Nakanood si Jonas Manongod sa Pagkaherak ni Jehova

SI Jehova may asignasyon sa saiyang propetang si Jonas. An panahon ikasiyam na siglo B.C.E., asin si Jeroboam II an namamahala sa Israel. Si Jonas taga-Gat-hefer, sarong siudad sa Zabulon. (Josue 19:​10, 13; 2 Hade 14:25) Pinaduduman nin Dios si Jonas sa kabisera nin Asiria na Ninive, labing 800 kilometros sa amihanan-sirangan kan saiyang sadiring banwaan. Patatanidan nia an mga taga-Ninive na sinda napapaatubang sa paglaglag nin Dios.

Tibaad inisip ni Jonas: ‘Paduman sa siudad asin nasyon na iyan? Bako man lamang ngani sindang dusay sa Dios. An paha sa dugo na mga Asiriong iyan nungkang nakipagtipan ki Jehova na arog kan ginibo kan mga Israelita. Tara, an sakong patanid tibaad isipon kan mga tawo sa maraot na nasyon na iyan na sarong huma asin sakopon ninda an Israel! Bakong ako! Dai ako maduman. Ako madulag pasiring sa Jope asin malayag sa ibong na direksion​—sagkod sa Tarsis, duman sa ibong kan Dakulang Dagat. Iyan an gigibohon ko!’​—Jonas 1:​1-3.

Peligro sa Dagat!

Dai nahaloy si Jonas yaon na sa Jope sa baybayon nin Mediterraneo. Nagplete sia asin suminakay sa bapor na pasiring sa Tarsis, na iinaasosyar kan kadaklan sa España, na labing 3,500 kilometros sa solnopan nin Ninive. Kan nasa dagat na, an pagal na propeta luminusad sa ibaba kan kubyerta asin natorog. Dai nahaloy, si Jehova nagpadara nin makosog na doros sa dagat, asin an kada nakukubhan na marinero nag-aarang nin tabang sa saiyang sadiring dios. An bapor nagtatarotagilid asin nag-uuruulantong marhay kaya iinapon an mga karga tanganing gumian iyan. Pero, garo seguradong malulunod, asin nadangog ni Jonas an tarantang kapitan na nagkakagsing: “Anong nangyayari sa saimo, paratorog? Buhat, aranga an saimong dios! Tibaad pagmakolgan kita kan tunay na Dios, asin dai kita mapara.” Buminuhat si Jonas asin suminakat pasiring sa kubyerta.​—Jonas 1:​4-6.

“Madia, asin magpabunotan kita,” an sabi kan mga marinero, “tanganing maaraman niato kun huli kiisay na uminabot sa sato an kalamidad na ini.” An nabunot su ki Jonas. Imahinara an saiyang kahaditan mantang sinasabi kan mga marinero: “Tabi, sabihi kami, huli kiisay na uminabot sa sato an kalamidad na ini? Ano an trabaho mo, asin saen ka hale? Ano an nasyon mo, asin tagasaen kang banwaan?” Sinabi ni Jonas na sia sarong Hebreo na nagsasamba ki “Jehova na Dios kan kalangitan” asin na sia igwa nin may paggalang na takot sa “Saro na naggibo kan dagat asin kan marang daga.” Uminabot sa sainda an bagyo huli ta sia nagdudulag sa presensia ni Jehova imbes na makinuyog na ipaabot an mensahe nin Dios sa Ninive.​—Jonas 1:​7-10.

An mga marinero naghapot: “Ano an maninigo ming gibohon sa saimo, tanganing an dagat tumoninong para sa samuya?” Mantang an dagat nagigin orog na maunos, si Jonas nagsabi: “Buhata nindo ako asin iholog nindo ako sa dagat, asin an dagat matoninong para sa saindo; huli ta naaaraman ko na huli sa sako kaya uminabot sa saindo an dakulang unos na ini.” Habong iholog an lingkod ni Jehova sa dagat asin sa seguradong kagadanan, hiningoa kan mga tawo na makaduong. Huling dai ninda nahimo, an mga marinero nagkurahaw: “A, ngonyan, O Jehova, kami logod, tabi, dai mapara huli sa kalag kan tawong ini! Asin dai mo ibugtak sa samo an daing salang dugo, mantang ika mismo, O Jehova, an naggibo kan sono sa ikinaogma mo!”​—Jonas 1:​11-14.

