Pagnegosyar nin Rasonableng Bayad Para sa Nobya

NGONYAN, kapareho kan panahon kan Biblia, may mga kultura na naghahagad nin bayad para sa nobya bago an sarong lalaki makaagom nin sarong babae. “Andam akong maglingkod sa saimo nin pitong taon para ki Raquel na ngohod mong aki,” an sinabi ni Jacob sa saiyang magigin panugangan, si Laban. (Genesis 29:18) Huli sa pagkamoot ni Jacob ki Raquel, nag-alok sia nin halangkaw na bayad​—an katimbang nin pitong taon na tangdan! Inako ni Laban an alok alagad dinaya si Jacob na makasal nguna sa saiyang mas matuang aking babae, si Lea. An suminunod na mga pagtratar ni Laban ki Jacob nagpadagos na tuso. (Genesis 31:41) An pagdodoon ni Laban sa materyal na ganansia nagpangyaring mawaran nin paggalang sa saiya an saiyang mga aking babae. “Bako daw na kami talagang ibinibilang na niang taga ibang daga poon kan kami ipabakal nia, kaya sia daing ontok na nagkakakan gikan sa kuarta na itinao para sa samo?” an hapot ninda.​—Genesis 31:15.

Makamomondo, sa materyalistikong kinaban ngonyan, an dakol na magurang kapareho ni Laban. Asin an nagkapira mas grabe pa. Oyon sa sarong peryodiko sa Aprika, an nagkapirang pag-agoman ininenegosyar “tangani sanang man-aprobetsar an mahanab na mga ama.” An saro pang dahelan iyo an sakit sa pagbuhay na nakatetentar sa mga magurang na mansayon an saindang mga aking babae na paagi na mapagian an pinansial na krisis.a

May mga magurang na pinopogolan an pag-agom kan saindang mga aking babae huli ta sinda naghahalat sa pinakahalangkaw na postor. Ini puedeng magbunga nin grabeng mga problema. An sarong reporter sa diaryo na nakabase sa sirangan na Aprika nagsurat: “An mga hoben ginugusto an pagdulag tanganing likayan an labi-labing dote na hinahagad nin matagas na mga abot.” An seksuwal na inmoralidad saro sa mga problema na bunga kan paghagad nin halangkaw na bayad para sa nobya. Apuera kaini, may mga hoben na lalaki na nakababakal nin agom alagad nagkakautang nin dakula. “An mga magurang maninigong magin makatanosan,” an odok na pakiolay nin sarong nagtatrabaho sa serbisyo sosyal na taga Aprika del Sur. “Sinda dai maninigong maghagad nin dakulang kantidad. An bagong kasal kaipuhan na magkaigwa nin pagbuhay . . . Kaya taano ta babangkarotahon an hoben na lalaki?”

Paano puedeng magtao nin halimbawa an Kristianong mga magurang sa pagkamakatanosan kun nagnenegosyar nin pagbayad o pagresibi nin bayad para sa nobya? Ini seryosong bagay, huli ta an Biblia nagboboot: “Ipaaram nindo sa gabos na tawo an saindong pagkamakatanosan.”​—Filipos 4:5.

Makatanosan na mga Prinsipyo sa Biblia

Personal na desisyon kun baga an Kristianong mga magurang madesisyon na makinegosyar sa bayad para sa nobya o dai. Kun sinda magdesisyon na gibohon iyan, an siring na mga pakinegosyar maninigong gibohon kaoyon sa mga prinsipyo sa Biblia. “An saindo logod na pamumuhay dai apektado nin pagkamoot sa kuarta,” an sabi kan Tataramon nin Dios. (Hebreo 13:5) Kun an prinsipyong ini dai naririsa sa mga pagnegosyar nin pag-agom, an sarong Kristianong magurang tibaad nagpaparisa na sia bakong marahay na halimbawa. An mga lalaki na magabat an paninimbagan sa Kristianong kongregasyon kaipuhan na magin “makatanosan,” bakong “mamomoton sa kuarta” o “mahanab sa madayang pakinabang.” (1 Timoteo 3:​3, 8) An sarong Kristiano na may kahanaban asin daing pagsolsol na nangingikil nin halangkaw na bayad para sa nobya puede pa nganing itiwalag sa kongregasyon.​—1 Corinto 5:​11, 13; 6:​9, 10.

