Magtokdo na May Pakarorop Asin Tibay sa Pangongombensir

“An puso kan madonong nagpapangyari sa saiyang ngoso na magpaheling nin pakarorop, asin sa saiyang mga ngabil iyan nakadadagdag nin tibay sa pangongombensir.”—TALINHAGA 16:23.

1. Taano ta bako sanang pagtao nin impormasyon an kalabot sa pagtotokdo kan Tataramon nin Dios?

PASOHAN niato bilang mga paratokdo kan Tataramon nin Dios na paliwanagan bako sanang an isip kan satong mga inaadalan kundi siring man an saindang puso. (Efeso 1:18) Kun siring bako sanang pagtao nin impormasyon an kalabot sa pagtotokdo. An Talinhaga 16:23 nagsasabi: “An puso kan madonong nagpapangyari sa saiyang ngoso na magpaheling nin pakarorop, asin sa saiyang mga ngabil iyan nakadadagdag nin tibay sa pangongombensir.”

2. (a) Ano an kahulogan kan mangombensir? (b) Paano posible para sa gabos na Kristiano na magin matibay mangombensir na paratokdo?

² Siertong iinaplikar ni apostol Pablo an prinsipyong ini sa saiyang pagtotokdo. Kan sia nasa Corinto, “sia nagtatao nin pahayag sa sinagoga kada sabbath asin nangombensir sa mga Judio asin sa mga Griego.” (Gibo 18:4) Segun sa sarong autoridad, an termino digdi sa Griego na trinadusir na ‘mangombensir’ nangangahulogan nin “pagpangyari nin pagbabago sa isip paagi sa impluwensia nin pangangatanosan o mga bagay may koneksion sa moral.” Paagi sa nakakokombensir na mga argumento, napahiro ni Pablo an mga tawo na bagohon an sainda mismong pag-iisip. An saiyang kakayahan na mangombensir masakit na gayong daogon kaya natakot sa saiya an saiyang mga kaiwal. (Gibo 19:24-27) Minsan siring, an pagtotokdo ni Pablo bakong pagpaheling nin sa tawong kakayahan. Sinabihan nia an mga taga Corinto: “An sakong tataramon asin an ihinulit ko bakong paagi sa nakakokombensir na mga tataramon nin kadonongan kundi paagi sa kapahayagan nin espiritu asin kapangyarihan, tangani na an saindong pagtubod, bakong sa kadonongan nin mga tawo, kundi sa kapangyarihan nin Dios.” (1 Corinto 2:4, 5) Mantang an gabos na Kristiano tinatabangan kan espiritu ni Jehova Dios, sinda gabos puedeng magin matibay mangombensir na mga paratokdo. Alagad paano? Helingon ta an nagkapirang epektibong pamamaagi nin pagtotokdo.

Magin Marahay na Parahinanyog

3. Taano ta kaipuhan an pakarorop kun nagtotokdo sa iba, asin paano niato matataros an puso nin sarong inaadalan sa Biblia?

³ Kalabot sa enot na pamamaagi nin pagtotokdo an, bakong pagtaram, kundi paghinanyog. Siring kan sinabi sa Talinhaga 16:23, tanganing magin matibay mangombensir dapat kitang magkaigwa nin pakarorop. Sierto na si Jesus igwa nin pakarorop mapadapit sa mga tawo na saiyang tinokdoan. An Juan 2:25 nagsasabi: “Aram nia mismo kun ano an nasa tawo.” Alagad paano niato maaaraman an nasa puso kan mga tinotokdoan niato? An sarong paagi iyo an pagigin marahay na parahinanyog. An Santiago 1:19 nagsasabi: “An gabos na tawo kaipuhan na magin listo kun dapit sa pagdangog, maluway kun dapit sa pagtaram.” Totoo, bakong gabos na tawo madaling magpahayag kan saindang mga iniisip. Mientras na an satong mga inaadalan sa Biblia nagigin kombensido na tunay an satong interes sa sainda, tibaad magin mas madali para sa sainda na ipahayag an saindang tunay na mga saboot. An maboot alagad may pakamansay na mga hapot sa parate puedeng makatabang sa sato na taroson an puso asin ‘sakdohon’ an siring na mga kapahayagan.—Talinhaga 20:5.