Sa Dagat!

Huli kaiyan ihinolog kan mga marinero si Jonas. Mantang nag-iirarom sia sa maalon na dagat, iyan nagpoon na kumalma. Kan maheling ini, ‘an mga tawo nagpoon na matakot nin makuri ki Jehova, kaya sinda nagdolot nin atang sa saiya asin naggibo nin mga panuga.’​—Jonas 1:​15, 16.

Mantang si Jonas nag-iirarom sa tubig, daing duwa-duwa na sia namimibi. Dangan namatean niang nagdadarinas sia sa sarong malomhok na agihan mantang padarusdos sia sa sarong mas dakulang labot. Makangangalas, nakahahangos pa sia! Hinuhubad an mga doot sa dagat na nakapurupot sa saiyang payo, nanompongan ni Jonas an saiyang sadiri na nasa laog nin sarong tunay na pambihirang lugar. Ini huli ta “si Jehova nagsugo nin sarong dakulang sira na halonon si Jonas, kaya si Jonas namugtak sa tulak kan sira nin tolong aldaw asin tolong banggi.”​—Jonas 1:17.

An Odok na Pamibi ni Jonas

Sa tulak kan dakulang sira, si Jonas may panahon na mamibi. An iba sa saiyang mga tataramon may pagkakaagid sa nagkapirang salmo. Kan huri isinurat ni Jonas an saiyang mga pamibi na nagpapahayag kapwa nin pagkadesesperar asin pagsolsol. Halimbawa, para sa saiya an tulak kan sira garo baga magigin Sheol, an saiyang lolobngan. Kaya sia namibi: “Sa sakuyang kasakitan ako nag-arang ki Jehova, asin sinimbag nia ako. Sa tulak nin Sheol ako naghagad nin tabang. Dinangog mo an sakuyang tingog.” (Jonas 2:​1, 2) An duwang Awit sa Pagtukad​—na posibleng inaawit kan mga Israelita na nagtuturukad sa Jerusalem para sa taonan na mga kapiestahan—​nagpapahayag nin kaparehong mga kaisipan.​—Salmo 120:1; 130:​1, 2.

Sa paggirumdom sa saiyang paghilig sa dagat, si Jonas namibi: “Kan iapon mo [si Jehova] ako sa kahararoman, sa puso [tahaw] kan mahiwas na dagat, dangan an sarong salog mismo pinalibotan ako. An gabos na nagsasabong bahod mo asin an mga alon mo​—an mga iyan uminaragi sa ibabaw ko.”​—Jonas 2:3; ikomparar an Salmo 42:7; 69:2.

Natatakot si Jonas na mawawara an pag-oyon sa saiya nin Dios huli sa saiyang kasumbikalan asin nungka na niang maheheling liwat an templo nin Dios. Sia namibi: “Asin kun manongod sa sako, ako nagsabi, ‘Pinahale ako sa atubangan kan saimong mga mata! Paano ko mapagmamasdan liwat an saimong banal na templo?’” (Jonas 2:4; ikomparar an Salmo 31:22.) Delikadong marhay an situwasyon ni Jonas kaya sia nagsabi: “Pinalibotan ako nin mga tubig sagkod sa kalag [na nagsasapeligro kan saiyang buhay]; an kararoman nin tubig mismo linalaom ako. An mga doot [sa dagat] puminurupot sa sakong payo.” (Jonas 2:5; ikomparar an Salmo 69:1.) Imahinara an makaheherak na kamugtakan ni Jonas, ta idinagdag nia: “Sa irarom kan mga bukid huminilig ako [sa laog kan sira]. Kun manongod sa daga, an mga pamarat kaiyan [arog kan mga pamarat sa lolobngan] yaon sa sakuya sagkod sa panahon na daing katapusan. Alagad hale sa kotkot kinua mo an sakuyang buhay [sa ikatolong aldaw], O Jehova na sakuyang Dios.”​—Jonas 2:6; ikomparar an Salmo 30:3.