Huli sa mga problema na bunga nin kahanaban, an nagkapirang gobyerno naggibo nin mga ley na nagtatao nin limite sa bayad para sa nobya. Halimbawa, an sarong ley kan nasyon na Togo sa Solnopan na Aprika nagsasabi na an bayad para sa nobya “puedeng rogaring asin serbisyo o kuarta o pareho.” Idinugang pa kan ley: “Iyan dai maninigong lumabi sa kantidad na 10,000 F CFA (EU$20.00).” Paorootro, an Biblia nagboboot sa Kristiano na magin mga siudadano na makinuyog sa ley. (Tito 3:1) Dawa dai ipinaootob kan gobyerno an siring na ley, mamawoton nin sarong tunay na Kristiano na kumuyog. Sa siring sia makapagpapadanay nin marahay na konsensia sa atubangan nin Dios asin dai makapasisingkog sa iba.​—Roma 13:​1, 5; 1 Corinto 10:​32, 33.

Siisay an May Paninimbagan na Makinegosyar?

Sa nagkapirang kultura, an paagi nin pagnegosyar nin bayad para sa nobya tibaad kontra sa saro pang mahalagang prinsipyo. Oyon sa Biblia, an ama an may paninimbagan sa mga gibo-gibo kan saiyang kasararo sa harong. (1 Corinto 11:​3; Colosas 3:​18, 20) Kun siring, an mga magabat an paninimbagan sa kongregasyon dapat na mga lalaki na “nangangataman sa marahay na paagi sa mga aki asin sa saindang sadiring harong.”​—1 Tim. 3:12.

Minsan siring, tibaad napagkatodan sa komunidad na ipabaya sa mga paryente kan payo kan pamilya an mahalagang mga pagnegosyar nin pag-agom. Asin an mga paryenteng ini naghahagad nin kahirasan sa bayad para sa nobya. Ini pagbalo sa Kristianong mga pamilya. Huli sa kostumbre, an nagkapirang payo kan pamilya tinotogotan an saindang mga paryente na daing pagtubod na mangikil nin halangkaw na bayad para sa nobya. Ini kun beses nagbunga kan pagpakasal nin sarong Kristiana sa daing pagtubod. Iyan kontra sa konseho na an mga Kristiano maninigong mag-agom “sanang dian sa Kagurangnan.” (1 Corinto 7:39) An payo kan pamilya na tinotogotan an mga paryenteng daing pagtubod na magdesisyon sa espirituwal na ikadadanyar kan saiyang mga aki dai puedeng mansayon na “nangengenot sa saiyang kasararo sa harong sa marahay na paagi.”​—1 Timoteo 3:4.

Siring kan kamugtakan kan matatakton sa Dios na patriarka na si Abraham, kumusta kun an sarong Kristianong ama dai direktang nakikikabtang sa pakinegosyar nin pag-agom kan saro sa saiyang mga aki? (Genesis 24:​2-4) Kun may ibang ninombrahan na gumibo kaini, an Kristianong ama maninigong seguradohon na an negosyador nagsusunod sa mga instruksion na kaoyon kan makatanosan na mga prinsipyo sa Biblia. Dugang pa, bago gibohon an ano man na pagnegosyar nin bayad para sa nobya, an Kristianong mga magurang maninigong maingat na pakaisipon an mga bagay asin dai pagtogotan na sinda madara nin bakong makatanosan na mga kostumbre o kahagadan.​—Talinhaga 22:3.