4. Taano an Kristianong kamagurangan ta dapat magin marahay na parahinanyog?

⁴ Partikularmenteng mahalaga na an Kristianong kamagurangan magin marahay na mga parahinanyog. Dangan sana ninda ‘maaaraman kun paano sinda matao nin simbag sa lambang saro.’ (Colosas 4:6) An Talinhaga 18:13 nagpapatanid: “Kun an siisay man minasimbag sa sarong bagay bago nia iyan madangog, iyan kamangmangan nia asin kasosopgan.” An duwang marahay an intension na tugang na lalaki sarong beses nagtao nin hatol sa sarong tugang na babae dapit sa pagigin kinabanon huli ta napaltahan nia an nagkapirang pagtiripon. Nakolgan na marhay an boot kan tugang ta dai sia ninda hinapot kun taano ta mayo sia. Nagpaparahay sia kaidto ta kapapaoperar pa sana nia. Kun siring, mahalaga nanggad na kita maghinanyog bago magtao nin hatol!

5. Paano puedeng husayon nin kamagurangan an pagpasuruhay na minalataw sa tahaw kan mga tugang?

⁵ Para sa kamagurangan, parateng kalabot sa pagtotokdo an pagtao nin hatol sa iba. Digdi mahalaga man na magin marahay na parahinanyog. Nangorognang kaipuhan an paghinanyog kun may minalataw na pagpasuruhay sa tahaw kan mga magkasi Kristiano. Pakatapos sanang maghinanyog puedeng arogon kan kamagurangan an “Ama na naghohokom nin daing pagpaorog.” (1 Pedro 1:17) Parate na makosog an mga emosyon sa siring na mga situwasyon, asin marahay na girumdomon nin sarong magurang sa kongregasyon an hatol kan Talinhaga 18:17: “An naeenot sa saiyang legal na kaso matanos; an saiyang kapwa minalaog asin tunay na sinisiyasat sia.” An epektibong paratokdo mahinanyog sa mag-ibong na lado. Paagi sa pagpamibi, nagtatabang sia na magin kalmado an kamugtakan. (Santiago 3:18) Kun mag-init an mga emosyon, puede niang isuherir na an kada tugang sa saiya direktang magtaram kan saiyang mga problema, imbes na an duwa an magdiskutiran. Paagi sa angay na mga hapot, makaklaro kan magurang sa kongregasyon an mga isyung pinag-oolayan. Sa dakol na kaso, an maluyang komunikasyon, imbes na maraot na intension, an minalataw na iyong dahelan kan pagpasuruhay. Alagad kun may binalgang prinsipyo sa Biblia, an mamomoton na paratokdo puede na ngonyan na magtokdong may pakarorop, ta nadangog na an mag-ibong na lado.

An Halaga nin Pagigin Simple

6. Paano si Pablo asin si Jesus nagtao nin halimbawa sa pagtotokdo nin simple?

⁶ An pagigin simple saro pang mahalagang abilidad sa pagtotokdo. Totoo, boot niato na magibo kan mga inaadalan sa Biblia na ‘lubos na masabotan kan saindang isip kaibanan kan mga banal kun ano an lakbang asin laba asin langkaw patin rarom’ kan katotoohan. (Efeso 3:18) May mga aspekto an mga doktrina sa Biblia na interesanteng gayo asin sa parate masakit. (Roma 11:33) Minsan siring, kan si Pablo maghulit sa mga Griego, nagkonsentrar sia sa simpleng mensahe na ‘si Cristo ipinako.’ (1 Corinto 2:1, 2) Siring man, si Jesus naghulit sa klaro, nakaaakit na paagi. Sia naggamit nin simpleng bokabularyo sa saiyang Sermon sa Bukid. Pero, igwa iyan kan nagkapira sa pinakahararom na mga katotoohan na itinaram kasuarin man.—Mateo, kapitulo 5-7.