Minsan ngani yaon sia sa tulak kan sira, dai inisip ni Jonas na: ‘Labi-labi an sakong kamondoan kaya dai ako makapamibi.’ Imbes, sia namibi: “Kan an sakong kalag pinanluluya sa laog ko [na haros magagadan na], si Jehova an Saro na ginirumdom ko [na may pagtubod, bilang an Saro na igwa nin dai mapapantayan na kapangyarihan asin pagkaherak]. Dangan an sakong mga pamibi uminabot sa saimo, sa saimong banal na templo.” (Jonas 2:7) Hale sa langitnon na templo, dinangog nin Dios si Jonas asin sia ilinigtas.

Sa pagkonklusyon, si Jonas namibi: “Kun manongod sa mga nagtatao nin atension sa mga idolo nin kaputikan [paagi sa pagtiwala sa daing buhay na mga imahen nin falsong mga dios], binabayaan ninda an saindang sadiring mamomoton na kabootan [sa pagbaya sa Saro na nagpapaheling kan kualidad na ini]. Alagad kun manongod sa sako, paagi sa tingog nin pagpasalamat mag-aatang ako sa saimo [Jehova Dios]. An sakong ipinanuga [durante kan eksperyensiang ini o sa iba pang pangyayari], babayadan ko. An kaligtasan sadiri ni Jehova.” (Jonas 2:​8, 9; ikomparar an Salmo 31:6; 50:14.) Nakakaisi na solamente an Dios an makapagliligtas sa saiya sa kagadanan, an nagsosolsol na propeta (arog ninda Hadeng David asin Salomon na naenot sa saiya) iinaatribwir an kaligtasan ki Jehova.​—Salmo 3:8; Talinhaga 21:31.

Nagkuyog si Jonas

Pakatapos nin dakol na paghorophorop asin odok na pamibi, namatean ni Jonas na sia ibinubusol paluwas sa agihan na linaogan nia. Sa katapustapusi, nakaapon sia sa marang daga. (Jonas 2:10) Nagpapasalamat sa pagkaligtas, kinuyog ni Jonas an tataramon nin Dios: “Buhat, paduman ka sa Ninive na dakulang siudad, asin ibalangibog mo sa saiya an kapahayagan na itinataram ko sa saimo.” (Jonas 3:​1, 2) Si Jonas nagpoon na magduman sa kabisera nin Asiria. Kan maaraman nia kun anong aldaw idto, narealisar nia na sia namugtak sa tulak kan sira sa laog nin tolong aldaw. Buminalyo an propeta sa Salog nin Eufrates duman sa dakulang pasiko kaiyan sa solnopan, nagbaklay pasirangan na uminagi sa amihanan nin Mesopotamia, nagdatong sa Salog nin Tigris, asin sa katapustapusi nakaabot sa dakulang siudad.​—Jonas 3:3.

Luminaog si Jonas sa Ninive, sarong dakulang siudad. Sarong aldaw pa siang nagbaklay dangan nagpahayag: “Apat na polong aldaw na sana, asin an Ninive magagaba.” Si Jonas daw milagrosong tinawan nin kaaraman sa lenguaheng Asirio? Dai sinasabi sa sato. Alagad dawa kun sia nagtataram sa Hebreo asin may nag-iinterpretar, an saiyang pagbalangibog nagbunga. An mga taga-Ninive nagpoon na magtubod sa Dios. Nagbalangibog sinda nin pag-ayuno asin nagsulot nin telang sako, poon sa kadarudakulai sagkod sa kasaditsaditi sa sainda. Kan makaisi an hade nin Ninive, buminuhat sia sa saiyang trono, hinuba an saiyang opisyal na gubing, nagsulot nin telang sako, asin tuminukaw sa mga abo.​—Jonas 3:​4-6.