Paglikay sa mga Karakteristiko na Bakong sa Kristiano

Kinokondenar kan Biblia an kapalangkawan asin an “pagpaabaw-abaw kan kaya sa buhay.” (1 Juan 2:16; Talinhaga 21:​4) Pero may nagkapirang indibiduwal na asosyado sa Kristianong kongregasyon na nagpapaheling kan mga karakteristikong ini sa saindang mga pagnegosyar nin pag-agom. An nagkapira inaarog an kinaban paagi sa pagpasikat kan pagbayad o pagresibi nin dakulang bayad para sa nobya. Sa ibong na lado, an saro sa sangang opisina kan Watch Tower Society sa Aprika nagbareta: “An nagkapirang agom na lalaki dai nagpapaheling nin paggalang kun an pamilya nagin makatanosan sa saindang mga kahagadan, na minamansay an saindang agom na babae bilang binakal sa kantidad nin sarong ‘kanding.’”

An kahanaban para sa halangkaw na bayad para sa nobya nakaimpluwensia nang marhay sa nagkapirang Kristiano asin nagbunga nin makaturotristeng mga resulta. Halimbawa, estudyare an baretang ini hale sa saro pang sangang opisina kan Watch Tower Society: “Sa pankagabsan masakit para sa solterong mga tugang na makaagom o para sa mga tugang na babae na makanompong nin kapareha. An resulta nagdadakol na pagtitiwalag huli sa seksuwal na inmoralidad. An nagkapirang tugang na lalaki nagduduman sa mga minahan sa paghanap nin bulawan o brilyante na puede nindang ipabakal tanganing magkaigwa nin igong kuartang gagamiton sa pag-agom. Tibaad kaipuhan ninda an saro o duwang taon o labi pa para digdi, asin sa parate sinda nanluluya sa espirituwal mantang sinda napaparayo sa pakikiasosyar sa mga tugang asin sa kongregasyon.”

Tanganing malikayan an siring na makamomondong mga resulta, an Kristianong mga magurang maninigong sunodon an halimbawa kan mga maygurang sa kongregasyon. Minsan ngani sia bakong magurang, si apostol Pablo makatanosan sa saiyang pagtratar sa mga kapagtubod. Maingat na linikayan nia na ipirit an magastos na pagabat sa kiisay man. (Gibo 20:33) Tunay nanggad, an Kristianong mga magurang maninigong pensaron an saiyang daing kapasloan na halimbawa kun nagnenegosyar nin bayad para sa nobya. Sa katunayan, si Pablo pinasabngan nin Dios na sumurat: “Sararo kamong magin mga paraarog sa sako, mga tugang, asin tandaan nindo an mga naglalakaw sa paagi na kaoyon kan padara na naheling nindo sa samo.”​—Filipos 3:17.

Mga Halimbawa nin Pagkamakatanosan

Kun dapit sa mga pagnegosyar nin pag-agom, an dakol na Kristianong magurang nagtao nin marahay na halimbawa nin pagkamakatanosan. Estudyare an kamugtakan ni Joseph asin kan saiyang agom, si Mae, na naglilingkod bilang bilog na panahon na mga paraebanghelyo.b Sinda nag-eerok sa saro sa Islas Salomon na duman kun beses problema an mga pagnegosyar nin bayad para sa nobya. Tanganing malikayan an siring na mga problema, iinareglo ni Joseph asin Mae na ikasal an saindang aking babae na si Helen sa kataed na isla. Ginibo man ninda iyan sa saro pang aking babae, si Esther. Si Joseph nag-oyon man na an saiyang manugang na si Peter tumao nin bayad para sa nobya na hababaon sa puedeng makatanosan na akoon. Kan hapoton kun taano ta ginibo nia ini, ipinaliwanag ni Joseph: “Habo kong pagabatan an sakuyang manugang na sarong payunir.”

An dakol sa Mga Saksi ni Jehova sa Aprika nagtao man nin marahay na halimbawa nin pagkamakatanosan. Sa nagkapirang lugar, an mga miembro kan pamilyang ekstendido sa pankagabsan naglalaom na bayadan nin dakulang kantidad nin kuarta antes pa kan mga pagnegosyar manongod sa aktuwal na bayad para sa nobya. Asin tanganing magkaigwa nin nobya, an nobyo tibaad laoman na manuga na sia an mabayad sa ngapit kan bayad para sa nobya kan ngohod na tugang na lalaki kan saiyang kailusyon.