7. Paano kita magigin simple kun nagkokondukta nin mga pag-adal sa Biblia?

⁷ Puede man kitang magin simple kun nagtotokdo sa mga inaadalan sa Biblia. Paano? Paagi sa pagkonsentrar sa “orog na mahalagang mga bagay.” (Filipos 1:10) Kun ipinaliliwanag an hararom na mga tema, maninigo niatong hingoahon na magpahayag sa simpleng pananaram. Maninigo kitang magkonsentrar sa importanteng marhay na mga teksto imbes na hingoahon na basahon asin ipaliwanag an gabos na teksto sa Biblia na sinitar sa publikasyon. Nagkakaipo ini nin marahay na pag-andam sa kabtang niato. Kaipuhan na likayan niato na tawan nin kadakol na detalye an inaadalan, na dai pagtogotan na kita malingling sa mga isyu na bakong gayong mahalaga. Kun an inaadalan igwa nin hapot na bakong direktang konektado sa leksion, puede niatong isuherir sa mataktikang paagi na iyan ipaliliwanag kun matapos na an leksion.

Epektibong Paggamit nin mga Hapot

8. Paano si Jesus epektibong naggamit nin mga hapot?

⁸ Kalabot sa saro pang kapakipakinabang na abilidad sa pagtotokdo an epektibong mga hapot. Si Jesu-Cristo dakol na beses na naggamit nin mga hapot sa saiyang pagtotokdo. Halimbawa, hinapot ni Jesus si Pedro: “‘Ano sa paghona mo, Simon? Kiisay an mga hade sa daga nag-aako nin mga impuesto o buhis sa kada payo? Sa saindang mga aki o sa mga dayo?’ Kan sabihon nia: ‘Sa mga dayo,’ si Jesus nagsabi sa saiya: ‘Tunay nanggad, kun siring, an mga aki libre sa buhis.’” (Mateo 17:24-26) Bilang an Aking bugtong kan Saro na sinasamba sa templo, si Jesus talagang bakong obligado na magbayad nin buhis sa templo. Alagad ipinasabot ni Jesus an katotoohan na ini paagi sa epektibong paggamit nin mga hapot. Sa siring natabangan ni Jesus si Pedro na makaabot sa tamang konklusyon basado sa impormasyon na dati na niang aram.

9. Paano niato magagamit an mga hapot durante nin mga pag-adal sa Biblia?

⁹ Magagamit niato nin marahay an mga hapot durante kan mga pag-adal sa Biblia. Kun sala an simbag kan inaadalan, nakatetentar na itao an tamang simbag, alagad talaga daw na matatandaan nia an impormasyon? Sa parate pinakamarahay na hingoahon na giyahan an inaadalan sa tamang konklusyon paagi sa paghapot. Halimbawa, kun dai nia nasasabotan kun taano ta maninigo niang gamiton an ngaran nin Dios, puede niatong ihapot, ‘Mahalaga daw sa saimo an saimong ngaran? . . . Taano? . . . Ano an mamamatean mo kun may habong gumamit kan saimong ngaran? . . . Bako daw na makatanosan na hagadon nin Dios na gamiton ta an saiyang personal na ngaran?’

10. Paano magagamit kan kamagurangan an mga hapot kun tinatabangan an mga indibiduwal na may lugad sa emosyon?

¹⁰ Puede man na gamiton nin marahay kan kamagurangan an mga hapot kun nagpapastor sa aripompon. Dakol sa kongregasyon an linugadan asin linanog sa emosyon kan kinaban ni Satanas asin tibaad makamate na sia maati asin bakong maninigo sa pagkamoot. An sarong magurang sa kongregasyon puedeng makipangatanosan sa siring na tawo paagi sa pagsabi: ‘Minsan ngani ika nagsasabi na an pagmate mo ika marigsok, ano daw an namamatean ni Jehova manongod sa saimo? Kun an satong mamomoton na langitnon na Ama tinogotan an saiyang Aki na magadan asin magtao nin pantubos sa saimo, dai daw iyan nangangahulogan na ika namomotan nin Dios?’—Juan 3:16.