Kanigoan an pagngalas ni Jonas! An hade nin Asiria nagsugo nin mga mensahero na an kurahaw: “Mayo nin tawo asin mayo nin magarong hayop, mayo nin baka asin mayo nin karnero, na maninigong magnamit nin ano man. Mayo nin maninigong kumakan. Dai sinda maninigong uminom minsan tubig. Asin magsulot sinda nin telang sako, an tawo asin magarong hayop; asin mag-arang sinda sa Dios nin makosog asin magbalik, an lambang saro hale sa saiyang maraot na dalan asin hale sa kadahasan na yaon sa saindang kamot. Siisay an nakaiisi kun baga an tunay na Dios sumibog asin magbasol patin sumibog sa saiyang naglalaad na kaanggotan, tangani na kita dai mapara?”​—Jonas 3:​7-9.

Kinuyog kan mga taga-Ninive an pagboot kan saindang hade. Kan maheling nin Dios na sinda suminibog sa saindang maraot na dalan, pinagbasolan nia an kalamidad na sinabi niang papangyayarihon sa sainda, kaya dai nia iyan pinapangyari. (Jonas 3:10) Huli sa saindang pagsolsol, kapakumbabaan, asin pagtubod, nagdesisyon si Jehova na dai na gibohon sa sainda an inisip na paghokom.

An Murosdot na Propeta

Apat na polong aldaw na an uminagi asin mayong nangyari sa Ninive. (Jonas 3:4) Kan marealisar na dai na malalaglag an mga taga-Ninive, nauyam na marhay si Jonas asin naglaad sa kaanggotan saka namibi: “A, ngonyan, O Jehova, bako daw na ini an sinabi ko, mantang ako idtoon sa sakuyang sadiring daga? Iyan an dahelan na ako napaduman asin duminulag pasiring sa Tarsis; huli ta aram ko na ika Dios na maugayon asin maheherakon, maluway sa pagkaanggot asin abunda sa mamomoton na kabootan, asin pinagbabasolan an kalamidad. Tara ngonyan, O Jehova, tabi halea sa sako an sakong kalag, huli ta an sakong kagadanan orog karahay kisa sa sakong pagigin buhay.” Suminimbag an Dios paagi sa hapot na ini: “Ika daw tama na maanggot nin labi-labi?”​—Jonas 4:​1-4.

Huli kaiyan, linayasan ni Jonas an banwaan. Pagduman sa sirangan, nagtindog sia nin payag-payag tanganing makatukaw sia sa limpoy kaiyan sagkod na maheling nia kun ano an kaaabtan kan siudad. Si Jehova madinamayon man na ‘nagsugo nin barantiong, na iyan tumubo sa tangod ni Jonas, tanganing magin limpoy sa tangod kan saiyang payo asin iligtas sia sa saiyang kapahapahamak na kamugtakan.’ Kanigoan an paggayagaya ni Jonas huli sa barantiong! Alagad iinareglo nin Dios na an sarong ulod raoton an tinanom pagkaaga, asin iyan nagpoon na maluyos. Dai nahaloy iyan biyo nang naalang. An Dios nagpadara man nin nakadadangdang na doros hale sa sirangan. Nasasaldangan na ngonyan an payo kan propeta, kaya nadidismayo na sia. Pigpaparahagad na niang magadan. Iyo, paorootrong sinasabi ni Jonas: “An sakong kagadanan orog karahay kisa sa sakong pagigin buhay.”​—Jonas 4:​5-8.

Nagtaram ngonyan si Jehova. Hinapot nia si Jonas: “Ika daw tama na maanggot nin labi-labi huli sa barantiong?” Suminimbag si Jonas: “Ako tama na naanggot nin labi-labi, sagkod sa kagadanan.” Sa pundamental, sinasabihan ngonyan ni Jehova an propeta: ‘Ika nanganganugon sa barantiong. Alagad dai mo iyan pinagpagalan o pinatubo na dumakula. Iyan nagdatong asin nawara bilang tuminubo na sana sa banggi.’ An Dios nangatanosan pa: ‘Kun para sa sako, dai daw ako dapat na manganugon sa dakulang siudad nin Ninive, na ineerokan nin 120,000 katawo na dai nakaaaram kan pagkakalaen kan saindang toong kamot asin kan saindang wala, laen pa sa dakol na magarong hayop?’ (Jonas 4:​9-11) Malinaw an tamang simbag.