Sa kabaliktaran, estudyare an halimbawa ni Kossi asin kan saiyang agom, si Mara. An saindang aking babae, si Beboko, naagom dai pa sana nahahaloy nin sarong nagbibiaheng paraataman kan Mga Saksi ni Jehova. Antes kan kasal, grabe an pamimirit kan mga paryente sa mga magurang na tawan sinda kan saindang kahirasan sa dakulang bayad para sa nobya. Minsan siring, marigon na nanindogan an mag-agom asin dai ginibo an siring na mga kahagadan. Imbes, sinda nakinegosyar nin direkta sa saindang magigin manugang, na naghagad nin pinakahababa para sa saindang aking babae dangan ibinalik an kabanga kaiyan sa mag-agom tanganing magamit sa pag-andam para sa saindang aldaw nin kasal.

An saro pang halimbawa sa iyo man sanang nasyon kalabot an sarong hoben na Saksi na an ngaran Itongo. Kan primero, an saiyang pamilya naghagad nin makatanosan na bayad para sa nobya. Alagad an mga paryente naghagad na dagdagan an kantidad. May tension an kamugtakan, asin garo baga makakamtan kan mga paryenteng ini an saindang hinahagad. Dawa ngani masosopgon, si Itongo nagtindog asin magalang na sinabi na determinado siang magpaagom sa sarong maigot na Kristiano na an ngaran Sanze, oyon sa napagkaoroyonan na. Dangan may kapusoan na sinabi nia, “Mbi ke” (na an boot sabihon, “Tapos na an orolay”) asin nagtukaw. Sinuportaran sia kan saiyang Kristianang ina, si Sambeko. Dai nang dakol na orolay, asin an magkailusyon kinasal siring sa orihinal na plano.

May mga bagay na dian interesado an Kristianong mga magurang nin labi kisa sa personal na pakinabang sa bayad para sa nobya. An sarong agom na lalaki sa Camerun nagpapaliwanag: “An sakong panugangan na babae inaaprobetsaran an gabos na oportunidad na sabihon sa sako na an ano man na gusto kong itao sa saiya bilang bayad para sa nobya maninigo kong gamiton sa pag-asikaso sa mga pangangaipo kan saiyang aking babae.” An mamomoton na mga magurang interesado man sa espirituwal na ikararahay kan saindang mga aki. Halimbawa, estudyare si Farai asin Rudo, na nag-eerok sa Zimbabwe asin ginagamit an dakol na oras sa gibohon na paghuhulit kan maogmang bareta kan Kahadean nin Dios. Minsan ngani mga dai nagsusueldo, ipinaagom ninda an saindang duwang aking babae karibay nin kantidad na hababaon sa normal na hinahagad. An saindang dahelan? Gusto nindang makinabang an saindang mga aking babae sa pagpaagom sa mga lalaki na totoong namomoot ki Jehova. “An ibinilang ming mas mahalaga iyo an espirituwalidad kan samong mga aking babae sagkod kan samong mga manugang,” an paliwanag ninda. Kanigoan kanakagiginhawa! An mga panugangan na nagpapaheling nin mamomoton na pagmalasakit sa espirituwal asin materyal na ikararahay kan saindang mga aking may agom maninigong tawan nin marahayon na komendasyon.

Mga Pakinabang sa Pagkamakatanosan

Si Joseph asin Mae na taga Islas Salomon binendisyonan huli sa matinao asin maingat na paagi nin pag-asikaso ninda kan pag-agom kan saindang mga aking babae. Sa siring, an saindang mga manugang dai nagkautang. Imbes, an duwang mag-agom nahimong gamiton an dakol na taon sa bilog na panahon na gibohon na pagpalakop kan mensahe kan Kahadean. Sa paggirumdom, si Joseph nagsasabi: “An mga desisyon ko asin kan sakong pamilya nagbunga nin mayaman na mga bendisyon. Totoo, kun minsan grabe an pan-iimpluwensia kan mga dai nakasasabot, alagad ako may marahay na konsensia asin pagkakontento mantang naheheling ko an sakong mga aki na sibot asin makosog sa paglilingkod ki Jehova. Sinda man maogma, asin kami mag-agom maogmang marhay.”