11. Ano an katuyohan kan retorikong mga hapot, asin paano iyan magagamit sa pampublikong pahayag?

¹¹ An retorikong mga hapot kapakipakinabang pa man na pamamaagi nin pagtotokdo. An mga naghihinanyog dai hinahagadan na simbagon ini sa makosog na boses kundi natatabangan paagi kaiyan na mangatanosan. An mga propeta kan suanoy parateng nagtao nin siring na mga hapot tanganing papangyarihon na mag-isip nin hararom an mga naghihinanyog sa sainda. (Jeremias 18:14, 15) Si Jesus epektibong naggamit nin retorikong mga hapot. (Mateo 11:7-11) An siring na mga hapot partikularmenteng epektibo sa pampublikong pahayag. Imbes na sabihon sana sa mga nagdadangog na sinda dapat na magin bilog na kalag tanganing mapaogma si Jehova, puedeng magin mas epektibo na ihapot, ‘Kun kita bako talagang bilog na kalag sa satong paglilingkod, maoogma daw si Jehova?’

12. Ano an kahalagahan nin mga hapot sa punto de vista?

¹² An mga hapot sa punto de vista kapakipakinabang sa pagdeterminar kun baga talagang tinutubod kan inaadalan sa Biblia an saiyang nanonodan. (Mateo 16:13-16) Tibaad sumimbag nin tama an inaadalan na an pakikisaro sala. Alagad taano ta dai iyan sundan nin hapot na arog baga kan, Ano an personal na saboot mo manongod sa pamantayan nin Dios sa moralidad? Sa pagmate mo daw iyan sobra man na pagbabawal? Sasabihon mo daw na talagang mahalaga kun baga sinusunod mo o dai an mga pamantayan nin Dios?

Mga Ilustrasyon na Nakatataros sa Puso

13, 14. (a) Ano an kahulogan kan pag-ilustrar? (b) Taano ta epektibo an marahay na mga ilustrasyon?

¹³ An saro pang paagi na taroson an puso kan mga naghihinanyog asin inaadalan sa Biblia iyo an epektibong mga ilustrasyon. An tataramon sa Griego na trinadusir na “ilustrasyon” sa literal nangangahulogan “itaed o pagtaedon.” Kun kamo nag-iilustrar, ipinaliliwanag nindo an sarong bagay paagi sa ‘pagtaed kaiyan’ sa sarong bagay na kaagid. Halimbawa, si Jesus naghapot: “Sa ano niato iaagid an kahadean nin Dios, o sa anong ilustrasyon niato iyan iaatubang?” Bilang simbag, sinambit ni Jesus an pamilyar na pisog nin mustasa.—Marcos 4:30-32.

¹⁴ An mga propeta nin Dios naggamit nin dakol na mapuersang ilustrasyon. Kan an mga Asirio, na nagserbing instrumento nin Dios sa pagkastigo sa mga Israelita, nagin daing herak sa karingisan, ibinuyagyag ni Isaias an saindang kapaabaw-abawan paagi sa ilustrasyon na ini: “An patok daw makakapamansag sa saro na nagpapatok kaiyan, o an lagadi daw magpapaabaw-abaw sa saro na nagbobotong asin nagbubusol kaiyan?” (Isaias 10:15) Kan nagtotokdo sa iba, si Jesus dakol na beses man na naggamit nin mga ilustrasyon. Ibinareta na “kun mayo nin ilustrasyon dai sia nagtataram sa sainda.” (Marcos 4:34) Epektibo an marahay na mga ilustrasyon huli ta iniimbuelto kaiyan kapwa an isip asin puso. Tinotogotan kaiyan an mga naghihinanyog na madaling akoon an bagong impormasyon paagi sa pagkomparar kaiyan sa sarong bagay na dati nang pamilyar sa sainda.