Nagsolsol si Jonas asin nabuhay tanganing isurat an libro sa Biblia na inaapod sa saiyang ngaran. Paano nia naaraman na an mga marinero natakot ki Jehova, nagdolot sa Saiya nin atang, asin naggibo nin mga panuga? Paagi sa pasabong nin Dios o tibaad sa templo paagi sa saro sa mga marinero o mga pasahero.​—Jonas 1:16; 2:4.

“An Tanda ni Jonas”

Kan an mga eskriba asin mga Fariseo maghagad nin tanda ki Jesu-Cristo, sia nagsabi: “An maraot asin parasambay na kapag-arakian padagos na naghahanap nin tanda, alagad mayo nin tanda na itatao dian apuera sa tanda ni Jonas na propeta.” Idinagdag ni Jesus: “Huli ta kun paanong si Jonas yaon sa laog kan tulak kan dakulang sira nin tolong aldaw asin tolong banggi, siring man an Aki nin tawo mamumugtak sa puso kan daga sa laog nin tolong aldaw asin tolong banggi.” (Mateo 12:​38-40) An mga aldaw kan mga Judio minapoon sa pagsolnop kan aldaw. Si Cristo nagadan kan Biernes na hapon, Nisan 14, 33 C.E. An saiyang bangkay ilinobong bago magsolnop an aldaw kan aldaw na idto. An Nisan 15 nagpoon kan bangging idto asin suminagkod sa pagsolnop kan aldaw kan Sabado, an ikapito asin ultimong aldaw kan semana. Kan panahon na idto nagpoon an Nisan 16 asin suminagkod sa pagsolnop kan aldaw kan inaapod niatong Domingo. Huli kaiyan, si Jesus gadan asin nasa lolobngan sa laog nin kisuerra sarong peryodo nin panahon kan Nisan 14, nasa lolobngan sa bilog na aldaw nin Nisan 15, asin magdamlag na nasa lolobngan kan Nisan 16. Kan may mga babae na nagduman sa lolobngan kan Domingong aga, sia binuhay na liwat.​—Mateo 27:​57-61; 28:​1-7.

Si Jesus yaon sa lolobngan sa laog nin mga tolong aldaw. Sa siring inako kan saiyang mga kaiwal “an tanda ni Jonas,” alagad si Cristo nagsabi: “An mga taga-Ninive matindog sa paghokom kaibanan kan kapag-arakian na ini asin makondenar kaiyan; huli ta sinda nagsorolsol sa ihinulit ni Jonas, alagad, uya! an sarong labi pa ki Jonas yaon digdi.” (Mateo 12:​41) Kanigoan katotoo! Nasa kaibanan kan mga Judio si Jesu-Cristo​—sarong propeta na orog kadakula ki Jonas. Minsan ngani si Jonas igo nang tanda para sa mga taga-Ninive, si Jesus naghulit na igwa nin labi kanangongorog na autoridad asin nagsusuportar na prueba kisa sa ginibo kan propetang iyan. Pero, an kadaklan na Judio dai nagtubod.​—Juan 4:48.

Bilang sarong nasyon an mga Judio dai inako na may kapakumbabaan an Propeta na labi pa ki Jonas, asin dai sinda naggibo nin pagtubod sa Saiya. Alagad kumusta an saindang mga apoon? Sinda mayo man nin pagtubod asin mapakumbabang espiritu. Sa katunayan, malinaw na isinugo ni Jehova si Jonas sa Ninive tanganing ipaheling an pagkakalaen kan nagsolsol na mga taga-Ninive asin kan matagas an liog na mga Israelita, na biyong dai nin pagtubod asin kapakumbabaan.​—Ikomparar an Deuteronomio 9:​6, 13.

Kumusta man mismo si Jonas? Saiyang nanodan kun gurano kadakula kan pagkaherak nin Dios. Saro pa, an reaksion ni Jehova sa pagngurobngurob ni Jonas manongod sa pagkaherak na ipinaheling sa nagsolsol na mga taga-Ninive maninigong ilikay kita sa pagreklamo kun an satong langitnon na Ama nagpapaheling nin pagkaherak sa mga tawo sa satong kaaldawan. Tunay nanggad, maggayagaya kita na kada taon rinibo an minadolok ki Jehova sa pagtubod asin may mapakumbabang puso.