An saro pang pakinabang iyo an marahay na relasyon sa pag-oltanan nin magpanugangan. Halimbawa, si Zondai asin Sibusiso naglilingkod bilang boluntaryo kaiba kan saindang agom na babae, na magtugang sa laman, sa sangang opisina kan Watch Tower Society sa Zimbabwe. An saindang panugangan na lalaki, si Dakarai, sarong bilog na panahon na paraebanghelyo asin dai nagsusueldo. Durante kan mga pagnegosyar nin bayad para sa nobya, sinabi nia na aakoon nia an ano man na kaya nindang itao. “Namomotan niamong marhay an samong panugangan na lalaki,” an sabi ni Zondai asin Sibusiso, “asin gigibohon niamo an gabos niamong makakaya na tabangan sia kun sia mangaipo.”

Iyo, an pagigin makatanosan sa mga pagnegosyar nin bayad para sa nobya nagkokontribwir sa kaogmahan nin pamilya. Halimbawa, dai magkakautang an mga bagong kasal, na ginigibong mas pasil para sa sainda na makibagay sa buhay may agom. Pinapangyari kaini an dakol na hoben na mag-agom na pagmaigotan na kamtan an espirituwal na mga bendisyon, siring baga kan bilog na panahon na paglilingkod sa apuradong gibohon na paghuhulit asin paggibo nin mga disipulo. Ini man nagtatao nin kamurawayan sa mamomoton na Kagtugdas nin pag-agoman, si Jehova Dios.​—Mateo 24:​14; 28:​19, 20.

[Mga Nota sa Ibaba]

[Kahon sa pahina 27]

IBINALIK NINDA AN BAYAD PARA SA NOBYA

Sa nagkapirang komunidad, an nobya asin an saiyang mga magurang minemenus kun hababa an bayad para sa nobya. Sa siring, an kapalangkawan asin an pagmawot na ieksibir an prestihio kan pamilya kun beses nagmomotibar sa pagnegosyar nin halangkaw na kantidad. An sarong pamilya sa Lagos, Nigeria, nagtatao nin nakagiginhawang kalaenan. An saindang manugang, si Dele, nagpapaliwanag:

“An pamilya kan sakong agom na babae pinalibre ako sa dakol na gastos na kalabot sa tradisyonal na seremonya sa bayad para sa nobya, siring kan pagbakal nin mamahalon na mga sanglian. Dawa kan itao sa sainda kan sakong pamilya an bayad para sa nobya, an saindang representante sa pagtaram naghapot: ‘Gusto nindong kuanon an babaeng ini bilang agom o bilang aki?’ Sararong nagsimbag an sakong pamilya: ‘Gusto niamong kuanon sia bilang aki.’ Pakatapos kaiyan, ibinalik sa samo an bayad para sa nobya sa iyo man sanang sobre.

“Sagkod ngonyan, inaapresyar ko an ginibo kan sakong mga abot sa samong kasal. Iyan nagpangyari sa sako na magkaigwa nin halangkaw na pagpahalaga sa sainda. An saindang marahayon na espirituwal na punto de vista nagpangyaring ibilang ko sindang dayupot na marhay na mga paryente. Igwa man iyan nin dakulaon na epekto sa sakong pagmansay sa sakong agom. Napatalubo ko an hararom na pag-apresyar sa saiya huli sa nagin pagtratar sa sako kan saiyang pamilya. Kun igwa kami nin dai pagkakaoyon, dai ko iyan tinotogotan na magin problema. Oras na magirumdoman ko kun saen siang pamilya naghale, naiinaan an dai pagkakaoyon.

“An pamilya ko asin pamilya nia pinagsaro sa bogkos nin pagkaamistad. Dawa ngonyan, duwang taon pakalihis kan samong kasal, an sakong ama nagpapadara pa nin mga regalo asin kakanon sa pamilya kan sakong agom.”