15, 16. Ano an magibo sa mga ilustrasyon na magin epektibong marhay? Tumao nin mga halimbawa.

¹⁵ Paano niato magagamit an mga ilustrasyon na talagang nakatataros sa puso? Enot sa gabos, an ilustrasyon dapat na rasonableng nakakaagid sa bagay na ipinaliliwanag. Kun talagang bakong angay an pagkokomparar, an ilustrasyon makapararayo kan atension imbes na makatao nin kaliwanagan sa mga naghihinanyog. An sarong may marahay na intension na espiker sarong beses prinobaran na ipasabot an pagkamapagpasakop ki Jesu-Cristo kan linahidan na natatada paagi sa pagkomparar sa sainda sa sarong fiel na ataman na ayam. Alagad talaga daw na angay an siring na nakakapamenus na pagkokomparar? Ipinapasabot kan Biblia an iyo man sanang ideya sa orog nanggad na kawiliwili asin may dignidad na paagi. Ikinokomparar kaiyan an 144,000 na linahidan na parasunod ni Jesus sa sarong “nobya na sinamnohan para sa saiyang agom na lalaki.”—Kapahayagan 21:2.

¹⁶ Epektibong marhay an mga ilustrasyon kun iyan igwa nin kahulogan sa buhay nin mga tawo. An ilustrasyon ni Natan kan ginadan na kordero nakatudok sa puso ni Hadeng David huli ta gustong-gusto nia an mga karnero, ta nagin siang pastor sa saiyang pagkahoben. (1 Samuel 16:11-13; 2 Samuel 12:1-7) Kun an kalabot sa ilustrasyon sarong torong baka, tibaad iyan haros dai nagin siring kaepektibo. Sa kaagid na paagi, an mga ilustrasyon na basado sa sientipikong mga pangyayari o dai midbid na mga pangyayari sa kasaysayan tibaad daing gayo nin halaga para sa mga naghihinanyog sa sato. Kinua ni Jesus an saiyang mga ilustrasyon hale sa pan-aroaldaw na buhay. Sia nagtaram dapit sa ordinaryong mga bagay na arog nin lampara, mga gamgam sa langit, asin liryo sa oma. (Mateo 5:15, 16; 6:26, 28) Madaling namatean kan mga nagdadangog ki Jesus na an siring na mga bagay igwa nin kahulogan sa sainda.

17. (a) Sa ano niato puedeng ibasar an satong mga ilustrasyon? (b) Paano niato ikababagay sa mga kamugtakan kan satong mga inaadalan an mga ilustrasyon na ginamit sa satong mga publikasyon?

¹⁷ Sa satong ministeryo, kadakol kitang oportunidad na gumamit nin simple alagad epektibong mga ilustrasyon. Magin mapag-obserbar. (Gibo 17:22, 23) An ilustrasyon tibaad puedeng ibasar sa mga aki, harong, trabaho, o apisyon kan naghihinanyog. O puede tang gamiton an personal na aram niato dapit sa inaadalan sa Biblia tanganing dugangan an mga ilustrasyon na yaon na sa satong materyal na pinag-aadalan. Yaon halimbawa an epektibong ilustrasyon na ginamit sa parapo 14 kan kapitulo 8 sa librong Kaaraman na Minagiya Pasiring sa Buhay na Daing Katapusan. May labot iyan sa sarong mamomoton na magurang na pinakaraot nin sarong kataed. Puede niatong estudyaran na marhay kun paano ta ibabagay an ilustrasyon na iyan sa mga kamugtakan nin sarong inaadalan sa Biblia na mismong sarong magurang.

