Konsensia—Sarong Pagabat o Bentaha?
‘PINUPURISAW ako kan sakong konsensia!’ Sa panapanahon, haros kita gabos nakaeeksperyensia kan pagkaribok nin konsensia. An siring na mga pagmate puedeng poon sa simpleng dai pagkapamugtak kan isip sagkod sa grabeng kakologan nin boot. An nariribok na konsensia puede nganing pagponan nin depresyon o hararom na pakamate nin pagkasudya.
Gikan sa pagmansay na ini, kun siring, bako daw na sarong pagabat an konsensia? An nagkapira tibaad mag-isip na iyo. An nakaaging mga henerasyon nin mga pensador parateng ibinilang an konsensia na sarong natural, minanang abilidad. An dakol naghona na iyan sarong giya sa moral na itinao mismo nin Dios. Sa siring an konsensia inapod na “an presensia nin Dios sa tawo,” “an satong orihinal na ugale,” asin “an tingog nin Dios” pa ngani.
Minsan siring, sa dai pa sana nahahaloy na mga taon nagin popular an pag-insister na an konsensia sa kadaklan abilidad na nakukua—produkto kan pagmolde nin magurang asin sosyedad. Halimbawa, an nagkapirang sikologo nagrarason na an sarong aki nakakanood na lumikay sa bakong marahay na gawe-gawe sa pangenot huli sa pagkatakot sa kastigo, na naniniwala na an inaapod tang konsensia iyo sana an pag-ako kan personal na mga prinsipyo sa buhay asin paniniwala kan satong mga magurang. An iba nagtataram manongod sa pankagabsan na papel kan sosyedad sa pagpaabot nin mga prinsipyo sa buhay asin pamantayan. Sa pagheling kan nagkapira an pagkaribok nin konsensia pagkakatumang sana kan boot niatong gibohon asin kan ipinagigibo sa sato nin paradaogdaog na sosyedad!
Sa ibong kan mga teoriya, dakol na beses na an mga tawo mapusong inatubang an mga magurang, pamilya, asin bilog na sosyedad huli ta iyan an sinasabi kan saindang konsensia na gibohon ninda. An nagkapira andam pa nganing isakripisyo an saindang buhay huli sa konsensia! Asin apisar kan dakulang mga pagkakalaen kan mga kultura sa kinaban, an mga gibo na arog baga nin paggadan, paghabon, pagsambay, pagputik, asin incesto ibinibilang na sala sa haros gabos na lugar. Bako daw na ini nagtatao nin ebidensia na an konsensia natural, minana?
Konsensia—An Pagmansay kan Biblia
An tunay na eksperto sa temang ini iyo si Jehova Dios. Total, “sia [an Dios] an naggibo sa sato, asin bakong kita mismo.” (Salmo 100:3) Lubos niang nasasabotan an pagkahaman niato. An Tataramon nin Dios, an Biblia, nagpapaliwanag na an tawo ginibo sa “ladawan” nin Dios. (Genesis 1:26) An tawo linalang na may pakaaram kan tama asin sala; poon sa kapinonan, an konsensia katambay na kan naturalesa nin tawo.—Ikomparar an Genesis 2:16, 17.
Pinatutunayan ini ni apostol Pablo sa saiyang surat sa mga taga-Roma, na nagsurat: “Kun an mga tawo nin mga nasyon na mayo nin ley [nin Dios] minagibo sa saindang naturalesa nin mga bagay kan ley, an mga tawong ini, minsan ngani mayo nin ley, iyo na mismo an ley sa saindang sadiri. Sinda mismo an nagpapaheling na an ley nasusurat sa saindang puso, mantang an saindang konsensia nagpapatotoo sa kaibanan ninda asin, sa sainda mismong mga pag-isip, sinda inaakusar o ipinahahayag na daing kasalan.” (Roma 2:14, 15) Mangnoha na an dakol na dai nagdakulang sakop kan Ley nin Dios na itinao sa mga Judio nagsunod pa man giraray sa nagkapira sa mga prinsipyo kan ley nin Dios, bakong huli sa pan-iimpluwensia nin sosyedad, kundi huli sa “naturalesa”!
Imbes na pagabat, kun siring, an konsensia balaog nin Dios, sarong bentaha. Totoo, iyan puedeng magtao sa sato nin kakologan sa boot. Alagad kun tamang hinihimate, iyan makatatao man sa sato nin mga pakamate nin hararom na satispaksion asin panlaog na katoninongan. Iyan puedeng gumiya, magprotehir, asin magmotibar sa sato. An The Interpreter’s Bible nagkokomento: “An marahay na kamugtakan kan isip asin emosyon mapepreserbar sana mantang hinihingoa kan saro na pagkaoyonon an ginigibo nia asin an namamatean nia na maninigo niang gibohon.” Paano iyan mapagkakaoyon? Posible daw na moldehon asin patoodon an satong konsensia? An mga hapot na ini ipaliliwanag sa sunod na artikulo.