw nin mga hapot manongod sa kredibilidad kan teoriya nin ebolusyon.

An Ebolusyon daw Madonong na Pagpili?

Sa kapinonan kaiyan, nagsabi an librong Milestone of History, an teoriya nin ebolusyon “nakaakit sa dakol na tawo huli ta iyan garo baga mas tunay na sientipiko kisa sa teoriya nin espisipikong mga paglalang.”

Saro pa, an dogmatikong mga kapahayagan nin nagkapirang ebolusyonista puwedeng nakakatakot. Halimbawa, an sientistang si H. S. Shelton nagpahayag na an ideya nin espisipikong paglalang “rungaw na gayo tanganing odok na pag-orolayan.” An biologong si Richard Dawkins direktang nagkomento: “Kun makanompong kamo nin saro na nagsasabing dai naniniwala sa ebolusyon, an tawong iyan ignorante, tonto o rungaw.” Kaagid kaiyan, si propesor René Dubos nagsabi: “An kadaklan na naliwanagan na tawo ngonyan inaako bilang katunayan na an gabos na bagay sa aregladong uniberso​—poon sa mga bagay sa langit sagkod sa mga tawo—​nagtalubo asin nagpapadagos na magtalubo paagi sa ebolusyonaryong mga proseso.”

Gikan sa mga kapahayagan na ini minalataw na an siisay man na igwa nin halangkaw na grado nin intelihensia tolos na aakoon an ebolusyon. Total, an paggibo kaiyan mangangahulogan na an saro “naliwanagan” imbes na “tonto.” Alagad, igwa nin madodonong na lalaki asin babae na dai nagsusuportar sa teoriya nin ebolusyon. “Nakanompong ako nin dakol na sientista na igwa nin personal na mga pagduda,” an isinurat ni Francis Hitching sa saiyang librong The Neck of the Giraffe, “asin kakadikit an nagsabi pa ngani na an ebolusyonaryong teoriya ni Darwin nagin bako nang sarong sientipikong teoriya.”

Si Chandra Wickramasinghe, sarong bantog na Britanong sientista, igwa nin parehong paninindogan. “Mayo nin ebidensia para sa arin man na pangenot na mga doktrina nin ebolusyon ni Darwin,” sabi nia. “Sosyal na puwersa an nangibabaw sa kinaban kan 1860, asin sa paghona ko rinaot kaiyan an siensia poon kaidto.”

Siniyasat ni T. H. Janabi an mga argumento na iinatubang kan mga ebolusyonista. “Naheling ko na an situwasyon talagang laen sa pinaniwalaan niato,” an sabi nia. “An ebidensia kadikiton asin suruhay na gayo tanganing masuportaran an siring kakomplikadong teoriya siring kan manongod sa ginikanan nin buhay.”

Kaya, an mga minakontra sa teoriya nin ebolusyon maninigong dai ibilang na sanang “ignorante, tonto o rungaw.” Manongod sa mga opinyon na inaangat an ebolusyon, maski an maimbod na ebolusyonistang si George Gaylord Simpson kinaipuhan na mag-admitir: “Siertong magigin sala na ignorohon na sana an mga punto-de-vistang ini paagi sa dai pagseryoso o pagtuya sa mga iyan. An saindang mga kontraryo kaidto (asin ngonyan) hararom patin intelihenteng mga paraadal.”

Sarong Bagay na Pagtubod

May mga nag-iisip na an paniniwala sa ebolusyon basado sa katunayan, mantang an paniniwala sa paglalang basado sa pagtubod. Totoo na mayo nin tawo na nakaheling sa Dios. (Juan 1:18; ikomparar an 2 Corinto 5:7.) Pero, an teoriya nin ebolusyon mayong pakinabang sa bagay na ini, mantang iyan basado sa mga pangyayari na mayong mga tawong nakaheling o nakaotro.

Halimbawa, an mga sientista nungkang nakaobserbar nin mga pagliliwat​—dawa an mga kapakipakinabang—​na nakakaprodusir nin bagong mga linalang; alagad segurado sinda na ini an eksaktong paagi kun paano nag-eksister an mga klase. Dai ninda naheling an natural na paglataw nin buhay; pero iiniinsister ninda na ini an paagi kun paano nagpoon an buhay.

An siring kadaing ebidensia nagpangyari ki T. H. Janabi na apodon an teoriya nin ebolusyon na “saro sanang ‘pagtubod.’” An pisikong si Fred Hoyle inaapod iyan na “an Ebanghelyo sono ki Darwin.” Si Dr. Evan Shute nagpahayag pa nin mas makosog. “Nagsususpetsa ako na an nagtutubod sa doktrina nin paglalang igwa nin dikit na misteryo na dapat ikapaliwanag kisa sa bilog na pusong ebolusyonista,” sabi nia.

Minaoyon an iba pang eksperto. “Kun hinohorophorop ko an naturalesa nin tawo,” nag-admitir an astronomong si Robert Jastrow, “an paglataw kan pambihirang tawong ini gikan sa mga kemikal na natunaw sa sarong tangke nin mainit na tubig garo baga siring kamilagroso kan kasaysayan kan Biblia manongod sa saiyang ginikanan.”

Taano, kun siring, ta dakol pa giraray an nagsasayuma sa ideya na linalang an buhay?

[Ritrato sa pahina 3]

An dogmatikong mga kapahayagan nin nagkapira puwedeng magin nakatatakot