May Kahusayan na Pagbasa kan Kasuratan

18. Taano ta maninigo kitang maghingoa na magin marikas asin dirediretsong magbasa?

¹⁸ Sinadol ni Pablo si Timoteo: “Magmahigos ka sa pampublikong pagbasa, sa pagsadol, sa pagtotokdo.” (1 Timoteo 4:13) Mantang an Biblia an pundasyon kan satong pagtotokdo, kapakipakinabang kun mababasa iyan nin marikas asin dirediretso. An mga Levita nagkapribilehio na basahon sa banwaan nin Dios an Ley ni Moises. Sinda daw nagkasaralasala sa siring na pagbasa o nagbasa na sasaro an tono? Dai, an Biblia nagsasabi sa Nehemias 8:8: “Nagpadagos sinda sa pagbasa nin makosog sa libro, sa ley kan tunay na Dios, na iyan ipinaliliwanag nin detalyado, asin may pagtao dian nin kahulogan; asin nagpadagos sindang ipasabot an pagbasa.”

19. Paano niato mapaooswag an satong pagbasa kan Kasuratan?

¹⁹ An nagkapirang Kristianong lalaki na matibay magpahayag nagkukulang pag-abot sa pagbasa. Paano sinda makagigibo nin pag-oswag? Paagi sa pagpraktis. Iyo, paagi sa paorootrong pagbasa nin makosog sagkod na magibo ninda iyan nin marikas asin dirediretsong marhay. Kun may mga audiocassette sa Biblia na makukua sa saindong lenguahe, madonong na maghinanyog sa pagdodoon kan ideya asin pagliwatliwat kan tono kan nagbabasa asin mangnohon nindo kun paano pinopronunsiar an mga ngaran asin bihirang mga tataramon. Puedeng aprobetsaran kan mga igwang New World Translation sa saindang lenguahe an mga pantabang kaiyan sa pagpronunsiar.a Paagi sa pagpraktis, maski an mga ngaran na arog kan Maʹher-salʹal-has-baz pasil na gayong mababasa.—Isaias 8:1.

20. Paano niato ‘maaatenderan an satong pagtotokdo’?

²⁰ Bilang banwaan ni Jehova, kanigoan na pribilehio an yaon sa sato na gamiton bilang mga paratokdo! Kun siring, logod na seryosohon kan lambang saro sa sato an paninimbagan na iyan. Logod na ‘pirme niatong atenderan an sato man sana asin an satong pagtotokdo.’ (1 Timoteo 4:16) Puede kitang magin marahay na mga paratokdo paagi sa pagigin marahay na parahinanyog, paagi sa pagigin simple, paagi sa nakarororop na mga hapot, paagi sa paggamit nin epektibong mga ilustrasyon, asin paagi sa may kahusayan na pagbasa kan mga teksto. Makinabang logod kita gabos sa pagsasanay na itinao ni Jehova paagi sa saiyang organisasyon, ta ini makatatabang sa sato na magkaigwa kan “dila kan mga tinokdoan.” (Isaias 50:4) Paagi sa lubos na pag-aprobetsar kan gabos na kasangkapan na itinatao para sa satong ministeryo, kabale an mga brosyur, audiocassette, asin videocassette, makakanood kita na magtokdo na may pakarorop asin tibay sa pangongombensir.

[Nota sa Ibaba]

Nagigirumdoman daw Nindo?

◻ Paano makatatabang sa satong pagtotokdo an pagigin marahay na parahinanyog?

◻ Paano niato maaarog si Pablo asin si Jesus sa pagtotokdo nin simple?

◻ Anong klaseng mga hapot an puede niatong gamiton kun nagtotokdo sa iba?

◻ Anong klaseng mga ilustrasyon an epektibong marhay?

◻ Paano niato mapaooswag an satong abilidad bilang parabasa sa publiko?

[Retrato sa pahina 16]

An marahay na paratokdo naghihinanyog tanganing makarorop

[Mga retrato sa pahina 18]

Kinua ni Jesus an saiyang mga ilustrasyon hale sa pan-aroaldaw na buhay